Σήμερα, στη στήλη "Στα βαθιά" έχω προσκαλέσει τον ποιητή Χρήστο Τζιώκο. Ο καλεσμένος μου κατάγεται από τα Γρεβενά και γεννήθηκε στη Γερμανία. Μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, όπου ζει κι εργάζεται στον χώρο του βιβλίου. Είναι τραγουδιστής του συγκροτήματος Λώλαμα και μέλος της Performance Φτωχός Project. Έχει εκδώσει έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις University Studio Press. Η ποίησή του είναι αφηγηματική, υπαρξιακή, λυρική. Ο λόγος του είναι ζωντανός ,διεισδυτικός, με ανάγλυφες εικόνες και εύστοχες αλληγορίες. Ο ρυθμός του είναι γρήγορος, η εναλλαγή των σκηνών κινηματογραφική, γεγονός που αυξάνει την ένταση και τη θερμοκρασία της εξιστόρησης. Τον απασχολούν η επικοινωνία με τον βαθύτερο εαυτό,η επαφή με το προσωπικό συναίσθημα, αλλά και η κοινωνία κι οι πληγές της. Θα ταξιδέψουμε με δέκα μοναδικά του ποιήματα!
Tο ασημένιο δέντρο
Yπάρχει ένα δέντρο,
στη μέση ενός εργοστασίου,
περιτριγυρισμένο από γρέζια,
μικρά ρινίσματα σιδήρου, αλουμινίου,
πεταγμένα αφού τσαλακώθηκαν,
κουτιά αναψυκτικών, κοφτερά,
κονσέρβες τροφών για αιλουροειδή,
ανοιγμένες άτσαλα μ’ ένα σφυρί,
σαπισμένα λουριά σκύλων,
καλύμματα ανεμιστήρων,
κοφτερά μπουριά για τον καπνό.
Yπάρχει ένα δέντρο,
στη μέση ενός εργοστασίου,
πάνω του κρέμονται φύλλα από λαμαρίνα,
λαδωμένη, ακατέργαστη
κι ο κορμός του είναι από σκληρή σιδερόβεργα,
γεμάτος δαγκωματιές από δόντια εργατών,
είναι κι ένα άρωμα
που τα κρατάει όλα μαζί δεμένα
μ’ ένα συρματόσχοινο,
σκουριασμένο, έτοιμο να διαλυθεί.
Mιλάω για το άρωμα που αναβλύζει
από σίδερο,
που όταν το κόβεις με φαγωμένο πριόνι
αργά κι επικίνδυνα μυρίζει.
Ένα ασημένιο δέντρο
που δε ρίχνει τα φύλλα του κάθε φθινόπωρο
αλλά κάθε μέρα,
λεπίδια που ανεμίζουν στον αέρα
και καταλήγουν σε γυμνά χέρια
και καταλήγουν σε γυμνά πρόσωπα,
στην καρδιά μου,
στην ψυχή μου,
στο χαμόγελό μου,
στο μυαλό μου.
[«O δερμάτινος άνθρωπος», University Studio Press 2009]
Αλμυρό
Βάλε λίγο όνειρο σ’ αυτό που κάνεις,
βάλε και λίγο χώμα για να δέσει,
θέλει και μια ανάσα
από τη φτερούγα ενός σπουργίτη
και δροσερό νεράκι, για να μαλακώσει.
Καλοκαίριασε,
πάνω στην πέτρα,
κάτω απ’ τον καυτό ήλιο,
το αφήνεις, εκεί,
να το γλείψουν τα φίδια
με τις γλώσσες τους,
για να μη σκάσει,
τέλος, βάζεις το αλάτι,
αλλά πρόσεχε, να ’ναι από δάκρυα.
[«Ανάσα από τη φτερούγα ενός σπουργίτη», University Studio Press 2012]
Συννεφοπατήματα
Από το ένα σύννεφο στο άλλο,
ανάμεσα στο χαμόγελο
και σε μια μικρούλα θλίψη•
συννεφοπατώ.
Συννεφοπατώ,
σκοντάφτω σε χαμόγελα
και σε πυρωμένα βλέμματα•
σωριάζομαι.
Σωριάζομαι με δύναμη,
πάνω σε μαλακά σύννεφα,
κοφτερά όσο δεν φαντάζεσαι•
ξανασηκώνομαι με κόπο.
Με κόπο πολύ ξανασηκώνομαι,
με προσοχή πατώντας μαλακά
πάνω στα κοφτερά σύννεφα•
ξαπλώνω.
Ξαπλώνω και μπαίνω μες στα σύννεφα,
διαβάζω από μέσα μου
την ιστορία ενός μικρού παιδιού•
και τα σύννεφα κλαίνε.
Κλαίνε και διαλύονται,
διαλύονται και πέφτω
μέσα στην ιστορία του παιδιού•
σηκώνομαι και είμαι έξι χρονών.
[«Ανάσα από τη φτερούγα ενός σπουργίτη», University Studio Press 2012]
Ο φτωχός
[…]
Η πιο μακρινή απόσταση
ήταν ακριβώς δίπλα του,
γιατί η γη είναι στρογγυλή.
Έκλεινε τα μάτια του
κι αντί για δάκρυα
κυλούσαν σπίθες.
Κρύωνε,
γυρνούσε το κεφάλι του
και κοιτούσε τις πολυκατοικίες.
Στα τζάμια τους καθρεφτίζονταν
αγιάρικα πουλιά-μετανάστες που χτυπούσαν
τα φτερά τους για να σωθούν.
Οι τρελοί τον αγαπούσαν πολύ
γιατί δεν ήξεραν γιατί
αυτό είναι η αληθινή αγάπη.
Καμιά φορά εξαφανιζόταν από το τοπίο
γιατί δεν άντεχε άλλο
στον πόνο και στην τρέλα.
Η μόνη του περιουσία
ήταν ο μακρινός ορίζοντας
κι η ανάσα του.
[…]
Ο φτωχός βρίσκεται στις αντανακλάσεις από τα τζάμια των πολυκατοικιών, πίνει νερό απ’ τη δροσιά των φύλλων, τρώει ξεροκόμματα, αφουγκράζεται, ξεθωριάζει, και από τα μάτια του αντί για δάκρυα κυλάνε σπίθες. Επισκέπτης στους εφιάλτες όσων κοιμούνται και στα όνειρα των ξυπνητών. Ακίνητος μέσα σ’ ένα τοπίο που συνέχεια αλλάζει.
Αυτός είναι το τοπίο.
[«Ο φτωχός - ξεροκόμματα», University Studio Press 2014]
Το σκυλί
Μα είμαι άτυχος πολύ,
γιατί να γεννηθώ σκυλί.
Κοιτώ τον ουρανό
τον ήχο της μέρας
τον ήλιο που ξημερώνει
αργοανεβαίνει
και κατακαίει τα πάντα.
Ξαπλώνω ανάσκελα
και σχηματίζω σύννεφα
από αγαπημένα πρόσωπα,
λουλούδια και ζώα.
Αφουγκράζομαι φανερά
και τις σκέψεις και τους πόνους
και τις χαρές και τις βουβές στιγμές
του κόσμου.
Τρέχω γρήγορα.
ακολουθώ μικρά ζωάκια
και σημάδια από ανθρώπους.
ακολουθώ τους δρόμους
της βρόμικης πόλης.
Πέφτω με τα μούτρα. χαμηλά
γεμίζω γρατζουνιές στο σώμα
και φτύνω νοτισμένο χώμα
από το στόμα.
Σηκώνομαι όρθιος
άκρη άκρη περιφέρομαι
σε δρόμους ασημένιους
που χρυσίζουν λίγο πριν τη νύχτα.
Μυρίζω τα πάντα
έχω μέσα στη μύτη μου
όλα τα όνειρα, τις αγωνίες,
τους φόβους και τα κρυμμένα.
Πεινώ, συνέχεια, πεινώ
κι αυτή μου η αδυναμία
με φυλακίζει, στα σίδερα με ρίχνει
και με ταπεινώνει πολύ.
Αγαπώ ή νομίζω πως αγαπώ
και τίποτα δεν με νοιάζει
τίποτα δεν με τρομάζει
αλλά και τίποτα δεν με ησυχάζει.
Μα είμαι κι άτυχος πολύ,
γιατί να γεννηθώ σκυλί!
[«Ακτηνογραφία - δαγκωματιές», University Studio Press 2016]
Πουλιά-μετανάστες
Πουλιά-μετανάστες
με βρεγμένα φτερά
ισορροπούν απαλά
σε παγωμένα σύρματα.
Ξημερώνει
κι ο ήλιος με τυφλώνει.
Αφήνω πίσω μου ίχνη
ενώ ψάχνω για ίχνη
σ’ έναν παράξενο τόπο
που με χτυπούν
για να μην χτυπηθούν
αφήνω πίσω μου αίμα
ενώ ψάχνω για νερό.
Πουλιά-μετανάστες
φτεροκοπούν σ’ αυτή τη σφαίρα
που συνέχεια γυρίζει
και τους φτωχούς τσακίζει.
Ξημερώνει
κι ο ήλιος με παγώνει.
Σβήνω από πίσω μου ίχνη
ενώ κοιτάζω μπροστά
σ’ έναν καχύποπτο τόπο
που με μισούν
για να μην φοβηθούν
αφήνω πίσω μου μνήμες
ενώ ψάχνω για ζωή.
Πουλιά-μετανάστες
περιστρέφονται σ’ αυτή τη σφαίρα
που συνέχεια γυρίζει
και τους φτωχούς τσακίζει.
[«Ακτηνογραφία - δαγκωματιές», University Studio Press 2016]
Η παύση
Είχε ρυθμό
αυτός ο κόσμος
μέχρι που ακούστηκε
ένα απαλό «κρακ»
και μετά μια μικρή
παύση
που κράτησε για πάντα.
[«Στο κάτω μέρος των ανθρώπων», University Studio Press 2021]
«Κρακ»
Πάντα, μα πάντα,
όταν ακούω αυτόν τον ήχο,
ξέρω πολύ καλά,
ότι κάτι μη αναστρέψιμο συμβαίνει,
έχει ήδη συμβεί.
«Κρακ»
άρχισε να βγαίνει από μέσα μου ομίχλη.
«Κρακ»
ράγισε η καρδιά μου.
«Κρακ»
έφυγε από τη ζωή ένα σπουργίτι.
«Κρακ»
ήρθε η άνοιξη.
«Κρακ»
ήρθες στη ζωή μου και τη χρωμάτισες.
«Κρακ»
έφυγες.―
ξαφνικά.
[«Στο κάτω μέρος των ανθρώπων», University Studio Press 2021]
Το λεωφορείο
Έσφιξα τα κορδόνια μου
άνοιξα την εξώπορτα
και βρέθηκα στο δρόμο.
Σήμερα θα αγοράσω
ένα λεωφορείο.
Με δόσεις, μέχρι να πεθάνω
θα το έχω ξεπληρώσει.
Από βδομάδα, μου είπαν,
θα το έχω στα χέρια μου.
Κάθε πρωί και
κάθε μεσημέρι
που επιστρέφω,
θα έχω μια μεγάλη παρέα από
άγνωστους
αμίλητους
επιβάτες
και θα πηγαινοέρχομαι
στην ίδια διαδρομή.
[«Λεωφορείο - χειρολαβές», University Studio Press 2021]
H αύρα που μπαίνει από τα ανοιχτά παράθυρα του λεωφορείου
Τι εμμονή, κι αυτή,
που έχω με το λεωφορείο!
Σκέφτομαι, καμιά φορά,
να μην ξαναμπώ ποτέ μέσα του!
Να κάθομαι για ώρες ατελείωτες
στη στάση
επιτέλους να έρχεται
να στέκεται μπροστά μου
να πλησιάζω στην πόρτα του
και να στέκομαι ακίνητος•
ο οδηγός να μην ξέρει τι να κάνει
να φύγει ή να περιμένει κι άλλο…
Να κοιτάζονται
οι επιβάτες μεταξύ τους
άγνωστοι
να υπάρχει μεγάλη αμηχανία…
και να μην κάνω τίποτα
να μην φεύγω
να μην μπαίνω μέσα.
Σκέφτομαι να μην ξαναπάρω
το λεωφορείο.
Αλλά πάλι
θα μου λείψει πολύ
πάρα πολύ
η αύρα από τα ανοιχτά παράθυρα
που μου χαϊδεύει το πρόσωπο
και μου αγκαλιάζει τρυφερά το σώμα.
Πώς θα ζήσω χωρίς την αύρα;
[«Λεωφορείο - χειρολαβές», University Studio Press 2021]
Σύντομο βιογραφικό
Ο Χρήστος Τζιώκος γεννήθηκε το 1968 στην τότε Δυτική Γερμανία και η καταγωγή του είναι από τα Γρεβενά. Μεγάλωσε και ζει στη Θεσσαλονίκη όπου και εργάζεται στον χώρο του βιβλίου. Eίναι η «φωνή» των Λώλαμα και μέλος της Performance Φτωχός Project. Aπό τις εκδόσεις University Studio Press κυκλοφορούν τα βιβλία του: Ο δερμάτινος άνθρωπος (2009), Ανάσα από τη φτερούγα ενός σπουργίτη (2012), Ο φτωχός (2014), Ακτηνογραφία (2016), Στο κάτω μέρος των ανθρώπων (2021), Λεωφορείο (2021).
