Όταν ήμουν παιδί οι μαθητές φοβούνταν τον μαυροπίνακα. Ένιωθαν αγωνία όταν η φιγούρα εξουσίας τούς σήκωνε απ'το σκαλιστό θρανίο να γράψουν κάτι. Κι αν το άψυχο αντικείμενο ξαφνικά μετατρεπόταν σε καθρέφτη της αμάθειάς τους μπροστά στα αυστηρά μάτια των δασκάλων τους και τα περιπαιχτικά των συμμαθητών τους; Σήμερα οι καιροί άλλαξαν. Ο μαύρος ξύλινος πίνακας με τις κιμωλίες έδωσε τη θέση του στον μεταλλικό με τους μαρκαδόρους ή στον διαδραστικό. Η ατρόμητη νέα γενιά από την άλλη τρελαίνεται να γράφει σ'αυτόν. Θα θυμηθούμε τον μαυροπίνακα μέσα από τα λόγια των ποιητών!
Ο πίνακας-ΤΕΥΚΡΟΣ ΑΝΘΙΑΣ
Ο δάσκαλος στον πίνακα «τα ρήματα
εις –μι» και τα «υγρόληκτα» αραδιάζει.
Οι μαθητές, σα γηρασμένοι, γράφουνε,
και κάθε τόσο : «Προσοχή!» τους κράζει.
Τελειώνει. Τα «φυτά της Ινδοκίνας»
και τ’ άνθη των θερμών χωρών» διδάσκει.
Κάθε παιδί περίφοβο ακροάζεται
και νυσταγμένο, αφηρημένο, χάσκει.
Αρχίζει να διδάσκει περί «Πρόγονοι!»,
περί «Θεός!», και «τάφοι των αγίων!».
Κ΄ οι ψύλλοι, τα κουνούπια, οι σκυλόμυγες,
οι ψείρες πλημμυρίζουν το σχολείον.
Ο πίνακας τα βλέπει σα φιλόσοφος,
τρομάζει και, μορφάζοντας, φωνάζει :
«Τον κακομοίρη! τον εφάγαν τα ζωΰφια
κι ακόμη τα υγρόληχτα αραδιάζει;»
Πηγή:stixoi/info
Ο μαυροπίνακας-ΤΑΣΟΣ ΚΟΥΡΑΚΗΣ
Όπως κάθε σχολική τάξη έτσι
και το σχολείο της Εξέγερσης έχει
το δικό του μαυροπίνακα
ΤΟ ΔΡΟΜΟ
όπου τα πέλματα των
προλετάριων γράφουν τη
δική τους αριθμητική
-Όταν ενώ τρέχουν στέκονται όρθιοι
ακούγοντας την ΔΙΕΘΝΗ
-Κι όταν ένα δέκατο αλληλεγγύης αρκεί για
να θρέψει τους πεινασμένους όλου του κόσμου
να γεμίσει όλες τις βιβλιοθήκες
να γκρεμίσει όλες τις φυλακές
Και πάλι κάτι θα περισσέψει για το
μοιρολόι των χαμένων συντρόφων ή
για το νανούρισμα των αγέννητων παιδιών
Πηγή: http://kourakis.gr
Μια κιμωλία στο μαυροπίνακα-ΤΟΛΗΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ
Ξαναδιαβάζω τα ποιήματά μου
χρόνια μετά βυθίζομαι στα χρώματα
στη μουσική των λέξεων
έκπληκτος διακρίνω
να αναδύονται γρίφοι και αινίγματα
εκστατικά φωνήεντα
που θέλγεται το άγνωστο να μου υπαγορεύει
κάπως καλύτερα αναγνωρίζω τώρα
αυτά που γράφει ο δάσκαλος στον μαυροπίνακα
μια κιμωλία εγώ που λιώνει αργά
ανάμεσα στα δάχτυλά του.
Πηγή:«Μια κιμωλία στον μαυροπίνακα», Εκδόσεις Μανδραγόρας, 2012
Κι εγώ γράφω στον πίνακα-ΜΑΡΙΚΑ ΣΥΜΕΩΝΙΔΟΥ
Σηκώνεσαι πριν τις ακτίνες
ακούς τον άνεμο μαζί με κάποιες
σειρήνες
και λίγο νερό στις βρύσες
τρέχεις
δείχνεις
λαχανιάζεις
χαμογελάς
κάποιες στιγμές ξεχνιέσαι
όχι,χτυπάει το κουδούνι
εσύ έχεις σχολάσει;
Πηγή: «Παράξενη εξήγηση 22»,Εκδόσεις Γαβριηλίδη,2018
Ο μαυροπίνακας της λήθης-ΑΝΤΖΕΛΑ ΓΕΩΡΓΟΤΑ
Φοβάμαι σε ξεχνώ.
Σβήνονται οι αναμνήσεις,
όπως η κιμωλία από τον μαυροπίνακα.
Δεν ξέρω τι θα μείνει,
ποιο αδάκρυτο φιλί,
ποια ανείπωτη ευχή
να μας ενώνει.
Εγώ σε λησμονώ-
πικρό το κατακάθι στον καφέ μας-
την ώρα που βουλιάζουμε,
η πόλη βγαίνει από την ομίχλη.
Πηγή: stixoi.info
Όλοι εμείς που γράφουμε στίχους-ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΝΤΗΣ
Όλοι εμείς που γράφουμε στίχους,
όλοι εμείς το διαμπερές τραύμα της Γης,
λευκοί και μαύροι και κίτρινοι,
«ανεπτυγμένοι» και «υπανάπτυκτοι»,
πλούσιοι και φτωχοί,
που τους γράφουμε απάνω στο χιόνι,
που τους γράφουμε απάνω στην άμμο,
απάνω στον ήλιο, απάνω στη βροχή,
απάνω στο πεζοδρόμιο,
απάνω στους χαρταετούς της καρδιάς μας,
απάνω στα υπόγεια της καρδιάς μας,
στα σαλόνια και στις σοφίτες,
με πέννα και με κάρβουνο,
όλοι εμείς που γράφουμε στίχους,
που εξακολουθούμε να τους γράφουμε στον ανοιχτό πίνακα,
που εξακολουθούμε να τους γράφουμε στον υπαίθριο πίνακα,
με τις κιμωλίες μας στεγνές ή βρεγμένες,
που εξακολουθούμε να τους γράφουμε με το αίμα μας,
σε μια παντιέρα που δεν τη γνωρίσαμε ακόμα,
σε μια παντιέρα που την ψάχνουμε ψηλαφητά μες στους αιώνες,
σε μια παντιέρα που μας αποκρύβεται
για να μην τελειώσει,
που μας ξέρει και αποκρύβεται
για να μην την παρατήσουμε,
σε μια παντιέρα που δεν τη βλέπουμε
μα σφιγγόμαστε γύρω της,
που δεν τη βλέπουμε μα κρεμαζόμαστε απάνω της,
που δεν ξέρουμε αν υπάρχει μα δεν το συζητάμε.
Όλοι εμείς που γράφουμε στίχους
μπροστά στο φεγγάρι ή στο εχτελεστικό απόσπασμα
κι ανακυκλωνόμαστε και δεν εκλείπουμε
απ’ τον Όμηρο ή και πιο πριν ή και πάντα
μέχρι τον τελευταίο μας άσημο,
όλοι εμείς –τι σύμπτωση!
Χωρίς καμιά προσυνεννόηση,
χωρίς καμιά προεπαφή!
Τι παράξενη σύμπτωση, αδερφοί μου!
Πηγή: “Αγνώστω Ανθρώπω”, 1968
Ήρθε μια νέα δασκάλα- ΠΑΥΛΟΣ ΚΡΙΝΑΙΟΣ
Ήρθε μια νέα δασκάλα στο χωριό
νεράιδα, λυγερή, γαλανομάτα .
κλωνάρι ιτιάς που σειέται στο νερό,
δροσούλα κι ευωδιά σε ολόανθα νιάτα.
Χαμογελούσε, σκίρταε η λαγγαδιά.
Γιόμιζε η χούνη πασκαλιές και ρόδα .
Χτένιζε τα μελίχρυσα μαλλιά,
μελισσοκέρι ο άνεμος ευώδα.
Πήγαινε στο σκολειό πολύ πρωί,
καθότανε κοντά στο παραθύρι,
κι έσκυβε το σπουργίτι να την δει
κι ήταν να τήνε πιεις σ'ένα ποτήρι.
Στο μάθημα η φωνή της μελωδία
κι όταν μιλούσε γι' άνοιξη και φως
κατέβαινε στην τάξη ο ουρανός
και κάθονταν οι αγγέλοι στα θρανία.
Κι όταν για την Παντάνασσα μιλούσε,
γινόταν το σκολειό μας σαν ναός!
Εικόνα ο μαυροπίνακας! Κι ορθός
στον νάρθηκα ο Χριστός μας ευλογούσε...
Πηγή: Ανθολογία Περάνθη,1979
Στο μάθημα των αποχωρισμών-ΕΥΤΥΧΙΑ-ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΛΟΥΚΙΔΟΥ
Τις νύχτες τα παράθυρα χάσκουν απορημένα
κορνίζες για τοπίο γυμνό
με ίσκιους που δε θυμούνται πια
σε ποιους σταθμούς αφήσαν τις ρυτίδες τους.
Αν είχαν τουλάχιστον μια φωτογραφία που να 'δειχνε έστω και θολά
κάποιον απ’ όσους αγάπησαν
ίσως και ν’ αναγνώριζαν στα μάτια του κάτι απ’ το πρόσωπό τους.
Η θλίψη κάθε βλέμμα αλλιώτικα το επιχρυσώνει.
Τα αγάλματα, μόνον αυτά, ίσως κι οι φανοστάτες
–θαμώνες μόνιμοι σε πάρκα και πλατείες–
μπορούν να το διακρίνουν.
Τις νύχτες τα παράθυρα αχνίζουν εφιάλτες
φυσούν εκμυστηρεύσεις και απειλές στους διαδρόμους του Θεού
–ποιος επινόησε το γήρας της ημέρας;–
γίνονται μαυροπίνακες και στο μάθημα των αποχωρισμών
την ορθογραφία διδάσκουν στη λέξη «εξοικείωση».
Πηγή:«Ν’ ανθίζουμε ως το τίποτα», Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 2004
Η θλίψη του απογεύματος-ΛΕΥΚΙΟΣ ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ
Στον Λευτέρη Παπαλεοντίου
Είναι το ρημαγμένο Δημοτικό Σχολείο
στην Αγία Τριάδα
με τις ετοιμόρροπες αίθουσες διδασκαλίας
είναι οι άδειοι μαυροπίνακες
και το πέτρινο σιντριβάνι
χωρίς νερό
στην αυλή του
μόνο ο μικρός ποδηλάτης
ανεβαίνει
στους έρημους δρόμους
πατώντας τα πετάλια του χρόνου
μέσα στη θλίψη του απογεύματος -
πλάι στις ξύλινες αγελάδες
που κρύβουν το ψηφιδωτό δάπεδο
με τα γεωμετρικά σχήματα
και τ’ άνθη από υακίνθους
κανείς δεν το βλέπει
έτσι που ανεβοκατεβαίνει μέσα στους έρημους δρόμους
το παιδί με ξανθά μαλλιά
που τ’ ανεμίζει
ένας θλιβερός άνεμος.
Πηγή:" Η θλίψη του απογεύματος", Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα, 2007
Ανάποδο ποίημα-ΧΑΡΗΣ ΜΕΛΙΤΑΣ
Δεν πάει άλλο
είπε ο εκδότης μου.
Η ποίησή σου άσφαιρη
αποτελματωμένη.
Γράφεις σε μαύρο πίνακα
με μαύρες κιμωλίες.
Σου επιβάλλω μείωση μισθού
και τρίμηνη εξάσκηση κατ’ οίκον.
Ήταν να μην πάρω ανάποδες;
Πηγή: «Παράσταση ήττας»,Εκδόσεις Μανδραγόρας,2012
Έρευνα-Επιμέλεια αφιερώματος: Αγγελική Καραπάνου
