Σήμερα στη στήλη "Στα βαθιά" έχω προσκαλέσει την ποιήτρια Έλενα Πολυγένη. Η καλεσμένη μου γεννήθηκε στην Πάτρα. Έχει εκδώσει πέντε ποιητικές συλλογές. Ποιήματα και δοκίμιά της έχουν φιλοξενηθεί σε ελληνικά και ξένα περιοδικά και σε ανθολογίες, ενώ έχουν μεταφραστεί σε τέσσερις γλώσσες. Η ποίησή της είναι αφηγηματική, υπαρξιακή, συμβολική. Ο λόγος της είναι πολύχρωμος, ζωντανός, με εντυπωσιακές εικόνες και ισχυρές αλληγορίες. Η γραφή της είναι σκοτεινή, υποβλητική, συγκινητική. Θα ταξιδέψουμε με δέκα μοναδικά ποιήματά της!
Για να τελειώνουμε μ’ αυτή την υπόθεση
Όχι εμένα, όχι το πρόσωπό
μου, όχι αυτό που κρύβεται
κάτω από το πουκάμισο.
Μιλάω κι ας ξέρω ότι η φωνή
θα πνιγεί μες στα ψυγεία που
παγώνουν τα σφαγμένα
ζώα.
Υπάρχει δεν υπάρχει, τι με ενδιαφέρει.
Έτσι, στο βρόντο κουνάω τα χέρια
προς τον ουρανό.
Τι όμορφα που είναι τ’ αγγελούδια
σκοτωμένα
με τα θλιμμένα μάτια τους, να μας κοιτούν.
Πού πάω μ’ αυτά τα παπούτσια;
Το λεωφορείο, βροχή
Κόσμος πολύς στη στάση
Αέρας και μια εξαθλίωση
Να κρέμεται απ’ τις τσέπες τραγικά
Τα κουμπιά σε κάθετη πορεία
Και οι γυναίκες με τ’ αυλακωμένα πρόσωπα.
Κόρνες αυτοκινήτων
Οι σκύλοι χαμένοι, τα ρολά
Όπως πάντα κατεβασμένα
Δεν περίμενα τίποτα, δεν
Έβρισκα τίποτα όσο κι αν
Έψαχνα με τα μάτια
διαρκώς στο δρόμο.
Τα τακούνια μου μόνο, στα λασπόνερα.
(από τη συλλογή Η θλίψη μου είναι μια γυναίκα, poema 2012)
Ένα φάντασμα στην είσοδο
Πέθανα χθες
λίγο πριν τα μεσάνυχτα.
Εύκολα και ανώδυνα
Όπως μια φευγαλέα σκέψη.
Με βρήκε το πρωί
ο θυρωρός
Στεκόμουν όρθια,
Με το πανωφόρι μου
Τα χέρια στις τσέπες
και τον κοιτούσα
τον κοιτούσα.
Κάλεσε ασθενοφόρο
Πολλή παγωνιά έξω
Ο κόσμος μετέωρος
Ο κόσμος λάθος
Η βροχή έπεφτε
Τα μωρά κλαίγανε
Η καρδιά μου χτύπαγε
Η νεκρή καρδιά μου
Δεν έλεγε να σταματήσει.
Ποιος θα ζήσει τώρα μέσα στο ηλίθιο σπίτι σου;
Γεννήθηκα σε μια παγωμένη λίμνη.
Μέσα μου οι παλμοί
ανοιγόκλειναν σαν βλέφαρα
όταν ξένα μάτια με περιεργάζονταν.
Τα χέρια μου άγγιζαν αέρα και κρύο
διαλύονταν σαν γερασμένα σύννεφα.
Όταν γυρνούσα πλάτη
μιλούσαν μεταξύ τους
γνέφοντας
προειδοποιώντας
για την ακαταλληλότητα του νερού.
Κάθε πρωί σταδιακά συρρικνωνόμουν.
Έπεφτα στο ποτήρι με το γάλα.
Λίγο αργότερα η μαμά
σκούπιζε προσεκτικά τα υπολείμματα
από τον πάγκο της κουζίνας.
Μια μέρα, αγόρασα δυο παγοπέδιλα
και μπήκα στο σπίτι με φόρα.
Τα έπιπλα με κοιτούσαν σαν
τυφλοί επαίτες
με την ακινησία χαραγμένη πάνω τους.
«Σηκωθείτε», φώναξα,
«σηκωθείτε όλοι αμέσως!»,
ενώ αισθανόμουν το φως της λάμπας
να λιώνει τον πάγο κάτω απ’ τα πόδια μας.
(από τη συλλογή Η Χώρα των Παράδοξων Πραγμάτων, Το Κεντρί 2014)
Τραγούδια ακινησίας
Το παιδί δεν μεγαλώνει.
Ξέμεινε μέσα στην τσέπη του παλτού μας.
Ψάχνει κέρματα
Και ξεχασμένες τσίχλες.
Είναι πρωί, είναι βράδυ, το παιδί
δεν γνωρίζει¨ είναι μικρό
και το κρεβάτι κείτεται από πάνω του.
Μπλέκεται σε μιας ρόδας τις ακτίνες
καθώς το κυλώ στην παραλία.
Η θάλασσα καθρεφτίζει την πλήξη του
τα βότσαλα σκοτώνονται ένα –ένα.
Αν είναι κορίτσι, θα πρέπει να το ντύσουμε
πριγκίπισσα τις απόκριες, ή μπαλαρίνα.
Να το χτενίσουμε αργά, αρχίζοντας
από τις άκρες¨ για ψώνια να το πάμε
κουνώντας το υπνωτιστικά
μέσα σε μία τσάντα σούπερ μάρκετ¨
σαν ρούχο υπάκουο να το φορέσουμε
στην περηφάνειά μας, με ορμή να το
πετάξουμε
επάνω στα σκαλιά της εκκλησίας.
Το παιδί μίκρυνε, μίκρυνε πολύ.
Πήρε τις διαστάσεις οδοντογλυφίδας.
Αλλά δεν είναι αιχμηρό. Δεν έχει άκρες.
Μετά βίας στέκεται ανάμεσα στα δάχτυλα.
Το πρόσωπό του είναι γερασμένο.
Το παιδί είναι μάλλον κορίτσι.
Χαμογελάει, λέει τραγούδια.
Η καρδιά του πάλλεται στη φούχτα μου
σαν ένα παλιό, φτηνό τρανζιστοράκι.
Κυνηγοί
Η γη
σε θολωτά τοιχώματα
κρύβει το φεγγάρι
Τα χέρια τους χλωμά
παραμερίζουν άηχα
φύλλα του δάσους
Ησυχία¨ τα κλαδιά
με κοιτάζουν
χωρίς ανάσα
Πέταξαν
Ποτέ δεν ήτανε σιωπή.
Ποτέ δεν ήταν σκυθρωπό δάκρυ.
Από τις φλέβες τους δραπετεύουν τα πουλιά
φτιάχνουν φωλιές στους νευρώνες
μουδιάζοντας κάθε επαφή
με το αληθινό.
Νεύματα ήταν¨ καλέσματα.
Ήταν η ψιθυριστή φαντασία.
Και μιλούσαν
συνέχεια
στα πρόσωπα
με τα φτερά
(από τη συλλογή Τα δευτερόλεπτα των ζωντανών στιγμών, Γαβριηλίδης 2017)
Μουσική
Εκείνη είναι απλώς τόξο. Δέχεται το βέλος αδιαμαρτύρητα. Απ’ αυτό περιμένει να δει την κατεύθυνση. Υποκλίνεται σαν να πρόκειται για εξουσία. Δεν υπάρχει δικαιολογία για ό,τι γέρνει στο έδαφος. Είναι υποχρεωμένη να βρει τη λύση. Τα δάχτυλά του ετοιμάζουν την έκρηξη. Τεντώνεται σαν χορδή. Μια απαλή, μεστή συγχορδία δραπετεύει μέσα από τον θώρακά της.
Μάχες
Προχωρούσε μπροστά και την ακολουθούσε μια πομπή από φωνές που διηγούνταν όνειρα και ιστορίες. Πύκνωναν, πύκνωναν, γίνονταν μάχες, σε κάθε πτυχή του μυαλού έστηναν στρατόπεδα. Έβγαιναν τότε οι στραγηγοί με τις στολές τους, περήφανοι, με ψεύτικα όπλα έδιωχναν τους εφιάλτες. Δίπλα τα έντομα κι οι σαύρες γελούσαν, γελούσαν. Οι λοχίες, χαμένοι, έπαιζαν με νεροπίστολα. Αόρατες ξαναγύριζαν οι φωνές στα περιβόλια. Κάτω απ’ τα δέντρα κούρνιαζαν γυμνοί στρατιώτες.
Τρέλα
Στάλες βροχής κύλησαν στο ξαφνιασμένο της φόρεμα, τα μαλλιά της δίχτυα που δεν μπορούσαν να συγκρατήσουν τη νύχτα. Από μακριά ακούγονταν κλάματα κι όσο δυνάμωναν τόσο η απόφαση πως ήταν υπεύθυνη για κάποιον θάνατο έπαιρνε τελεσίδικο χαρακτήρα. Πίσω από τις κουρτίνες τής έγνεφαν να μην υποκύψει, χέρια υψωμένα σαν μίσχη λουλουδιών, όμως νά που γέμιζαν φύλλα απ’ άκρη σ’ άκρη κι ένα αεράκι αρκούσε για να σκορπίσουν δεξιά κι αριστερά στο δωμάτιο. Λυπημένα τραγούδια ακούγονταν από πάνω, απ’ τη σοφίτα, σαν να 'τανε, λέει, το Κύκνειο Άσμα του Ύπνου. Ποτέ δεν θα κοιμόταν ξανά, τα μάτια της θα έμεναν πάντα ανοιχτά να ψάχνουν απαντήσεις σε αινίγματα, δεν θα απέστρεφε πια το βλέμμα από καμία εικόνα κι οι συναναστροφές θα γίνονταν πιο δύσκολες μέρα τη μέρα. Η απόφαση πάρθηκε και κανένα χέρι δεν ήταν γραφτό να την αλλάξει. Για να έχει ο κάθε άνθρωπος την τρέλα του θυσιάστηκε η Πουλχερία.
(από τη συλλογή Ανάγλυφη, Ρώμη 2021)
Βιογραφικό σημείωμα
Η Έλενα Πολυγένη γεννήθηκε στην Πάτρα το 1979. Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές Ανάγλυφη (Ρώμη 2021), Τα δευτερόλεπτα των ζωντανών στιγμών (Γαβριηλίδης, 2017), Η χώρα των παράδοξων πραγμάτων (Το Κεντρί, 2014), Η θλίψη μου είναι μια γυναίκα (poema, 2012), Γράμματα σε μαυροπίνακα (Δωδώνη, 2009). Ποιήματα και δοκίμιά της έχουν δημοσιευθεί σε ελληνικά και ξένα περιοδικά και ανθολογίες και έχουν μεταφραστεί σε τέσσερις γλώσσες.
