Θα δούμε ένα αφιέρωμα σ' έναν σημαντικό ποιητή του καιρού μας, του Περίανδρου Παπανικολάου. Γράφει ο Η.Π.
Περίανδρος Παπανικολάου: Ο ποιητής του επάρατου μόχθου
γράφει ο Η.Π
Είμαι το κουρασμένο βήμα του αγρότη/ του καπνεργάτη το καμένο πνευμόνι/ του σοβατζή ο κουρασμένος ώμος/ τ’ αλατωρύχου η θολή ματιά./ Είμαι το βήμα στα λασπωμένα τα χωράφια/ το φυντάνι που μπήγεται στο χώμα βαθιά/ ο ασβέστης που καίει τα κάστρα/ τ’ αλάτι που λιώνει σιδεριά./ Είμαι η άκρη απ’ το καμάκι,/ που όταν μπει/ δεν ξεριζώνεται από τα σπλάχνα./ Είμαι τ’ αλέτρι,/ το τσαπί/ και το γενί./ Είμαι το «αμάν» το μεσημέρι στα ουζερί./ Εσείς οι ευλογημένοι του κόσμου/ ισώστε το κορμί στον ήλιο!/ Τον δικό σας ήλιο! (Σειράδιο).
Γεννήθηκε και ζει στο Μεσολόγγι. Σ’ αυτόν τον τόπο πρωτοπερπάτησε, ονειρεύτηκε, αγάπησε και αγαπήθηκε, έμαθε να αγωνίζεται και να επιμένει. Σε αυτόν τον τόπο, που πέραν των δύο σπουδαιότερων έργων του – των παιδιών του – έχει ήδη αφήσει μία σημαντική ποιητική παρακαταθήκη. Ο λόγος, για τον Περίανδρο Παπανικολάου, τον Ποιητή, τον Πολιτισμολόγο, τον Φύλακα, τον Εργάτη, τον Άνθρωπο.
Είδαν τους ποιητές…/ τελευταία φορά σε σταθμούς επαρχιακούς,/ στις χαμένες συνειδήσεις των ταβερνείων/ πίνοντας το δάκρυ των τρυπημένων πλευρών τους,/στα γκρεμισμένα τείχη των λογισμών/ και στα κόκκινα πουκάμισα των εξεγέρσεων./Άκουσαν τελευταία φορά τους ποιητές/ να τραγουδούν ληστών ιστορίες,/ να κραυγάζουν στις φωτιές του δάσους/ σαν καίγονταν τα πληγωμένα μυστικά./ Είδαν, των ποιητών τα ονόματα/ σε σφαίρες χαραγμένα,/ τα χείλια τους είδαν/ να στάζουν αίμα κακό,/ μονολογώντας «ὑμεῖς εἴπετε, οὑκ ἡμεῖς»./ Είδαν την τελευταία φορά τους ποιητές…/ αγέρωχους και προδομένους. (ΥΜΕΙΣ ΕΙΠΕΤΕ, Α’ Βραβείο στον 40 ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ποίησης της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών).
Η γραφή του αποτελεί ένα αρμονικό συνταίριασμα beat και υπερρεαλιστικής ποίησης. Μία γραφή με ταυτότητα, καθαρή, σκληρή, ανεπιτήδευτη, ορμητική, δίχως φτιασίδια, που θέτει πάντα στο επίκεντρό της τον άνθρωπο. Τον άνθρωπο τον ταλαιπωρημένο, τον ταπεινό, τον γενναίο, τον περιθωριακό, τον απεγνωσμένο. Τους αφανείς ήρωες της διπλανής πόρτας. Τους πραγματικούς “ποιητές”, εκεί έξω, που δεν περιορίζονται στον εαυτό τους. Γι’ αυτούς γράφει. Σ’ αυτούς ελπίζει.
Θα ξεκινήσω/ τις σιωπηλές μέρες/ έχοντας λάβαρο το κομμένο μου κεφάλι/ με ρούχα κομματιασμένα/ τραγουδώντας μισοτελειωμένους στίχους./ Τις ημέρες της ανάστασης/ να σφραγίσω πιο σφιχτά τους τάφους/ να μην κλαπούν τα ματωμένα σαβάνα./ Σε φοράδα μεθυσμένη πάνω άοπλος/ διάτρητος από πληγές/ έχοντας ξοπίσω μου/ χιλιάδες αλαλαγμών/ που θα καίνε το αύριο/ και την ελπίδα. (Μαύρη βροχή, ανέκδοτο).
Η αφαιρετική τεχνική που χρησιμοποιεί παραπέμπει σε πίνακες του Μοντιλιάνι. Οι λέξεις, τα σύμβολα, οι σκληρές βιωματικές περιγραφές του… εικόνες της σκληρής καθημερινότητας. Μες στα ολιγόστιχα κείμενά του κατορθώνει να συμπυκνώνει βαθιά υπερβατικά νοήματα που καθιστούν τα ποιήματά του μεγάλα. Μεγάλα ναι, γιατί απαντώνται σε μεγάλες καρδιές.
Γυρνώντας ξανά/ τώρα που ο διωγμός τελείωσε/ ακόμα οι γωνιές ντυμένες μ’ αφίσες είναι/ και τα περίπτερα στην ίδια θέση./ Μόνο τα περίπτερα./ Χωρίς παγκάκια οι πλατείες./ Είναι στο τέλος ο χειμώνας/ αλλά ακόμα φοράνε πανωφόρια/ πείσμα στη φύση/ στον κόσμο/ μα πιο πολύ στα μάτια σου./ Στα χαμηλά σπίτια/ φύγαν τα χρώματα/ μείναν τα πρόσωπα/ χωρίς φωνές μιλιές/ δίχως μάτια. (Επιστροφή, ΣΕΙΡΑΔΙΟ)
Μέχρι σήμερα έχει εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές. Την “Προβέντζα” (το 2015 από τις Εκδόσεις Όστρια) και το “Σειράδιο” (το 2021, από τις Εκδόσεις Δρόμων), ενώ σύντομα αναμένεται να κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Κύμα η τρίτη του συλλογή και κατά πολλούς κορυφαία του ποιητική στιγμή, οι “Εμβοές”.
Τις κρύες νύχτες του Νοέμβρη/ ο άνθρωπος του ποταμού γκρέμιζε την γέφυρα/ περπατούσε στις άγριες πέτρες/ στην μαλακή άμμο έγραφε./ Έπνιγε τις ανείπωτες συγγνώμες στις όχθες/ έχοντας το βάρος στο στήθος/ κι έλεγε "είμαι ο τρίτος μετά τον πρώτο"./ Ως την ημέρα εκείνη/ που αλκοολικοί προφήτες την είχαν προμηνύσει/ κύκλωπες σιδερένιοι στάθηκαν μπροστά του/ περνώντας με τις ερπύστριες πάνω από το κορμί του./ Εκείνη την ημέρα/ αφορισμένοι παπάδες έψαλλαν ακατάληπτους ψαλμούς/ κι αποταγμένοι χωροφύλακες έπαιζαν τις τελευταίες ζαριές. (Ο άνθρωπος του ποταμού, ανέκδοτο).
Έχοντας ως πηγές έμπνευσης μεταξύ άλλων τον αξεπέραστο Θωμά Γκόρπα και τον “δάσκαλο” όπως ο ίδιος αποκαλεί, τον αγαπημένο σε όλους μας Γιώργο Δάγλα, δεν μπήγει απλά το μαχαίρι ως το κόκκαλο, αλλά το διαπερνά. Ο Παπανικολάου πρόκειται για έναν σημαντικό ποιητή. Διότι το στοιχείο που διακρίνει έναν καλό γραφιά από έναν σημαντικό ποιητή στη συνείδηση του κόσμου, δεν είναι η ταξινόμησή του σύμφωνα με την εποχή του, αλλά η ανθεκτικότητά του απέναντι στο χρόνο. Και το ποιητικό αποτύπωμά του Παπανικολάου, είναι βέβαιο πως θ’ αντέξει.
