Στις 27 Οκτωβρίου 1932, γεννήθηκε η Αμερικανίδα ποιήτρια Σύλβια Πλαθ. Αν εμβαθύνει κανείς στην ποιητική γραφή της μεγάλης αυτής καλλιτέχνιδας και διαβάσει για τη ζωή της, θα έρθει σ'επαφή μ'ένα σπουδαίο ταλέντο, αλλά και με μια γυναίκα που έπασχε από διπολική διαταραχή. Όλη της η σύντομη ζωή, ήταν ένας αγώνας ν'ανέβει πάνω από το βαθύ μαύρο πηγάδι,πράγμα που τελικά δεν κατάφερε. Ο λόγος της χειμαρρώδης, πύρινος, συμβολικός, πικρός, εξομολογητικός. Εμείς θα θυμηθούμε ένα από τα πιο γνωστά της ποιήματα το "Μπαμπά". Ο πατέρας της Σύλβια Πλαθ ήταν γερμανικής καταγωγής και καθηγητής κολεγίου. Έφυγε από τη ζωή όταν η Σύλβια ήταν οκτώ ετών,ηλικία που άρχισε και να γράφει. Στο ποίημα η πατρική μορφή παρουσιάζεται σαν μια καταπιεστική φιγούρα, προσκολλημένη στον Θεό. Ο μπαμπάς γίνεται ο Χίτλερ, ο άνθρωπος που δεν μπορούσε να του μιλήσει, που ευτυχώς πέθανε γιατί θα τον σκότωνε η ίδια. Η κόρη του μετατρέπεται σε Εβραία,φίλη των τσιγγάνων,ένα πλάσμα που υποφέρει. Ας δούμε αυτό το σκληρό ποίημα, που παρ'όλο το φανταστικό πέπλο που απλώνεται πάνω από κάθε λογοτεχνικό έργο, απεικονίζει μια ρεαλιστική σχέση αρκετών παιδιών με τον δυνάστη γονέα...
Μπαμπά- ΣΥΛΒΙΑ ΠΛΑΘ
Δεν κάνεις,δεν κάνεις πια
Άλλο , μαύρο παπούτσι,
Μέσα στο οποίο έχω ζήσει σαν ένα πόδι
Για τριάντα χρόνια,φτωχό και άσπρο,
Μόλις τολμώντας ν'αναπνεύσω ή να βγάλω Κιχ.
Μπαμπά,έπρεπε να σ'έχω σκοτώσει.
Πέθανες πριν προλάβω-
Βαρύς σα μάρμαρο,μια σακούλα γεμάτη Θεό,
Εφιαλτικό άγαλμα μ'ένα γκρίζο δάχτυλο του ποδιού
Μεγάλο σα μια φώκια του Φρίσκο
Κι ένα κεφάλι στον απατηλό Ατλαντικό
Όταν το πράσινο του μπιζελιού πέφτει πάνω στο μπλε
Στα νερά κοντά στην ωραία Νάουσετ.
Συνήθιζα να προσεύχομαι για να σε ξαναβρώ.
Ach,du,
Στη γερμανική γλώσσα, στην πολωνική πόλη
Ισοπεδωμένη από έναν οδοστρωτήρα
Πολέμων,πολέμων,πολέμων,
Αλλά το όνομα της πόλης είναι κοινό.
Ο Πολωνός φίλος μου
Λέει ότι υπάρχουν μια δωδεκάδα ή δυο.
Έτσι που ποτέ δεν μπορούσα να πω
Που έβαλες το πόδι σου,τη ρίζα σου,
Ποτέ δεν μπορούσα να σου μιλήσω.
Η γλώσσα κολλούσε στο σαλόνι μου.
Κολλούσε σ'ένα βρόχο συρματόπλεγμα.
Ich,Ich,Ich,Ich.
Μόλις μπορούσα να μιλήσω.
Νόμιζα ότι ο κάθε Γερμανός ήσουν εσύ.
Και η γλώσσα αισχρή
Μια μηχανή,μια μηχανή
Κόβοντάς με σα μια Εβραία.
Μια Εβραία στο Νταχάου,στο Άουσβιτς,στο Μπέλσεν.
Άρχισα να μιλάω σαν Εβραία.
Νομίζω ότι δεν αποκλείεται να είμαι Εβραία.
Τα χιόνια του Τυρόλου, η καθαρή μπύρα της Βιέννης
δεν είναι τόσο ωραία ή αληθινά.
Με το γύφτο μου πρόγονο και με την περίεργη τύχη μου
Και με την τράπουλά μου του Ταρόκ και με την τράπουλά μου
Μπορεί να είμαι λίγο Εβραία κι εγώ.
Πάντα σε φοβόμουνα.
Με τη Λουφτβάφε σου,και με όλο σου το κακό.
Και με το λεπτό σου μουστάκι
Και με το Αριανό σου μάτι,μπλε λαμπερό.
Αρματάνθρωπε, αρματάνθρωπε, Ω Εσύ-
Όχι ο Θεός αλλά μια σβάστικα
Τόσο μαύρη που δεν την περνάει κανείς ουρανός.
Κάθε γυναίκα λατρεύει έναν Φασίστα
Τη μπότα στο πρόσωπο,την κτηνώδη
Κτηνώδη καρδιά ενός κτήνους σαν εσένα.
Στέκεσαι στο μαυροπίνακα,μπαμπά
Στην εικόνα σου που έχω,
Ένα σκίσιμο στο σαγόνι σου αντί για το πόδι σου
Αλλά όχι λιγότερο ένας διάβολος γι'αυτό,όχι
Λιγότερο ο μαύρος άνθρωπος που
Δάγκωσε την ωραία κόκκινη καρδιά μου στα δυο.
Ήμουνα δέκα ετών όταν σε έθαψαν.
Στα είκοσι προσπάθησα να πεθάνω
Και πίσω,πίσω,πίσω, σε σένα να ρθω.
Έλεγα ότι ακόμα και τα κόκαλα θα φτάναν.
Αλλά με βγάλαν έξω από τη σακούλα,
Και με κόλλησαν με κόλλα.
Και τότε κατάλαβα τι έπρεπε να κάνω.
Έφτιαξα ένα ομοίωμά σου,
Έναν άντρα στα μαύρα μ'ένα Μαϊνκάμπφ ύφος
Και μια αγάπη για το μαρτύριο και τον τροχό.
Και είπα ναι, θέλω,θέλω.
Κι έτσι μπαμπά,ξεμπέρδεψα πια.
Το μαύρο τηλέφωνο έχει στη ρίζα του κοπεί,
Οι φωνές δεν περνάνε πια από κει.
Αν σκότωσα έναν, έχω σκοτώσει δυο-
Ο βρυκόλακας που είπα ότι είσαι εσύ
Και έπινε το αίμα μου για ένα χρόνο,
Εφτά χρόνια, αν θέλεις να ξέρεις.
Μπαμπά, μπορείς να ξεκουραστείς τώρα.
Ένας πάσαλος είναι μέσα στην παχιά μαύρη σου καρδιά
α οι χωρικοί ποτέ δε σε αγάπησαν.
Χορεύουν και κλωτσάνε πάνω σου.
Πάντοτε ήξεραν ότι εσύ ήσουνα.
Μπαμπά,μπαμπά,μπάσταρδε εσύ,ξεμπέρδεψα .
Μετάφραση: Νανά Ησαΐα
Πηγές: Παγκόσμια ποιητική ανθολογία "Ταξίδι στην ποίηση",Ναυτίλος
& https://el.wikipedia.org
Έρευνα-σκέψεις: Αγγελική Καραπάνου
