Σήμερα στη στήλη "Στα βαθιά" φιλοξενώ τον λογοτέχνη Σωτήρη Σαμπάνη. Ο καλεσμένος μου γεννήθηκε στις Καμάρες Αιγιαλείας. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Δημόσιο Δίκαιο στη Νομική Σχολή Αθηνών. Έχει εκδώσει πέντε μυθιστορήματα, μια συλλογή διηγημάτων και τρεις ποιητικές συλλογές. Έχει παρουσιάσει στο θέατρο δύο θεατρικούς μονολόγους και μια διασκευή στο θεατρικό έργο του Νηλ Σάιμον «Οι Ηλίθιοι». Η ποίησή του κινείται στα μονοπάτια της λυρικής υπαρξιακής γραφής. Ο λόγος του είναι περίτεχνος, μεστός, βαθύς. Την πένα του απασχολεί ο έρωτας, η αγάπη, οι ρωγμές του χρόνου, οι μνήμες, οι ματαιώσεις, η αναζήτηση της εσωτερικής αλήθειας. Θ' απολαύσουμε δεκατρία ξεχωριστά ποιήματά του!
«Μεσίστιοι Πόθοι», Εκδόσεις Γαβριηλίδης, 2008
Σφυγμός Απομεσήμερου
Δεν σηκώθηκα όταν έφυγες.
Είχε μια ζεστασιά το σκέπασμα υπήνεμη.
Κυοφορούσε πάλι παρουσία
συναρθρώνοντας
ό,τι είχε μείνει απ’ του κορμιού σου τη μετάληψη.
Στρώθηκε χόβολη αναπόλησης
και με καθήλωσε δυo ώρες παραπάνω.
Να συνδαυλίζω μέσα της το πάθος
σαν επιδόρπιο πλούσιου γεύματος
πασπαλισμένο με μια γλυκάδα ανάγκης
κι όχι αυτή του χορτασμού ή της επίδειξης.
Σηκώθηκα στις έξι παρά τέταρτο
και με το κόστος πληρωμένο
βγήκα από το στέκι της ψυχής μου ασυνόδευτος.
Με άρτυμα μία γουλιά συνέχειας
Επιστρέφω απ’ τη μοναδική στιγμή της ηδονής.
Όλοι ευχαριστημένοι.
Οι τοίχοι που άκουσαν φωνές, ψιθύρους, ομιλίες.
Το σπινωμένο φως που γλίτωσε την καύση του.
Οι μπεζ κουρτίνες που έκρυψαν μισή ντροπή από μέσα.
Το στρώμα, που εξάσκησε τα ελατήριά του.
Το πάτωμα, που ένιωσε σαν θαλπωρή,
το βάρος μας ξυπόλυτο.
Η βρύση που ξεσκούριασε τα σπλάγχνα της.
Και ο καθρέφτης μάς έκανε τη χάρη
να ευπρεπίσει τις ατέλειες
και εις διπλούν να αποδώσει το παράφορο.
Και τα θηρία μας δαμάστηκαν.
Ημιλιπόθυμα ευχαρίστησης τα άφησε
εκείνη η πρωτόγονη ικανότητα που έχουμε
να τα πραΰνουμε όταν αγριεύουν.
Τα ηρεμεί η σάρκα όταν γυμνή παλεύει
κι οι μονομάχοι γονατίζουν ηττημένοι.
Από τη μοναδική στιγμή της ηδονής,
κομμάτι αδιευκρίνιστο του κόσμου, επιστρέφω.
Με άρτυμα μια γουλιά συνέχειας στο στόμα.
Αταραξία
Κοιμήθηκα απόψε.
Ούτε μια ζαβολιά δεν έκανε το όνειρό μου.
Όλα τ’ αγαπημένα πρόσωπα στη θέση τους
Κανένας δε σήκωσε φτερό να αλαργέψει.
Κι έμεινε η ψυχή μου απαίδευτη όλη νύχτα.
Ταύτιση
Όταν οι ευγενικές εκκλήσεις της ψυχής σου
έγιναν απαιτήσεις
και σαν χέρι με τραβούσαν
μαζί σου στη άβυσσο,
τότε μόνο κατάλαβα
πόσο μ’ αγάπησες.
Έξοδος
Να θυμηθείς λοιπόν
να μπεις κρυφά στην κάμαρά μου,
τα λιγοστά μου πράγματα να πάρεις.
Κάτω απ’ το λευκό μου μαξιλάρι
Θα βρεις το κλάμα μου
και το χαμόγελό σου.
Στο πάτωμα
είναι κοντόγιομη του άγνωστου η φιάλη.
Πάρ’ τη κι αυτή,
μη πουν ότι δεν ήπιαμε πολύ.
Και μην αργήσεις ψάχνοντας τα φιλιά μου,
μες στο συρτάρι της ψυχής
τα έχω κρυμμένα.
Φεύγοντας να ξεδιπλώσεις το σεντόνι μου
φρεσκοπλυμένο με σαπούνι και σταχτόνερο.
Δεν λησμόνησα ποτέ το άγγιγμά του.
Είχε μια ελαφράδα σιωπής και ανακούφισης
«Ρωγμή στο απροσπέλαστο», Εκδόσεις Σοκόλη, 2017
Αναμονή
Εκείνα τα άδεια παπούτσια
Στου πεζοδρόμιου την άκρη
Σώμα που φιλοξένησαν
Θερμοκρασία, ανάσες, χρόνο
Ποιον περιμένουν τώρα
Να φορέσουν;
Θρόισμα νοσταλγίας
Κάτι περνάει στο σκοτάδι.
Το κάνει ένα τόνο ανοιχτότερο.
Η ανταύγεια σου θα ΄ναι
Να δεις που την επόμενη στιγμή
θ’ ακούσω την ανάσα σου
Όπως παλιά,
που σ’ άκουγα να σέρνεις
τα πόδια στο διάδρομο
κι η προσμονή μου
άρπαζε σαν το ξερόκλαδο φωτιά.
Μα ναι, το ίδιο λέμε
Θρόισμα νοσταλγίας
Εσύ το ντύνεις με άλλη λέξη
το λες απώλεια.
Θαμπάδα
Κάθε νύχτα αισθάνομαι
ότι σβήνω το φως
για τελευταία φορά
ενώ οι ωροδείκτες
φωσφορίζουν τη συνέχεια.
Κάθε νύχτα ανάβω
το λαμπάκι της μνήμης
και πνίγω τη μέρα
σε μια αμυδρή
αβεβαιότητα φωτός.
Και ξαγρυπνώ.
Και αφαιρώ όλα εκείνα
που θα προσθέσω στην επόμενη.
Και λιγοστεύω.
Εξίσωση
Σκεφτείτε εκεί που αγωνιζόμαστε
να θρέψουμε την αστρική μας σύνθεση
να ηδονιστούμε με την πεπερασμένη
των δυνατοτήτων μας ηγεμονία
Σκεφτείτε, έτσι τυχαία,
σκοντάφτοντας ας πούμε στο κενό μας
ή και στον θάνατό μας ίσως...
ν’ ανακαλύψουμε
κάποια πραγματικότητα που λέει ότι
Η Ζωή ισούται με τον Χρόνο που ξέρουμε
Μείον τον Χρόνο που δεν ξέρουμε
δια Κάτι Μέγιστο κι Ανώτερο
που διαφεύγει γιατί είναι μακριά
ή βρίσκεται τόσο κοντά
που είναι ακατάληπτο.
Ακριβώς...
Ζήσε ήσυχα από τώρα και στο εξής.
Όπως το ποίημα. Αθόρυβα κι αιώνια.
Ζήσε σαν ποίημα.
Συγγνώμη! Όχι... σαν...
Δεν σε αγάπησα σαν... σε αγάπησα ακριβώς.
Ζήσε, ακριβώς, όπως το ποίημα!
Δεν εννοώ το ποίημα που σου έστειλα
μέσω του σύμπαντος.
Εκείνο ήταν άτυχο.
Το έλουζα, το έπλενα, το σιδέρωνα,
του άλλαζα λέξεις,
του μπάλωνα αμφιβολίες, κενά και τρύπες
μη δραπετεύσει κάποια συλλαβή
και ανατραπεί η ασφάλειά του.
Το καμάρωνα, το είχα ερωτευτεί.
Κι εσύ μήτε που άκουσες το κλάμα του.
Ώσπου μια μέρα το συνάντησε το φως,
τυχαία, στο κρεβάτι μου.
Και μια αχτίνα του απρόσεχτη,
αχτίνα φονική, το έκοψε στα δύο.
Μία θανάσιμη ρωγμή στο σώμα του ποιήματος!
Κι όπως το είχα αγκαλιά γλίστρησα μέσα του
Και γάντζωσα τα χέρια μου στα στήθη του.
Και με τα χέρια γαντζωμένα στα στήθη, εκατέρωθεν,
ικέτευσα για τελευταία φορά:
Ζήσε ακριβώς όπως το ποίημα!
Όπως επιθυμεί και ζει η αμετάκλητη αγάπη!
«Ιδού», Εκδόσεις Βακχικόν, 2021
(Απόσπασμα Α΄ για την αγάπη)
Να δεις…
υπάρχει αγάπη
την οσφραίνεσαι από μακριά
ακόμα κι από κόσμο αγέννητο
υπάρχει αγάπη
πού να το πω τώρα;
Και γιατί κάποιος ν’ ακούσει;
Να δεις…
θα έρθει.
καταμεσής του αφανισμού της προσδοκίας
Θα έρθει η αγάπη.
Θα σηκώσει τη ζωή στα χέρια της.
Πάνω απ’ το θάνατο θα την περάσει.
Θα μπει στη γύμνια των βλεμμάτων.
Κρυστάλλινη θ’ αντιφεγγίσει.
Θα μιλήσει με τ’ άστρα
Θα αντιστρέψει την ενοχή σε ηδονή
και το αντίθετο.
Θα ρωτήσει το όνομά μας
Θα το συγχωρέσει
Θα κουβεντιάσει μαζί μας
μια νύχτα ολοζώντανη
στην κάμαρα
στους ξεφτισμένους τοίχους
σε ηδονικό ντιβάνι ακατοίκητο.
Θα είναι τόσο δυνατή
Θα είναι τόσο σπλαχνική
Δεν θα την αναγνωρίσουμε.
Θα τη φοβηθούμε
Και θα τη θανατώσουμε.
Ναι… βέβαια
Την Αγάπη…
(Απόσπασμα Β΄)
Μια χαραμάδα χωράει
ένα κρεβάτι
και τα σώματα.
Χωράει το κατηγορώ μου
Την τραγική εξέλιξη του κόσμου
Καμιά φορά ολάκερο το σύμπαν.
Μια χαραμάδα
είναι
το Είναι όλο μας.
Αξίζει όσο η ζωή κι η προδοσία της
μια χαραμάδα οικτιρμού
και ανυποκρισίας
σε αθροίζει στο σύνολο.
(Απόσπασμα Γ΄)
Θα ΄ρθει κάποια μέρα…
ανδριάντας η σιωπή των νεκρών
θα υψωθεί
τη λήθη τρυπώντας
λουσμένη με αίμα.
Ποτέ δεν είναι αρκετό
το αίμα
δεν ξεδιψάει το λάθος του κόσμου.
Ποτέ δεν είναι αρκετό
το λάθος του κόσμου.
Βιογραφικό σημείωμα
Ο Σωτήρης Μιχ. Σαμπάνης γεννήθηκε στις Καμάρες Αιγιαλείας. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Δημόσιο Δίκαιο στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Στο χώρο της Λογοτεχνίας το όνομά του συνδέεται με τα μυθιστορήματα: «Θέλω να μείνω με τον μπαμπά» (2000), και «Κόκκινος χορός» (2003), από τις εκδόσεις “Ελληνικά Γράμματα”. Το 2007 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά του «Οι Δίδυμες» από τις εκδόσεις Μπαρτζουλιάνος, και «Σκανταλόπετρα» (2015) από τις εκδόσεις Διόπτρα. «Η αγάπη μεγαλώνει στο σκοτάδι», από τις εκδόσεις “Ελληνικά Γράμματα”. Τον Ιούλιο του 2020 κυκλοφόρησε η συλλογή των διηγημάτων με τίτλο «Ο γιακάς και άλλες τσαλακωμένες ιστορίες» από τις εκδόσεις ΑΩ (Άλφα Ωμέγα).
Έχει εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές: «Μεσίστιοι Πόθοι», (2008) από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη (Βραβείο στον Πανελλήνιο Ποιητικό Διαγωνισμό «Κούρος Ευρωπού»), «Ρωγμή στο απροσπέλαστο» από τις Εκδόσεις Σοκόλη (2017) και τέλος την ποιητική συλλογή «Ιδού» από τις Εκδόσεις Βακχικόν (2021).
Η παρουσία του στο χώρο του Θεάτρου συνδέεται με τα έργα του:
«Ευγενείς Αγωνίες» (γυναικείος μονόλογος), το οποίο απέσπασε το Α΄ Κρατικό Βραβείο Συγγραφής Θεατρικού Έργου για το έτος 2009 στον διαγωνισμό του Υπουργείου Πολιτισμού. Το έργο παρουσιάστηκε επί σκηνής το 2012 στο «Από Μηχανής Θέατρο».
«Ηλιθιότητας Εγκώμιο» Διασκευή, εμπνευσμένη από το θεατρικό έργο του Νηλ Σάιμον «Οι Ηλίθιοι». Το έργο παρουσιάστηκε από το Θεατρικό Εργαστήρι “Εν Δράσει” του Δήμου Ταύρου στο 3ο Διαδημοτικό Φεστιβάλ Ερασιτεχνικού Θεάτρου Δήμων Αττικής (καλοκαίρι 2010).
«Το σώμα του χρόνου» (ανδρικός μονόλογος). Το έργο παρουσιάστηκε το 2013 στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης».
