24 Μαΐου. Ευρωπαϊκή μέρα πάρκων. Θα γνωρίσουμε μερικά πολύ όμορφα ποιήματα με θέμα το πάρκο!
Φθινοπωρινό πάρκο-ΚΩΣΤΑΣ ΟΥΡΑΝΗΣ
Ω! πόσον είναι πένθιμο μες στη βροχή το πάρκο,
με τα χλωμά λουλούδια του που γέρνουν λαβωμένα
και τα βρεγμένα αγάλματα που γύρω τους σαπίζουν
σωροί τα φύλλα που `φερε ο αγέρας μαραμένα...
Οι λεωφόροι του, έρημες, απέραντες και κρύες,
φαντάζουν μέσα στο τεφρό, στυγνόν ορίζοντά του
-με τα ψηλά τα δέντρα τους γυμνά σκελετωμένα-
σα να οδεύουν στο βουβό βασίλειο του θανάτου.
Τριγύρω απ’ τις δεξαμενές οι αρχαϊκές υδρίες
πλέον δεν καθρεφτίζονται, όπως τα καλοκαίρια,
με τ’ άσπρα που κατέβαιναν να πιούνε, περιστέρια:
μόνο του αναβρυτηρίου το μουσικό το κλάμα,
μαζί με την ψιλή βροχή και με τον κρύο αγέρα,
σκορπιέται μάταιο στη γυμνή, σπαραχτικήν ημέρα.
Πηγή: «Νοσταλγίες», Ποιήματα –Εκλογή, Εκδόσεις Εστία, 2008
Η γυναίκα στο πάρκο-ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ
Από το πάρκο επέρασεν η ώριμη κυρία
Μέσα στους όρθιους των δεντρών, ολόρθη, τους κορμούς.
Φύλλα νεκρά τής έρριξε η χρυσή δεντροστοιχία
Και μείς – τους μαραμένους μας συλλογισμούς.
Θα ’ναι η γυναίκα που έκλαψε πολύ. Στα βλέφαρά της
Η σκιά των τρισευγενικών κατέβη μαρασμών.
Τη λύπην εξεδίψασαν τα δάκρυά της
Και την υδρία της γέμισε στη βρύση των λυγμών.
Τα φιλημένα, άλλον καιρό, κρατεί κλεισμένα χείλη,
Κι απάνου απ’ τα ξερόφυλλα περνάει θαμπή, σβυστή,
Στο μύρο της υπομονής, που απλώνουνε το δείλι
Τα πληγωμένα απ’ την βροχή κλαριά, να ξεχαστεί.
Κι εγώ, που από το μάταιο τον κόσμο αναχωρούσα,
Την είδα κι είπα: «Είναι νωρίς· θα μείνω». Μυστικά
Στον πόνο και στη γνώση της να εμπιστευτώ μπορούσα
Τα δάκρυά μου τα τωρινά και τ’ αναμνηστικά.
Τότε θα γύρωμε κι οι δυό σε μιά βαθειά ησυχία,
Οι κουρασμένοι, οι ώριμοι πολύ, να ιστορηθή
Απ’ τον καθέναν η παληά πικρή του αποτυχία
Τρυγώντας του άλλου τα φιλιά οπού έχουν μαραθή.
Γλυκό χινόπωρο της ζωής, σοφή κι ατάραχη ώρα,
Ξέρεις, τα φίλτρα πίνοντας της λύπης, να ευτυχής
Και να γευτής τον έρωτα σαν τη χρυσήν οπώρα
Βαρειά απ’ το μέλι των χυμών στα ρίγη της βροχής.
Την ίδια δόξα επόθησε τη χινοπωρινή
Καθώς με είδεν η ώριμη γυναίκα, κι η καρδιά της
Τα πληγωμένα ετάραξε για μια στιγμή φτερά της –
Όμως τα ξαναδίπλωσε στην πρώτη υπομονή
Και προσπεράσαμε βουβοί, δειλοί κι αγνοημένοι.
Ο λόγος που δεν ήτανε γραφτό μας ν’ ακουστή
Καθώς ξερόφυλλο έπεσε λαμπρό στην κοιμισμένη
Θάλασσα του ανεκπλήρωτου που τόσα μου κρατεί.
Πηγή: «Θεία Δώρα»,Εκδόσεις Εστία,1976
Το πάρκο-ΛΑΜΠΡΟΣ ΠΟΡΦΥΡΑΣ
Το χαρούμενο πάρκο είχε πάρει
μες στ' αξένοιαστο εκείνο πρωί
μια ομορφιά γιορτινή και μια χάρη
που ξανά δε μπορεί να τη βρει.
Πέρα ως πέρα των φύλλων γλιστρούσαν
οι σκιές, μες στο φως τ’ απαλό,
και περνούσαμε εμείς και φιλούσαν
σιγανά το γυμνό σου λαιμό.
Τι γιορτή που ‘ταν κείνη! Σαλεύαν
τα κλωνάρια κι οι σπίνοι ψηλά,
όσα λέγαμε οι σπίνοι τα κλέβαν
και τα κάναν τραγούδια τρελά.
Πηγή: Νέα παγκόσμια ποιητική ανθολογία Ρίτας Μπούμη-Νίκου Παππά, Εκδόσεις Διόσκουροι,1976
Δημόσιο πάρκο-ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ
Στη μικρή λίμνη τα χρυσόψαρα κι ένας κύκνος.
Στο παγκάκι η Περσεφόνη σταυροπόδι. Τα γόνατά της
λάμπουν ωραία. Όμως, προπάντων,
αυτός ο κύκνος ακριβώς ήταν το επιχείρημα σου
να συνεχίσεις να γράφεις μετά θάνατον.
Πηγή:"Υπερώον", Εκδόσεις Κέδρος, 2013
Το πάρκο –ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
Παροπλισμένα γεροντάκια και νταντάδες,
μικρά παιδιά που παίζουν στα λουλούδια
και κουλουρτζήδες, και μικροί αλήτες
τα πρωινά στολίζουνε το πάρκο
με την αθώα τους ξενοιασιά και με τη φτώχεια τους.
Κι ο ήλιος λάμπει μέσ’ απ’ τα φυλλώματα,
κι όλα είναι ωραία και μικροαστικά.
Μα όταν πέφτει η νύχτα, αλλάζουν όλα:
Μούτρα επικίνδυνα κυκλοφορούνε τώρα,
λογιώ λογιώ υποκείμενα πίσω απ’ τα δέντρα,
κάθε παγκάκι κι ένας βιασμός.
Μονάχα πού και πού κάνα ζευγάρι,
σε τρυφερές δοσμένο περιπτύξεις,
τον έρωτά του ριψοκινδυνεύει
μπροστά σε μάτια που αχόρταγα κοιτούνε.
Κι όλο το πάρκο γίνεται πρατήριο,
που βγάζει στο σφυρί την παρθενιά του.
Μα το πρωί, θα ’ρθει το συνεργείο
του Δήμου, βιαστικά να καθαρίσει∙
της νύχτας τα τεκμήρια μαζεύονται,
μαντίλια βρόμικα, χαρτιά τσαλακωμένα –
νά ’ρθει ο ήλιος, νά ’ρθουν τα παιδιά,
να παίξουν στα λουλούδια ανυποψίαστα.
Πηγή: Ντίνος Χριστιανόπουλος, Ποιήματα,Εκδόσεις Ιανός, 2004
[Περπατώ στο πάρκο]- ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΙΤΟΣ
περπατώ στο πάρκο
τα ξερά φύλλα σπάζουν σε κάθε βήμα
τελείωσε το φθινόπωρο
έρχεται ο χειμώνας
Πηγή: Τσίτος Δημήτρης Κ., «Μικρά ποιήματα", Το Τραμ, τεύχος 8 (Φεβρουάριος 1989)
Οι γυναίκες στο πάρκο-ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΛΙΟΠΟΥΛΟΣ
Some women marry houses
(Anne Sexton, «Housewife»)
μιλούν συνεχώς και τα λόγια μυρίζουν κρεμμύδι
(τα είχαν καιρό στη χλωρίνη, τα έτριβαν ώρες
κι ακόμη δικά τους δεν είναι)
ανάβουν τσιγάρο… σωπαίνουν… θυμούνται…
βιτρίνες, στιγμές ευκαιρίας, εκπτώσεις
κι αφήνουν ψηλά τον καπνό να στενάζει
βραδιάζει και χώνουν το άδειο πακέτο στην τσάντα
αφήνουν το γέλιο στη μέση, τραβούν τα παιδιά
και όλες μαζί συντονίζονται πάλι τικ-τακ για το σπίτι
ραντεβού την επόμενη μέρα
στα ίδια παγκάκια, στην ίδια στάση, στην ίδια σκηνή.
Πηγή:"Εορδαία γη", Εκδόσεις Ρώμη, 2019
Κοράκι στο πάρκο -ΕΛΣΑ ΚΟΡΝΕΤΗ
Κανείς να μη σε συμπαθεί
Κανείς να μη σε πλησιάζει
Κυρίως κανείς να μη σε τρώει
Εσύ όμως όλα τα παρατηρείς
με μάτια φυσιοδίφη
με μυαλό πολυμήχανο
έτσι όπως ραμφίζεις
την πράσινη απεραντοσύνη
βλέπεις τη ζωή
έτσι όπως ανάποδα
συμβαίνει
Πηγή: stixoi.info
Στο πάρκο-ΑΛΕΞΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
i.
Είμαστε ακόμα σ’ εκείνο το πάρκο.
Εγώ είμαι εκεί, και
εσύ είσαι στην αγκαλιά μου, και
τα κινητά μας είναι κλειστά.
Oι δουλειές μας
μας ψάχνουν.
Ας ψάχνουν.
Είμαστε ακόμα σ’ εκείνο το πάρκο.
Τα ονόματά μας έχουν ανέβει στη LiFO
με ασπρόμαυρες φωτογραφίες όπου χαμογελάμε,
με μαρτυρίες από παλιούς συμμαθητές που μας είχαν χεσμένους,
με αναφορές στα τελευταία μας posts στο Facebook.
Ας ψάχνουν.
Είμαστε ακόμα σ’ εκείνο το πάρκο.
Η καινούργια είδηση είναι ότι σε απήγαγα.
(Το μούσι, βλέπεις.)
Όχι, πριν λίγο τ’ άλλαξαν –
και καλά με σκότωσες και τώρα ταξιδεύεις με περούκα.
(Το βλέμμα σου ενώ καπνίζεις, βλέπεις.)
Εμείς είμαστε ακόμα σ’ εκείνο το πάρκο.
Τους ακούμε να ουρλιάζουν τα ονόματά μας, από μακριά.
Ουρλιάζουν το δικό σου. Ουρλιάζουν το δικό μου. Και γελάμε.
Όμως οι στίχοι δεν αρκούν για να σε πείσω. Δεν
είμαστε ακόμα σ’ εκείνο το πάρκο.
ii.
Όταν είσαι γεροπαράξενη
(αντί για απλώς παράξενη)
κι εμένα μού έχουν κάνει μια απ’ αυτές τις άθλιες κηδείες
όπου οι παρευρισκόμενοι (αν έρθουν) έρχονται για το PR
θα έχω ορισμένες εξηγήσεις να δώσω.
Εκείνος (ξέρεις, Εκείνος)
θα με ρωτήσει γιατί δεν έμεινα στο πάρκο
γιατί δε σε άφησα να κοιμηθείς εκεί
γιατί δε με άφησα να κοιμηθώ εκεί
γιατί σταμάτησα να μετράω τις φακίδες.
Θα Του πω για τις δουλειές. Θα με ξαναρωτήσει.
Θα Του πω για τις σπουδές. Θα με ξαναρωτήσει.
Θα Του πω για τις φιλοδοξίες. Θα με ξαναρωτήσει.
Σ’ εκείνο το σημείο, αν οι νεκροί μπορούν να κλάψουν θυμωμένοι
θα κλάψω θυμωμένος.
“Γιατί θα έπρεπε ν’ αφήσω όλα τ’ άλλα!’ θα φωνάξω.
Και τότε θα με κοιτάξει με πρόσωπο σκληρό.
Πρώτα θα νιώσω ξανά το χάδι σου στην πλάτη μου
θα δακρύσω μπροστά Του όπως δάκρυζα μπροστά σου
έπειτα θα μου δείξει όλα τ’ άλλα.
"Ναι" θα μου απαντήσει.
"Ναι. Θα έπρεπε".
Πηγή: https://www.alexantonopoulos.com
Άνοιξη -ΜΑΡΙΑ ΠΟΛΥΔΟΥΡΗ
Φούντωσε η Άνοιξη και δω σε κάθε δέντρου κλώνο.
Τα πάρκα λουλουδίσανε και κείνα.
Μα δε μου λέει η γιορτερή χαρά τους, παρά μόνο
πως λείπω μακριά ’πο σέν’ Αθήνα.
Έρχεται ακάλεστη, βουβή, μέσ’ στου ηλίου το θάμπος
βροχούλα που κανείς δεν υποπτέφτη
και νοιώθω, η νοσταλγία σου καθώς μ’ ανάφτει, σάμπως
ξεχωριστά για μένανε να πέφτη.
Παρίσι. Άνοιξη 1927
Πηγή: «Οι Τρίλλιες που Σβήνουν»,1928
Στροφές -ΜΑΡΙΑ ΠΟΛΥΔΟΥΡΗ
Στο πλαίσιο του παραθύρου προβάλλει
το πάρκο πρωινό. δε φέγγει ακόμα.
Αχ, πόσες υποσχέσεις δε μοιράζει
της εαρινής αυτής αυγής το στόμα
που σ’ ένα απλό χαμόγελο χαράζει.
Και κατοικεί στο πάρκο όλη η γαλήνη
όσων πιστεύουν στην καλή τους μοίρα.
Βλέπω με τι σοφία που ετοιμάζει
και τι σιγά την πράσινη πλημμύρα.
- Μα εμέ που δεν πιστεύω με τρομάζει.
Στα στήθη μου βαθιά η πληγή ματώνει
σα νέο λουλούδι, νοιώθω την ορμή της
που μου ρουφά τα νειάτα και με λύνει.
Το είναι όλο τώρα η δύναμή της
και θα δουλεύει ανύποπτα για κείνη.
Παρίσι. Νοσοκομείο “Charite'”
Πηγή: «Οι Τρίλλιες που Σβήνουν»,1928
Το κοτσύφι δεν φαίνεται-ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΡΑΝΤΑΡΗΣ
Το κοτσύφι δεν φαίνεται
Το τραγούδι όμως βράζει
Έχω κλείσει το πάρκο
Και ακούω τ' αφιόνι
Σε θυμάμαι σαν χλόη
Σε πατάω και τρέμω
Δεν είσαι όνειρο ξέρω
Και δεν φεύγεις μακριά μου.
Πηγή: Βικιθήκη
Πράσινο-ΠΑΥΛΙΝΑ ΠΑΜΠΟΥΔΗ
Έχω πράσινα μάτια και το δικαίωμα να ορίσω
Καθώς το αγριόχορτο
Τα έργα των πολιτειών και τη μοναξιά
Των μνημείων.
Το δικαίωμα να διαγράψω την Ιστορία
Καθώς ο μικρότερος αδελφός,
Που κατέβηκε το πηγάδι
Και βγήκε στον ουρανό.
Το δικαίωμα να συλλαβίσω φύλλα κι αγκάθια
Καθώς αειθαλές
Στους πνεύμονες των πάρκων
Και την ασυδοσία της ρεματιάς.
Η έπαρσή μου είναι του πράσινου
Κι έχω δικαίωμα,
Επιβάλλοντας σιωπή στην έρημο,
Ν΄αφουγκραστώ
Τη λαχτάρα μου να υπάρξω, που διακλαδίζεται,
Βαθιά, ραγίζοντας
Την πιο δυνατή λαχτάρα μου, να υπάρξει
Ο κόσμος.
Πηγή:" Σχεδόν χωρίς προοπτική δυστυχήματος", 1971
Σημεῖο Ἀναγνωρίσεως-ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ
ἄγαλμα γυναίκας μέ δεμένα χέρια
Ὅλοι σέ λένε κατευθείαν ἄγαλμα,
ἐγώ σέ πρσφωνῶ γυναίκα κατευθείαν.
Στολίζεις κάποιο πάρκο.
Ἀπό μακριά ἐξαπατᾶς.
Θαρρεῖ κανείς πώς ἔχεις ἐλαφρά ἀνακαθήσει
νά θυμηθεῖς ἕνα ὡραῖο ὄνειρο πού εἶδες,
πώς παίρνεις φόρα νά τό ζήσεις.
Ἀπό κοντά ξεκαθαρίζει τό ὄνειρο:
δεμένα εἶναι πισθάγκωνα τά χέρια σου
μ' ἕνα σκοινί μαρμάρινο
κι ἡ στάση σου εἶναι ἡ θέλησή σου
κάτι νά σέ βοηθήσει νά ξεφύγεις
τήν ἀγωνία τοῦ αἰχμάλωτου.
Ἔτσι σέ παραγγείλανε στό γλύπτη:
αἰχμάλωτη.
Δέν μπορεῖς
οὔτε μιά βροχή νά ζυγίσεις στό χέρι σου,
οὔτε μιά ἐλαφριά μαργαρίτα.
Δεμένα εἶναι τά χέρια σου.
Καί δέν εἶν' τό μάρμαρο μόνο ὁ Ἄργος.
Ἄν κάτι πήγαινε ν' ἀλλάξει
στήν πορεία τῶν μαρμάρων,
ἄν ἄρχιζαν τ' ἀγάλματα ἀγῶνες
γιά ἐλευθερίες καί ἰσότητες,
ὅπως οἱ δοῦλοι,
οἱ νεκροί
καί τό αἴσθημά μας,
ἐσύ θά πορευόσουνα
μές στήν κοσμογονία τῶν μαρμάρων
μέ δεμένα πάλι τά χέρια, αἰχμάλωτη.
Ὅλοι σέ λένε κατευθείαν ἄγαλμα,
ἐγώ σέ λέω γυναίκα ἀμέσως.
Ὄχι γιατί γυναίκα σέ παρέδωσε
στό μάρμαρο ὁ γλύπτης
κι ὑπόσχονται οἱ γοφοί σου
εὐγονία ἀγαλμάτων,
καλή σοδειά ἀκινησίας.
Γιά τά δεμένα χέρια σου, πού ἔχεις
ὅσους πολλούς αἰῶνες σέ γνωρίζω,
σέ λέω γυναίκα.
Σέ λέω γυναίκα
γιατ' εἶσ’ αἰχμάλωτη.
Πηγή:"Τό λίγο τοῦ κόσμου", 1971
Όλοι πολύ μ’ αγάπησαν-ΝΙΚΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ
Σκυμμένοι περπατούν αργά στο δρόμο
τυλιγμένοι το μανδύα της μελαγχολίας τους
και μες στη μοναξιά των πάρκων σπεύδουν να κρυφτούν
όσοι πολύ πόνεσαν ότι αγάπησαν πολύ,
κι εκεί κλείνονται στο όστρακό τους
και λουφάζουν να μην τους δει ανθρώπου μάτι
που κουβαλούν τον πόνο τους ανάμεσά μας.
Μα εγώ που νιώθω να `χω μ’ αυτούς εκλεκτική συγγένεια
σκύβω και κλέβω φευγαλέα κάποιο βλέμμα τους
και πριν προλάβουν να προφυλαχτούν το παίρνω μαζί μου και το εξετάζω
κι από σημάδια εμφανή ή αφανή τους κατατάσσω
στους ελαφρά πληγωμένους ή στους βαριά,
εκείνους που η πάθησή τους έχει γίνει χρονία
κι είναι πια τώρα ανίατοι και ξεγραμμένοι.
τόσο πολύ μου έχει γίνει αυτό ανάγκη
που και μια μέρα να μην τους συναντήσω,
σαν το ναρκομανή κλείνομαι στο δωμάτιό μου,
στήνομαι μπρος στον καθρέφτη και κοιτώ
ατέλειωτες ώρες τα δικά μου μάτια.
Πηγή:stixoi.info
Αισθηματική Συνομιλία-ΠΟΛ ΒΕΡΛΕΝ
Στο πάρκο το παλιό, το κρύο και τ'αδειανό,
ξάφνου τα σχήματα περάσαν των δυονώ.
Τα χείλια έχουν λυτά, τα μάτια έχουν σβηστά
και μόλις που τ'ακούς τα λόγια τους σωστά.
Στο πάρκο το παλιό, το κρύο και τ'αδειανό,
δυο φαντάσματα έφεραν πίσω τον καιρό.
- Τη θυμάσαι τη μέθη μας την περασμένη;
-Κι αν τη θυμάμαι ή όχι, τι σημαίνει;
-Το καρδιοχτύπι της για με πάντα η καρδιά σου το 'χει;
Στ 'όνειρο την ψυχή μου ακόμα τηνε βλέπεις; -Όχι.
-Ω, η άφραστη χαρά κ' οι ασύγκριτοι καιροί
που εδέναμε τα δυο μας στόματα! -Μπορεί.
-Μεγάλη ήταν η ελπίδα το στερέωμα γαλανό.
-Η ελπίδα νικημένη, πάει κατά το μαύρον ουρανό.
Παρόμοια πήγαιναν μέσα απ' τα κούφια αστάχια
κ' η νύχτα τ'άκουσε τα λόγια τους μονάχα.
Μετάφραση: Τέλλος Άγρας
Πηγή:Νέα παγκόσμια ποιητική ανθολογία Ρίτας Μπούμη-Νίκου Παππά, Εκδόσεις Διόσκουροι, 1976
Infini, fais que je t' oublie...-ΠΟΛ-ΖΑΝ-ΤΟΥΛΕ
Για να ξεχάσω το άπειρο,
τώρα θ’ αναπολώ
τη χρυσὴ μέθη του έαρος,
το κύμα το απαλό,
κ’ εκείνη που εβημάτιζε
σε πάρκα ερημικά,
αγάπη, ω φύλλα κίτρινα,
ω ρόδα νεκρικά.
Paul-Jean Toutlet
Μετάφραση: Κώστας Καρυωτάκης
Πηγή:"Ελεγεία και Σάτιρες"
Έρευνα-Επιμέλεια αφιερώματος: Αγγελική Καραπάνου
