Κυκλάμινο. Το αγέρωχο αγριολούλουδο. Της άνοιξης και του φθινόπωρου. Των παραθαλάσσιων περιοχών, αλλά και των μεγάλων υψόμετρων. Οι ποιητές συγκινήθηκαν από τη σπάνια ομορφιά του!
Τὸ κυκλάμινο-ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ
Μικρὸ πουλὶ τριανταφυλλί, δεμένο μὲ κλωστίτσα,
μὲ τὰ σγουρὰ φτεράκια του στὸν ἥλιο πεταρίζει.
Κι ἂν τὸ τηράξεις μιὰ φορά, θὰ σοῦ χαμογελάσει
κι ἂν τὸ τηράξεις δυὸ καὶ τρεῖς, θ᾿ ἀρχίσεις τὸ τραγούδι.
Πηγή:Γιάννης Ρίτσος, Ποιήματα. 1963-1972
Κουβέντα με ένα λουλούδι-ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ
Κυκλαδινό κυκλάμινο
στου βράχου τη σχισμάδα
πού βρήκες χρώματα κι ανθείς
πού μίσχο και σαλεύεις
Μέσα στο βράχο σύναξα
το γαίμα στάλα στάλα
μαντήλι ρόδινο έπλεξα
κι ήλιο μαζεύω τώρα
Πηγή: Δεκαοχτώ Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας,Κέδρος,1987
Το κυκλάμινο- ΑΛΚΗΣΤΙΣ Κ.ΔΙΚΑΙΑΚΟΥ
Μέσα σ’ένα σκίνο κάποιο πρωινό
ένιωσα κοντά μου γελαστή μια αχτίδα
και τα πέταλά μου άνοιξα καθώς
μέσα μου γλιστρούσε μια βροχοσταλίδα.
Πηγή: Μπουγαρίνι,Βιβλιοπωλείον Βασιλείου,Αθήναι
[Τα κυκλάμινα]-ΜΑΡΙΑ ΠΕΡΑΤΙΚΟΥ ΚΟΚΑΡΑΚΗ
Τα κυκλάμινα
παιδικές μου μνήμες
στα παραμύθια.
Πηγή: Χάι Κου και Τάνκα,Εκδόσεις Κώστα Επιφανίου,2010
[Με κυκλάμινα...]- ΜΑΡΙΑ ΠΕΡΑΤΙΚΟΥ ΚΟΚΑΡΑΚΗ
Με κυκλάμινα
εσφάλισε η πόρτα,
γλάστρα εισόδου.
Πηγή: Χάι Κου-Σένριου και Ρέγκα,Λεμεσός 2014
[Στη χαραγματιά...]-ΜΑΡΙΑ ΠΕΡΑΤΙΚΟΥ ΚΟΚΑΡΑΚΗ
"Στη χαραγματιά
της ονειροπόλησης,
Κυκλάμινα ροζ "
Μικρό κυκλάμινο-ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΙΛΕΛΕΣ
Σε περιμένω,μικρό κυκλάμινο,
να ανθίσεις στη ρωγμή του βράχου
να ορθώσεις το λεπτό μίσχο
και τα εύθραυστα πέταλα
να βαφτιστείς στου ανέμου την ορμή
και στης βροχής το ρίπισμα
να αναμετρηθείς με το δώρο της ζωής
όχι για να νικήσεις ή να νικηθείς
μα για να μάθεις να εκτιμάς
την ουσία της ύπαρξης
να μάθεις να αγαπάς ό,τι όμορφο
να μάθεις να αποδιώχνεις ό,τι άσχημο.
Σε περιμένω,μικρό κυκλάμινο,
να πάρεις στα χέρια σου τη ζωή
να νιώσεις την ασημαντότητα του χρόνου
να ζήσεις σε λίγες μόνο στιγμές
την αιωνιότητα
να χαρίσεις το λιτό κάλλος
να περάσεις στην αθανασία
να γίνεις πρόκληση ακαταμάχητη
της αναζήτησης του ωραίου.
Σε περιμένω,μικρό κυκλάμινο,
να αφήσεις το αποτύπωμα της παρουσίας σου
με άρωμα ανεξίτηλο της μνήμης
στα μάτια των οδοιπόρων που τόλμησαν
να σηκώσουν ψηλά το βλέμμα
για να ακολουθήσουν το μοναχικό ανήφορο
της κορυφής.
Πηγή:Αντι...σώματα,Απόπειρα,Αθήνα 2020
Το δόγμα της ζωής-ΣΤΑΥΡΟΣ ΒΑΡΒΕΡΗΣ
Πέτρωσε η ζωή στο πρόσωπό σου
και το κυκλάμινο,
ποιος θα το δει ν’ ανθίζει
που ο ιδρώτας πότισε
ανάμεσα στην πιο βαθιά σχισμή των χρόνων.
Άκου! πόσες σιωπές δονούν
αυτές τις ορθρινές καμπάνες,
σχοινιά από δάκρυα
σχοινιά από ιδρώτα
σχοινιά, σχοινιά από σιωπές,
σχοινιά γύρω απ’ το λαιμό σου
που αναποδογύρισαν αυτά-
τα μεταλλικά κιούπια τ’ ουρανού
και έχυσαν στα μάτια σου
μύριες δοξολογίες!
Ενηλικίωση-ΧΑΡΗΣ ΙΩΣΗΦ
Ὅλα σήμερα ἔχουν πάρει
Μίαν ὄψη συγκινήσης,
Σὰν νὰ κατάβρεξαν
Πρὶν τὸ πανηγύρι,
Ἕνα ἀεράκι φέρνει
Κάτι ἀπὸ τὸ ξύπνημα
Τῶν κυκλαμίνων,
Κυριακὴ καὶ γιορτάζεις
Μιὰ δεύτερη ἐνηλικίωση,
Ρίχνεις μιὰ σημαδούρα
Καὶ τριμάρεις ἀλλιῶς
Τὸ νέο πανὶ ἐκεῖνο
Τῆς θυέλλης,
Ἐδῶ στ’ ἀνοιχτὰ
Δὲν ἔχει κατευόδιο
Κι οἱ μπούσουλες ψάχνουν
Μὲ ἀπορία τὶς μαγνητικὲς
Γραμμὲς τῶν ὁριζόντων,
Ὅλα ἐκεῖνα τ’ ἄστρα
Τῶν καλοκαιρινῶν εὐχῶν
Καὶ τῆς καρδιᾶς οἱ ρότες
Ἔσβησαν κι ἄναψαν ἀλλιῶς,
Σὰν νὰ `χεις περάσει ἤδη
Στὸ ἄλλο ἠμισφαίριο.
Πηγή: Άγναφα Ράκη, Εκδόσεις Σοκόλης, 2016
Η συμφωνία του ακρωτηρίου-ΑΚΑΝΘΟΣ
Χάθηκαν οι χρυσές πέρλες
πάνω στο ματωμένο ρούχο
κι οι βροχές δεν ξεπλένουν πια....
Οι αδηφάγες κόκκινες μέρες
ανοίγουν πάλι τα μάτια
προς τον ήλιο,
ασήμαντες λέξεις στήνουν χορούς
στις πλατείες,
βουβές συναυλίες
με μόνο ήχο το χειροκρότημα.
Συμφωνίες του άδειου,
σύρε με εκεί στην άκρη της στέρεας γης
και σπρώξε με στα βάθη του νερού
που ειναι το σπίτι σου....
Κι άσε με να ταράξω τη θάλασσα
για ν’ ακουστεί ο ήχος της.
Τα τρομακτικά γκλισάντα των κυμάτων
κι ο έρωτας με τους βράχους
κι οι δενδρισμοί των κυκλάμινων,
ήχοι της αγωνίας,
στην άκρη των χεριών,
στα άγρυπνα μάτια
στον απενοχοποιημένο θάνατο.
Πηγή: stixoi/info
Εκτόξευση μέσα στη νύχτα…-ΝΙΚΟΣ ΣΦΑΜΕΝΟΣ
ε
κοίτα
τα άστρα χάνονται στο βαθυγάλαζο τοπίο
και συ περπατάς
οι στιγμές που περίμενες πως κάτι σπουδαίο θα συνέβαινε
ποτέ δεν ερχόταν
-κάτι έχεις μάθει-
ε
θα 'ρθουν δυσκολότεροι καιροί
γι' αυτό φύτεψε ένα κυκλάμινο
ενώ τα πλήθη ουρλιάζουν
οι συγγραφείς μας δεν
λένε τίποτα
ε
άδειασε το ποτήρι σου
χαμογέλα
πάρε ένα ουράνιο τόξο
ένα χάρτη μια σαΐτα
και
εκτοξεύσου
Συλλογή «Αυτά που γράφτηκαν κάτω από βρώμικο φως»
Πηγή:https://tokoskino.me/
Είμαι έτσι-ΣΤΕΛΛΑ ΒΡΑΚΑ
Εγώ είμαι η στερημένη ρούχα.
Γυμνή στέκει η ψυχή μου στα μάτια σου.
Εγώ είμαι η λησμονημένη από τις λέξεις.
Όλες τις πήραν οι ποιητές
μου άφησαν μόνο τα ερωτηματικά
τα θαυμαστικά και τα αποσιωπητικά.
Εγώ είμαι που κουβαλάω το νερό
στις χούφτες μου να ποτίσω το κυκλάμινο
του βράχου
τώρα που έπαψαν οι βροχές.
Είμαι εγώ η ξεχασμένη στ’ όνειρο
εδώ και χρόνια.
Πηγή: stixoi/info
Δηλαδή τον αιώνα-ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΙΓΚΡΑΣ
Άνθρωπος.ωσεί χόρτος αι ημέραι αυτού
κι ό,τι υπάρχει,
βρίσκεται
μπροστά μας,
άγνωστο κι επομένως απερίγραπτο-
η μνήμη ένα φάντασμα-
κι ένα μικρό κυκλάμινο σε κάνει να ξεχνάς
τα ελελεύ
κι όλο αυτό γεμίζει
μια στιγμή μονάχα
δηλαδή τον Αιώνα.
Πηγή: Ποιήματα,Ενδυμίων,2018
Και βρίσκονται πλέον μακριά -ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΙΓΚΡΑΣ
Κι η προσευχή των ταπεινών,
ανάβει τα βράδια όπως ένας σωτήριος φάρος,
όπως ένα αστέρι που τρεμοσβήνει,
αν κι έχει την έκταση και την ένταση εκατοντάδων γαλαξιών.
Κι η προσευχή του πράου,
ανθίζει όπως ένα μικρό κυκλάμινο
που τίναξεν ο βράχος
αν και υπερβαίνει την απεραντοσύνη του ουρανού.
Ω, νύχτες του θεωρήματος:
"Το μικρό, όταν είναι καλό, γίνεται ακόμη πιο μικρό",
νύχτες των αρχαίων δακρύων
μπροστά σ’ ένα μαυρισμένο εικόνισμα,
γονυκλισία της γιαγιάς, μέσα στο περιβόλι με τις κερασιές,
λόγια όσων αγάπησα- και απίστευτα μακριά βρίσκονται πλέον.
Πηγή: Ποιήματα,Ενδυμίων,2018
Τα θυμητάρια-ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΙΓΚΡΑΣ
Τα βράδια, οι λυπημένοι πωλητές
τυλίγουν ένα δρεπάνι φεγγαριού.
Οι ποιητές χτενίζουν, νανουρίζοντας, τη λέξη,
κι ένα μικρό κι άσημο κυκλάμινο, φυτρώνει
πλάι σε κάθε θυμητάρι.
Ένα καιρό,τις νύχτες της αγρύπνιας, μετρούσα
αυτά τα θυμητάρια, ένθεν κακείθεν του δρόμου
ώς την Πορταριά.Άλλα τα θυμόμουν κι άλλων
κραύγαζαν οι ψυχές
"είμαι κι εγώ, εδώ"-τότε είχα μπει για τα καλά
στο λαβύρινθο του μεγάλου ύπνου
Πηγή: Ποιήματα,Ενδυμίων,2018
Βρέχει - 2016-ΤΖΟΥΤΖΗ ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΗ
Βρέχει...
Θα ποτίσει το κυκλάμινό σου,
Θα ριζώσει το κλαδί
που σου φύτεψα,
θα κρατήσει λίγο ακόμα
ζωντανά,
τα λουλούδια που ακούμπησα
στο άσπρο μάρμαρο...
Θα σβήσει το καντήλι σου.
Μα δεν πειράζει.
Αυτό καίει πάντα
στην καρδιά μου....
Πηγή:Τα αδέσποτα ποιήματα
Αγάπη-ΑΘΗΝΑ ΤΕΜΒΡΙΟΥ
Αγάπη είναι το τραγούδι τ’ αηδονιού
το δειλινό,
το απρόσμενο βλέμμα του προσώπου
είναι το χάδι της καρδιάς
και του χεριού το σκίρτημα.
Αγάπη είναι η άνοιξη που χαμογελά
στα παραθύρια,
είναι τα αναφλογισμένα νιάτα
στις δύσκολες μέρες,
στα χρόνια της πυρηνικής και του διωγμού.
Αγάπη είναι το μικρό παιδί που αναγέρνει τα μάτια
σα ζωγραφίζει της ψυχής, μαγεμένα αστέρια.
Είναι το δειλό κυκλάμινο με το βαρύ κεφάλι,
είναι θερμό χαμόγελο και ελεύθερη καρδιά.
Πηγή: Της Πατρίδας και της Νιότης,1997
Κυκλάμινο!-ΘΟΔΩΡΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ
Αν είναι που σε γεύομαι στα σώψυχα κερνίτη
είναι γιατί μου δάνεισες κομμάτι απ’ τον
ακοίμητο τον ξαφνιασμένο νου σου…
Μου αιματίζεις τις φλεβιές με τ’ άλικό σου
χρώμα, έναν μοναδικό θεό γεννούν οι ροδαμοί σου,
θεός που σε ζωγράφισε μ’ ακόρεστο χρωστήρα!
Κινάς στα μάτια φλογισμούς τον μίσχο
όταν σαλεύεις, κυκλάμινο τα χνώτα σου μύρο
τρισαγιασμένο, τα χώματά σου ευλογά, κρατά
μια ηλιαχτίδα, γλυκό ηλιοβασίλεμα να σβιέται
στα μαβιά σου!
Το θαύμα είναι η ζωή, η λύτρωση το θαύμα,
που πέμπεις, σαν ανοίγεσαι στου βράχου οπτασία
και να μιλήσω δεν μπορώ, μήτε και να σωπάσω
ποιος μάγιστρος της νίκης σου έπλασε τα φτερά της
και σκόρπισε τους έρωτες, τους βύθισε στα μάτια…
Γελάς καθώς φαντάζεσαι την αθωότητά σου!
Ξυπνάς μες στο Φθινόπωρο ωσάν να
δραπετεύεις, απ’ τις αυλές του Πλούτωνα
στης Περσεφόνης τ’ άτια…
Ανθείς και λάμπουν τα γκρεμνά μ’ άσωστη αρμονία!
Η χάρη σου θεόπλαστη μες στον δικό σου μίσχο,
πέτρα και χρώμα έκλεισε, τα δύο ένστικτά σου,
που πρόβαλαν, κυκλάμινο, άγγελοι παραστάτες
και νοιάστηκαν και ξόδεψαν ολόκληρο το βιός σου…
Έδωκες βάμα στα παιδιά το χρώμα της ψυχής σου…
Όμοια ντουφέκι το κρατούν στα χέρια κι αλαλάζουν…
Εδώ σε τούτα τα γκρεμνά εδώ είν’ η πατρίδα…
(Ποίημα απ’ την υπό έκδοση Ποιητική Συλλογή του Θοδωρή Γεωργάκη με τίτλο: «Ιππάριον Χαρίεν»).
Έκπτωτος έρωτας-ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΧΟΙΝΑΡΑΚΗ
Κόκκινη κουζίνα
Αναπάντεχη ερυθρότητα
σκυφτός ο πάγκος απ’ άκρη σ’ άκρη
σαν θεόγυμνος Θεός
Κρυμμένα στα συρτάρια με τα χρυσάνθεμα
τα κουτάλια, ο στύφτης,
τα μαχαίρια της αντοχής
Μια μέλισσα ψέλνει ροδαλά την απουσία σου
Στο περβάζι του μεσαίου παραθύρου
Ακόρεστο το φευγιό σου με υποτάσσει δεύτερη φορά
Αναλλοτρίωτης επιφάνειας η σκιά σου μπουσουλάει στο πάτωμα,
στα ξύλινα δοκάρια αναρριχάται ένας έκπτωτος έρωτας
Υπάρχεις…
Στην κόκκινη κουζίνα με τα διεσταλμένα μάτια από κάρβουνο,
τη μέλισσα, με τις χρυσομελένιες βλεφαρίδες,
το λυπημένο κυκλάμινο της περασμένης νύχτας
Και την παγιδευμένη σιωπηλή ποίηση
Δεν υπάρχεις…
(Ανέκδοτο)
Πηγή: ennepe-moussa.gr
Γαλάζιο αδιέξοδο-ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣ
Επάγγελμά μου το γαλάζιο αδιέξοδο,
η καλλιέργεια των ιριδισμών σου.
Θρησκεία και ζήλος της μορφής σου,
στιλπνής αυγής περισπωμένη.
Υπαινιγμός ολάνθιστης βροχής,
φιλί αλεξίπτωτο.
Έτσι, λοιπόν, χορογραφία ζωής,
της απουσίας σου αργυρό κυκλάμινο.
Αέναη πεισματική εκδρομή
στο νηπιαγωγείο των λέξεων.
Πηγή: Σε ανακηρύσσω νικήτρια, 2021
Έρευνα-Επιμέλεια αφιερώματος: Αγγελική Καραπάνου
