1η Μαΐου. Εργατική Πρωτομαγιά σήμερα! Κι οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να σταματήσουν ποτέ να διεκδικούν τα δικαιώματά τους. Θα θυμηθούμε το πρόσωπο του εργάτη έτσι όπως ζωγραφίζεται στα λόγια των ποιητών!
Εμείς οι εργάτες-ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ
Εμείς οι εργάτες είμαστε που με τον ίδρωτά μας
ποτίζουμε τη γη για να γεννά
καρπούς, λουλούδια, τ' αγαθά του κόσμου ολόγυρά μας ΄
φτωχή αλουλούδιαστη, άκαρπη μονάχα η αργατιά.
Εμείς οι εργάτες είμαστε που με τον ίδρωτά μας
ζυμώνουμε του κόσμου το ψωμί ΄
πιο δυνατά κι απ’ τα σπαθιά τα χέρια τα δικά μας,
και με όλο τ' αλυσόδεμα, σκάφτουν, και η γη πλουτεί.
Στου κόσμου τους θησαυριστές το βιος σου, εργάτη, νόμοι
στο τρώνε αδικητές χωρίς ντροπή.
Αγκαλιαστήτε αδέλφια ορθοί! Με μια καρδιά, μια γνώμη,
Δικαιοσύνη, βρόντηξε και λάμψε, Προκοπή!
Πηγή: Δειλοί και Σκληροί Στίχοι
Γερμανία [Ω,Εργάτη] - (Απόσπασμα) - ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ
Ω,Εργάτη, εσένα ο προβολεύς της Ιστορίας θωρεί...
Κρέμα του μίσους το σπαθί στου πόνου το ζωστήρα,
στο ροζιασμένο χέρι σου, κράτα βαρύ σφυρί
και για να πλάσεις γκρέμισε την πλάση μας τη στείρα.
Κι όπως ποτέ μεσόστρατα δε μένεις, δε δειλιάς,
σκούντα τον άξονα της γης και δέσε από τη Μοίρα
και ρίχνοντας στα μνήματα το σπέρμα της δουλειάς
λούσε το νου στου ιδρώτα σου τα πλερωμένα μύρα.
Κι ο ήλιος που γαντζώθηκε στ' αγκίστρι των σκιών
το γαλανό δρόμο θα βρει σπρωγμένος απ' τ' αδρό σου
χέρι και στ' Άπειρο οι καπνοί θα λιώσουν θρησκειών
κι οι ώρες θα λάμψουν διάφανες στο φως σα στάλες δρόσου.
Η εργατικιά συνείδησις αβυσσαλέους γκρεμούς
των σύνορων σε μια πλατιά καρδιά θα γεφυρώσει,
τα Κράτη θ'ανταλλάζουνε φαιδρούς χαιρετισμούς
κι ως σύντροφοι θα φιληθούν κι οι Γερμανοί κι οι Ρώσοι.
Πηγή: Ενότητα "Μεγάλη ώρα",Ποιητική συλλογή "Τρακτέρ" (1930-1934)
«Ζητούνται εργάτες»-ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ
Ήταν εξήντα χρόνων περίπου.
Για να βάλει σε κίνηση αυτή την ανάγλυφη
σοφία των χεριών του, περίμενε ώρες
μπρος σε μια πόρτα.
Περνώντας λοιπόν,
τον άφησα πίσω μου, έξω απ’ την πόρτα
που έκλεινε σαν όταν σβήνει ένα φως.
Το μόνο που υπήρχε μέσα στη νύχτα.
Πηγή: Τα ποιήματα, Νικηφόρος Βρεττάκος
Εργάτες- ΣΩΤΗΡΗΣ ΖΥΓΟΥΡΗΣ
Ξημερώματα.
Η πρώτη ύλη στα τούνελ.
Άγουροι καρποί ολάκερης ζωής
κομμένοι στη φρουτιέρα
της εκμετάλλευσης.
Ανθρώπινα κύτταρα
κολλημένα στα χερούλια
της μηχανής
κι ακούς μόνο τα συρματόσχοινα
να τρίζουν στις τροχαλίες
τις αλυσίδες
να κροταλίζουν πάνω απ’ το κεφάλι σου
και βλέπεις μόνο το κασκέτο
του συντρόφου σου.
Σ’ ένα στέγαστρο εργάτες περιμένουν
με την καρδιά και το νου
στην κορυφή της συνέπειας
με την προκήρυξη της απεργίας
στα χέρια τους
που φεύγει από χέρι σε χέρι
έτσι όπως φεύγει ο Ήλιος
από παράθυρο σε παράθυρο
με το χάραμα της αυγής
Πηγές: https://www.rodavgi.com
Εργάτης στα εργαστήρια του χρόνου- ΖΩΗ ΚΑΡΕΛΛΗ
Kαθώς εργάζονταν το σχήμα,
εργάτης σε υαλουργείο,
κατάλαβε πολύ καλά τον έρωτα
για την ύλη,
όπου φυσούσε την πνοή του.
Kάποτε κρύσταλλο, κάποιο μαργαριτάρι,
φίλντισι, πολύτιμο ελεφαντοκόκκαλο
ή οπάλι με χρώματα ομίχλης
προς το κυανό.
Όλ’ αυτά ύλη, που γινόταν σχήμα,
σχήμα ερωτικό, για ό,τι υπάρχει
μέσ’ στο χρόνο.
Tο σχήμα, δοχείο του χρόνου,
ερωτικό τον περιέβαλε,
προσφορά στο χρόνο,
προσδοκία και δέξιμο μαζί,
αγκάλιασμα στου χρόνου τη μορφή,
το σχήμα που σχημάτιζε ειδικό,
δικής του σημασίας,
δική του φαντασία.
Όμως καθώς το σχήμα έψαυε
τελειωμένο, ύστερα, το υλικό του χέρι,
κατάλαβε του χρόνου την υλικότητα
καθώς το χέρι το δικό του
και το σχήμα μαζί,
και το πολύτιμο ερωτικό υλικό
γινόταν διάφανη έννοια του χρόνου.
Όλα μαζί.
Iδίως ο εαυτός του.
Πηγή: https://www.stixoi.info
Εργάτης ναυπηγείου -ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΚΟΥΜΑΣ
Πρόσωπο γκριζωπό, σαν τη λαμαρίνα
που επιδέξια τοποθετείς,
με δυο μάτια γαλανά,
ποικιλία μέσα τους θορύβους,
ρίχνεις το βλέμμα σου στον ερχομό μου
και μένεις σκεφτικός στην απομάκρυνσή μου,
ίσως με κάποια πίκρα
ότι εγώ μυρίζω πικνίκ
κι εσύ ρουτίνα.
Πηγή: https://www.stixoi.info
Πολύ πιο κάτω- ΝΙΚΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ
Ο νεαρός εργάτης που ήμουν εγώ
είχε κάτι φτερούγες πλατιές σαν του αλήτη.
Τις δίπλωνε όχι τόσο για να κοιμηθεί
όσο για ν’ απλώσει το χέρι του στο όνειρο
και βγαίνοντας απ’ τη σπηλιά του στέρνου του
να χαιρετίσει τρυφερά τους σκοτωμένους.
Γιατί την ώρα ακριβώς αυτή
βγαίνουν οι φυλακισμένοι στα παράθυρα
σχεδιάζοντας καινούριους δρόμους
στα χέρσα τ’ ουρανού.
Τότε καθόταν αντικρύ τους
όπως ένα παιδί που κρυώνει μπροστά στη φωτιά
και ύψωνε σαν κύπελλο το φως
πιο πάνω από το μπόι τους, όμως
πολύ πιο κάτω απ’ την ομορφιά τους.
Πηγή: https://www.stixoi.info
Εργάτης-ΚΛΕΑΝΘΗΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ
Εργάτης! Να ο άνθρωπος!...Το μέτωπό του ιδρώνει
και όξω απ’ τον παράδεισο, παράδεισο μυρώνει.
Πηγή: Ανθολογία Περάνθη
Εγώ θα μείνω με τους εργάτες να τραγουδήσω- ΠΑΜΠΛΟ ΝΕΡΟΥΔΑ
«Εγώ θα μείνω με τους εργάτες να τραγουδήσω
(…) για των ψαράδων τον ωκεανό,
για το ψωμί των παιδικών μας αηδονιών,
και για την αγροτιά και για τ’ αλεύρι μας,
τη θάλασσα, το ρόδο και το στάχυ,
τους σπουδαστές, τους ναύτες, τους φαντάρους,
για όλους τους λαούς σ’ όλους τους τόπους,
για τη λυτρωτική τη θέληση
των πορφυρών λαβάρων της αυγής.
Πάλεψε πλάι μου,
κι εγώ θα σου χαρίσω τα όπλα όλα της ποίησής μου»
Πηγή: https://www.koutipandoras.gr
Η δύναμη των εργατών- ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ
Κάποια μέρα
σε ολόκληρη την Ισπανία
σταμάτησαν οι εργάτες τις μηχανές.
Παγωμένα έμεναν τα τρένα πάνω στις ράγες.
Χωρίς φως βρέθηκαν τα σπίτια, το ίδιο και οι δρόμοι
ενώ τα τηλέφωνα είχαν γίνει ένας σωρός από άχρηστες συσκευές.
Οι απατεώνες δεν μπορούσαν πια να καλούν την αστυνομία. Αντίθετα,
οι άνθρωποι του λαού μιλούσαν μεταξύ τους.
Για τρεις ολόκληρες μέρες παρουσιάζονταν εκείνοι
που υπηρετούσαν
τον πανίσχυρο μηχανισμό ως εξουσιαστές του.
Οι εργάτες έπαψαν να δουλεύουν
και έδειχναν τη δύναμή τους.
Το γόνιμο χωράφι έγινε έξαφνα χώμα με πέτρες
εκείνους που δεν ζέσταιναν πια τα κάρβουνα από τη στοά
ούτε το ακατέργαστο μαλλί δεν μπορούσε
να τους ζεστάνει.
Τα ίδια τα παπούτσια των αστυνομικών
θα χαλούσαν και δεν θα έβρισκαν κανένα διάδοχο
εξάλλου, η έλλειψη ενότητας της εξέγερσης
έσπασε τη δύναμη, αλλά ακόμη και τότε
για μια ολόκληρη μέρα,
οι ίδιες οι εντολές των μανδαρίνων
για να σταματήσει η απεργία,
δεν κατόρθωσαν να φτάσουν ως τον λαό,
αφού οι σιδηρόδρομοι δίχως ατμό ήταν σταθμευμένοι
και τα ταχυδρομεία είχαν εγκαταλειφθεί.
Έτσι λοιπόν, φανερώθηκε ακόμη μια φορά
η Μεγάλη Δύναμη των Εργατών.
Μετάφραση: Ελένη Καλκάνη
Πηγές: Εκλεκτά ποιήματα- Μπέρτολτ Μπρεχτ, Δαμιανός
Ομιλία ενός Εργάτη σε έναν Γιατρό – ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ
Ξέρουμε ‘μεις τι είναι αυτό που άρρωστους μας κάνει!
Σαν αρρωσταίνουμε, ακούμε
Πως είσαι συ που θα μας γιατρέψεις.
Δέκα χρόνια ολόκληρα, μας λένε
Σ’ όμορφα σχολειά
Με τα λεφτά του λαού χρισμένα
Μάθαινες το πώς να γιατρεύεις, και για τις γνώσεις σου αυτές
Ξοδεύτηκε μια περιουσία.
Πρέπει λοιπόν να 'σαι ικανός να μας γιατρεύεις.
Είσαι ικανός;
Όταν σ’ εσένα ερχόμαστε
Παραμερίζεις τα κουρέλια μας
Και ακροάσαι κάθε σπιθαμή απ’ το γυμνό κορμί μας.
όσο για την αιτία της αρρώστιας μας
Μια ματιά να 'χες ρίξει στα κουρέλια μας
Θα σου 'λεγε περισσότερα. Είναι η ίδια αιτία που φθείρει
Το κορμί μας και τα ρούχα μας.
Ο πόνος που έχουμε στον ώμο μας
Προέρχεται λες, απ’ την υγρασία… απ’ αυτήν
Προέρχεται όμως και η κηλίδα στον τοίχο του σπιτιού μας.
Πες μας λοιπόν:
Από πού προέρχεται η υγρασία;
Πάρα πολλή δουλειά και πολύ λίγο φαγητό
Αδύναμους μας κάνουν και μας αρρωσταίνουν
Η συνταγή σου λέει:
Πρέπει να πάρετε βάρος.
Μπορείς στα βούρλα να πεις
Ότι δεν πρέπει να βρέχονται.
Πόσο καιρό μπορείς να μας αφιερώσεις;
Βλέπουμε: ένα χαλί στο σπίτι σου
Κοστίζει τόσα, όσα φέρνουνε
Πέντε χιλιάδες δικές μας επισκέψεις.
Κατά πάσα πιθανότητα θα ισχυριστείς πως
Είσαι αθώος. Της υγρασίας η κηλίδα
Στον τοίχο του σπιτιού μας
Λέει το ίδιο.
Απόδοση: Νάντια Βαλαβάνη
Πηγή: Ποιήματα Μπρεχτ
Ερωτήσεις ενός εργάτη που διαβάζει-ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ
Ποιος έχτισε τη Θήβα την εφτάπυλη;
Στα βιβλία δε βρίσκεις παρά των βασιλιάδων τα ονόματα.
Οι βασιλιάδες κουβαλήσαν τα αγκωνάρια;
Και τη χιλιοκαταστρεμένη Βαβυλώνα
Ποιος την ξανάχτισε τόσες φορές; Σε τι χαμόσπιτα
Της Λίμας της χρυσόλαμπρης ζούσαν οι οικοδόμοι;
Τη νύχτα που το Σινικό Τείχος αποτελειώσαν
Πού πήγανε οι χτίστες; Η μεγάλη Ρώμη
Είναι γεμάτη αψίδες θριάμβου. Ποιος τις έστησε;
Πάνω σε ποιους θριαμβεύσανε οι καίσαρες;
Το Βυζάντιο το χιλιοτραγουδισμένο μόνο
Παλάτια είχε για τους κατοίκους του;
Ακόμη και στη μυθική Ατλαντίδα
Τη νύχτα που τη ρούφηξε η θάλασσα
τ’ αφεντικά βουλιάζοντας με ουρλιαχτά
τους σκλάβους τους καλούσαν.
Ο νεαρός Αλέξανδρος υπόταξε τις Ινδίες
Μοναχός του;
Ο Καίσαρας νίκησε τους Γαλάτες.
Δεν είχε ούτε ένα μάγειρα μαζί του;
Ο Φίλιππος της Ισπανίας έκλαψε όταν η αρμάδα του
Βυθίστηκε. Δεν έκλαψε, τάχα, άλλος κανένας;
Ο Μέγας Φρειδερίκος κέρδισε τον εφτάχρονο τον πόλεμο.
Ποιος άλλος τόνε κέρδισε;
Κάθε σελίδα και μια νίκη.
Ποιος μαγείρεψε τα νικητήρια συμπόσια;
Κάθε δέκα χρόνια κι ένας μεγάλος άνδρας.
Ποιος πλήρωσε τα έξοδα;
Πόσες και πόσες ιστορίες.
Πόσες και πόσες απορίες;
Πηγή: https://www.stixoi.info
Έρευνα-Επιμέλεια αφιερώματος: Αγγελική Καραπάνου
