Παπαρούνα. Το αγαπημένο αγριολούλουδο με το αιμάτινο χρώμα, που έμελλε να γίνει και σύμβολο ελευθερίας. Οι ποιητές τη θαύμασαν, τη δόξασαν! Για να δούμε μερικά ποιήματα που γράφτηκαν γι' αυτήν!
Παπαρούνες-ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡΟΣΙΝΗΣ
Οι παπαρούνες λυγερές
στον κάμπο σαν κοπέλες,
με πράσινα φορέματα
και κόκκινες ομπρέλες.
Πηγή: Σπίθες στη στάχτη
Πενήντα πέντε παπαρούνες-ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΥΡΙΒΗΛΗΣ
Πάνω απ’ τη χώρα θα σειστώ να πάρω μιαν ανέσα,
να βγει ντουμάνι η καταχνιά που’ χει η καρδιά μου μέσα.
Ζαλίζομαι να με θωρούν τούτα τα μάτια μένα,
σαν τα γαλαζοπράσινα νερά τα βουρκωμένα.
Κόρη μικρή συρμάτιζε μ’ ένα χρυσό βελόνι,
Κάποια καρδούλα θα κεντά κι όλο την αγκυλώνει.
Φεύγω και πάλι αποζητώ την εδική σου χάρη,
Γυρνώ σαν το λιγνό σπαθί μες στ’ αργυρό θηκάρι.
Πηγή: Ανθολογία Περάνθη
(Οι παπαρούνες άνθισαν ξανά)-ΜΑΡΙΑ ΠΟΛΥΔΟΥΡΗ
Οι παπαρούνες άνθισαν ξανά. Στα ίδια μέρη
τις έκοψα γεμίζοντας, ως τότε, την αγκάλη.
Μονάχα τώρα θλιβερό κι' αν έστηνα καρτέρι
δε σ' είδα ξάφνου πλάι μου να προσπερνάς και πάλι.
Το Δάσος σιγαλότατο στο λαύρο μεσημέρι,
τις λεύκες τις γλυκόλογες με τα γιγάντια κάλλη,
μ' απ' όλα το σπιτάκι σου - καημό που μούχει φέρει,
τα βρήκα δίχως σένανε και δίχως ελπίδα άλλη
Να σε ξαναβρώ - θάσωνα να καρτεράω χρόνια.
Κ' έκλαψα. Μα θυμήθηκα στερνά που ξεκινούσες
με συνοδεία μουσική τα δέντρα και τ' αηδόνια
Με τη ματιά νοσταλγικιά στα γύρω που σκορπούσες
και στην καρδιά μου σ' έκλεισα, με σε να χαιρετήσω
όλα που μ' έκανες εσύ να ιδώ και ν' αγαπήσω.
Πηγή: Ξεφάντωμα
Παπαρούνες στα περβόλια του Μόρφου-ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΝΤΗΣ
Αναπολώ εκείνο τ’ Απριλιάτικο πρωινό
που σας αντίκρισα ξαφνικά
κόκκινο χαλί πέρα για πέρα,
from wall to wall,
που κλέψατε την παράσταση απ’ τις πορτοκαλιές και τους ανθούς.
Πηγή: Επί σφαγήν, 1985
Παπαρούνα - ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΩΤΑΣ
Πες μου, παπαρούνα μου, αγαπάς τον ήλιο;
Αγαπάω τον ήλιο που φωτάει και λάμπω.
Πες μου, παπαρούνα μου, αγαπάς τον άνεμο;
Αγαπάω τον άνεμο που φυσάει και παίζω.
Πες μου, παπαρούνα μου, αγαπάς το χώμα;
Αγαπάω το χώμα που με γλυκοτρέφει.
Πηγή: https://stixoi.info
Οι παπαρούνες-ΦΩΤΗΣ ΑΓΓΟΥΛΕΣ
Ένα μπουκέτο παπαρούνες, φτιαγμένες από σύρματα και φλος,
αναστατώσαν την ψυχή μου.
Ο λογισμός ξαστέρωσε ο θολός κι έπεσε φως μεσ’ στο κελί μου.
Ένα μπουκέτο πυρκαγιές, ένα μπουκέτο χείλη,
ένα μπουκέτο ροδαμνιές, σε τροπικό ένα δείλι.
Μα πού 'ναι η αγάπη; Πνίγηκε στο μίσος και στο ψέμα
και στο κελί μου φτάνουνε σπαρακτικές κραυγές.
Κι οι παπαρούνες έγιναν ένα μπουκέτο από πληγές
και στάζουν αίμα.
Πηγή: https://stixoi.info
Μαύρη παπαρούνα- ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΕΝΤΖΟΣ
Ανθίζει λένε μια φορά
η μαύρη παπαρούνα
στη μέση εκεί στις κόκκινες
στη μέση εκεί στις άλλες
σαν το φιλί που μ' άφησε
πένθος βαρύ στο στόμα
Πηγή: "Μαύρη παπαρούνα", Εκδόσεις "Μετρονόμος" 2017
Ποτάμι κόκκινο-ΧΑΡΗΣ ΜΕΛΙΤΑΣ
Οι παπαρούνες - αψηφούν το άρωμα.- Ψηφίζουν χρώμα.
Πηγή: Ποτάμι κόκκινο
Παπαρούνα (Η τριλογία της άνοιξης)-ΤΑΚΗΣ ΦΑΒΙΟΣ
Ουρανέ μου, ψάξε να τη βρεις
Εκεί κάτω, στο λιβάδι με τις λύπες
Άραγε μ' αγάπησε ;
Κι είμαι το μόνο σύννεφο
Με ένα κοκκινάδι στο μάγουλο
Πηγή: Χρεοφειλέτης του φωτός
Παπαρούνα στην άσφαλτο - ΡΟΔΑΝΘΗ ΠΑΝΤΟΥ
Τις νύχτες άνοιγε διάπλατα τα παράθυρα της ψυχής της.
Έσκαγαν σαν βόμβες, παχιές και αμείλικτες οι σταγόνες της βροχής.
Περπατούσε στ’ απόνερα μιας ουτοπικής καταιγίδας,
κι έκλαιγε αναζητώντας λίγο έαρ στον απόηχο του χειμώνα.
Και ήταν τα δάκρυα της πιο γκρίζα απ’ τα σύννεφα.
Ξεθώριαζαν τις σελίδες των βιβλίων.
Και τα γράμματα χάνονταν.
Σβήνονταν ένα προς ένα, παίρνοντας μαζί τους στον θάνατο χιλιάδες μυστικά.
Και τα ρουφούσε το νερό.
Σαν λαίμαργο σφουγγάρι, που έκλεινε μέσα του κάθε λογής ψάρι. Κι ένας αόρατος άνθρωπος
στράγγιζε το νερό.
Μήτε σε χώμα, μήτε σ’ ωκεανό.
Παρά μονάχα στην άσφαλτο.
Εκεί που καμία ελπίδα δεν θα τολμούσε να ευδοκιμήσει.
Καμία άνοιξη δε θα 'χε το σθένος να τραγουδήσει.
Και το αίμα τρύπωνε βαθιά στις ρωγμές του δρόμου. Αθώων ψυχών απομεινάρια στέρνα,
που έψαχναν μία σκιά ν’ ακουμπήσουν.
Εκεί που ο αέρας μαστίγωνε τους βράχους με αρχηγό τον χειμώνα.
Δες, μια παπαρούνα κουβαλάει στα χέρια της την άνοιξη.
Είναι αυτή που καλύφθηκε απ’ το χιόνι.
Αυτή που χτυπήθηκε ανελέητα από τα διερχόμενα φορτηγά. Αυτή που συνέχισε ν’ αναπνέει με τα
ρουθούνια της γεμάτα τσιμέντο.
Είναι ο πορφυρός σηματοδότης της ζωής, πριν μία στροφή θανάτου.
Είναι το άλφα και το ήττα της άνοιξης.
Είναι ο Μάρτης ο Απρίλης και ο Μάης.
Είναι η ίδια ζωή…
Πηγή: Μακιγιαρισμένες ψυχές, Εκδόσεις Φύλατος
Παπαρούνα –ΧΑΡΗΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ
Παπαρούνα στο λιβάδι από το πρωί ως το βράδυ
Καμαρώνει αργοσαλεύει πιο ψηλά να πάει γυρεύει
Να της δουν τα τόσα κάλλη άνθρωποι και τόσοι άλλοι.
Από της φωτιάς τη φλόγα κι απ’ του σταφυλιού τη ρώγα
Από την αυγή τ’ Απρίλη κι απ’ της κοπελιάς τα χείλη
Πήρε χρώμα, πήρε κάλλη, δέτε την μικροί μεγάλοι.
Βάφει κόκκινα τα πλάγια και στους κάμπους σπέρνει μάγια,
κόκκινο σκουφάκι βάζει, πρώτη τη Λαμπρή γιορτάζει
και της χαίρονται τα κάλλη γέροι, νιοι, μικροί,μεγάλοι.
Πηγή: «Σπίνοι και καρδενίνες»,Χάρη Σακελλαρίου-Α.Κ
Παπαρούνες -ΜΑΓΔΑ ΤΣΙΡΟΓΙΑΝΝΗ
Θα 'θελα τώρα για τις ανεμώνες
την ομορφιά, το χρώμα τους να πω
κι οι παπαρούνες, τόσες οι εικόνες
στης άνοιξης λιβάδι ποθητό
στα νυφικά τα φλάμπουρα λειμώνες
στα κόκκινα που βάφονται πλαγιές
ερωτικά πώς παίζουν χελιδόνες
στα σύννεφα διαβαίνοντας σκιές
στα τρυφερά τα φύλλα κατεβαίνουν
και γράφονται οι όγκοι καθαροί
τα χώματα οι πέτρες ανασαίνουν
μες στο γαλάζιο στέφονται βουνοί
τρελές οι παπαρούνες, τα ζουζούνια
τον ήχο στροβιλίζουν στο σκοπό
ανοίγει η τροχιά, λικνίζει η κούνια
μετέωρο ψηλά το λογικό
τρέπεται στην πλαγιά και ως τα βάθη
αιμάτινη σοδιάζεται θωριά
αμύθητη πορφύρα όπου σπάθη
χέρι κι αν κόψει, πέταλα λεπτά
πανάλαφρα ψιλά μεταξωτά
αδύνατον μπουκέτο να κρατήσει
στα χέρια, στο στεφάνι, στα μαλλιά
εφήμερή τους δόθηκε η ζήση
σε ύπερο σφιχτό που στριμωχτούς
σαν ξεραθούν οι σπόροι τους σκορπίζει
και στήμονες κατάμαυρους ορίζει
ο νόμος που στους κύκλους τους γραφτούς
της χλώρης ζωντανό βλασταίνει μνήμα
της μοίρας όπου στέφεται το θύμα .
Πηγή: https://stixoi.info
Παπαρούνα χαρωπή..-ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΟΥΤΣΟΥ
κόκκινο χαλί απλώνεται με πνοή μυρωδάτη οι μέρες γλυκές, σε κάθε μονοπάτι
ευωδιές, με κρασί και πανσέδες και η τσίκνα εκεί, παπαρούνα εσύ, δροσάτη φτωχή
κερί με κερί στις γωνιές να ζεσταίνει, τον ασκέπαστο ουρανό,
κι οι ψαλμοί, τα τραγούδια να λένε, σ ένα άγιασμα αγνό
όλη η γης σ ένα τόπο ιερό, που ξέρει να ζει, να προφταίνει τη λύπη, γοργά, για να βγει
στην χαρά, που καλεί με πηδήματα αργά όπως ένα πουλί που σταλάζει ψυχή
Πηγή: https://www.youtube.com
Άνοιξη -ΑΝΗΛΙΚΟΙ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ ΣΤΙΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΦΥΛΑΚΕΣ ΔΙΑΒΑΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Η φύση ξύπνησε
τα μάτια της φούσκωσαν
ματωμένες παπαρούνες
μισάνοιχτα τα πέταλα της μυγδαλιάς.
Λύτρωση.
Ανάταση.
Ζωντάνεμα ψυχής.
Πηγή: Από τη συλλογή έγκλειστες συναντήσεις (2008) ανήλικων κρατουμένων στις δικαστικές φυλακές Διαβατών Θεσσαλονίκης
Γράμματα από το μέτωπο -ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ
2
Μάνα, μια παπαρούνα σήμερα είδα
έξω απ' τ' αμπρί και μ' άγγιξε η ελπίδα.
Σαν το πουλί, που πάει κλαδί-κλαδί,
παίρνω και γω στρατί το μονοπάτι,
στης μνήμης ακουμπώντας το ραβδί,
ν' αράξω στο χωριό ψυχή και μάτι.
Τέτοιον καιρό μας δέχονταν οι κάμποι,
μεσ' απ' τα φύλλα βλέπαμε να λάμπει
η θάλασσα γαλάζια και στιλπνή
οι νεραντζιές ευώδιαζαν τις ώρες
κι ακούαμε στη σιωπή την αυγινή
στη χλόη να πέφουν οι οπώρες.
Της Κυριακής τα βράδια, καθισμένοι
στης αυλής το πεζούλι ειρηνεμένοι,
αφουγκραζόμασταν εκστατικοί
του τριζονιού τις τρίλλιες απ' το φράχτη
και πλάι μου εσύ, σα Μοίρα φιλική,
της στοργής σου ξετύλιγες τ' αδράχτι.
Στον ουρανό ένα-ένα ανάβαν τ' άστρα
κι άνθιζαν τ' άστρα στου νου μας τη γλάστρα
κι όλα ήταν γύρω αγνά, γλυκά, ιερά,
και μου ήταν η καρδιά τόσο καθάρια
που ήθελα να χαϊδεύω τρυφερά
τους ανθρώπους, τα ζώα και τα λιθάρια.
Πηγή: Πυραμίδες,1930-1935
Αυτοσυντήρηση-ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ
Θα πρέπει να 'ταν άνοιξη
γιατί η μνήμη αυτή
υπερπηδώντας παπαρούνες έρχεται.
Εκτός αν η νοσταλγία,
από πολλή βιασύνη,
παραγνώρισ’ ενθυμούμενο.
Μοιάζουνε τόσο μεταξύ τους όλα
όταν τα πάρει ο χαμός.
Αλλά μπορεί σωστή να είναι η μνήμη
και να 'ναι ξένο αυτό το φόντο,
και να 'ναι οι παπαρούνες δανεισμένες
από μιαν άλλη ιστορία,
δική μου ή ξένη.
Τα κάνει κάτι τέτοια η αναπόληση.
Από φιλοκαλία και έπαρση.
Όμως θα πρέπει να 'ταν άνοιξη
για και μέλισσες βλέπω
να πετούν γύρω απ’ αυτή τη μνήμη,
με περιπάθεια και πίστη
να συνωστίζονται στον κάλυκά της.
Εκτός αν είν’ ο οργασμός
νόμος του παρελθόντος,
μηχανισμός του ανεπανάληπτου.
Αν μένει πάντα κάποια γύρις
στα τελειωμένα πράγματα
για την επικονίαση
της εμπειρίας, της λύπης
και της ποίησης.
Πηγή: Το λίγο του κόσμου
Ανάμνηση-ΑΓΓΕΛΟΣ ΛΟΥΚΑΣ
Στις παπαρούνες χτίζαμε φωλιές
Χεράκια αδειανά
Μάτια κρυστάλλινα που δεν κοιτούσανε τον φίλο μες τις τσέπες
και μια πάχνη η καρδιά που φώτιζε σε δύο λέξεις.
Πηγή: https://stixoi.info
Η κόκκινη παπαρούνα-ΛΟΥΙΖ ΓΚΛΟΥΚ
Το τέλειο
δεν είναι να έχεις
μυαλό. Αισθήματα:
ω, τέτοια έχω∙ αυτά με
κυβερνούν. Έχω
έναν κύριο στον ουρανό
τον λένε ήλιο, κι ανοίγοντας
γιʼ αυτόν, του δείχνω
της καρδιάς μου τη φωτιά, φωτιά
σαν τη δική του παρουσία.
Τι άλλο θα μπορούσε
μια τέτοια δόξα να ʼναι
παρά μια καρδιά; Ω, αδελφοί και αδελφές μου,
πριν γίνετε άνθρωποι, παλιά,
υπήρξατε ποτέ σας, σαν εμένα; Αφήσατε ποτέ
τον εαυτό σας
νʼ ανοίξει έστω μια φορά
και ας μην άνοιγε ξανά ποτέ του;
Γιατί, για να ʼμαι ειλικρινής,
μιλάω τώρα
σαν κι εσάς. Μιλάω
γιατί είμαι κομμάτια.
μετάφραση : Σοφία Γιαβάνογλου
Πηγή: “The Wild Iris”, 1992
Έρευνα-Επιμέλεια αφιερώματος: Αγγελική Καραπάνου
