Σήμερα στη στήλη των συνεντεύξεων φιλοξενώ τη συγγραφέα-εκδότρια κι εκπαιδευτικό Βίκυ Σγουρέλλη. Έχοντας στο ενεργητικό της μια σειρά από αξιόλογα βιβλία για παιδιά-εφήβους , σίγουρα έχει πολλά να πει στους αναγνώστες της, αλλά και σ' εμάς τους ενήλικες. Για να την ακούσουμε!
Συνέντευξη: Αγγελική Καραπάνου
-Βίκυ μου, σε καλωσορίζω στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ. Πότε ξεκίνησες ν’ ασχολείσαι με τη συγγραφή;
Είναι μεγάλη μου χαρά και τιμή αυτή η φιλοξενία. Επαγγελματικά έγραψα το πρώτο μου παιδικό βιβλίο, ένα είδος πολυτροπικής μυθοπλασίας για παιδιά με δυσκολίες στην απομνημόνευση και μάθηση, το 2018. Αλλά, υπάρχουν πολλά συγγράμματα στο αρχείο μου και ακαδημαϊκές έρευνες και εργασίες, τις οποίες λάτρευα και λατρεύω. Αλλά, πλέον, ως αναγνώστρια λόγω έλλειψης χρόνου.
-Ανατρέχοντας στο παρελθόν, τι σου άρεσε να διαβάζεις όταν ήσουν έφηβη;
Η εφηβεία είναι μια δύσκολη περίοδος για όλους και εγώ δεν εξαιρούμαι από αυτό. Κάποιες φορές ξέφευγα με Σαίξπηρ και συγκεκριμένα θυμάμαι το "Τίτος Ανδρόνικος" και το "Macbeth". Πού να φανταζόμουν τότε ότι ο σύζυγός μου θα είχε το όνομα Τίτος! Αλλά το αγαπημένο μου ήταν "Οι Άθλιοι" του Ουγκό.
- Τι βιβλία προτιμάς τώρα;
Λατρεύω τις σύντομες ιστορίες. Και γενικά τις νουβέλες. Δυσκολεύομαι να διαβάσω μεγάλα μυθιστορήματα. Επίσης, λατρεύω τα εφηβικά βιβλία. Από ιστορική μυθοπλασία μέχρι το φανταστικό. Ο Philip Pullman και ο Anthony Burgess είναι από τους αγαπημένους μου. Στα παιδικά λατρεύω τον Anthony Browne. Και φυσικά φροντίζω να επιμορφώνομαι με βιβλία ακαδημαϊκού περιεχομένου που αφορούν τη λογοτεχνία, την παιδαγωγική και την ψυχολογία.
-Γιατί πιστεύεις ότι γράφεις; Τι προσφέρει το γράψιμο στη ζωή σου ;
Το γράψιμο λειτουργεί συνήθως ως ένα είδος αναστοχασμού σε προσωπικό επίπεδο, επικοινωνίας ή πολλές φορές και επαγγελματικής επιλογής. Προσωπικά, ως δεινή αναγνώστρια και αναλύτρια της παιδικής λογοτεχνίας, κυρίως, εντόπισα κάποια κενά. Συγκεκριμένη θεματολογία που επαναλαμβάνεται με διαφορετικές εικονογραφήσεις, συγγραφείς ,τρόπους και εκδοτικούς. Εάν κάτι αποκλίνει, συνήθως είναι μεταφρασμένο. Δεν κατάλαβα ποτέ γιατί όταν κάτι υπάρχει ,ήδη, πρέπει μονίμως να επαναλαμβάνεται. Αυτό είναι ενδεικτικό και της ανταγωνιστικότητας στον χώρο του βιβλίου. Ο στόχος μου, λοιπόν, είναι περισσότερο ρομαντικός και ιδεολογικός, θα έλεγα, και έχει να κάνει με την κοινωνική προσφορά. Δεν υπάρχει λόγος για εμένα να γράψω κάτι που έχει ήδη γραφτεί. Το έχουν κάνει άλλοι, καλύτερα από εμένα σε όλους τους τομείς, από συγγραφή μέχρι προώθηση και πώληση.
-Τι κατά τη γνώμη σου εξελίσσει έναν συγγραφέα με την πάροδο του χρόνου;
Νομίζω η εμπειρία. Τουλάχιστον, όσον αφορά εμένα, νιώθω ότι σε κάθε βιβλίο γίνομαι καλύτερη. Εάν αναλύσουμε πώς προκύπτει αυτή η εμπειρία, θα σας έλεγα μέσα από την εποικοδομητική και όχι κακοπροαίρετη κριτική, την ανάγνωση πολλών κειμένων και την καλλιέργεια της ενσυναίσθησης που βοηθάει τους συγγραφείς να αφουγκράζονται τον κόσμο γύρω του και τις ανάγκες του, όχι μόνο τα δικά μας θέλω και ανάγκες. Καλό είναι να ακούμε, ειδικά σε αυτή την εποχή του «φαίνεσθαι».
6. Μια φανταστική ερώτηση. Είσαι σε ένα λογοτεχνικό δείπνο με πέντε αγαπημένους σου λογοτέχνες απ’ όλες τις εποχές. Ποιοι θα ήθελες να είναι στην παρέα σου;
Υπέροχη ερώτηση και δύσκολη. Μόνο πέντε; Για να δούμε… Θα έβαζα τον Τσαρλς Μπουκόφσκι, τον Ονορέ ντε Μπαλζάκ, την Σιμόν Ντε Μπουβουάρ, τη Βιρτζίνια Γουλφ και τον Γιάννη Σκαρίμπα. Νομίζω ότι θα ήταν ένα πραγματικά πολύ ενδιαφέρον δείπνο.
-Μέχρι στιγμής έχεις εστιάσει στη συγγραφή βιβλίων για παιδιά-εφήβους. Ποια είναι τα στοιχεία που κεντρίζουν αυτό το ηλικιακό κοινό ν’ αγαπήσει ένα βιβλίο;
Θα είμαι πάλι ειλικρινής, αλλά δεν θα μιλήσω μόνο ως συγγραφέας αλλά και ως εκπαιδευτικός και μητέρα. Όσον αφορά το παιδικό βιβλίο, πολύ φοβάμαι ότι τις περισσότερες φορές δεν επιλέγουν τα παιδιά τι θα διαβάσουν, αλλά οι γονείς. Οπότε στερούμε από τα παιδιά, τις περισσότερες φορές- επαναλαμβάνω για να μην τα τσουβαλιάζουμε όλα- αυτή την επιλογή. Προσωπικά ως μητέρα, αγόραζα τα πάντα και όχι μόνο από βιβλιοπωλεία αλλά και ηλεκτρονικά καταστήματα γιατί δεν τα βρίσκουμε όλα πια σε βιβλιοπωλεία. Έκανα πάντα και κάνω την έρευνά μου. Από τον σωρό που συγκέντρωνα άφηνα την κόρη μου να επιλέξει ποιο θα διαβάσουμε. Από τα τριάντα που αγόραζα, στα περισσότερα το ενδιαφέρον της κέντριζε η εικονογράφηση και το πολύ ένα να της τραβούσε την προσοχή ως περιεχόμενο. Άρα το 1/3 δεν διαβάστηκε ποτέ και τώρα στολίζει την δανειστική βιβλιοθήκη της σχολής μου. Με πολύ κόπο και επιμονή εστιάσαμε σε βιβλία που σχετίζονταν με τα ενδιαφέροντά της που ήταν οι γάτες. Έτσι, μετά από έρευνα, παραγγείλαμε ηλεκτρονικά ένα βιβλίο που της κίνησε το ενδιαφέρον, το «Warrior Cats» και καταλήξαμε να αποκτήσουμε όλη τη σειρά! Έτσι έμαθε άπταιστα αγγλικά! Διότι δεν υπήρχε σε μετάφραση. Άρα το παιδικό κοινό (πρωτοσχολικής και σχολικής ηλικίας) κεντρίζει η ελευθερία επιλογής την οποία καθοδηγούν τα ενδιαφέροντα του παιδιού. Στην εφηβεία προστίθενται και άλλοι προβληματισμοί κοινωνικού ρεαλισμού.
-Τι θα ήθελες να προσφέρεις στους αναγνώστες σου με τα έργα σου;
Τα έργα μου τα ίδια. Το πώς θα τα χρησιμοποιήσουν το αφήνω στους αναγνώστες και αναγνώστριές μου.
- Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο σου «Εφηβία,Είμαι η Σάρα» σε καταπληκτική εικονογράφηση του Μανώλη Κοτρώτσιου. Πες μας δυο λόγια για το νέο σου πόνημα. Τι πραγματεύεται;
Πράγματι, η εικονογράφηση του Κοτρώτσιου είναι μοναδική! Αποτελεί αναπόσπαστο σημείο της αφήγησης. Ξέρετε το αρχικό κείμενο που έλαβε ο ζωγράφος ήταν πολύ μεγαλύτερο. Όταν είδα τις εικόνες του κατάλαβα ότι πρέπει να μειωθεί. Αυτή ήταν και η συμβουλή της Μαρίας Κομπολίτη που με βοήθησε στη επιμέλεια του κειμένου. Εξίσου σημαντικό είναι και το στήσιμο της γραμματοσειράς από την Ηλιάνα Στεφάκη. Είμαι ιδιαίτερα επίμονη στην διάδραση κειμένου, εικόνας και γραμματοσειράς. Κάθε γράμμα θέλω να εκφράζει ένα συναίσθημα. Όλα μου τα βιβλία περιέχουν αυτό το χαρακτηριστικό της πολυτροπικότητας. Και φυσικά το βιβλίο πλαισιώνεται από τις συμβουλές και την ανάλυση της ψυχοθεραπεύτριας Ευγενίας Δάνδη. Είναι εκπληκτικό το πως τα παιδιά -μετά το σοκ της ανάγνωσης του εικονογραφημένου κειμένου-με αγωνία διαβάζουν τις συμβουλές της ειδικού. Το βιβλίο «Εφη-βία» το θεωρώ ως ένα είδος μοναδικό, για τα ελληνικά δεδομένα, τουλάχιστον, το οποίο υποδέχτηκε το αναγνωστικό κοινό με μεγάλη αγάπη. Είναι πολύ σύντομο, αλλά έχει τόσα πολλά να πει. Ένα ελληνικό graphic novel που εξιστορεί, απεικονίζει και αναλύει τη μάχη ενός κοριτσιού- της Σάρας -με τον εαυτό της και τον κόσμο όλο. Διότι μόνο όταν μάθουμε να αγαπάμε τον εαυτό μας με τα θετικά και τα αρνητικά του σημεία, θα αποκτήσουμε την ψυχική ανθεκτικότητα που χρειαζόμαστε για να πορευτούμε με δύναμη-και ας λυγίζουμε κάποιες φορές, ανθρώπινο είναι -σε έναν σκληρό κόσμο. Δεν παρεμβαίνω, ως συγγραφέας. Η αφήγηση είναι σε πρώτο πρόσωπο. Απλά αναφέρω τις σκέψεις της που χωρίζονται σε γκρίζες και έγχρωμες σελίδες. Το κορίτσι έρχεται αντιμέτωπο με τον σχολικό εκφοβισμό, την εικόνα του εαυτού της, τις διατροφικές διαταραχές, τη σχέση με τους γονείς της, τις οικονομικές δυσκολίες και δεν θα κλείσω εδώ γιατί υπάρχει περιθώριο κάποιοι/ες αναγνώστες/αναγνώστριες να βγάλουν και δικά τους συμπεράσματα. Επίσης και το τέλος της Σάρας είναι θέμα επιλογής. Υπάρχουν δυο: η γκρίζα και η έγχρωμη.
-Κλείνοντας τη συνέντευξη θα ήθελες να μοιραστείς μαζί μας κάποιο σχέδιό σου για το μέλλον;
Αυτή τη στιγμή στόχος μου είναι να καταφέρω να ξεκουραστώ από μία συγγραφική και εκδοτική ηφαιστειακή έκρηξη και μάλιστα εν μέσω πανδημίας. Από το 2018 μέχρι τώρα έχω γράψει και εκδώσει περίπου δέκα βιβλία. Η «Εφη-βία» έχει πολύ δρόμο μπροστά της. Αυτό είναι μόνο η αρχή. Παράλληλα, η συνεργασία μου με ψυχολόγους και ψυχοθεραπευτές είναι εξαιρετική και ίσως κινηθώ ως εκδοτικός και σε αυτόν τον τομέα. Ήδη έχω εκδώσει το «Ένα θεραπευτικό ταξίδι-Ιστορίες για παιδιά» της ψυχολόγου Μαρίνας Μποζάνη με εικονογράφηση της Βιβή Μαρκάτου και επιμέλεια της Σοφίας Πολίτου Βερβέρη. Αλλά πάλι…ποτέ δεν ξέρει κανείς! Μπορεί η έμπνευση για κάτι καινούργιο να μου χτυπήσει την πόρτα!
-Βίκυ μου, σ’ ευχαριστώ πολύ για την παρουσία σου στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ. Σου εύχομαι τα καλύτερα!
Σας ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου για τη φιλοξενία και τις τόσο ενδιαφέρουσες ερωτήσεις. Να ευχηθώ με τη σειρά μου κάθε καλό σε εσάς και το αναγνωστικό σας κοινό.
