Σήμερα στη στήλη "Να σε γνωρίσω καλύτερα" υποδέχομαι την ποιήτρια Γκέλη Ντηλιά. Το δημιουργικό της ταξίδι στη λογοτεχνική γραφή, τα μαθήματα σε φυλακισμένους, οι τρεις ποιητικές της συλλογές κι άλλα πολλά ήταν αυτά που μοιράστηκε μαζί μου. Ο λόγος στην ίδια!
Συνέντευξη: Αγγελική Καραπάνου
-Γκέλη μου ,σε καλωσορίζω στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ. Πότε ξεκίνησες να γράφεις ποίηση;
Γράφω από τα Λυκειακά χρόνια. Ήταν ο μόνος τρόπος να εκτονωθώ από την καταπιεστική συμπεριφορά των γονιών μου.
-Υπήρξαν κάποιοι ποιητές που αποτέλεσαν πρότυπα για σένα;
Δεν υπάρχει παρθενογένεση στη ποίηση. Αρχικά διάβασα Έλληνες ποιητές που τους διδασκόμασταν στο σχολείο και στην πορεία, ως φοιτήτρια, άρχισα να ανακαλύπτω την ξενόγλωσση ποίηση, όπως Ζακ Πρεβέρ και Μπορίς Βιάν.
-Έχεις κάνει ποτέ μαθήματα δημιουργικής γραφής ;
Διαδικτυακά, παρακολούθησα πέρυσι για 8 βδομάδες μια σειρά μαθήματων μέσω της πλατφόρμας Future Learn σε συνεργασία με το The Open University. Πρόκειται για εξαιρετικής ποιότητας υλικό.
-Ποια θεματολογία έχει απασχολήσει περισσότερο την πένα σου ως τώρα;
Αρχικά, ο έρωτας και ό,τι συνεπάγεται αυτό, από το ζενίθ μέχρι το ναδίρ. Η θρησκευτικότητα, επίσης. Τα τελευταία χρόνια με απασχολεί ο συμπαντικός κόσμος και οι πανανθρώπινες αξίες, όπως η ενσυναίσθηση. Πρόσφατα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, επηρεάστηκα βαθιά και από την πρώτη στιγμή εμπνεύστηκα από τον καταιγισμό των ειδήσεων. Μια άλλη ενότητα ποιημάτων μου είναι για τον εγκλεισμό και τους έγκλειστους, λόγω της ιδιότητάς μου ως εθελόντριας στις φυλακές.
-Η ποίηση είναι μέρος της καθημερινότητάς σου ή περνάς περιόδους δημιουργικής έντασης και ύφεσης;
Το δεύτερο θα έλεγα. Και στις δύο περιπτώσεις, όλα είναι στο χέρι της έμπνευσης. Δεν επεμβαίνω και δεν γράφω κατά παραγγελία.
-Όταν γράφεις σκέφτεσαι μόνο αυτά που θέλετε να αποτυπώσεις στο χαρτί ή και τον άγνωστο αναγνώστη;
Σε πρώτη φάση γράφω για εμένα. Είναι δική μου η ανάγκη να γεννήσω αυτά που κυοφορούνται εντός μου. Ο αναγνώστης μπαίνει στο πλάνο όταν πρέπει, δηλαδή θα διαβάσει αυτά που θα θελήσω να μοιραστώ μαζί του. Γιατί κάποια ποιήματα είναι πιο προσωπικά και έτσι θέλω να παραμείνουν. Θεωρώ πως δεν τον αφορούν.
-Σε αφορά περισσότερο η γνώμη του κοινού ή των ειδικών;
Και τα δύο. Κάθε πλευρά έχει διαφορετική οπτική που προσλαμβάνει τη συγγραφή. Επιζητώ την κριτική για να βελτιωθώ.
-Έχεις συμμετάσχει σε κάποιους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς. Τι πιστεύεις πως προσφέρουν γενικά αυτές οι εκδηλώσεις στους συμμετέχοντες;
Από το 2017, μετά το δεύτερο διαζύγιό μου, άλλαξα πορεία πλεύσης και ζωή. Έχοντας πλέον ελεύθερο χρόνο, έστειλα για πρώτη φορά μια συλλογή με τίτλο «24/7», για τον Παγκόσμιο Ποιητικό Διαγωνισμό «Κ. Π. Καβάφης 2017» και μου έδωσαν το «Βραβείο Αντίμαχος». Αυτό μου έδωσε φτερά και από τότε επιλέγω κάποιους διαγωνισμούς και στέλνω συμμετοχές. ‘Έχοντας αποσπάσει πολλά βραβεία και επαίνους, αυτό που έχω αποκομίσει είναι ότι η βράβευση από αξιοσέβαστες επιτροπές λογίων και καταξιωμένων ανθρώπων από τον χώρο των Γραμμάτων, εντάσσουν τον/την δημιουργό σε ένα κύκλο αναγνωρισιμότητας που έχει ως επακόλουθο το κοινό να μαθαίνει για την ύπαρξή μας, ειδικά όσοι από εμάς δεν ανήκουμε σε κλίκες και τα συναφή.
-Παλιότερα ήταν απαραίτητη η χρηματοδότηση ενός εκδότη για να κυκλοφορήσει ένα λογοτεχνικό έργο. Στις μέρες μας ο καθένας που έχει χρήματα μπορεί να κάνει μια αυτοέκδοση βιβλίου. Το θεωρείς θετικό αυτό για τη λογοτεχνία ή όχι;
Ο καθένας μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Σε ότι με αφορά, οι 2 πρώτες ποιητικές μου συλλογές, με τίτλο «Επί τόπου» (1985) και «Μην πείτε στο γιο μου ότι δεν είμαι η Μαίριλυν- 51 σκηνοθετημένα ποιήματα σε μορφή clip» (2014), κυκλοφόρησαν ιδίοις εξόδοις, για διαφορετικούς λόγους. Η λογοτεχνία δεν κινδυνεύει από τις αυτοεκδόσεις. Κάθε ένας/μια από εμάς έχει το κοινό του/της και αυτό οφείλουμε να το δεχτούμε.
-Τι βιβλία σου αρέσει να διαβάζεις;
Βιογραφίες, αστυνομικά, χαϊκού και φυσικά ποίηση.
-Εκτός από το γράψιμο τι άλλο σε συναρπάζει στη ζωή σου;
Η διδασκαλία των αγγλικών. Η δια βίου μάθηση. Η αυτοανακάλυψη. Ο εθελοντισμός, η προσφορά σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, ειδικά σε φυλακισμένους. Είναι για εμένα σκοπός ζωής.
-Ξέρω πως διδάσκεις σε φυλακές και σε συγχαίρω γι’ αυτή σου την πρωτοβουλία. Πώς επιδρά η εκπαίδευση στη ζωή των κρατουμένων;
Καταλυτικά! Είναι καταπληκτική η αλλαγή που συντελείται σε ψυχολογικό και γνωστικό επίπεδο. Εκτός του ότι αξιοποιείται ο «νεκρός χρόνος», έρχονται σε επαφή με την «κοινωνία» και διευκολύνεται η επανένταξη σε αυτή.
-Αυτή η εμπειρία γέννησε και κάποια έργα δικά σου. Πες μου λίγα πράγματα γι' αυτό.
Η διδασκαλία των αγγλικών σε εγκλείστους και τα Σεμινάρια-Εργαστήρια ποίησης, που κάνουμε από κοινού με το γιο μου Κωνσταντίνο, έχουν επιδράσει δομικά και στον δικό μου ψυχισμό. Κάπως έτσι άρχισα να γράφω «Τα ποιήματα της Φυλακής», επηρεασμένη από αυτούς τους ανθρώπους. Στη συνέχεια, χωρίς να έχω γράψει ποτέ πεζό, ορμώμενη από την πρόταση που μου έκανε ο μαθητής μου Αλέξης Μ. να γράψω την ιστορία του που συντάραξε το πανελλήνιο το 2018, έστειλα το 2019 ένα κείμενο 2000 λέξεων στο 19ο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό της Εταιρείας Τεχνών, Επιστήμης και Πολιτισμού Κερατσινίου και πήρε το 3ο Βραβείο! Τρελάθηκα από τη χαρά μου! Βλέπετε, μέχρι τότε, δεν είχα ιδέα αν γράφω καλά ή όχι σε λόγο πεζό. Αυτό μου έβαλε φτερά, πίστεψα στον εαυτό μου ότι είμαι ικανή να αποτυπώσω λογοτεχνικά μια πραγματική ιστορία.
-Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σου σε σχέση με τη λογοτεχνική σου διαδρομή;
Η τρίτη ποιητική μου συλλογή με τίτλο «XL» εκδόθηκε φέτος τον Μάη, από τον Κέδρο με εξώφυλλο και σχέδια με κάρβουνο της μεγάλης ζωγράφου και φίλης Αλίς Τουρνικιώτη. Μελλοντικά, έχω σχεδόν ολοκληρώσει το πρώτο μου βιβλίο-non fiction με σκοπό να εκδοθεί το 2022.
Σε ευχαριστώ γι’ αυτή τη συνέντευξη ! Σου εύχομαι τα καλύτερα!
Με τη σειρά μου σας ευχαριστώ για το «βήμα» που μου δώσατε, ώστε μέσα από τις ερωτήσεις σας να μάθει το κοινό κάποια πράγματα για εμένα.
Συνέντευξη: Αγγελική Καραπάνου
