Σήμερα,στη στήλη "Να σε γνωρίσω καλύτερα" υποδέχομαι τον σημαντικό ποιητή Πάνο Νιαβή, με αφορμή και την κυκλοφορία της δεύτερης ποιητικής συλλογής του "Η Τριγωνομετρία των Παθών". Είμαι πολύ χαρούμενη γι'αυτή τη συνάντηση και τον ευχαριστώ θερμά!
Πάνο μου πότε σκάρωσες το πρώτο σου ποίημα;
Το πρώτο ποίημα , λέμε τώρα , σκαρώθηκε στα νεανικά μου χρόνια της έκτης γυμνασίου για τα μάτια μιας συμμαθήτριας. Επειδή όμως έφυγα από το πατρικό μου στα 12 , καθότι το μικρό χωριό της Ευρυτανίας που γεννήθηκα , ο Μάραθος , δεν είχε γυμνάσιο , η απώλεια της εστίας με σημάδεψε και κατοικεί από τότε εντός μου μια ακαθόριστη νοσταλγία . Η Οδύσσεια του Ομήρου που διδασκόμασταν στο σχολείο ήταν η βάση που πάτησα για να γράψω το πρώτο μου ερωτικό ποίημα, βρίσκοντας στην επιθυμία της επιστροφής του Οδυσσέα , επαρκή στοιχεία να ταυτίσω τη δική μου ξενιτιά με εκείνη του ήρωα της Οδύσσειας .
Η δημιουργία είναι έκθεση. Υπάρχουν γενικά πτυχές της ψυχής σου ή της ζωής σου που δε θα εξέθετες σε κοινή θέα μέσα από ένα ποίημα;
Ο Ποιητής εκτίθεται και εκθέτει με ευλάβεια , με πάθος και θεατρικότητα τα πάθη και τους καημούς του κόσμου . Φτιάχνει εικόνες βαθιάς συμπύκνωσης και φυλακίζει τη στιγμή της έξαρσης ή της πτώσης , τον έρωτα και το θάνατο . Αν θέλει κάποιος να λέγεται ποιητής δεν μπορεί να κρύβεται πίσω από δειλίες και καθωσπρεπισμούς , η έκθεση του μύχιου είναι ολοκληρωτική , αλλιώς παραμονεύει το κίβδηλο της ασφαλούς μερικής ανώδυνης έκθεσης που απλώς επιζητεί πρόσκαιρη δημοσιότητα.
Στα ποιήματά σου συναντάμε κυρίως τη ζωή σου, τη ζωή των άλλων ή ονειρικές ζωές ηρώων;
Στα περισσότερα ποιήματά μου ομιλώ σε πρώτο πρόσωπο αλλά δεν σημαίνει πως μιλώ για μένα , δεν αναζητώ να «εκφραστώ» να κτίσω λεκτικές περικοκλάδες , με την εργαλειοποίηση του ονείρου , μιλάω συχνά παραβολικά προσπαθώντας με το δικό μου τρόπο να ανοίξω δρόμους εκεί που δεν υπάρχουν ή που οι πολλοί θεωρούν πως δεν χρειάζονται . Και ερχόμενος στην πρόσφατη ποιητική μου συλλογή « Η Τριγωνομετρία των Παθών» από τις εκδόσεις « Μελάνι» είναι μια ποιητική συλλογή με αρχή , μέση και χωρίς τέλος . Στις τρεις ενότητες του βιβλίου βρίσκονται ποιήματα ποιητικής , ερωτικά ποιήματα και στην τρίτη ενότητα είναι ποιήματα του τόπου , του χρόνου , του νόστου και του Θανάτου .
Ο ποιητής αγγίζει και σφαίρες σκέψης που δεν αγγίζει ο μέσος άνθρωπος. Αυτό μικραίνει τον κύκλο των ανθρώπων που μπορεί να επικοινωνήσει στην προσωπική του ζωή;
Συνήθως ο ποιητής πάσχει , είναι κατά τρόπο «ανάπηρος», χαμένος στις ψευδαισθήσεις του , πασχίζει να κρύψει εκτιθέμενος, το εσωτερικό του κενό , μες τα κενά ύπαρξης σύμβολα ,τις λέξεις . Το βάρος που αποκτούν οι λέξεις του είναι το ψυχικό αποτύπωμα του γραφιά . Και αποτύπωσε με περισσή ενάργεια αυτή την πραγματικότητα ο Βερνάρδο Κλίνι στο έργο του “De Contemptu Mundi” ( On Contempt for the world) : Stat rosa pristina nomine nomina nuda tenemus « Από το ρόδο του χτες έμεινε το όνομα, δεν έχουμε παρά ονόματα γυμνά». Η μνημειώδης αυτή φράση του έφτασε στις μέρες μας από τον Έκο !
Το κοινό της ποίησης είναι ειδικό και πιο περιορισμένο από άλλα είδη λογοτεχνικής γραφής. Ποιοι πιστεύεις πως διαβάζουν ποίηση;
Η αληθινή Ποίηση απευθύνεται στον υπαρξιακό χώρο του Άλλου , αν ο Άλλος βρει κάποιο ελάχιστο κίνητρο θα γίνει αναγνώστης σου.Χωρίς να είμαι άνθρωπος των γενικεύσεων , θα έλεγα πως ποίηση διαβάζουν όλοι όσοι μπορούν συνειδητά ή ασυνείδητα να διαισθάνονται πως υπάρχει κάποιο κρυφό νόημα στο χαοτικό ανάγλυφο που χωρίζει τον Έρωτα από το Θάνατο.
Ως αναγνώστη τι θα σε απωθούσε σε ένα ποίημα;
Δεν αντέχω τις νοητικές ακροβασίες του περισπούδαστου , φορτωμένη με μια τεχνητή «κρυπτικότητα» όπου δεν υπάρχει καμιά αληθινή έμπνευση αποτυπωμένη στο χαρτί αλλά ούτε κανένα απόσταγμα από την ποιητική μας κληρονομιά.
Γράφουν πολλοί άνθρωποι. Ποιες είναι για σένα οι αρετές ενός καλού ποιήματος;
Πράγματι , γράφουμε περισσότεροι , από όσοι διαβάζουμε ποίηση. Αυτός ήταν ο ουσιαστικός λόγος που άργησα πολύ να εκδώσω τα ποιήματά μου που κοιμούνται δεκαετίες τώρα στο συρτάρι μου . Το ποίημα μιλά από μόνο του , αν δεν έχει μέσα του την Αλήθεια του και είναι κάλπικο , φωνάζει από μακριά , ότι στερείται αισθητικής ,οι λέξεις του είναι αβαρείς να τις πάρει ο αέρας , και βασίζεσαι σε αλλότριες φιλοδοξίες του γραφιά , από αδυναμία ή άρνηση της έμπνευσης να του παραδοθεί .
Διαβάζεις κυρίως σύγχρονη ή διαχρονική ποίηση, ελληνική ή ξένη;
Έχω διαβάσει χιλιάδες στίχους κλασικών αλλά και σύγχρονων ποιητών.Από τον Πεσσόα μπορώ να βρεθώ στους Αλεξανδρινούς κι από τον Ουώλλας Στήβενς στην Μανσούρ ή στον Σύρο Άδωνι . Από τον Καβάφη , στον Καββαδία κι από τον Λειβαδίτη στους εν ζωή Γκανά ή Κ. Παπαγεωργίου !
Οι ποιητές που αγαπάς κυκλοφορούν στα σοκάκια της ποίησής σου;
Είναι παρούσες και παρόντες και κάθε μου λέξη , έχοντας την εδραία πεποίθηση πως Ποίηση γράφει η κληρονομιά μας . Είναι καταστάλαγμα μέσα μου και αναδύεται μέσω κάποιου προσωπικού ερεθίσματος και έτσι μιλώ και εγώ ο ελάχιστος για πράγματα χιλιοειπωμένα σε μια σκληρή προσπάθεια να τα διατυπώσω και να τα αναδιατυπώσω με το προσωπικό μου ύφος .
Τον ποιητή τον καταξιώνει η γνώμη των ειδικών, η επαφή των ποιημάτων του με τον απλό άνθρωπο ή ο χρόνος;
Θα ήθελα να συμβαίνει το δεύτερο , όμως , κακά τα ψέματα η γνώμη των ειδικών μετρά με σημαντικό τρόπο . Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει το άγχος του χρόνου και αναθέτει πολλά στους ειδικούς , χάνοντας έτσι τη χαρά της ανακάλυψης . Όμως στο τέλος ο αμείλικτος χρόνος δίνει τις τελεσίδικες αξιολογήσεις του !
Πιστεύεις πως τα ποιήματά σου μπορούν να τα κατανοήσουν όλοι, πολλοί ή λίγοι;
Δεν θέλω να βρουν κανενός είδους κατανόηση οι αναγνώστες των ποιημάτων μου . Μου αρκεί να αναγνωρίσει ο Άλλος /η τον εαυτό του /της μες τους στίχους μου. Και να του διευρύνει έστω και απειροελάχιστα τα όρια της Ελευθερίας του μες το σύμπαν της άγνοιας που μας περικλείει .
Έχεις σπουδάσει στη σχολή Εμποροπλοιάρχων. Τι έχει πλουτίσει περισσότερο τα ποιήματά σου, τα ταξίδια σου ή τα διαβάσματά σου;
Προφανώς η επαφή μου με το έργο των μεγάλων ποιητών. Τα ταξίδια μου έδωσαν απλώς ερεθίσματα , τα οποία θα έμεναν αχρησιμοποίητα χωρίς τα διαβάσματα και την έμπνευση .
Η πρόσφατη ποιητική σου συλλογή λέγεται «Τριγωνομετρία των παθών», ένα υπέροχο οξύμωρο σχήμα. Έχουν τα πάθη μέτρα και σταθμά; Πώς προέκυψε αυτός ο τίτλος;
Η Τριγωνομετρία των Παθών είναι ένας προβοκατόρικος ,θα έλεγα τίτλος. Μιλά στον αναγνώστη με την πρώτη ματιά , χωρίς όμως να στέκεται σ' αυτόν , όποιος πιάσει το βιβλίο στα χέρια του . Αφού , όπως που είπαν πολλοί από τους αναγνώστες της ( και είναι όντως πολλοί για ποιητική συλλογή , αφού την προηγούμενη βδομάδα ήταν μέσα στη δεκάδα των ευπώλητων βιβλίων, του βιβλιοπωλείου ΙΑΝΟΣ ) . Είναι μια εσωτερική φωνή ευλάβειας προς όλους τους ψιθύρους που εκπέμπει η ψυχή και το σώμα του ανθρώπου , παραδομένου στις αντιφάσεις του . Εκλαμβάνεται ως άσκηση ισορροπίας ανάμεσα στα θέλω και στα πρέπει , τις αρχές και τις επιθυμίες μας . Το σημείο που εφάπτεται η Ελευθερία με την ασυδοσία , ο έρωτας με την προδοσία , του εγωισμού με τη δοτικότητα . Η ζωή με το Θάνατο !
Υπάρχουν κάποια « πνευματικά σου παιδιά» αυτής της συλλογής πιο αγαπημένα από άλλα;
Ναι αυστηρά για μένα υπάρχουν ποιήματα που με δένουν μαζί τους μυστικές διαδρομές αλλά που δεν θέλω να τις μοιραστώ με τους αναγνώστες της γιατί δεν θέλω να τους προκαταλάβω. Κάθε αναγνώστης διαβάζει με τον αυστηρά προσωπικό του τρόπο ένα βιβλίο και βρίσκει πλευρές που τις αγνοεί ο γραφιάς του .
Θα μοιραστείς μαζί μας κάποια σχέδιά σου για το ταξίδεμα του έργου σου, την προσπάθεια προβολής του;
Η επόμενη παρουσίαση θα είναι σε μια αγαπημένη μου πόλη , στην Αταλάντη . Κι αυτό γιατί ζω εκεί δυο μήνες τα καλοκαίρια και την επισκέπτομαι συχνά όλο το χρόνο και επιπλέον τα περισσότερα ποιήματα γράφτηκαν εκεί . Έτσι η δραστήρια Δημόσια Βιβλιοθήκη της πόλης θα θέσει την επόμενη παρουσίαση υπό της σκέπη της . Θα ακολουθήσουν και κάποιες ακόμη ανά την Ελλάδα που θα οριστικοποιηθούν το επόμενο διάστημα .
Πάνο μου σου εύχομαι καλές διαδρομές στον μαγικό κόσμο της ποιητικής δημιουργίας και να βρίσκεις πάντα πολλούς συνοδοιπόρους!
