Σήμερα στη στήλη "Να σε γνωρίσω καλύτερα" φιλοξενώ τη συγγραφέα Γεωργία Τσουκαλοχωρίτη. Η καλεσμένη μου γεννήθηκε και μένει στην Αθήνα. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο. Γράφει και διαβάζει λογοτεχνία από μικρή. Διηγήματά της έχουν συμπεριληφθεί σε συλλογικές εκδόσεις. Μέχρι στιγμής έχει δημοσιεύσει δυο συλλογές διηγημάτων. Τον Οκτώβριο του 2022 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Αλεξάνδρεια η συλλογή διηγημάτων της "Το κενό", για την οποία βρέθηκε στη βραχεία λίστα των υποψηφίων για βραβείο στον διαγωνισμό Public. Με τη Γεωργία Τσουκαλοχωρίτη συζητήσαμε πολλά για τα μέχρι τώρα βήματά της στη συγγραφή. Καιρός να την ακούσουμε!
Συνέντευξη: Αγγελική Καραπάνου
- Κυρία Τσουκαλοχωρίτη, σας καλωσορίζω στο Έννεπε Μούσα. Το πρώτο πράγμα που θα ήθελα να μάθω για σας είναι πότε ξεκινήσατε να γράφετε.
Αρχικά, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω γι’ αυτήν την συνέντευξη και για το ενδιαφέρον σας. Η αλήθεια είναι πως προέρχομαι από μια οικογένεια που αγαπούσε και αγαπάει τη λογοτεχνία. Ο πατέρας μου έχει εκδώσει κάποια βιβλία με θεατρικά έργα και παιδικά παραμύθια. Οπότε από τα πρώιμα σχολικά χρόνια, “παίζαμε” μαζί φτιάχνοντας ιστορίες και χαρακτήρες. Θυμάμαι να γράφω μικρές ιστορίες μαζί του από τότε που ξεκίνησα το Δημοτικό.
- Γράφετε καθημερινά, συχνά, ή περιστασιακά;
Μπορώ να πω ότι η συχνότητα που γράφω χαρακτηρίζεται από αστάθεια. Ανά διαστήματα μπορεί να γράφω αρκετά συχνά, σχεδόν καθημερινά και έπειτα να μην γράψω για αρκετό καιρό.
- Τι δίνει η συγγραφή στη ζωή σας;
Για τους λόγους που ανέφερα και προηγουμένως, έχω βιώσει την συγγραφή ως κομμάτι της ταυτότητάς μου από πολύ μικρή ηλικία, οπότε την αντιλαμβάνομαι περισσότερο ως μια έκφρασή μου στα πλαίσια της καθημερινότητας παρά ως ένα εξωτερικό εργαλείο, ένα χόμπι. Μπορεί βέβαια κάποιες φορές να μου προσφέρει μια αίσθηση ανακούφισης ή ενθουσιασμού και άλλες να μην μου προσφέρει τίποτα, απλώς να θέλω να γράψω κάτι από συνήθεια.
- Τι θα θέλατε να παίρνουν οι αναγνώστες από τα βιβλία σας;
Ό,τι χρειάζεται ο καθένας να πάρει στην κάθε φάση της ζωής του. Δεν θέλω να δημιουργώ ένα στεγανό πλαίσιο νοημάτων που καθοδηγεί στενά τον αναγνώστη. Σίγουρα προσωπικές μου θέσεις, ιδέες και κοινωνικοπολιτικές απόψεις είναι προφανείς στα διηγήματά μου αλλά έχω προσπαθήσει να αφήνω ελευθερία στον αναγνώστη, είναι ένα στοιχείο που ως δημιουργός το θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό.
- Μέχρι στιγμής έχουν κυκλοφορήσει δυο συλλογές διηγημάτων δικές σας. Γιατί επιλέγετε τη μικρή φόρμα ως μέσο έκφρασης;
Μέχρι τώρα εκφράζομαι πιο εύκολα μέσω αυτής της φόρμας. Βέβαια, εδώ και κάποιο καιρό έχω αρχίσει να πειραματίζομαι δοκιμάζοντας να γράψω ένα μυθιστόρημα. Όμως, αγαπάω πολύ τα διηγήματα. Θεωρώ πως χρειάζεται ιδιαίτερη μαεστρία, ώστε να αποδοθεί μια ιστορία που έχει τη δύναμη να συγκινήσει με σύντομο και λιτό τρόπο. Χωρίς, βέβαια, αυτό να σημαίνει ότι έχω καταφέρει να το κάνω, αλλά σίγουρα το προσπαθώ.
- Βρίσκετε κάποια δυσκολία ή ιδιαιτερότητα σ’ αυτό το είδος;
Πριν κάποια χρόνια, μια πολύ αγαπημένη μου καθηγήτρια λογοτεχνίας των προπτυχιακών μου σπουδών, μας είχε αναφέρει ότι το διήγημα πρέπει να είναι όπως μια δόση από κάποιο ναρκωτικό. Σύντομο και τόσο έντονο που να σε καθηλώνει. Ο παραλληλισμός είναι σίγουρα ιδιαίτερος, αλλά με αυτόν τον εύγλωττο τρόπο παρουσιάζεται η δυσκολία του να γράψει κανείς ένα καλό διήγημα αλλά και η ιδιαίτερη ομορφιά που μπορεί να προσφέρει.
- Τον Οκτώβριο του 2022 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Αλεξάνδρεια το βιβλίο σας «Το κενό». Ποια περίοδο γράφτηκε;
Το Κενό γράφτηκε λίγο πριν και κατά την διάρκεια της καραντίνας, από το 2019 ως το 2021.
- Ποιο είναι το νόημα του τίτλου;
Το κενό για μένα είναι ένας διττός όρος. Συνήθως έχει μια αρνητική χροιά, υποδηλώνει έλλειψη ή και αδυναμία. Όμως αυτή ακριβώς η έλλειψη, σε μια τόση υλιστική κοινωνία, όπως αυτή που ζούμε, μπορεί να εννοηθεί και ως ελευθερία, κατ’ εμέ, ως λύτρωση. Αυτούς τους δύο άξονες ήθελα να παρουσιάσω στην συλλογή.
- Πείτε μας δυο λόγια γι’ αυτό το έργο. Σε ποιους θεματικούς άξονες κινείται;
Η δεκαετία των είκοσι ήταν και είναι πολύ διαφορετική απ’ ότι την περίμενα. Υπάρχει γενικά η πεποίθηση ότι αυτή η δεκαετία είναι η πιο ανέμελη, η πιο χαρούμενη και αυτό από μόνο του νομίζω πως δημιουργεί αρκετά συγκεκριμένες προσδοκίες και ίσως αυτές οι προσδοκίες να έχουν εντέλει επιβαρύνει αρκετά άτομα της γενιάς μου.
Για μένα η δεκαετία αυτή είχε και έχει σίγουρα πολύ όμορφες στιγμές, όμως έπρεπε να αντιμετωπίσω διάφορες φοβίες και μια γενικότερη αβεβαιότητα που μπορεί να δημιουργηθεί από το εργασιακό άγχος και όχι μόνο. “Το κενό” προέκυψε, λοιπόν, ως ανάγκη από τα παραπάνω. Είχα φτάσει στο σημείο να νιώθω ένα συναισθηματικό άδειασμα κι έτσι αποφάσισα να δημιουργήσω χαρακτήρες και ιστορίες που να βιώνουν κάτι παρόμοιο με άλλους τρόπους. Όπως προανέφερα, η συλλογή παρουσιάζει τη διττή έννοια του κενού όπως την αντιλαμβάνομαι, αυτήν της έλλειψης αλλά και αυτήν της απελευθέρωσης. Θεματικά υπάρχουν έντονα τα στοιχεία του εργασιακού άγχους, της αστικής καθημερινότητας, ιδιαίτερα όπως τη βιώνουν άτομα της γενιάς μου, αλλά και της φιλίας, του έρωτα, που παρουσιάζουν το κενό ως μια κάθαρση.
- Μπορείτε να μας παραθέσετε ένα μικρό απόσπασμα;
Κάθε μέρα ξυπνάω στις εφτά. Το σώμα μου νωπό, μυρίζω την υγρασία του ύπνου. Είναι μέρες που το κρεβάτι βγάζει φύλλα και κλαδιά και με τυλίγει. Οι καρποί μου και οι αστράγαλοι δεμένοι. Τότε πρέπει να παλέψω για να σηκωθώ. Σταγόνες αίμα στο σεντόνι. Λυγισμένα κλαδιά στο πάπλωμα, ρίζες και χώμα στο μαξιλάρι.
Κάθε μέρα μπαίνω στο λεωφορείο. Το σώμα μου σφίγγεται. Είναι μέρες που κάποιοι άνθρωποι με κοιτάνε σε σημεία που πονάω. Κάθε βλέμμα και μια δαγκωματιά. Στα γόνατα, στην πλάτη, στο στήθος, στη μέση. Κι εγώ λιγοστεύω, κάθε φορά και πιο πολύ. Μετά, περπατάω στο δρόμο με δαγκωματιές στο σώμα. Για να μην φαίνονται, τα καλοκαίρια φοράω το μακρύ γαλάζιο φόρεμα της μαμάς.
(απόσπασμα από το διήγημα “Η ρουτίνα της καθημερινότητας”)
- Οι ήρωές σας είναι υπαρκτά πρόσωπα, μυθοπλαστικές φιγούρες, ή φανταστικοί ήρωες με κομμάτια ρεαλιστικά;
Οι περισσότεροι είναι φανταστικοί με κομμάτια ρεαλιστικά, με κάποια χαρακτηριστικά, δηλαδή φίλων ή γνωστών μου. Υπάρχουν, βέβαια, και κάποιες εξαιρέσεις υπαρκτών προσώπων.
- Ποιοι άνθρωποι πιστεύετε ότι μπορούν να βρεθούν στη θέση των ηρώων του βιβλίου σας, να αναμετρηθούν δηλαδή με το κενό , με τον έναν ή τον άλλο τρόπο;
Θεωρώ πως ο καθένας θα μπορούσε να βιώσει το κενό, με οποιαδήποτε έννοια κι αν έχει αυτό. Σίγουρα αρκετοί χαρακτήρες της συλλογής είναι άτομα που διανύουν την δεκαετία των είκοσι, όμως όπως ανέφερα παραπάνω, προσπαθώ να μην δημιουργώ στεγανά και να αφήνω περιθώρια ταύτισης και προσωπικής ανάμειξης του αναγνώστη.
- Θα λέγατε πως Το κενό είναι ένα έργο που φλερτάρει περισσότερο με το σκοτάδι ή με το φως;
Και με τα δύο και αυτό θα έλεγα. Για μένα, ήταν ένας πολύ ξεκάθαρος στόχος αυτός εξ’ αρχής. Δε θεωρώ πως η καλλιτεχνική έκφραση υπάρχει μόνο για να παρουσιάζει τις πιο σκοτεινές, αν μπορώ να το θέσω έτσι, πτυχές και στιγμές μας, ούτε βέβαια και το αντίθετο. Η ζωή έχει τόσες πολλές και ποικίλες στιγμές, με πολύ ή λιγότερο φως και η δική μου καλλιτεχνική έκφραση θέλω να εμπερικλείει όσο το δυνατόν περισσότερες, αφού κάτι τέτοιο μου φαίνεται πιο ρεαλιστικό και άρα πιο ενδιαφέρον.
- Με το βιβλίο σας αυτό ήσασταν στη δεκάδα υποψηφίων για το βραβείο διηγήματος των βιβλιοπωλείων Public. Σημαίνει για σας κάτι αυτό το γεγονός;
Ήταν πραγματικά χαρά μου που βρέθηκε “το κενό” υποψήφιο στη δεκάδα για το ελληνικό διήγημα. Σίγουρα, τα βραβεία έχουν συμβολικό χαρακτήρα και είμαι βέβαιη πως υπάρχουν πολλά αξιόλογα βιβλία που δεν έτυχε να βρεθούν στη λίστα. Όμως, σίγουρα οποιαδήποτε μορφή αναγνώρισης του έργου ενός ή μιας δημιουργού δεν μπορεί παρά να του/της δημιουργεί θετικά συναισθήματα.
-Τι να περιμένουμε από τη συγγραφική σας πένα στη συνέχεια;
Πιθανώς να ακολουθήσει μια ποιητική συλλογή, αλλά ακόμα δεν μπορώ να πω κάτι με σιγουριά.
Σας ευχαριστώ πολύ για τη συνομιλία.
Εγώ σας ευχαριστώ θερμά και πάλι!
Βρείτε τη συλλογή διηγημάτων της Γεωργίας Τσουκαλοχωρίτη στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://alexandria-publ.gr
