Σήμερα, στη στήλη "Να σε γνωρίσω καλύτερα" φιλοξενώ τον συγγραφέα Άγγελο Χαριάτη. Ο καλεσμένος μου γεννήθηκε στην Καλλιθέα και μεγάλωσε στον Πειραιά. Έχει δημοσιεύσει δέκα βιβλία και έχει συμμετάσχει σε πέντε συλλογικούς τόμους. Τον Ιούλιο του 2022 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις 24 γράμματα το μυθιστόρημά του "Η σκιά του πατέρα", ένα βιβλίο που θίγει πολύ εύστοχα τη σημασία της σχέσης γονιού-παιδιού στην αναζήτηση της προσωπικής ευτυχίας. Ο προσκεκλημένος μου μας μίλησε για τα μέχρι τώρα βήματά του στη συγγραφή και τα μελλοντικά του όνειρα. Ας τον ακούσουμε!
Συνέντευξη: Αγγελική Καραπάνου
- Άγγελε, σε καλωσορίζω στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ. Πότε αρχίζει για σένα το συγγραφικό ταξίδι;
Σας ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση στον καλλιτεχνικό ιστότοπό σας, ο οποίος παρουσιάζει εξαιρετικά θέματα. Το συγγραφικό ταξίδι αρχίζει ένα χειμωνιάτικο πρωινό του 1993. Ήταν η πρώτη φορά που ένιωσα την ανάγκη να πιάσω μολύβι και χαρτί για να γράψω μια μικρή ιστορία.
- Είχες ποτέ κάποια εκπαίδευση στη συγγραφή;
Έχω παρακολουθήσει στο παρελθόν δύο κύκλους σεμιναρίων στο ΕΚΕΒΙ, με εισηγητή τον συγγραφέα Βαγγέλη Ραπτόπουλο. Είχε τότε κυκλοφορήσει το πρώτο μου βιβλίο 25 ιστορίες για ευτυχισμένους αστούς, και έψαχνα να βρω το επόμενο συγγραφικό μου βήμα. Τα σεμινάρια παρείχαν μια εξαιρετική βοήθεια στο να αποσαφηνίσω τι ακριβώς ζητούσα από τη συγγραφή.
- Πιστεύεις πως προσφέρουν κάτι οι κύκλοι σπουδών δημιουργικής γραφής;
Εξαρτάται. Αν έχεις καλό εισηγητή, αν έχεις τη διάθεση να «ματώσεις» πάνω από το χειρόγραφο, αν επιθυμείς να περάσεις κάποια μονοπάτια με φακό, και όχι ψάχνοντας στα τυφλά, ναι, τότε αξίζει.
Υπάρχουν τεχνικές και τρόποι που μπορούν και πρέπει να διδαχθούν. Η μουσική δεν διδάσκεται σε ωδεία; Η ζωγραφική και η γλυπτική σε σχολή καλών τεχνών; Γιατί λοιπόν όχι και η συγγραφή. Ασφαλώς όλα αυτά προϋποθέτουν ταλέντο και θέληση για προσωπικές θυσίες.
- Ποιοι λογοτέχνες νιώθεις πως χάραξαν μέσα σου;
Είναι πολλοί και κατά μια έννοια ετερόκλητοι. Στον τρόπο γραφής και στο καλλιτεχνικό ρεύμα που υπηρέτησαν. Ο Ντοστογιέφσκι και ο Προυστ. Ο Καμύ. Ο Μάρκες. Ο Χέμινγουεϊ. Καζαντζάκης και Μπουκόφσκι. Σεπούλβεδα, Λέσινγκ, Ντυράς, Ντι Μωριέ, Σελίν, Κάφκα.
- Γενικά ποιες αρετές εκτιμάς στη συγγραφή;
Δεν μπορώ να περιορίσω, να προσθέσω ή να αποκλείσω κάποιες τεχνικές ή αρετές. Αυτό που μετράει είναι το αποτέλεσμα. Αν τήρησε στο ακέραιο ο συγγραφέας την άυλη, άτυπη σύμβαση με τον αναγνώστη. Ο αναγνώστης πλήρωσε το αντίτιμο της υπόσχεσης, και ο συγγραφέας του παρέδωσε ένα ταξίδι πνευματικής τέρψης.
- Μέσα στο 2022 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις 24 γράμματα το βιβλίο σου Η σκιά του πατέρα.
Πράγματι. Είναι ένα βιβλίο το οποίο είναι ιδιαίτερο. Από την άποψη πως χρειάστηκα να πάρω τη δική μου σχέση με τον πατέρα μου και κατά μία έννοια να την αναστρέψω. Να παρατηρήσω ως ξένος μια οικογένεια χωρίς την πατρική φιγούρα, και, στη συνέχεια, να μπω κατά μία έννοια στα παπούτσια του επινοημένου κεντρικού μου ήρωα.
- Πότε ξεκίνησες ν’ ασχολείσαι με την εν λόγω δουλειά και πόσο χρόνο σου πήρε να την ολοκληρώσεις;
Η αλήθεια είναι πως χρειάστηκε να γράψω όλη την πλοκή τρεις φορές. Έκρινα πως η πρώτη γραφή ήταν επιφανειακή, ή τουλάχιστον δεν ήταν στο δικό μου επιθυμητό επίπεδο. Καίτοι η ιστορία μπορούσε να σταθεί, αποφάσισα να την αλλάξω. Να της δώσω μια άλλη πνοή, περισσότερο εσωτερική. Η τρίτη είναι εντέλει το κείμενο το οποίο οδηγήθηκε στο τυπογραφείο. Η όλη διαδικασία κράτησε περίπου 18 μήνες.
- Τι πραγματεύεται;
Τις σχέσεις πατέρα-γιου. Για την ακρίβεια τη μη σχέση τους. Την απουσία του πατέρα. Τις κοινωνικές σχέσεις. Επίσης είναι μια οπτική στην Ελλάδα που χάνεται και στην Ελλάδα που αλλάζει.
- Ποιο είναι το βασικό πρόβλημα του κεντρικού σου ήρωα, Υάκινθου Πορδαφήκα;
Είναι η αποστασιοποίηση και η παραίτηση λόγω της απουσίας του πατέρα. Είναι η οικειοθελής αποξένωση. Η έλλειψη ενδιαφέροντος για την ίδια τη ζωή.
- Θα μας χαρίσεις ένα απόσπασμα;
Ασφαλώς, με μεγάλη μου χαρά. Αναφέρεται σε μια συνομιλία του κεντρικού ήρωα με ένα εικοσάχρονο κορίτσι.
Κι ύστερα, κοιτάζοντας στα μάτια της μις Ο, σαν πατέρας ή σαν αδελφός ή σαν φίλος, όχι όμως σαν εραστής, είπε: «Θέλω να ζω, όχι απλά να υπάρχω». Έβαλε το χέρι του, την παλάμη του, θέλοντας να σφραγίσει για πάντα εκείνο το παράτολμο στόμα. Είχε εκφράσει το συναίσθημά του. Δεν ήταν σίγουρος αν είχε βρεθεί σε θέση άμυνας κι είχε αφεθεί, είχε εκουσίως παραδοθεί, ή είχε νιώσει τη ζεστασιά της ευαίσθητης ψυχής της κι είχε θάψει το τσεκούρι του πολέμου. Είχαν αρχίσει να κινούνται στον δρόμο της ενσυναίσθησης.
«Θέλω να νιώθω, όχι απλά να ζω» συμπλήρωσε η μις Ο και τον έπιασε από τον σβέρκο, αδιαφορώντας για τον ιδρώτα που της δυσκόλευε τη λαβή, γιατί σαν λαβή πολεμικής τέχνης μπορούσε να εκληφθεί, άσχετα αν η μις Ο είχε μια φυσική απέχθεια σε καθετί το αθλητικό, εκτός από τα άσπρα τεράστια αθλητικά παπούτσια καλαθοσφαίρισης και τα καπέλα της βασεωσφαίρισης, και τον έφερε δίπλα της.
- Στο μυθιστόρημά σου αυτό εμβληματικές μορφές της νεότερης ιστορίας παίζουν έναν κυρίαρχο ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής. Σε δυσκόλεψε κάτι σ’ αυτό το εγχείρημα;
Δεν με δυσκόλεψε μιας και βάσισα όλη την πλοκή του βιβλίου πάνω σε ένα ιστορικό, τραγικό αναντίρρητα, συμβάν. Και έτσι, έχοντας αυτό ως άξονα, δημιούργησα τον πυρήνα των πρωταγωνιστών και δευτεραγωνιστών σε συνάρτηση ασφαλώς με τη σχέση πατέρα-γιου.
- Χωρίς να μας αποκαλύψεις το τέλος του βιβλίου, καταφέρνει ο Υάκινθος ν’ αλλάξει έστω και λίγο τη μοίρα του και τη ζωή του;
Θα έλεγα πως αφήνω ένα ανοιχτό τέλος. Είναι μια συγγραφική τεχνική την οποία χρησιμοποιώ, δίνοντας στον αναγνώστη να επιλέξει αυτό που του ταιριάζει καλύτερα. Νομίζω πως έχει το ενδιαφέρον της.
- Μετά τη Σκιά του πατέρα, τι; Γνωρίζεις ποιο θα είναι το επόμενο συγγραφικό σου βήμα;
Έχω ολοκληρώσει μια νέα περιπέτεια του Άλκη Μπαμπαλή, του ιδιωτικού ερευνητή στην υπόθεση του κυρίου Χι. Η ιστορία είναι αστυνομική. Έχουν γίνει κάποιες επαφές με τον εκδοτικό.
Υπάρχουν και άλλα σχέδια, ο συγγραφέας οφείλει να μην σταματάει ποτέ την ενασχόλησή του με το γράψιμο. Ο χρόνος θα δείξει αν θα ευοδωθούν.
