Τον Οκτώβριο του 2022 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Παράγραφος το βιβλίο ιστορικής έρευνας "Χάρτινη μνήμη" του Βάσου Ι. Βόμβα. Θα μας μιλήσει γι'αυτό η Φανή Ματσινοπούλου!
"Χάρτινη μνήμη" - ΒΑΣΟΣ Ι. ΒΟΜΒΑΣ (Εκδόσεις Παράγραφος , Οκτώβριος 2022)
γράφει η Φανή Ματσινοπούλου
Με τη «ΧΑΡΤΙΝΗ ΜΝΗΜΗ» ο Βάσος Βόμβας μας δίνει ένα βιβλίο-ντοκουμέντο για την Εθνική Αντίσταση στη Λέσβο, το νησί απ’ όπου κατάγεται, το νησί της καρδιάς του, για τα κρίσιμα χρόνια 1944-45.
Από τα προηγούμενα βιβλία του, γνωρίζουμε ότι ο Βάσος Βόμβας είναι ένας σπουδαίος θεματοφύλακας της ιστορίας και της παράδοσης του νησιού του. Και, φυσικά, η μνήμη του δεν είναι «χάρτινη», αλλά κρατάει ζωντανό το παρελθόν του τόπου του, φωτίζοντας όλα τα σημαντικά και αναδεικνύοντας όλα τα φαινομενικά ασήμαντα.
Αυτή τη φορά, αξιοποίησε με θαυμαστό τρόπο το προσωπικό του αρχείο αλλά και αυτό του Βασίλη Καραγιάννη, ενός, επίσης, βαθιά πολιτικοποιημένου και ευαίσθητου πολίτη της Λέσβου, που τον χαρακτήριζε η συλλεκτική μανία για κάθε πολύτιμη στιγμή, για κάθε αποτύπωμα ζωής.
Έτσι, μας προσφέρουν ένα σπάνιο υλικό, άψογα οργανωμένο και παρουσιασμένο, που διασώζει την ιστορική μνήμη. Είναι η σθεναρή και ηρωική αντίσταση τα δύσκολα εκείνα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής αλλά, κυρίως, τα άλλα εκείνα τα πιο σκληρά, που ακολούθησαν κατόπιν. Σπάνια και ιδιότυπα φυλλάδια, προκηρύξεις, εγκύκλιοι, ανακοινώσεις, αποφάσεις των αντιστασιακών οργανώσεων, έντυπα, εφημερίδες, φωτογραφικό υλικό, συνοδευόμενα από ιστορίες των ανθρώπων που αγάπησαν με πάθος τον τόπο τους και αγωνίστηκαν για μια ελεύθερη, δημοκρατική κοινωνία. Κείμενα σπουδαίων, όπως, του Τάκη Ελευθεριάδη, του Πέτρου Κεντρή, του Μανώλη Λέκα, του Κώστα Μακίστου, του Στρατή Παπανικόλα, του Ηλία Παρασκευαΐδη αλλά και πολλών άλλων.
Ένα σπουδαίο ντοκουμέντο και μία ανεκτίμητη προσφορά στην ιστορία της Λέσβου, γιατί όπως σημειώνει ο Πέτρος Κεντρής: «Η Ελευθερία κύριοι έχει καθορισμένα όρια. Όσα φτάνουν για να ανασαίνεις και να ζεις τη μίζερη ζωή σου. Η Ελευθερία σου φτάνει ως εκεί που αρχίζει η δικιά μου. Τα παραπέρα είναι αναρχία. Έτσι δεν είναι; Είναι θεότης! Κλεισμένη στα στρατόπεδα της Αφρικής, στα τείχη του Τομπρούκ, μαντρισμένη στα κρατητήρια της Ασφάλειας. Μια λεβέντισσα θεότητα που άφησε τα κόκκαλά της στα βουνά της Αρβανιτιάς, στο Χαϊδάρι και στους δρόμους της Αθήνας. Μια πεινασμένη, ξυπόλητη και ρακένδυτη θεότητα που αποφάσισε να ζήσει σαν άνθρωπος».
Από τις εκδόσεις «Παράγραφος».
Φανή Ματσινοπούλου
Αύγουστος 2023
