Πολυτεχνείο. Η γιορτή της δημοκρατίας και της παιδείας και τότε και τώρα και πάντα! Φέτος όμως η επέτειος αυτή, αφήνει μια πικρή γεύση στο στόμα, γιατί κάνουμε μάθημα μέσα από οθόνες και μακριά απ' τους μαθητές μας! Θα θυμηθούμε ποιήματα με τα οποία έχουν υμνήσει οι ποιητές τη θυσία των φοιτητών, που άλλες χρονιές βοούσαν τα σχολεία απ'τα ένδοξά τους λόγια!
16 και 17 Νοέμβρη 1973 –ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ
Αθήνα 16 Νοεμβρίου 1973
Ωραία παιδιά, με τα μεγάλα μάτια σαν εκκλησίες χωρίς στασίδια.
Ωραία παιδιά, δικά μας, με τη μεγάλη θλίψη των αντρείων,
Αψήφιστοι, όρθιοι στα προπύλαια, στον πέτρινο αέρα,
Έτοιμο χέρι, έτοιμο μάτι, - πως μεγαλώνει
το μπόι, το βήμα και η παλάμη του ανθρώπου;
17 Νοεμβρίου
Βαρειά σιωπή, διάτρητη απ’ τους πυροβολισμούς,
πικρή πολιτεία,
αίμα, φωτιά, η πεσμένη πόρτα, ο καπνός, το ξύδι-
ποιος θα πει : περιμένω απ’ το μέσα μαύρο;
Μικροί σκοινοβάτες με τα μεγάλα παπούτσια
μ΄ έναν επίδεσμο φωτιά στο κούτελο
κόκκινο σύρμα, κόκκινο πουλί,
και το μοναχικό σκυλί στ’ αποκλεισμένα προάστια
ενώ χαράζει η χλωμότερη μέρα πίσω
απ’ τα καπνισμένα αγάλματα
κι ακούγεται ακόμη η τελευταία κραυγή διαλυμένη
στις λεωφόρους.
Πάνω απ’ τα τανκς, μέσα στους σκόρπιους πυροβολισμούς
πώς μπορείτε λοιπόν να κοιμάστε;
Λήθη - ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΚΑΝΕΛΗΣ
Παραμονή Πολυτεχνείου
και στους δρόμους η μοναξιά
υποθάλπει όλη τη μεταπολιτευτική ευδαιμονία
στα φουαγιέ οι κριτικοί συζητούν
για την εξέλιξη της τέχνης
ο κύβος ερρίφθη για τις επόμενες γενιές
με μέρες χτισμένες από μπετόν.
Ανόητες διαπιστώσεις από τους ειδικούς
πληρωμένες πένες προαναγγέλλουν ανάπτυξη
μηχανικά χαμόγελα σε αίθουσες παγωμένες
και αύριο μια παρόμοια εικόνα χωρίς εφέ.
Παραμονή Πολυτεχνείου
στα Εξάρχεια καλοντυμένοι έφηβοι
κυνηγάνε μια νύχτα ρετρό
οι φωτεινές επιγραφές σιγοντάρουν τη λύπη.
Δεν έχω λόγια, δεν έχω άμυνα
η βροχή που αναμένεται
θα ξεπλύνει τα πεζοδρόμια, τις ψυχές και τη μνήμη.
Πηγή: Χρεοκοπία Ιδεών,Εκδόσεις Στοχαστής,2014
«Εδώ Πολυτεχνείο» - ΦΩΤΟΣ ΓΙΟΦΥΛΛΗΣ
Στον άγιο ήχο της φωνής: «Εδώ Πολυτεχνείο!...»
στο κάλεσμα της νιότης μας, που φέρνει προς το φως
άστραψε σ’ όλες τις ψυχές τ’ άφταστο μεγαλείο
της Λευτεριάς και ξέσπασε κάθε καημός κρυφός!
Τ’ ατράνταχτα τα στήθια σας, παιδιά, γινήκαν κάστρα,
και πάλεψαν σκληρά κι ορθά με τανκς και με πιστόλια
σαν η ψυχή σας έφερνε στον ουρανό και στ’ άστρα
το θρίαμβο της Λευτεριάς, μες σε βροχή από βόλια.
Στα παλληκάρια που’ πεσαν στην άνιση την πάλη
δόξα τούς πρέπει και τιμή μες σε χιλιάδες χρόνια!
Μα και σε σας που ζήσατε, για να χαρείτε πάλι
ολάκαιρη την Λευτεριά, την πάμφωτη κι αιώνια!...
Πηγή: "Αντιφασιστικά ’67-’74", Εκδόσεις Γραμμή, 1984
Εδώ Πολυτεχνείο – ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΡΑΝΤΗΣ
Τρεις νύχτες καίγανε οι φωτιές
την τελευταία ακούστηκαν καμπάνες
Κάπου αλλού θα παίζεται η ζωή μας σκέφτηκα
και τότε τον είδα
λαμπαδιασμένο απ' τις ζητωκραυγές
να τρέχει προς το θάνατο
Αλέξανδρε του φώναξα
Αλέξανδρε
κι ύστερα πιο σπαραχτικά Αλέξανδρεεε,
πάλι και πάλι
Καθώς έσκυψα να τον σηκώσω από την άσφαλτο
δε βρήκα παρά στάχτη
Σ' όλους τους δρόμους
οι στρατιώτες πυροβολούσαν το φόβο τους.
Πηγή: "Αντιφασιστικά ’67-’74", Εκδόσεις Γραμμή, 1984
Μας ξάφνιασε η νύχτα – ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΤΣΙΜΗΣ
Το πρωί διασχίζαμε τους δρόμους
με τα σχολικά μας βιβλία
Τη νύχτα συνεχίζαμε τη ζωή της ημέρας,
φυλάγοντας τον ήλιο. Οι φοιτήτριες
χόρευαν και τραγουδούσαν.
Έτσι μας χαρακτήρισαν συνωμότες.
Στο Μεγάλο Σχολείο μάς ξάφνιασε η νύχτα
με τόσους βαριά τραυματισμένους γύρω μας,
χωρίς γάζες, οξυγόνο,
χωρίς φάρμακα, γιατρό, ασθενοφόρα.
Μια ριπή πολυβόλου τραυματίζει το φως.
Στα υπνοδωμάτια των παιδικών μας χρόνων
με το εικόνισμα της Παναγιάς ποιος ονειρεύεται
ειρηνικές παρελάσεις;
Μας κυνηγούσαν στα ερημικά πάρκα και τις παρόδους,
γιατί -λέει- θα καίγαμε την πόλη
με τον ήλιο που κρύβαμε.
Πηγή: Οι ρήτορες,Διογένης,1974
Ένας πολίτης ελεεινής μορφής- ΤΑΚΗΣ ΧΑΤΖΗΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ
....................................................................................
Ωστόσο οι μηχανές μήτε από ιστορία ξέρουν, μήτε από
καρδιά. Οι ερπύστριες γύρισαν. Το άγριο τέρας,
αναποδογύρισε τη γυναίκα, μάτσισε την άσφαλτο,
σκαρφάλωσε στο πεζοδρόμιο. Τα παιδιά, αλύγιστα,
τραγουδούσαν ασταμάτητα μπροστά του, σκαρφαλωμένα
σαν άγγελοι θεού πάνω στα κάγκελα της πύλης. Μαζί τους
πάντα κι εκείνος κι οι δυο του γιοι. Το τέρας μούγκρισε,
πήρε φόρα, όρμησε. Η πύλη γκρεμίστηκε στο λεφτό, έγινε
άμορφος σωρός, χώματα, σίδερα. Ο όλεθρος κι θάνατος
πέρασαν από πάνω αδάκρυτοι, αλέθοντας πέτρες,
τραγούδια και σάρκες.
Με την αύριο, όταν οι δυνάμεις της «εξουσίας» καθάριζαν
τον τόπο της σφαγής απ’ τα αίματα κα τις άλλες ακαθαρσίες,
βρήκαν μες στο σωρό ένα κομμάτι ξεσκισμένο σακακιού,
με μιαν ανοιχτή τσέπη να χάσκει μπροστά στα βαριεστημένα τους μάτια.
Μεσ’ απ’ αυτήν την τσέπη ξεμύτιζε ένα βρώμικο χαρτί.
Το τράβηξαν, το εξέτασαν. Διάβασαν τούτα τα γράμματα με μολύβι.
Κ α τ α γ γ έ λ λ ω
Κ α τ α γ γ έ λ λ ω τ ο ν ε α υ τ ό μ ο υ , π ο υ δ ε ν ξ ύ π ν η σ α π ι ο μ π ρ ο σ τ ά ,
π ο υ δ ε ν ξ ε σ η κ ώ θ η κ α π ι ο μ π ρ ο σ τ ά ,
ν’ α ν τ ι σ τ α θ ώ σ τ η β ί α κ α ι σ τ ο ν τ ρ ό μ ο .
Κ α τ α γ γ έ λ λ ω τ ο ν ε α υ τ ό μ ο υ ,
π ο υ υ π ή ρ ξ α έ ν α ς π ο λ ί τ η ς ε λε ε ι ν ή ς μ ο ρ φ ή ς .
Πηγή:https://blogs.sch.gr
Ανώτατες σπουδές- ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΡΑΒΑΝΗΣ-ΡΕΝΤΗΣ
Σταματήσαμε τα μαθήματα
να κάνουμε ανώτατες σπουδές στους δρόμους.
Οι αρχιτέκτονες χτίζουν οδοφράγματα
οι γιατροί μαθαίνουν τον πόνο
οι νομικοί κάνουν πρακτική εξάσκηση στο δίκιο
οι μαθηματικοί μετρούν τις δυνάμεις
οι μηχανικοί κατασκευάζουν χιλιοκύκλους
οι φυσικοί ελέγχουν τη σύνθεση του αίματος
οι ζωγράφοι,
με το καβαλέτο τους στημένο μπροστά στα τανκς
ζωγραφίζουν το θάνατο.
Πηγή:http://5gym-irakl.ira.sch.gr
Το αγόρι και η πόρτα- ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ
Εκεί που έπεσε
είναι μια κόκκινη λίμνη,
ένα κόκκινο δέντρο,
ένα κόκκινο πουλί.
Σηκώθηκε όρθια
η πεσμένη καγκελόπορτα-
χιλιάδες άλογα.
Λαός καβαλίκεψε.
Κομνηνέ! - φωνάξαμε.
Γύρισε και μας κοίταξε
δε φορούσε επίδεσμο
ούτε στεφάνι.
Άσπρα άλογα, κόκκινα άλογα
και μαύρα, πιο μαύρα-
καλπασμός, - η ιστορία
Να προφτάσουμε.
1050 χιλιόκυκλοι -ΚΩΣΤΟΥΛΑ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ
"Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο!"
Αυτή η φωνή που τρέμει στον αέρα,
δεν σούστειλε ένα μήνυμα μητέρα,
αυτή η φωνή δεν ήτανε του γιού σου,
ήταν φωνές χιλιάδες του λαού σου.
"Εδώ Πολυτεχνείο ,εδώ Πολυτεχνείο!"
Μιλάει ένα κορίτσι κι ένα αγόρι,
εκπέμπουνε τραγούδι μοιρολόι,
χίλιες πενήντα αντένες η λαχτάρα,
σε στόματα μανάδων η κατάρα.
Και τα κορίτσια και τ' αγόρια που μιλούσαν,
τρεις μέρες και τρεις νύχτες δεν μετρούσαν,
δοκίμαζαν τις λέξεις με αγωνία,
κι αλλάζανε ρυθμό στην ιστορία.
"Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο!"
Γραμμένα μένουν τα ονόματα στο αρχείο,
δεν αναφέρονται οι νεκροί που είναι στο ψυγείο,
λένε πως είναι τέσσερις κι είναι εκατό οι μανάδες,
πρώτα σκοτώθηκε η φωνή και σώπασαν χιλιάδες.
Πηγή: «Το χρονικό των τριών ημερών», Εκδόσεις Μπουκουμάνη, 1974
Εδώ Πολυτεχνείο… ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΩΤΑΣ
Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ
Πολυτεχνείο! Εδώ καλώ
βοήθεια, πρόφτασε,λαέ,
βοήθεια, πρόφτασε,λαέ,
σκοτώνουν τα παιδιά σου, οϊμέ!
Τα νιάτα που έστησαν εδώ
του Αγώνα τραγικόν χορό
και τραγουδούν τη Λευτεριά,
σου τα σκοτώνουν τα παιδιά.
Της βίας ο δούλος ο μωρός
δουλέμπορος, φονιάς μιαρός,
σκοτώνει, λαέ, τα τέκνα σου,
τ' αγόρια, τα κορίτσια σου.
Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ
τα νιάτα σέρνουνε χορό.
Της Επιστήμης τα παιδιά
και τραγουδάν τη Λευτεριά.
Εδώ της νιότης ο άξιος νους,
που χτίζει θέατρα, ναούς,
σκεδιάζει ιδέες και μηχανές
και δένει το αύριο με το χτες,
Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ
μέσα στης τέχνης το ιερό
σκοτώνει η βία τα παιδιά
που τραγουδούν τη Λευτεριά.
Εδώ Πολυτεχνείο! Εδώ
γίνεται ανήκουστο κακό!
Της βίας ο δούλος ο μωρός
του Χάρου μαύρος έμπορος,
σφάζει τα τέκνα του λαού.
τη νιότη, την ελπίδα του,
το άνθος του αύριο, τον καρπό
της τέχνης και της γνώσης, ω!
Εδώ Πολυτεχνείου κραυγή
καλούν το Χρέος κι η Τιμή
Λαέ μας, βοήθα τα παιδιά.
Ο αγώνας για τη Λευτεριά.
Πηγή:Αντιφασιστικά 67-74 ,Γραμμή ,1984
Ο εκφωνητής- ΛΟΥΚΑΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τη φωνή σου
γενναίο παιδί:
Εδώ Πολυτεχνείο!
Εδώ Πολυτεχνείο!
Σας μιλάει ο σταθμός
των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών
των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων!
Είχες βραχνιάσει να μιλάς με τις ώρες
μα πιο πολύ ήταν το πάθος που ράγιζε
το πυρωμένο μέταλλο της φωνής σου
γεμίζοντας τους αιθέρες μ' ανατριχίλες και δάκρυα.
Κι ο πλανταγμένος λαός συσπειρωμένος
μισός στους δρόμους και μισός στα σπίτια
ρουφούσε λαίμαργα το τραύλισμα της λευτεριάς
που σπαρταρούσε μέσα στο στήθος σου
κι αγωνιούσε και παθαίνονταν κι έκανε
προσευχές, Χριστέ μου, να μη σωπάσεις.
Γιατί χρόνια και χρόνια σ' αυτό τον τόπο
είναι στη μοίρα του ν' ακούει αυτό το τραύλισμα
που δεν προφταίνει να γίνει φωνή
που δεν προφταίνει να γίνει φθόγγος
και μουσική αναστάσιμη.
Γιατί χρόνια και χρόνια
στην κρίσιμη στιγμή
τα δολερά χέρια των τυράννων
υπογράφουν το διάταγμα της σιγής σου.
Πηγή: "Αναδρομή", Εκδόσεις Καστανιώτη, 1978
Το ερπετό που ξυπνάει - ΗΛΙΑΣ ΓΚΡΗΣ
17 Νοέμβρη 1989
Θητεύσαμε παιδιά στη νύχτα με ένα σταφύλι θυμού ατρύγητο.
Τι αμό¬λυντη περηφάνια είχαν τα λόγια μας φωτίζοντας το θαύμα πού• θαύμα δεν έγινε.
Είναι από τότε που η μνήμη ερπετό ξυπνάει και τρώει απ' τη θλίψη και
ύστερα λουφάζει σε τάφο συλημένο, γιατί πάντα θα ανθίζει η στοργή
για τα ναυάγια που επιστρέφουν παράδοξα όπως σκιές του φονιά μέσα
στα όνειρα.
Και είναι από τότε που βγάζουν στο σφυρί τα κουρέλια εκείνου του
πάναγνου έρωτα• του πάναγνου έρωτα. Και όσοι τάχθηκαν πρώτοι,
εξαρ¬γύρωσαν την κραυγή μας ερήμην.
Από κείνη τη νύχτα, ό,τι και αν πω, φωνάζει σαν αίμα.
Πηγή: Η Έφεσος των Αλόγων, Εκδόσεις Δελφίνι, 1993
Αντί στεφάνου - ΚΟΡΑΛΙΑ ΘΕΟΤΟΚΑ
Ποια απάντηση, ποιος χτύπος στο κοιμισμένο στήθος σου αγόρι
γαζωμένο από τις σύγχρονες μηχανές σε σχήμα χελιδονιού
άγγελε με χλωρή γενειάδα κάτω από τις ερπύστριες
συνείδηση βαμμένη στον τοίχο και στις πέτρες
σώπασες τ' όνομά σου μες στη βοή της λάσπης
περιστέρι μπροστά στα ηλεκτροφόρα σύρματα
με το σύνθημα της δικαιοσύνης στο χώμα.
Με το τραγούδι χαιρετίζω όσους μοχθούν
για τη ζωή, όχι στο χαμό της
για την τροφή, όχι τη στέρησή της
για τη γνώση, με τη γνώση
ενάντια στις αριθμομηχανές των κρεάτων
ενάντια στον οργασμό της κατανάλωσης
ενάντια στις τρομερές λυχνίες της δισχιλιετηρίδας.
Θα 'ρθει ένας κόσμος χλόης αγόρι
και θα δουλεύουμε στη μοιρασιά των λουλουδιών.
Πηγή: Τα κείμενά της- Τα κείμενα για το έργο της, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», 1977
Του Πολυτεχνείου - ΑΧΘΟΣ ΑΡΟΥΡΗΣ
Φουκαραδάκι ο δύστυχος, είχε τελειώσει
νυχτερινό γυμνάσιο. Για σπουδές
ελπίδα δεν τ' απόμενε ούτε τόση
Δε βάφονται τ' αυγά με τις πορδές!
Δούλευε εφαρμοστής. Δουλειά του πάγκου,
θέλει σίγουρο χέρι και μυαλό ξουράφι.
Κι ήταν ο πιο ξυπνός στου Μαστροβάγγου
—Δω μέσα ρε παιδιά, πηγαίνω στράφι!
— Ε! όχι δα ρε Μπάμπη, εδώ μαστόροι
πολύ παλιοί σου βγάζουν το καπέλο.
Τι παραπάνω θά 'θελες αγόρι;
— Θά 'θελα να σπουδάσω, μα όσο κι αν θέλω...
Πολυτεχνείο το λεν, δεν είν' αστεία,
αν βρίσκονταν παράδες κι αν... και αν...
για φροντιστήρια, δίδακτρα, βιβλία...
(κι ας λεν πως είναι η παιδεία «Δωρεάν»)
Εν τέλει τα κατάφερε και μπήκε
μέσ' στη σχολή που επόθει, μιαν εσπέρα
στα τέλη τον Νοέμβρη. Και μια σφαίρα
στα φλογισμένα στήθη τον ευρήκε.
Ανέκδοτο, Π. Φάληρο Δεκέμβριος 1973
Μικρός τύμβος-ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ
(17 Νοεμβρίου 1973)
Δίχως τουφέκι και σπαθί, με το ήλιο στο μέτωπο,
υπήρξατε ήρωες και ποιητές μαζί. Είστε το Ποίημα.
Απλώνοντας το χέρι μου δεν φτάνει ως εκεί
που ωραία λουλούδια τις μορφές σας
Λιτανεύει ο αέρας της αρετής. Ω παιδιά μου,
Μπροστά σ’ αυτό το ποίημα μετράει μόνο η σιωπή.
Πηγή: Άπαντα Νικηφόρου Βρεττάκου, Τόμος Δεύτερος, Τρία φύλλα
Από Τα νέα σατιρικά γυμνάσματα- ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΦΟΠΟΥΛΟΣ
11
Τώρα όλα στην Ελλάδα έχουν αλλάξει.
Οι ξενοκίνητοι έλειψαν προδότες.
Τα παλιά ρούβλια εγίνηκαν στην πράξη
δολάρια, για τους γνήσιους πατριώτες.
Κι ας σχίζονται, μες στο Πολυτεχνείο,
οι αλήτες, δήθεν για Δημοκρατία,
ενώ συνωμοτούν στο καφενείο,
για να φέρουν μια νέα Λαοκρατία.
Της «Νέας Ελλήνων Τάξεως» παίδες ίτε,
με το στιλέτο πάντα γρηγορείτε.
33
Παιδιά του Μετσοβίου Πολυτεχνείου,
της λευτεριάς ανοίξατε τη στράτα.
Είστε ο Ιερός Λόχος του Δραγατσανίου,
που ’χε κι εκείνος τα δικά σας νιάτα.
Σας φέρνουν οι δειλοί άνθινα στεφάνια
και κροκοδείλια τώρα χύνουν δάκρυα
εκείνοι, που προσμέναν στην αφάνεια
«ευκαιρίες», ζαρωμένοι σε μιαν άκρια.
Των μεγάλων τα όπλα η υποκρισία.
Το δικό σας προνόμιον η θυσία.
Πηγή:"Τα Νέα Σατιρικά Γυμνάσματα",1975
Στους σκοτωμένους σπουδαστές του Νοεμβρίου-ΛΕΝΑ ΠΑΠΠΑ
Μάτια κλειδωμένα, χέρια παγωμένα
κείτεται
-δεκοχτώ χρονώ ήτανε δεν ήτανε-
για να έχω εγώ πουλιά-φτερά στα χέρια μου,
και συ στο σπιτάκι σου,
μια γλάστρα με βασιλικό στο πεζουλάκι
και τα παιδιά μας ξένοιαστα να χτίζουνε το μέλλον.
Η μάνα του τον περιμένει και δεν έρχεται,
η άνοιξή του παίζει κα δεν τηνε ξέρει πια.
Στις φλέβες του αίμα σταματημένο και πικρό,
γυαλί σπασμένο ο κόσμος, σωριασμένο πάνω του.
Για να έχω εγώ τον άσπρο μου ύπνο
Και συ γαρίφαλο χαμόγελο στο στόμα σου,
για να ’χουν τα παιδιά μας το δικό τους ήλιο…
Πηγή: Ανθολογία του Ηλία Γκρη «Το μελάνι φωνάζει – Η 17η Νοεμβρίου 1973 στη λογοτεχνία»,Εκδόσεις Μεταίχμιο
Το σώμα και το αίμα –ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ
(Ακόμα μια δοκιμή για ένα ποίημα του Πολυτεχνείου)
ΙΙ
Ο ένας γράφει συνθήματα στους τοίχους ο άλλος
φωνάζει συνθήματα πάνω απ’ τους δρόμους ο τρίτος
φοράει το παράθυρο τραγουδάει ανοιχτός Ρωμιοσύνη Ρωμιοσύνη
τους τραυματίες τους κουβάλησαν στη βιβλιοθήκη
η μια παλάμη αμπελόφυλλου στο χτυπημένο γόνατο
αγάλματα λυπημένα μες στους καπνούς -πού τον ξεχάσατε τον
έρωτα
σπουδαστές οικοδόμοι κατάρες πλακάτ ζητωκραυγές σημαίες
έρωτας είναι τ’ όνειρο έρωτας είναι ο κόσμος
χαμηλωμένο κούτελο του ταύρου έρχονται κι άλλοι κι άλλοι
μικρά μεγάλα σκολιαρόπαιδα με μια φούχτα στραγάλια με τσάντες
δυο κόκκινα πουλιά σταυρωτά ζωγραφισμένα στα τετράδιά τους
οι νεόνυμφοι βγήκαν απ’ το φωτογραφείο δένουν τις άσπρες ταινίες
στο κιγκλίδωμα
τυφλοί λαχειοπώλες μια όρθια κιθάρα λαμπιόνια φαρμακείων
νυχτώνει η πολιτεία ηλεκτρικοί αριθμοί κλεισμένα θέατρα
κλεισμένα τα μικρά τεφτέρια τα υπόγεια ποιήματα τα τρύπια λουλούδια
η μυστική γεωγραφία ανεβαίνει βουβή πάνω απ’ τη νύχτα απ’ το
απόρθητο βάθος
απόψε είναι ο καιρός για όλα λέει
απόψε είναι η συνέχεια όλων λέει
αύριο για όλο τον άνθρωπο για όλο το μέλλον
έτσι είπε πάνω στη στέγη
κράταγε ένα μεγάλο αόρατο τιμόνι κι έστριβε την πολιτεία
κάτω απ την άσφαλτο ακουγόταν ο θόρυβος του κόσμου
ένα μαύρο σκυλί ένα καλάθι ένας μικρός καθρέφτης
δυο τεράστια παπούτσια του πικρού γελωτοποιού και το
σπασμένο ποτήρι
κι η μυρωδιά απ’ τη φουφού του καστανά μεγάλη σαν καράβι
Πηγή: Το σώμα και το αίμα ,Εκδόσεις Κέδρος, 1977
Αχός βαρύς ακούγεται- ΦΩΝΤΑΣ ΛΑΔΗΣ
Αχός βαρύς ακούγεται
κι ερπύστριες κυλάνε.
Πατήσια κι Αμπελόκηποι
καίγονται σα λαμπάδες.
Ξένοι δεν είναι τούτοι εδώ,
ελληνικά μιλάνε.
Όπου μωρό πυροβολούν
όπου γυναίκα ρίχνουν.
Βαρούν ντουφέκια από παντού
βαρούν τα πολυβόλα.
Σφάλουν πορτοπαράθυρα
στο δρόμο κάποιος τρέχει.
Καρδιά για πάψε να χτυπάς
καρδιά που πας να σπάσεις.
Η πόλη τούτη είναι άπαρτη
τα σπίτια είναι δικά μας.
Πηγή: https://www.stixoi.info
Εδώ Πολυτεχνείο -ΕΛΛΗ ΚΙΟΥΣΗ
Εδώ, εδώ Πολυτεχνείο
ακούτε ελεύθερο σταθμό
εδώ είναι το σκληρό σχολείο
οι φοιτητές μαζί με το λαό.
Άντε, βοηθάτε παλικάρια
βάλτε όλα σας τα δυνατά,
ν’ αγωνιστούμε σα λιοντάρια
να θυμηθούμε πάλι τα παλιά.
Εδώ, εδώ πολυτεχνείο
ακούτε ελεύθερη φωνή
εδώ είναι το κρυφό σχολείο
για λευτεριά, ειρήνη, προκοπή
Εμπρός, εμπρός Πολυτεχνείο
εμπρός δε βγάζει τσιμουδιά
έξω το κάνανε σφαγείο
νεκροί οι φοιτητές κι η ανθρωπιά
Πηγή: https://www.e-selides.gr
Πολυτεχνείο- ΓΙΩΡΓΗΣ ΚΡΟΚΟΣ
Πολυτεχνείο, υψώθηκες της
Ρωμιοσύνης κάστρο
στην ποτισμένη δάκρυα,
ματοβαμμένη γη.
Σ’ είδε η Ελλάδα η ξάγρυπνη στον
ουρανό της άστρο
κι άνοιξες θύρα, για να μπει της
λευτεριάς η αυγή.
Πηγή: https://www.elniplex.com
Η λευτεριά- ΜΑΙΡΗ ΤΡΑΝΑΚΑ
Η λευτεριά είναι ζωή.
Και είναι η ψυχή του λεύτερου αδέσμευτη
και είναι το πνεύμα του καθάριο και λυτό.
Και είναι σε θέση να
συγκρατεί τον εαυτό του
και όχι να σκύβει δουλικά
στους μισητούς δεσπότες το κεφάλι.
Τη λευτεριά ο άνθρωπος
τη φέρνει μέσα του .
Δε μπαίνει το πνεύμα στη φυλακή.
Δε σαπίζουν οι ιδέες στα σίδερα.
Δεν πιάνεται ο αετός στην αιχμαλωσία,
είναι πάντα λεύτερος,
έτσι γεννιέται κι έτσι πεθαίνει.
Πηγή:http://35odimotikoperisteriou.blogspot.com
Θούριος –ΔΩΡΑ ΜΟΑΤΣΟΥ-ΒΑΡΝΑΛΗ
Κανόνια, πολυβόλα
θανάσιμος χορός!
Μα εμείς τα παλικάρια
τραβάμε πάντα εμπρός!
Να σαρώσουμε τυράννους
και προδότες του λαού,
από ράχες και λαγκάδια
κατεβαίνουμε , παντού.
Για να λάμψει πάλι ο ήλιος.
Δίκιο , αλήθεια , λευτεριά.
Δίχως τον ξένο τον αφέντη και
δίχως ντόπιο τύραννο ξανά!
Πηγή: https://www.elniplex.com
Ένας ζεστός Νοέμβρης - ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΡΑΒΑΝΗΣ ΡΕΝΤΗΣ
…και ξαφνικά
πιάσαν οι ζέστες το Νοέμβρη
καλοκαιριά
στην καρδιά του χειμώνα.
Ήταν οι ανάσες των παιδιών,
κοντά – κοντά,
σαν να ’ταν μια αναπνοή
κι οι ανάσες στα παράθυρα
κοντά – κοντά,
σα να ’τανε ένα μπαλκόνι η Αθήνα,
κι οι φωτιές που καίγανε στους δρόμους τα σκουπίδια,
κοντά – κοντά,
σα να ’ταν πυρκαγιά,
κι ήταν οι σφαίρες
κι ήταν το αίμα.
Και ξαφνικά
πιάσαν οι ζέστες το Νοέμβρη
κατακαλόκαιρο
στη μέση του χειμώνα.
Πηγή: https://n-tomaras.blogspot.com
Φοβάμαι - ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ
Φοβάμαι
τους ανθρώπους που εφτά χρόνια
έκαναν πως δεν είχαν πάρει χαμπάρι
και μια ωραία πρωία –μεσούντος κάποιου Ιουλίου–
βγήκαν στις πλατείες με σημαιάκια κραυγάζοντας
«Δώστε τη χούντα στο λαό».
Φοβάμαι τους ανθρώπους
που με καταλερωμένη τη φωλιά
πασχίζουν τώρα να βρουν λεκέδες στη δική σου.
Φοβάμαι τους ανθρώπους
που σου ‘κλειναν την πόρτα
μην τυχόν και τους δώσεις κουπόνια
και τώρα τους βλέπεις στο Πολυτεχνείο
να καταθέτουν γαρίφαλα και να δακρύζουν.
Φοβάμαι τους ανθρώπους
που γέμιζαν τις ταβέρνες
και τα ‘σπαζαν στα μπουζούκια
κάθε βράδυ
και τώρα τα ξανασπάζουν
όταν τους πιάνει το μεράκι της Φαραντούρη
και έχουν και «απόψεις».
Φοβάμαι τους ανθρώπους
που άλλαζαν πεζοδρόμιο όταν σε συναντούσαν
και τώρα σε λοιδορούν
γιατί, λέει, δεν βαδίζεις στον ίσιο δρόμο.
Φοβάμαι, φοβάμαι πολλούς ανθρώπους.
Φέτος φοβήθηκα ακόμα περισσότερο.
Νοέμβρης 1983
Πρώτη δημοσίευση Εφημερίδα "Αυγή"
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος- ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν’ αγωνίζεσαι
για την ειρήνη και για το δίκιο.
Θα βγεις στους δρόμους, θα φωνάξεις
τα χείλη σου θα ματώσουν απ’ τις φωνές.
Το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες
μα δε θα κάνεις ούτε βήμα πίσω.
Κάθε κραυγή σου θα΄ ναι μια πετριά
στα τζάμια των πολεμοκάπηλων.
Κάθε χειρονομία σου θα΄ ναι
για να γκρεμίζει την αδικία.
Δεν πρέπει ούτε στιγμή να υποχωρήσεις,
ούτε στιγμή να ξεχαστείς.
Είναι σκληρές οι μέρες που ζούμε.
Μια στιγμή αν ξεχαστείς,
αύριο οι άνθρωποι θα χάνονται
στη δίνη του πολέμου,
έτσι και σταματήσεις
για μια στιγμή να ονειρευτείς
εκατομμύρια ανθρώπινα όνειρα
θα γίνουν στάχτη απ΄ τις φωτιές.
Δεν έχεις καιρό, δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
μπορεί να χρειαστεί και να πεθάνεις
για να ζήσουν οι άλλοι.
Θα πρέπει να μπορείς να θυσιάζεσαι
ένα οποιοδήποτε πρωινό.
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
θα πρέπει να μπορείς να στέκεσαι
μπρος στα ντουφέκια!
Πηγή: Τάσος Λειβαδίτης, Ποίηση, Κέδρος
Έρευνα-Επιμέλεια αφιερώματος: Αγγελική Καραπάνου
