Αυτές τις μέρες το μυαλό μου είναι στα παιδιά που έχουν δώσει Πανελλήνιες. Συμπάσχω μαζί τους γιατί για μένα εκείνη η περίοδος της ζωής μου ήταν από τις πιο αγχωτικές. Εξοντωτικό διάβασμα, αποχή από άλλες δραστηριότητες, αγωνία για τις εξετάσεις, φόβος μην απογοητεύσω τους γονείς μου. Όλα διογκωμένα στο κεφάλι μου. Κι η ανακούφιση όταν τελικά πέτυχα. Ένα μήνυμα στους νέους... Σήμερα υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι να σπουδάσει κανείς. Αν σας ενδιαφέρει αυτό, να μη σας λυγίσει καμιά παροδική ήττα. Μην παραιτηθείτε από τον στόχο της προσωπικής σας ανάπτυξης, ούτε σε σχέση με το πανεπιστήμιο, ούτε γενικά. Το μέλλον είναι μπροστά σας ό,τι και να γίνει! Για να δούμε τώρα τι είπαν για τους φοιτητές οι ποιητές!
Σε παλαιό συμφοιτητή-ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ
Φίλε, η καρδιά μου τώρα σα να εγέρασε.
Τελείωσεν η ζωή μου της Αθήνας,
που όμοια γλυκά και με το γλέντι επέρασε
και με την πίκρα κάποτε της πείνας.
Δε θα 'ρθω πια στον τόπο που η πατρίδα μου
τον έδωκε το γιόρτασμα της νιότης,
παρά περαστικός, με την ελπίδα μου,
με τ' όνειρο που εσβήστη, ταξιδιώτης.
Προσκυνητής θα πάω κατά το σπίτι σου
και θα μου πουν δεν ξέρουν τι εγίνης.
Μ' άλλον μαζί θα ιδώ την Αφροδίτη σου
κι άλλοι το σπίτι θα 'χουν της Ειρήνης.
Θα πάω προς την ταβέρνα, το σαμιώτικο
που επίναμε για να ξαναζητήσω.
Θα λείπεις, το κρασί τους θα' ναι αλλιώτικο,
όμως εγώ θα πιω και θα μεθύσω.
Θ' ανέβω τραγουδώντας και τρεκλίζοντας
στο Ζάππειο που ετραβούσαμεν αντάμα.
Τριγύρω θα 'ναι ωραία πλατύς ο ορίζοντας,
και θα 'ναι το τραγούδι μου σαν κλάμα.
Πηγή: [Η σκιά των ωρών],Νηπενθή
Σπουδαστές-ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ
Σας είδα κάτου από την πύρινη βροχή
με τα πλακάτ και τα σκουτιά τα ματωμένα
εσάς που κάματε τη δύσκολην αρχή
κείνα τα χρόνια τα βαριά τα κολασμένα.
Σήμερα βλέπω τα δικά σας τα παιδιά
σμάρι πηχτό μες στού πελάγου τη (σπι)λιάδα.
Πάντα κατάντικρα στην κάθε αναποδιά
και σ' όσους πάνε να σταυρώσουν την Ελλάδα.
* Αφιερωμένο στους Μάκη Ρηγάτο και Γιάννη Καούνη, μέλη της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη.
** Δημοσιεύτηκε στην «Πανσπουδαστική» λίγο πριν από το πραξικόπημα του 1967.
Ένας φοιτητής βλέπει Σαρλώ- ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΤΖΙΟΥΛΑΣ
Καθώς εζήταε μια διασκέδαση φτηνή,
με κάποιο τάλιρο που βρέθηκε στην τσέπη,
μπήκε στον κινηματογράφο, εδώ, και βλέπει
τον δοξασμένο Τσάρλυ Τσάπλιν στη σκηνή.
Τον είχε δει κι άλλες φορές, μα, σήμερα,
μπορεί να πει, καταλαβαίνει στην εντέλεια
την τέχνη ετούτη που σκορπίζει τόσα γέλια
στον άμαθο κοσμάκη τον απλό.
Αχ, αχ, αυτός ο στραβοπόδης ο Σαρλώ,
που ξεκαρδίζονται μ’ αυτόν τα παιδαρέλια,
με την αιώνια αμηχανία του κι αφέλεια,
τι χρυσάφι έχει βγάλει από τα εφήμερα!
Κι ο νέος που γυρίζει μεσοχείμωνα
σε δρόμους κεντρικούς με πανταλόνια τρύπια,
φέρνει ολοένα στο μυαλό του τα τερτίπια
που συχναλλάζει ο κωμικός ο θαυμαστός.
Αχ, ας μπορούσε, Θεέ μου, κάποτε κι αυτός,
με στίχο ή με πεζό – λουλούδια από τα ερείπια –
να βγάλει δάκρυα, να κινήσει καρδιοχτύπια.
Λαμπρές ιδέες γυρνούν στο νου του επίμονα.
Με το σακάκι γυρισμένο στο λαιμό,
με τέτοια σχέδια περπατώντας και παρόμοια
δεν νιώθει πια την υγρασία στα πεζοδρόμια,
κι έχει μιαν ώρα ίσαμε το συνοικισμό.
Πηγή: Νεοελληνική Ποιητική Ανθολογία Παπύρου,Δύο Αιώνες Νεοελληνικής Ποίησης,Πάπυρος,1995
Δύο ευτυχισμένες ημέρες ενός φοιτητή-ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΠΑΥΛΕΑΣ
Ήταν τότε ένας φοιτητής από τα Δωδεκάνησα
κι έγινε σπουδαίος·
τον ρώτησαν ποιες ευτυχέστερες ημέρες γνώρισε στη ζωή του
κι αποκρίθηκε·
μια νύχτα που γύρισε από την κατοχική του φυλακή
στην πανσιόν όπου κάποτε διέμενε,
του ανακοίνωσαν ότι κι εκείνος είχε να λάβει τότε
δύο οκάδες στο μερίδιό του κατάμαυρη σταφίδα,
που πέτυχαν και πήραν οι συνάδερφοί του με αγώνα
από ένα Χριστιανικό φιλάνθρωπον ίδρυμα·
κι όταν άκουσε και είδε και είδε και άκουσε
και είδε με τα μάτια του άπληστα κοιτάζοντας
στις 11.30 π.μ. ακριβώς και στις 12 του Οκτωβρίου
να σπάζεται και να θραύτεται
η τυραννική σημαία του Αγκυλωτού Σταυρού
στην Ακρόπολη της Αθήνας
που μόλυνε με αίμα και κακουχία τους πάντες και τα πάντα·
κι έπειτα όταν ξεχείλισε σύσσωμο το βούισμα της λευτεριάς
σ’ όλους του δρόμους και τις πλατείες
της αρχαίας πρωτεύουσας της Δημοκρατίας της Αθήνας·
δηλαδή εκείνες τις δύο νύχτες
είχε το γλυκύτερο κι ελαφρύτερο της ζωής του
δίκαιον ύπνο.
Πηγή: http://www.sarantospavleas.gr/category/poems/
Φοιτητικό αεράκι -ΡΟΥΜΠΙΝΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ
Ήρθε η ώρα που τελικά ήθελα
και που νόμιζα πως δεν ήθελα.
Να ψάξω από την αρχή
και μετά από χρόνια
για την πιο νεανική μου εικόνα.
Tότε που όλα κατέληγαν
στο μπαρ της Strada Nuova
και στα σινεμά της Corso Cavour.
Τότε που όλα άρχιζαν από
τη μαθητεία μου στην piazza
Leonardo da Vinci και
στα Duomo της εξαετούς αναζήτησης
και του παντοτινού θαυμασμού.
Ολούθε σκορπισμένα τα νιάτα μου,
μοσχοβολούν ακόμη αγίνωτους ήλιους.
Ενυπάρχει μια διέγερση, δε λέω,
η διέγερση της άγνωστης ροπής
των συναισθημάτων.
Θα είναι ένα ζούληγμα στον κόρφο,
θα είναι η πικάντικη απάντηση
στην αντίστροφη σύλληψη
των γεγονότων,
θα είναι το πρόβλημα και η λύση του,
θα είναι η παλιά καλή φίλη
που περιμένει,
θα είναι το πέρασμα της γέφυρας
του Ponte Coperto και το πέρασμα
της συμφιλίωσης,
θα είναι οι γλυκές μου γερόντισσες
και η μεγάλη αγκαλιά μου
πριν μου πεθάνουν,
θα είναι η σοφή πλέον πρόσκρουση
με την αλήθεια,
θα είναι μια νέα φοιτητική διάσταση
μέσα σε άχρονους χρόνους
και νοσταλγίες,
θα είναι το πρωινό γατίσιο ξύπνημα
και η μυρωδιά του espresso;
Εξυπακούεται, πως ότι, μα ότι
και να είναι, θα το αγαπήσω.
Πηγή: Τόπος αλλού, Οδός Πανός, 2014
Αιώνιος φοιτητής στο μάθημα της ανατομίας (ανέκδοτο)-ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΤΑΤΣΗ
Την ώρα της δύσεως ακριβώς
σε μήνα Οκτώβριο
πρέπει γρήγορα
κάτι να στάξω στην γλώσσα μου
αν δεν είναι φιλί
ας είναι έστω οινόπνευμα
μετά, πιάνω τις λέξεις
μια, μια προσεχτικά
ώσπου, εκείνες με ανατέμνουν
σε μικρά ψίχουλα
και με σκορπούν πάνω στη σελίδα τους.
Σε μήνα Αύγουστο
την ώρα του Βέγα στην μέση της θάλασσας
με τα μικροσκόπια μάτια μου
ενδοσκοπώ το βάθος
μέσα από τις τομές της έναστρης νύχτας μου.
Πάντα με fast track anesthesia
μπαίνω στην αίθουσα της ανάνηψης
μόνο όταν διαβάσω στην πινακίδα της
-αίθουσα αναμονής-
επαρκώς γεμάτη με ξυπόλητες φούστες
και σφαγμένα πουκάμισα που καπνίζουν
με παιδιά που οι μύτες τους τρέχουν δάκρυα
με αγόρια που ενηλικιώνονται
μεθυσμένα στους καναπέδες
με τις μανάδες μου όλες να περιμένουν
τότε με ρωτούν
γιατρέ τι έδειξε η ανατομία σας;
ή το ζυμάρι ή ο ουρανός το ίδιο κάνει
απαντάω
κι εκείνοι λεν
καλά, εμείς αυτό το ξέραμε
τι άλλο;
όλα τα χρόνια
όλα τα χρόνια
όλα τα χρόνια
Συμφοιτητής -ΠΕΤΡΟΣ ΣΚΥΘΙΩΤΗΣ
Δεν συνήθιζα να κάνω παρέα με φοιτητές της Καλών Τεχνών.
Κυρίως επειδή δεν συνήθιζα ν’ αθροίζω δόντια και διαμάντια,
πόσω μάλλον τσουκάλια με νότες.
Δεν είχα πιάσει ποτέ τον εαυτό μου να λέει, παραδείγματος
χάρη, ότι το κόκκινο είναι πέντε ή το κόκκινο είναι απόγευμα.
Ωστόσο, εκείνη τη μέρα πλησίασα αυτόν στη στάση και
είπα: το κόκκινο είναι κλειδιά, συμφωνείς;
Καθόλου απίθανο, είπε, αλλά πού το στηρίζεις;
Το Σικάγο, το Παρίσι, το Λένινγκραντ, την Αβάνα κι εμένα·
όλους το κόκκινο μας ξεκλείδωσε.
Πηγή: Οι ακαδημαϊκές σημειώσεις του Ίαν Μάρκεζιτς, Θράκα, 2018
Στιγμιότυπα ενός αγώνα- ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΡΜΑΝΤΟ ΓΚΕΖΟΣ
Πλατεία Συντάγματος το βράδυ.
Παιδιά παίζουν πετροπόλεμο μ’ αστέρια,
μωρά τρώνε ροζ σύννεφα τυλιγμένα σε ξυλάκι
και κλαίνε να τα ακούσουν οι γονείς τους
που έχουνε πεθάνει – βουλιάζει η Αμαλίας
απ’ το βάρος των νεκρών.
Ένας φοιτητής πιο πέρα αρπάζει την Πανεπιστημίου
και τη χτυπά σαν ζώνη πάνω στη Βουλή,
τρέχει μετά γελώντας στη σκηνή
στο κέντρο της πλατείας.
Μπλε άνθρωποι εκεί ανοίγουν
κεφάλια γέρων με μαδέρια,
από κάτω αμέτρητοι οι ακρωτηριασμένοι
χειροκροτούν, α, κοίτα τι ωραία που το έπαιξε!
Θα βγάλουν και τα μάτια τους σε λίγο,
δεν θα προλάβουν να δουν τα νήματα
να φυτρώνουν απ’ τους ώμους τους
και να χορεύουν στους ανθρώπους,
δεν θα προλάβουν να δουν τους γέρους
να γίνονται φαντάσματα.
Για μένα δεν χρειάζεται το θα, ήδη δεν με βλέπουν
–χιλιάδες οι στραμμένες πλάτες–
που κλοτσώ τα περιστέρια.
Πηγή: Ανεκπλήρωτοι φόβοι, Πολύτροπον, 2012
Φοιτητικός ύμνος-ΕΛΙΣΑΙΟΣ Χ.ΜΟΥΡΑΤΙΔΗΣ
Σε σας ιέρειες των γραμμάτων στέλνει
αφρόπλαστη ευχή και προσευχή
η νιότη,στης αγάπης γυροφέρνει
το άξιο φεγγοβόλημα,σκυφτή.
Η φλόγα η σμαραγδένια των γιγάντων
του πνεύματος ω μούσες πάντα σμίγει
μ'αυτό τ'αγνό το φως σας των απάντων
το πάθος της κι η νιότη γλυκοπνίγει...
Αγέραστη ελπίδα χιλιαπλώνει-
στ'αδέλφια του φωτός με τη σημαία,
της νίκης το ροδάνοιγμα το ζώνει
γλυκειά χαρά,δροσόχαρη ιδέα...
Πιασμένοι χεροπάλαμα χορεύουν
οι νέοι ραψωδοί της ειμαρμένης
στα τρόπαια του γένους μας οδεύουν
και σκύβουν στα λουλούδια που τους ραίνεις.
Εμείς το γέλιο τ'ουρανού θα πάμε
στον κόσμο που παθαίνει,στο σκοτάδι
αλήθεια,στο ναό του πνεύματος ζητάμε
τον κότινο της δόξας,τ'άγιο χάδι...
Μας κράζει,αγαπημένοι,μια φωνή
τον ύμνο μας να ψάλλωμ'ενωμένοι΄
χαρά σαν του Διαγόρα η γαλανή
πατρίδα θα μας δώσει τιμημένη...
Πηγή: Ποιητική ανθολογία της νέας γενιάς άγκυρας,1971
Οι δάσκαλοι- ΓΚΙΓΕΡΜΟ ΕΝΤΟΥΑΡΝΤΟ ΠΙΛΙΑ
Οκτώ ώρες μελέτη την ημέρα: τότε που
μου μάθαιναν γράμματα οι δάσκαλοί μου — φοιτητής εγώ
των Αρχαίων Ελληνικών και των Λατινικών. Πόσα
πρωινά, πόσες νύχτες, πόσα και πόσα απογεύματα
με ήλιο και βροχή σκυμμένος
πάνω από τον Πίνδαρο και τον Βιργίλιο…
Τόση ξερή γραμματική μπας και γράψω
δυo-τρεις λέξεις, δάσκαλοί μου, ή κάτι στίχους
ελαφρώς περιπετειώδεις. Τι θλιβεροί οι μήνες, εκεί οπού
περίμενα τις εξετάσεις, επαναλαμβάνοντας
αόριστους βήτα και κλίσεις ονομάτων… Και όμως, ναι,
τι λαχτάρα αυτή που νιώθω τώρα να πάω να δανειστώ
βιβλία που δεν είμαι πλέον υποχρεωμένος να διαβάσω…
— Κι αν σήμερα ο καθηγητής των Ελληνικών
που τόσο αγαπούσα δεν υπάρχει, ούτε και των Λατινικών
που με τρομοκρατούσε, και αν ακόμα και οι δυo τους
είναι πια γη και σποδός, όμοιοι με τις νεκρές τους τις γλώσσες …
εγώ είμαι, δάσκαλοί μου, εσείς: είμαι ο γιος σας
που δίπλα σας διδάχτηκε να νοσταλγεί
το φως το αρχαίο, αλλά όχι για να πεθάνει· είμαι ο δικός σας γιος
που μαζί με τον Πίνδαρο και τον Βιργίλιο σας θυμάται σήμερα.
Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής
Αρχίζοντας τις σπουδές μου-ΟΥΟΛΤ ΟΥΙΤΜΑΝ
Το πρώτο βήμα,στην αρχή των σπουδών μου
με ευχαρίστησε τόσο πολύ.
Το απλό γεγονός της συνειδήσεως
αυτά τα σχήματα,η δύναμη της κινήσεως
το ελάχιστο έντομο ή ζώο,οι αισθήσεις
η όραση,ο έρωτας.
Το πρώτο βήμα λέω με φόβισε
και μ'ευχαρίστησε τόσο που δύσκολα
προχωρούσα και λίγο ευχόμουν
να πάω μακρύτερα.
Θα'θελα να σταματώ και ν'αργοπορώ
συνέχεια για να τραγουδώ αυτά
σ'εκστατικά τραγούδια.
Μετάφραση: Στέφανος Κατσαμπής
Πηγή: Νέα παγκόσμια ποιητική ανθολογία Ρίτας Μπούμη-Νίκου Παππά
Στους φοιτητές της εργατικής κι αγροτικής σχολής-ΜΠΕΡΤΟΛΤ ΜΠΡΕΧΤ
1
Να που κάθεστε λοιπόν εδώ.Και πόσο αίμα χύθηκε
για να μπορείτε να κάθεστε εδώ.
Σας φέρνουν πλήξη τέτοιες ιστορίες;
Λοιπόν,μην ξεχνάτε ότι άλλοι κάθισαν εδώ πριν από εσάς
που αργότερα κάθισαν στο σβέρκο του λαού
βάλτε το στο νου σας!
2
Θα ανακαλύψετε πως η επιστήμη σας θα είναι άχρηστη,
και η γνώση θα είναι άγονη,αν είστε προκλητικοί
αν δεν δεσμεύσετε το πνεύμα σας να παλέψει
ενάντια σε όλους τους εχθρούς της ανθρωπότητας.
3
Ποτέ μην ξεχνάτε ότι άνθρωποι σαν εσάς έχυσαν αίμα
για να μπορείτε να κάθεστε εσείς εδώ,και όχι οι άλλοι.
Και τώρα μην κλείσετε τα μάτια σας,και μην τα παρατήσετε
αλλά μάθετε τη γνώση, και προσπαθείτε
να μαθαίνετε το γιατί.
Μετάφραση: Ελένη Καλκάνη
Πηγή: Μπέρτολτ Μπρεχτ, Εκλεκτά ποιήματα, Εκδόσεις Δαμιανός
Έρευνα-Επιμέλεια αφιερώματος: Αγγελική Καραπάνου
