Σήμερα στη στήλη "Να σε γνωρίσω καλύτερα" φιλοξενώ ένα κορίτσι είκοσι ετών με πολύ ταλέντο,την Κωνσταντίνα Αρχοντούλη. Η καλεσμένη μου είναι τριτοετής φοιτήτρια της Φιλοσοφίας.Το 2022 κυκλοφόρησε την πρώτη της ποιητική συλλογή από τις Εκδόσεις 24 γράμματα. "Ζωή σ' έχω επί λέξει" ο τίτλος της κι αξίζει να την αναζητήσετε! Από τη συζήτησή μας με την Κωνσταντίνα διαπίστωσα τη βαθιά καλλιέργειά της , την αγάπη της για τη γραφή και την ασυνήθιστη για την ηλικία της ωριμότητα. Είναι ελπιδοφόρο να βλέπουμε εκπροσώπους της νέας γενιάς με σεμνότητα και αφοσίωση στην ουσία της τέχνης! Ας γνωρίσουμε τις σκέψεις της κι ένα ανέκδοτο ποίημά της!
Συνέντευξη: Αγγελική Καραπάνου
-Κωνσταντίνα μου, καλωσόρισες για δεύτερη φορά στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ! Έχεις την ευλογία να έχεις κυκλοφορήσει την πρώτη σου ποιητική συλλογή σε πολύ μικρή ηλικία. Πότε όμως άρχισες να εκφράζεσαι με τον γραπτό λόγο;
Η αλήθεια είναι πως, μέχρι να πιάσω στα χέρια μου το βιβλίο μου, αδυνατούσα να πιστέψω ότι είν’ αλήθεια. Μια πραγματικότητα, που με συγκινεί. Γράφω και διαβάζω από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Ήδη, απ’ τις πρώτες τάξεις του δημοτικού, είχε χαραχτεί μέσα μου το πάθος της γραφής, ως ένα μέσο, να εκφράζω τα συναισθήματά μου, καθώς και να δίνω μια ανακουφιστική υπόσταση στη, συνεχώς κινούμενη, φαντασία μου. Έγραφα για κόσμους, ενταγμένους σε έναν κόσμο ρευστό, και έπαιζα πολύ με τα σχήματα του λόγου, ίσως περισσότερο απ’ ότι με τα παιχνίδια μου. Η ποίηση των μεταφορών, με συγκινούσε έντονα και πάντα. Οι εκθέσεις μου στο σχολείο, ήταν μικρά παραμυθάκια, με όμορφο και ιδιαίτερο λεξιλόγιο, που ανακούφιζε πολύ τον παιδικό εαυτό μου. Ίσως γιατί οι, μέχρι πρότινος, άγνωστες λέξεις, βοηθούσαν τα, εξίσου άγνωστα και πρωτόγνωρα, συναισθήματα ενός μικρού παιδιού, να νιώσουν μια ασφάλεια, μια παρηγοριά. Αυτό, βέβαια, παραπέμπει σε άλλες σκοπιές. Το σημαντικότερο, για μένα, είναι ότι η γραφή, μου αποκαλύφθηκε νωρίς, κάνοντας το ταξίδι, σίγουρα, πιο υποφερτό.
-Υπάρχουν λογοτέχνες που σε μάγεψαν και σε συντροφεύουν σ’ αυτό το ταξίδι;
Φυσικά. Κι η συντροφιά τους, πολλές φορές, είναι ανατριχιαστικά έντονη. Αρκεί να σκεφτεί κανείς, πως –και πώς, άνθρωποι μπορούν να φτάσουν σε τόσο λεπτά τμήματά σου, σε βαθμό, που η ταύτιση φέρνει αίσθηση επικοινωνίας. Είναι πολλοί, θα προσπαθήσω, όμως, να ξεχωρίσω μερικούς. Ξεκίνησα από μικρή να γνωρίζω τον ντοστογιεφσκικό κόσμο, καθώς κι αυτόν του Όσκαρ Ουάιλντ. Αγαπώ τον Καμύ και τον Κάφκα, και η προσέγγιση της λεπτομέρειας, είναι κάτι που κρατώ και εντοπίζω ως λόγο, στα έργα τους. Μεγάλη συντροφιά λαμβάνω κι από θεατρικούς συγγραφείς, ξεχωρίζοντας τον Τένεσι Ουίλιαμς, τον Μπέρτολτ Μπρεχτ, τον Χάρολντ Πίντερ και τον Νικολάι Γκόγκολ. Αναφορικά με την ποίηση, δεν μπορώ να μην αναφέρω τη Σύλβια Πλαθ, την Κατερίνα Γώγου, τον Φερνάντο Πεσσόα, τον Πάμπλο Νερούδα, τον Ντίνο Χριστιανόπουλο, καθώς και τον Εμπειρίκο, τον Αναγνωστάκη, τον Σεφέρη και τον Λειβαδίτη.
- Έχεις κάνει ποτέ μαθήματα δημιουργικής γραφής; Πιστεύεις στη συνδρομή τους στην εξέλιξη ενός γραφιά;
Είχα τη χαρά να κάνω κάποια διαδικτυακά μαθήματα με τη συγγραφέα Αντιγόνη Πόμμερ, την οποία αγαπώ βαθιά. Η λεπτομέρειά της, όχι με σχολαστικό, αλλά με τρόπο ανάγκης - ολοκλήρωσης, με ανακουφίζει πολύ. Όσον αφορά τη σημαντικότητα των μαθημάτων δημιουργικής γραφής, εν γένει, σε καμία περίπτωση δεν την αμφισβητώ, όμως πιστεύω πως, όταν μια ψυχή έχει ανάγκη να μιλήσει, μπορεί, και το κάνει, χωρίς να υποβιβάζεται σε νόρμες και πλαίσια. Η εσωτερική φωνή δε χρειάζεται υπαγορεύσεις. Σίγουρα, τα μαθήματα αυτά, θα φέρουν τον γράφοντα αντιμέτωπο με ποικιλόμορφες «προκλήσεις», ενεργοποιώντας σημαντικά τη φαντασία του. Ωστόσο, από ‘κει και έπειτα, το παν είναι θέμα διαχείρισης του καθενός. Τα ερεθίσματα θα τα βρει απ’ τη ζωή κι απ’ ό,τι γεννά το συναίσθημα, όχι μέσα από τα «πρέπει» της γραφής. Προσωπικά, δε με ενδιαφέρει να είναι κάτι ευανάγνωστο, ή να πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Ό,τι έχει βγει από την ψυχή που καίει, πάντα θα ανάβει. Οι νόρμες κι οι κανόνες περιττεύουν.
- Γράφεις συχνά ή μόνο σε στιγμές έντονης συναισθηματικής φόρτισης;
Γράφω όσο συχνά είναι το πάντα. Λαμβάνω ερέθισμα απ’ ό,τι με περιβάλλει και βλέπω ως τέχνη, κι αφορμή της, κάθε σπιθαμή τούτου του κόσμου. Οι ιδέες τρέχουν ηχηρά στο κεφάλι μου, τόσο, που τις ακούω να φωνάζουν. Σε ανύποπτο χρόνο. Γράφω σε όλες τις συναισθηματικές φάσεις. Υπάρχουν και επώδυνες μέρες, που δεν μπορώ να συγκρατήσω τα δάκρυά μου. Γράφω κι αισθάνομαι τόσο έντονα, που σχεδόν πονάω σωματικά. Το να σκαλίζεις το συναίσθημά σου, κάνει χώρο στην ψυχή σου. Κι εκείνη, είτε θα θαφτεί, είτε θα χαίρει ευρυχωρίας.
- Γιατί γράφεις; Τι σου δίνουν αυτές οι στιγμές;
Γράφω ακριβώς, γιατί δεν μπορώ να προσδιορίσω το γιατί. Είναι ένας τρόπος, να μπορώ να με διαβάσω. Ή, ίσως, να με ανεχτώ. Βγάζω προς τα έξω ό,τι νιώθω, ό,τι με πλήττει, ό,τι με σαγηνεύει, και γενικά, ό,τι. Κι ύστερα, τα διαβάζω, να τα βάλω πάλι μέσα. Σαν να συλλέγεις τα δάκρυά σου, λύπης και χαράς, σ’ ένα ποτήρι, κι ύστερα, ως ιδιόρρυθμη αντιβίωση, να τα πίνεις. Είναι ένα είδος ομοιοπαθητικής. Οι στιγμές που γράφω, με βοηθούν να διαχειριστώ τις επερχόμενες, βασιζόμενη στις παρελθούσες. Είναι απ’ τις λίγες στιγμές, που νιώθω να με ακούω ηχηρά. Και τις έχω πολλή, και πραγματική, ανάγκη. Είναι ένα συναίσθημα, που δεν μπορώ να το προσδιορίσω.
- Γνωρίζω πως ασχολείσαι ενεργά και με τη μουσική, καθώς και με το θέατρο. Έχεις μελοποιήσει ποτέ ποιήματά σου;
Τόσο η μουσική, όσο και το θέατρο, αποτελούν, για εμένα, αναγκαίες προσθήκες. Έχω μελοποιήσει ορισμένα ποιήματά μου, ναι. Και, αντιστρόφως, έχω πειραματιστεί πολλές φορές, πάνω σε μία μουσική μου, να βάζω τους κατάλληλους, για μένα, στίχους.
-Ποια είναι τα υλικά ενός καλού ποιήματος κατά τη γνώμη σου; Μπορείς να εκφράσεις με λέξεις τι αγγίζει τη δική σου ψυχή και ταιριάζει στην αισθητική σου;
Δεν υπάρχουν υλικά, υπάρχει μόνο η αλήθεια. Αν κάτι είναι αισθαντικό, υπάρχει. Πολλά αγγίζουν την ψυχή μου. Κυρίως ο πόνος και οι διαστάσεις του. Και το πώς, ο τελευταίος, εξευμενίζει τον άνθρωπο. Με συγκινούν τα χρώματα, τα ζώα, τα λουλούδια, οι αφές, ο άνθρωπος, η αγκαλιά, η αντίδραση, η μυρωδιά, η εγγύτητα.
- Μέσα στο 2022 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις 24 γράμματα η ποιητική σου συλλογή «Ζωή, σ’ έχω επί λέξει» λοιπόν. Πολύ ευφάνταστος τίτλος! Τι νοηματοδοτεί για σένα ;
Ο συγκεκριμένος τίτλος δεν επιδιώκει να φανερώσει, μόνο, μία «επιλογή» προς τη ζωή, αλλά συνεπάγεται και μία τάση, μια κλίση προς αυτήν, στην καθαυτότητά της. Ένας τίτλος, αν μη τι άλλο, αισιόδοξος, ερχόμενος, πιθανώς, σε μια κάποια αντιδιαστολή με ορισμένα πεσιμιστικά κομμάτια έκφρασής μου. Επιλέγεις, διαλέγεις τη ζωή, ασχέτως αν πάντα, ή σταθερά, μπορείς και (να) την κρατάς. Η κλητική προσφώνηση, η άμεση, δηλαδή, απεύθυνση προς τη ζωή, δείχνει την αμεσότητα που υπαγορεύει το θάρρος γι’ αυτήν, καθώς και την όρεξη, την εσωτερική μου ζωτικότητα και την ελπίδα. Ό,τι, κοινώς, διατηρεί το συναίσθημα. Επί λέξει, και όχι επιλέξει, γιατί, όχι μόνο πρόκειται για λέξεις, αλλά αυτές, συν τοις άλλοις, φέρουν κι ένα «επί», να υπαγορεύει με κάθε τρόπο τον πολλαπλασιασμό τους, που κλαίει για δικαίωση.
-Πότε γράφτηκαν αυτά τα ποιήματα;
-Οι περισσότερες ιδέες και τα ερείσματα, υπήρχαν χρόνια στα συρτάρια μου. Κυριολεκτικά και μεταφορικά. Σιγά σιγά, άρχισα να τα οργανώνω, προσπαθώντας να αγνοήσω την αναβλητικότητα, που έκανε την ανάδυσή της, στις λίγο πιο ζοφερές μου περιόδους. Κάποια γράφτηκαν ακόμα και στην ηλικία των 12, κατά τη διάρκεια νοσηλειών. Κι απλώς, έπειτα από τα χρόνια, την ωριμότητα και την, έστω ελαφριά, αντικειμενικότητα της αντιμετώπισης μιας κατάστασης ως παρελθούσας, ανασυντάχτηκαν. Οι κεντρικές ιδέες, όμως, ο πυρήνας των ποιημάτων μου, συνδημιουργείται με τον πυρήνα της ζωής μου. Μεγάλη έμπνευση υπάρχει στο μετρό, ιδίως τις μέρες που το συνταυτίζω με αναμονές ζωής.
-Πες μας δυο λόγια γι’ αυτή τη δουλειά. Ποια θέματα σ’ απασχόλησαν περισσότερο στην παρθενική σου εκδοτική προσπάθεια;
Η πρώτη μου αυτή προσπάθεια, αποτελεί μια ωδή στον άνθρωπο. Υμνώ απ’ την ψυχή, ως και τα ακροδάχτυλά του. Έντονα υπάρχει, ακόμα, η έννοια του πένθους της εγκατάλειψης και η βίωση της τελευταίας, ως μία έκφανση θανατικού. Εσωτερικές διαμάχες και πάλη διαρκής, για την ευλογία της νορμοθυμίας. Ο άνθρωπος, η ζωή και στη μέση η συγκίνηση. Αυτά είναι η ποίησή μου. Το να κοιτά κανείς τον ουρανό, τον ήλιο, το φεγγάρι και τα λουλούδια. Το να παρατηρεί τη λεπτομέρεια και την ξηρότητα της παρανυχίδας, τις αλλαγές του ηχοχρώματος του βήχα, των ανθρώπων που αγαπά, καθώς και το να βλέπει ένα τσιγάρο να καπνίζει μόνο στο τασάκι, όσο θα συνειδητοποιεί, πως, και αυτό, καμία ανάγκη δεν μας έχει. Κι όσοι παρατηρούν, ακόμα και τις συσπάσεις των χειλιών τους, μπορούν, κάπως πιο άμεσα να καταλάβουν.
-Θα σου ευχηθώ ν’ αγαπηθεί πολύ το ξεχωριστό πνευματικό σου παιδί! Τι θα ευχόσουνα στον εαυτό σου και τι στον κόσμο για τη νέα χρονιά;
Θέλω κι εγώ ν’ αγαπηθεί και το εύχομαι. Άμα ζεστάνει, έστω και τον τόνο, μιας ψυχής, νομίζω πως θα βιώσω, αληθινά, την ευτυχία. Να λέμε ηχηρά το «αχ» στη λαχτάρα. Να το δικαιώνουμε. Και νορμοθυμία, φυσικά.
-Θα ήθελα να κλείσουμε τη συνομιλία μας μ’ ένα ποίημά σου. Κι αν είναι κι ανέκδοτο… ακόμα καλύτερα!
Θα μοιραστώ το –ανέκδοτο ποίημά μου, «Μικτές παύσεις».
«Μικτές παύσεις»
Όσα εξαντλήσαμε,
όλο και πιο ρηχά θα μας βαραίνουν.
Η ανάγκη να δικαιωθούν,
μυεί σε τιμωρίες όσους τα αγνόησαν.
Όσα εξαντλήσαμε,
όλο και πιο ευνοϊκά θε να υπάρχουν,
σε ανυπεράσπιστους παλμούς.
Όλο πιο πρόωρη θα γίνεται η ανάπτυξη.
Για να 'χεις κάτι,
κάπως προβλέψιμα,
να σε εκπλήσσει.
Όσα εξαντλήσαμε,
πενθούνε μέσα μας βουβά.
Βουνά μιας θλίψεως,
που δεν αντέχει τα «έως» της.
Που λέει τα όρη,
«όρους» της.
Που απιθανότητες πενθούν
τη θνησιμότητά τους.
Η πιθανότητα μοιάζει όμορφη,
μόνο αν είναι οφειλή.
Παρενθετική.
Και
Που ο δίσκος,
έπαψε πια να παίζει σε επανάληψη
το αγαπημένο σου ταγκό.
Για να χορεύεις με το σύρσιμο της σόλας.
Και να υπάρχεις,
έτσι,
λιγάκι πιο ευνοϊκά.
Βρείτε την ποιητική συλλογή της Κωνσταντίνας Αρχοντούλη "Ζωή, σ' έχω επί λέξει" στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://24grammata.com
