Σήμερα στη στήλη "Να σε γνωρίσω καλύτερα" έχω προσκαλέσει τον ποιητή Νίκο Μυλόπουλο. Ο καλεσμένος μου έχει δώδεκα ποιητικές συλλογές στο ενεργητικό του. Η πιο πρόσφατη "Θερίσματα ζωής και ερώτων" κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Στίξις και είναι μια δίγλωσση ανθολογία στα ελληνικά και στα γερμανικά ποιημάτων του από όλες τις προηγούμενες δουλειές του. Τη μετάφραση έχει κάνει η ποιήτρια-μεταφράστρια Κατερίνα Λιάτζουρα. Είπαμε πολλά με τον Νίκο Μυλόπουλο για το βάλσαμο της ποίησης στις ζωές μας. Ας τον ακούσουμε να μας μιλάει!
Συνέντευξη: Αγγελική Καραπάνου
- Νίκο μου, σε καλωσορίζω και πάλι στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ. Για αρχή θα ήθελα να σε ρωτήσω πότε άρχισες να γράφεις ποίηση.
Αγγελική μου καλή χρονιά με υγεία και δημιουργία και πολλά πολλά ευχαριστώ για την ευγένεια και τη γενναιοδωρία σου!! Θα επιχειρήσω να απαντήσω στα ερωτήματά σου!!Άρχισα να γράφω ποιήματα σε ώριμη ηλικία έχοντα βιώσει πολλές και ποικίλες εμπειρίες. Ερεθίσματα κοινωνικά, επιστημονικά, αισθηματικά αλλά κυρίως προσπαθώντας να αγγίξω το ανέγγιχτο της ανθρώπινης ψυχής και σκέψης με ώθησαν να ξεκινήσω το γράψιμο σε μια προσπάθεια πνευματικής, ειρηνικής επανάστασης ενάντια στη συμβατικότητα και το κατεστημένο.
-Θυμάσαι το πρώτο ποίημά σου και το θέμα του;
Δεν θυμάμαι ακριβώς ποιο ήταν το πρώτο ποίημα μου αλλά σίγουρα είναι κάποιο που περιέχεται στην πρώτη μου συλλογή με τίτλο «παράκτιος πια ο έρωτας» από τις εκδόσεις «πλέθρον» το 2002. Εκείνο που μπορώ να πω με σιγουριά είναι ότι το θέμα θα ήταν σίγουρα μια ερωτική κατάθεση ή αναζήτηση.
- Υπάρχουν κάποιοι ποιητές που αποτέλεσαν για σένα φωτεινούς φάρους;
Με τη έννοια αυτή οι ποιητές που με επηρέασαν πρωτίστως με το έργο τους είναι ο Λειβαδίτης και ο Αναγνωστάκης καθώς επίσης οι νομπελίστες ποιητές μας και ο Καβάφης. Αργότερα μπαίνοντας βαθύτερα στον κόσμο της ποίησης ο Σαχτούρης, ο Σινόπουλος, ο Σαραντάρης, ο Νικηφόρου και οι ποιήτριες Αγγελάκη Ρουκ και Κατερίνα Γώγου.
-Γιατί πιστεύεις πως επέλεξες την ποίηση ή σε επέλεξε η ποίηση; Γιατί προτιμάς αυτό το λογοτεχνικό είδος ως μέσο έκφρασης;
Θέτεις εξαιρετικά σωστά το ερώτημα ,δηλαδή δεν επιλέγει κάποιος την ποίηση αλλά συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Κάθε στιγμή η κάθε εικόνα , ήχος, σκέψη, συναίσθημα , μνήμη αποτελούν ερεθίσματα για να γραφτεί ένας στίχος. Καθώς οι σκέψεις αποτελούν την αέναη φυλακή μας θεωρώ ότι η ποίηση αποτελεί τον μόνιμο δρόμο και τρόπο διαφυγής και απόδρασης από την πεζότητα, τα συμβατικά και τα τετριμμένα. Εκτιμώ και θαυμάζω όλες τις μορφές της Τέχνης οι οποίες είναι συνυφασμένες με την ανθρώπινη φύση και εξελίσσουν τον άνθρωπο νοητικά και πνευματικά. Δυστυχώς δεν έχω κάποιο άλλο χάρισμα πλην της γραφής.
-Τι διαφορετικό πιστεύεις πως έχει να προσφέρει η ποίηση στον αναγνώστη;
-Η ποίηση αποτελεί κλειδί που ξεκλειδώνει τα θέματα της ψυχής και προάγει την αγάπη και την ευαισθησία. Είναι ένας μακρύς και δύσκολος δρόμος βουβών μονολόγων, ένας αστείρευτος διάλογος σιωπής, μια γλώσσα αόρατη που επιχειρεί δειλά, μικρά βήματα στην ζητούμενη πορεία προς το φως. Παράλληλα αποτελεί μια πράξη επαναστατική, μια συγκρουσιακή ιδεολογία και εστία αντίστασης απέναντι σε μια κοινωνία που τρέφεται με προϊόντα υποκουλτούρας, θεοποιεί το κέρδος σε βάρος της αξιοπρέπειας σε ένα ευρύτερο σύνολο-κόσμο παγκοσμιοποιημένο, ψυχρό και συναισθηματικά αδιάφορο.
- Υπάρχουν θέματα που απασχολούν την πένα σου διαρκώς;
Όλοι και όλες οι ποιητές και οι ποιήτριες είναι ευαίσθητοι δέκτες των πρωταρχικών εννοιών και συναισθημάτων της ζωής. Τα δικά μου ερεθίσματα είναι η αγάπη, ο έρωτας, η ενσυναίσθηση, η απώλεια και οπωσδήποτε ο χρόνος. Η αγάπη συμβαδίζει με την απώλεια και τον έρωτα, αποτελούν ένα αδιάσπαστο τρίγωνο που δοκιμάζεται καθημερινά από τη σκληρότητα του ασύλληπτου χρόνου μιας κι ο χρόνος αποτελεί μια συνειδητή ψευδαίσθηση και στην ουσία είναι ανύπαρκτος. Εξάλλου δεν πιστεύω στους κλασικούς όρους παρελθόν, παρόν και μέλλον γιατί ο χρόνος αποτελεί μία κατεξοχήν ασύλληπτη έννοια με τη μοναδική γοητεία του αγνώστου και του απρόβλεπτου . Η αληθινή, αγνή και αμοιβαία αγάπη είναι σπάνια στις μέρες μας , πολύ φοβάμαι πως αποτελεί είδος προς εξαφάνιση. Χίλιες φορές εύχομαι να κάνω λάθος.
- Τι ρόλο παίζει το βίωμα και τι ρόλο το όραμα στην ποίησή σου;
Στην ποίηση το βίωμα παίζει κυρίαρχο ρόλο. Οι περισσότεροι ξεκινάμε το γράψιμο ορμώμενοι από βιώματά μας, η λεγόμενη βιωματική ποίηση. Στη συνέχεια και εφόσον υπάρχει εξέλιξη στη γραφή μας πηγαίνουμε σε διαφορετικές εκφάνσεις του λόγου όπως είναι η αλληγορία, ο σκεπτικισμός, κάποτε προσπαθούμε να δώσουμε απαντήσεις σε ζητήματα μεταφυσικά ή φιλοσοφικά. Η ποίηση εμπεριέχει το όραμα, προσπαθεί όχι απλώς να τέρψει την ψυχή αλλά να αφυπνίσει συνειδήσεις να εμφυσήσει το θάρρος και την ελπίδα εκείνη που οι περισσότεροι άνθρωποι έχουμε ανάγκη. Είναι μια διαδικασία διαδραστική ανάμεσα στον γράφοντα και τον αναγνώστη , ένα είδος ψυχικής γυμναστικής.
- Με την πένα σου ταξιδεύεις σε κόσμους εξωπραγματικούς;
Η ποίηση είναι από τη φύση της εκτός των ορίων της πραγματικότητας, εκτός των καθιερωμένων. Δεν περιγράφει πρόσωπα και γεγονότα αλλά τα προκαλεί, τα γδέρνει εσωτερικά και μεταφορικά ώστε το μυαλό να ξεφεύγει. Είναι η μετάβαση και η φυγή, είναι το αναπάντεχο, το απρόβλεπτο, μια ευχή στην ουτοπία.
- Η ποίηση ξεπερνά τη ζωή ή η ζωή την ποίηση;
Είναι γεγονός πως ό,τι έχει συμβεί στη ζωή οι ποιητές το έχουν ήδη περιγράψει. Και έρχεται η ζωή στη συνέχεια να τους επαληθεύσει. Μια πιθανή εξήγηση στο γεγονός αυτό ίσως να αποτελεί η ανήσυχη φύση των ποιητών, η πίστη τους στην ανατροπή των δεδομένων, ο περιορισμός ή η κατάργηση της συμβατικότητας. Ίσως ακόμη να είναι σκέψεις που έχουν ήδη γίνει από παλιά που δεν έχουν ούτε καν γραφτεί αλλά υπάρχουν σαν ενέργεια στο σύμπαν και δεν χάνονται αλλά επανέρχονται.
-Τι αισθάνεσαι όταν γράφεις και τι όταν επικοινωνείς στον κόσμο τα ποιήματά σου;
Το γράψιμο μου είναι σχεδόν μια καθημερινή ανάγκη. Είναι η λύτρωση στην αδικία, ο θαυμασμός του ωραίου, η αναζήτηση του καλύτερου, η γραπτή κατάθεση των πεποιθήσεών μου. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να θυμίσω ότι από την τρίτη συλλογή μου γράφω στο πρώτο πληθυντικό σε μια προσπάθεια έκφρασης του συλλογικού υποκειμένου μέσα από έναν βουβό διάλογο και συνέργεια με τον αναγνώστη. Έτσι δημιουργείται η σπίθα ή η ελπίδα πως ίσως μέσα από την αυτοκριτική και την αυτοβελτίωση γεννηθεί ένας κόσμος πιο δίκαιος, πιο ανθρώπινος και πιο ευαίσθητος.
- Πότε ένα ποίημα πετυχαίνει τον στόχο του;
Ο στόχος είναι πραγματικά πολύ δύσκολος και αφορά στην εγρήγορση και την αφύπνιση των συνειδήσεων. Μέσα σε μια κοινωνία όπου οι ποιοτικοί άνθρωποι λιγοστεύουν, έχουν αλλάξει τα ανθρώπινα πρότυπα και οι αξίες και επιχειρείται μια σκόπιμη σύγχυση γύρω από τις ιδεολογίες και τροφοδοτείται διαρκώς η υποκουλτούρα η ΤΕΧΝΗ ήταν και θα είναι ο βασικός πυλώνας αντίστασης. Άλλωστε η ποίηση ασχολείται με τα διαχρονικά, άλλοτε βασανιστικά και άλλοτε τρυφερά ερωτήματα- προβλήματα που απασχολούν τον ΑΝΘΡΩΠΟ από τότε που υπάρχει γραφή και είναι άρρηκτα συνυφασμένη με τα συναισθήματα και τα δικαιώματά του και για τον λόγο αυτό δεν έχει τέλος.
- Ασκείς το λειτούργημα του γιατρού. Η ποίηση μπορεί να δράσει θεραπευτικά στον δημιουργό της και στους αποδέκτες της;
Σε εμένα προσωπικά έχει εξέχουσα θεραπευτική δράση. Είναι η ώρα της σωματικής αποφόρτισης και της ψυχικής ενδυνάμωσης. Είναι το εισιτήριο για την υπέρβαση, για την όξυνση της σκέψης και τη λέπτυνση της ψυχής. Θεωρώ πως έτσι προετοιμάζω τον εαυτό μου να προσφέρω με έναν πιο ανθρώπινο και πιο αποτελεσματικό τρόπο τις ιατρικές, κυρίως χειρουργικές, υπηρεσίες μου στον συνάνθρωπο που έχει την ανάγκη να τον βοηθήσω.
- Πάμε στη δωδέκατη συλλογή σου που κυκλοφόρησε μέσα στο 2022 από τις Εκδόσεις Στίξις. "Θερίσματα ζωής και ερώτων" λοιπόν. Πότε κυοφορήθηκε αυτή η σοδειά ποιημάτων και τι σηματοδοτεί αυτός ο τίτλος;
Η καινούργια συλλογή είναι η δωδέκατη, δίγλωσση στα ελληνικά και γερμανικά, ένα απάνθισμα προηγούμενων συλλογών, που τη μετάφρασή τους επιμελήθηκε η ομότεχνη ποιήτρια και εξαιρετική μεταφράστρια Κατερίνα Λιάτζουρα από τις εκδόσεις «στίξις». Περιέχει ποιήματα που έχουν γραφτεί τα τελευταία είκοσι χρόνια και όπως λέει καθαρά και ο τίτλος της περιγράφονται οι σκέψεις, τα αισθήματα και τα βιώματά μου πάνω στη ζωή και το κυρίαρχο στοιχείο της, τον έρωτα.
-Πες μας δυο λόγια γι’ αυτή τη δουλειά.
Την ανθολόγηση των ποιημάτων καθώς και ένα πολύ τιμητικό εισαγωγικό σημείωμα έκανε ο εκλεκτός ποιητής, κριτικός και δοκιμιογράφος Γιώργος Ρούσκας τον οποίο και θερμά ευχαριστώ. Είναι μια πολύ προσεγμένη συλλογή στην οποία και οι τρεις συμμετέχοντες δουλέψαμε με πολλή αγάπη μαζί με την πραγματικά άψογη συμπεριφορά της εκδότριας μας Χρυσοξένης Προκοπάκη και ως εκ τούτου θεωρώ πως το αποτέλεσμα θα κριθεί θετικά από τους αναγνώστες.
-Έχεις κάποια σχέδια για την παρουσίασή της μες στο 2023;
Καλώς εχόντων των πραγμάτων θα γίνει κάποια ή κάποιες παρουσιάσεις μέσα στο 2023 αλλά είναι ακόμη πολύ νωρίς για να σας πω λεπτομέρειες.
- Λίγο πριν απ’ τον επίλογο αυτής της συνέντευξης θα ήθελα ν’ ακούσω τις ευχές σου για τη νέα χρονιά !
Για τη νέα χρονιά εύχομαι υγεία πρώτα, καλές δημιουργίες, περισσότερη δικαιοσύνη και ανθρωπιά και λιγότερες κοινωνικές ανισότητες και όχι πολέμους. Σ ’ευχαριστώ Αγγελική από καρδιάς για τη συνομιλία μας και σου εύχομαι προσωπικά υγεία, χαρούμενες στιγμές, φως και χαμόγελο.
-Κι εγώ θα ήθελα να σ’ευχαριστήσω που δέχτηκες την πρόσκλησή μου γι’ αυτή τη συνομιλία. Εις το επανιδείν!
Βρείτε την ποιητική συλλογή του Νίκου Μυλόπουλου "Θερίσματα ζωής και ερώτων" στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://stixiseditions.gr
