Σήμερα στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ συνομιλώ με μια αξιόλογη λογοτέχνιδα. Με αρκετές διακρίσεις στο ενεργητικό της, γράφει ποιήματα,διηγήματα,δοκίμια,παραμύθια, ενώ ολοκληρώνει μια νουβέλα κι ένα μυθιστόρημα. Καλωσορίζω τη Σοφία Αγραπίδη! Ας τη γνωρίσουμε καλύτερα!
Συνέντευξη: Αγγελική Καραπάνου
- Σοφία μου, πότε μπήκε στη ζωή σου το «σαράκι της γραφής»;
Η απάντηση μου χαρίζει ένα όμορφο και νοσταλγικό ταξίδι στα παιδικά μου χρόνια.Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου μια οργανωμένη κασετίνα και ένα χρωματιστό τετράδιο (εκτός από τα γραφικά που είχα για το σχολείο) κατείχαν την πρώτη θέση στη βιβλιοθήκη - γραφείο μου. Είχα μια τάση να γράφω και να περιγράφω.. το παιχνίδι με τις φίλες μου, τα έθιμα που τηρούσαμε σε κάθε εποχή του χρόνου, τις σκέψεις μου από διάφορα σημαντικά κοινωνικά γεγονότα, τα συναισθήματα που μου γεννούσε η βόλτα στην εξοχή μας αλλά κι όταν δεν υπήρχε κάποιο "θέμα" , πάλι έβρισκα έναν λόγο για να σημειώνω κάτι, όπως καινούριες λέξεις από το βιβλίο που διάβαζα. Βέβαια, ανελλιπώς έγραφα και στο ημερολόγιό μου. Μεγαλώνοντας, η γραφή για εμένα αποτέλεσε και αποτελεί έναν τρόπο έκφρασης για τους κοινωνικούς προβληματισμούς μου καθώς και για όλα όσα πηγάζουν και καλλιεργούνται στον εσωτερικό μου κόσμο. Τελικά, διαπιστώνω πως μ' αυτό το "σαράκι" μεγαλώσαμε μαζί !
-Οι περισσότεροι «γραφιάδες» όλων των λογοτεχνικών ειδών είναι και φανατικοί αναγνώστες, βιβλιοφάγοι. Ανήκεις κι εσύ στον κανόνα, ή στην εξαίρεση;
Δεν αποτελώ εξαίρεση καθόσον το βιβλίο ανήκει στις μεγαλύτερες αγάπες μου, στα κυριότερα ενδιαφέροντά μου. Μελετώ από πολύ μικρή, ίσως γιατί είχα την τύχη να γεννηθώ σε ένα σπίτι δίχως καμιά αξία στην αρχιτεκτονική αλλά με μια συλλογή ανεκτίμητης αξίας από χιλιάδες (χωρίς υπερβολή) βιβλία. Είχα στη διάθεσή μου τις σπανιότερες εκδόσεις των βιβλίων της ηλικίας μου, από τους μύθους του Αισώπου, την ελληνική μυθολογία, τα παραμύθια του Άντερσεν μέχρι όλα τα γνωστά λογοτεχνικά πονήματα της κλασσικής ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας, της παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Δεν έπαψα ποτέ έως σήμερα να διαβάζω κάποιο βιβλίο, πολλές φορές και δύο, ένα πιο δύσκολο, ένα ευκολότερο για ξεκούραση. Πιστεύω πως η ανάγνωση - μελέτη βιβλίων και όχι το ξεφύλλισμα, προσφέρει μια ποικιλία γνώσεων,αναζητήσεων,απαντήσεων,εικόνων,μια διαφυγή από την καθημερινότητα.
-Υπήρξαν συγγραφείς και ποιητές που σε σημάδεψαν;
Τον όρο "σημάδεψαν" τον χρησιμοποιώ μόνο για τον Νίκο Καζαντζάκη, τον Φώτη Κόντογλου, τον Οδυσσέα Ελύτη και τον Γιάννη Ρίτσο.Στη συνέχεια είναι γεγονός πως το λογοτεχνικό ύφος, τα έργα κάποιων συγγραφέων με έχουν αγγίξει πολύ, στον πεζό καθώς και στον ποιητικό λόγο.Γενικά ανήκω στους αναγνώστες που δεν περιορίζονται σε λίγους δημιουργούς ή μόνο σ' αυτούς που τους άγγιξαν.Στον πεζό λόγο θα αναφέρω τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, τον Ζαχαρία Παπαντωνίου, τον Ανδρέα Καρκαβίτσα,τη Διδώ Σωτηρίου,την Πηνελόπη Δέλτα,τη Μαρία Ιορδανίδου, τον Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, τον Βίκτωρ Ουγκώ όπου συνδέονται με τα πρώτα μου αναγνώσματα. Στον ποιητικό λόγο, κυρίως είναι οι εκπρόσωποι της γενιάς του '30 όπως ο Γιώργος Σεφέρης,ο Ανδρέας Εμπειρίκος, ο Νίκος Εγγονόπουλος,ο Νικηφόρος Βρεττάκος, ο Νίκος Γκάτσος.Από ξένους ποιητές ο Τόμας Στερνς Έλιοτ.
-Γράφεις ποιήματα, διηγήματα, δοκίμια. Υπάρχει απ’ αυτά αγαπημένο είδος με το οποίο εκφράζεσαι πιο συχνά;
Γράφω ποιήματα (κάποια έχουν ζητηθεί για μελοποίηση), διηγήματα, δοκίμια, παραμύθια,ολοκληρώνω την πρώτη μου νουβέλα και βρίσκεται υπό αναμονή ...το πρώτο μου μυθιστόρημα. Αν με ρωτούσε κάποιος πριν λίγα χρόνια θα έλεγα πως ήταν η ποίηση, πλέον αναφέρω και το διήγημα.
-Έχεις πάρει αρκετές διακρίσεις σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς. Τι πιστεύεις γενικά πως προσφέρει στους δημιουργούς η συμμετοχή σε τέτοιους αγώνες;
Οι λογοτεχνικοί διαγωνισμοί όπως τους έζησα προσωπικά, αποτελούν ένα ταξίδι σε άγνωστα νερά που οδηγεί σε μια όμορφη συνάντηση με νέους ομότεχνους, είναι μια διαδικασία όπου δοκιμάζεται κανείς με αποτέλεσμα την ενδυνάμωσή του, για πολλούς η αφετηρία του ξεκινήματος της συγγραφικής ιδιότητας. Όσο για τις διακρίσεις, εμπλουτίζουν τη συλλογή των αναμνήσεων της μεγάλης αγάπης που ονομάζεται " γραπτός λόγος". Κατ' εμέ επιτυχημένοι στον τομέα των διαγωνισμών είναι όλοι όσοι προσπαθούν, είναι όλοι που τιμούν με σοβαρότητα την τυχόν διάκριση, όλοι που βελτιώνονται λόγω απουσίας διάκρισης.Σε καμιά περίπτωση οι δημιουργοί δεν κατατάσσονται σ' αυτούς που συμμετέχουν σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς και σ' αυτούς που δεν συμμετέχουν, σ' αυτούς που διακρίνονται και σ' αυτούς που δεν διακρίνονται αφού η ουσία εστιάζεται και πρέπει να εστιάζεται στην ποιότητα του γραπτού, του έργου. Όπως γνωρίζουμε όλοι, υπήρξαν έργα σπουδαίων λογοτεχνών που δεν διακρίθηκαν, που δεν εκδόθηκαν ποτέ, παρά μετά το θάνατό τους όπου κι αναγνωρίστηκε η αξία τους παραμένοντας στις πρώτες θέσεις της λογοτεχνίας όλων σχεδόν των γενεών. Ο καθένας υπηρετεί τον λόγο από τη δική του πλευρά, αρκεί να τον υπηρετεί με σεβασμό, αρκεί να φροντίζουμε με Αγάπη για το ταξίδι της ελληνικής γλώσσας,για τη μεταλαμπάδευση αξιών, μέσω αυτής της πορείας.
-Δίνεις μεγαλύτερη σημασία στη γνώμη του απλού ανθρώπου ή των ειδικών για τα δημιουργήματά σου;
Δίνω μεγάλη σημασία και στις δυο ομάδες.Στους απλούς ανθρώπους γιατί απ' αυτούς μαθαίνεις όλα όσα πηγάζουν από το έργο σου, πολλές φορές πτυχές που δεν τις γνωρίζεις ο ίδιος, είναι πολύ σημαντική η κριτική τους. Στους ειδικούς καθόσον μέσω της εμπειρίας τους και της γνώσης τους, αν το επιθυμείς, γίνεσαι καλύτερος.Με τη σοφία των αιώνων "πως γνωρίζουμε ελάχιστα έως τίποτα" για όλα, η κριτική και των δυο ομάδων αρνητική ή θετική αποτελεί την φλόγα της εξέλιξης και της προόδου.
-Σε ποιον δείχνεις πρώτα ένα ολοκληρωμένο γραπτό;
Πολύ καλή ερώτηση με σύντομη απάντηση!Για την ώρα σε κανέναν, με μόνη εξαίρεση πριν λίγα χρόνια που έκανα τα πρώτα βήματα εξωτερίκευσης των ποιημάτων μου μέσω διαγωνισμών και κάποιων περιοδικών, στην Όλγα την Μπακοπούλου σεναριογράφο-συγγραφέα-φωτογράφο (ίσως να την αδικώ σχετικά με τις ιδιότητες). Στην υπέροχη Όλγα ανήκει η φωτογραφία από το πρώτο μου διήγημα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Fractal, το " Μυστικό της άσπρης καρέκλας."
-Γιατί πιστεύεις πως γράφεις; Τι σου δίνει αυτό το ταξίδι στην καθημερινότητά σου;
Γράφω γιατί σ' αυτόν τον τρόπο έκφρασης οδηγούμαι αυθόρμητα, είναι μια εσωτερική ανάγκη που μου προσφέρει γαλήνη και χαρά. Οι στιγμές που βρίσκομαι με το στιλό και τα τετράδιά μου (για όλα τα δημιουργήματά μου έχω χειρόγραφα και μετά τα καταχωρώ σε ηλεκτρονικό αρχείο) είναι απερίγραπτες, πρόκειται για μια συντροφιά που μόνο οι ομότεχνοι μπορούν να κατανοήσουν.
-Εκτός από το γράψιμο ποια άλλα ενδιαφέροντα και δραστηριότητες γεμίζουν δημιουργικά τον χρόνο σου;
Ο χρόνος μου είναι κυριολεκτικά γεμάτος και το πρόβλημά μου είναι πως δεν επεκτείνεται το 24ωρο...Είμαι διαχειρίστρια και συνδιαχειρίστρια σε κάποιες σελίδες στο διαδίκτυο, έχω δημιουργήσει το προσωπικό μου blog, ασχολούμαι με κάποιους πολιτιστικούς φορείς όπου είμαι μέλος, ανήκω στη γραμματεία του Ομίλου Φιλίππων Ανδραβίδας " ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ".Ακόμη κατά το μεγαλύτερο μέρος ο χρόνος μου καλύπτεται με τον εθελοντισμό σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Ο κύριος τομέας είναι συνάνθρωποι με προβλήματα υγείας, οικογένειες και παιδιά που έχουν ανάγκη βοηθείας σε διάφορους τομείς (λόγω έλλειψης αγαθών αλλά και συγγενικών προσώπων). Στον εθελοντισμό κύριος αρωγός μου είναι ο σύζυγός μου. Άλλα ενδιαφέροντά μου αποτελούν οι παραδοσιακοί χοροί, ο κινηματογράφος, διάφορες χειροποίητες δημιουργίες, οι επισκέψεις στους αρχαιολογικούς και ιστορικούς τόπους.Δεν σταματώ να μαθαίνω μέσω σεμιναρίων και εργαστηρίων περί ψυχολογίας.Επίσης φροντίζω το σπίτι μου και φυσικά ετοιμάζω εγώ γλυκά και αλμυρά εδέσματα. Ως χαρακτήρας ποτέ δεν θυμάμαι να είχα χρόνο που να μην έκανα κάτι αλλά ήμουν απασχολημένη με δραστηριότητες που τον γέμιζαν ευχάριστα και εποικοδομητικά.
-Μέσα από ποιους δρόμους επικοινωνείς τα έργα σου με τους εν δυνάμει αναγνώστες σου;
Για την ώρα μέσω δημοσιεύσεων στον ηλεκτρονικό και έντυπο τύπο καθώς και του προσωπικού μου blog. Η συνέχεια ίσως να κρύβει εκπλήξεις...
-Με τι ασχολείσαι επαγγελματικά;
Είμαι Αξιωματικός εν Αποστρατεία καθόσον υπηρετούσα για 27 χρόνια στις Ένοπλες Δυνάμεις, στον Στρατό Ξηράς και στο Υγειονομικό Σώμα.Αυτή είναι η μέχρι τώρα επαγγελματική μου πορεία την οποία άφησα σχετικά νωρίτερα με οικονομικό τίμημα,καθόσον προτίμησα την κοινωνική προσφορά που για τον κύριο τομέα μου (για δεοντολογικούς λόγους δεν αναλύω) δεν θα ήταν εφικτή αν παρέμενα στην υπηρεσία. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, αυτά που λαμβάνεις όταν προσφέρεις είναι πολύ ανώτερα από καθετί, αφού διανθίζουν τους λειμώνες της ψυχής. Ποτέ δεν είχα τα υλικά αγαθά και τα χρήματα σε ανώτερη θέση από τον Άνθρωπο.
-Μια υποθετική ερώτηση. Αν ανήκες στη μειοψηφία των ανθρώπων που ζουν από το γράψιμο -και ιδιαίτερα από την ποίηση - θα εγκατέλειπες το επάγγελμά σου για την καλλιτεχνική δημιουργία;
Ως υπόθεση θα απαντήσω θετικά για το γράψιμο πεζών και όχι για την ποίηση. Πιστεύω ότι η ποίηση δεν προσφέρεται για επαγγελματικά οφέλη, αντίθετα με τον πεζό λόγο που με δεδομένα τον χρόνο ενασχόλησης και πολλούς άλλους παράγοντες,ίσως να αποτελεί επάγγελμα , να μπορεί κάποιος να βιοποριστεί (ίσως ...).
-Έχεις κάποια όνειρα ως συγγραφέας και ποιήτρια που θα ήθελες να μας κάνεις γνωστά;
Συνήθως ασχολούμαι με πάθος με ότι καταπιάνομαι και το αφήνω να ταξιδεύει....στο ταξίδι έρχονται οι άνεμοι που το οδηγούν κάπου. Έτσι και με αυτόν τον τομέα, χωρίς ιδιαίτερη επιδίωξη ήρθαν διακρίσεις, δημοσιεύσεις, κριτικές ανθρώπων και ειδικών, ήρθε αυτή η συνέντευξη. Χωρίς ιδιαίτερα όνειρα, έπεται συνέχεια του ταξιδιού...που περιμένω κι εγώ!!!Τέλος θα αναφέρω ένα σχετικό όνειρό μου για τον χώρο του γραπτού λόγου γενικότερα που ήταν να εισέλθω στα βαθύτερα νερά του τομέα της διόρθωσης και επιμέλειας κειμένων, κάτι που ως τέχνες πολλοί τις γνωρίζουν, άλλοι τις αγνοούν, κάποιοι τις συγχέουν μόνο με τις γραμματικές και συντακτικές γνώσεις της ελληνικής γλώσσας.Είναι αντικείμενα που έχουν πολύ ενδιαφέρον και αξία ώστε τα γραπτά να έχουν αξιόλογη μορφή και ποιότητα κάτι που δυστυχώς τα τελευταία χρόνια με τον τρόπο της αυτοέκδοσης διαστρεβλώθηκαν..Αυτό το όνειρό μου ξεκίνησα να το πραγματοποιώ μέσω ενός σεμιναρίου δυο χρόνων σχεδόν, επαγγελματικού επιπέδου.
Σοφία μου σ’ ευχαριστώ γι’ αυτή τη συζήτηση που μας έδωσε την ευκαιρία να σε γνωρίσουμε καλύτερα! Όλα τα όνειρά σου να βγουν αληθινά!
Εγώ σε ευχαριστώ πολύ Αγγελική μου για την τιμή ειλικρινά που μου έκανες.Εύχομαι οι δρόμοι μας να ανταμώνουν μέσα από στίχους και τη συγγραφική ρότα.
