Σήμερα στη στήλη "Να σε γνωρίσω καλύτερα" έχω προσκαλέσει τη συγγραφέα Ματίνα Ευαγγέλου. Η καλεσμένη μου ζει κι εργάζεται στην Αθήνα. Σπούδασε Νομική στην Αθήνα και Ανθρωπολογία στη Λογοτεχνία στην Οξφόρδη. Τον Ιούλιο του 2021 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα από τις Εκδόσεις Επίμετρο, ένα εξαιρετικά ώριμο δείγμα γραφής. "Θα σου δείξω τον φόβο" ο τίτλος του και οι ήρωές της αναμετριούνται με μια μεγάλη παλέτα συναισθημάτων μπροστά σε δύσκολες στιγμές της ζωής τους. Για ν' αφήσω όμως τη δημιουργό να μας ανοίξει τα χαρτιά της και να τη γνωρίσουμε καλύτερα...
Συνέντευξη: Αγγελική Καραπάνου
- Κυρία Ευαγγέλου, καλώς ήρθατε στο Έννεπε Μούσα. Αυτό που μ’ ενδιαφέρει να μάθω πάντα όταν έρχομαι σ’ επαφή με έναν συγγραφέα είναι πότε ξεκίνησε να γράφει. Τι συμβαίνει με σας;
Ευχαριστώ για τη φιλοξενία. Μου αρέσει η ερώτηση, τι συνέβη με μένα... Mε θυμάμαι μικρή όχι να γράφω, αλλά να διαβάζω και να παρατηρώ. Νομίζω ότι ο σπόρος της συγγραφής είναι η παρατήρηση. Και έπειτα οργανώνει κανείς το προϊόν της παρατήρησης με τη γλώσσα που κατέχει και κομίζει στον έξω κόσμο ένα πόνημα. Στα δεκαεννιά μου νίκησα σε έναν διαγωνισμό ποίησης που διοργάνωνε το περιοδικό Μετρό, έγραψα εκείνο το ποίημα, δεν κράτησα ούτε ένα τεύχος για ενθύμιο, και μετά δεν ξανάγραψα για πολλά χρόνια γιατί μάλλον ήμουν πολύ απασχολημένη με το να ζω...
- Είχατε ποτέ κάποια εκπαίδευση στη δημιουργική γραφή;
Όχι. Οι σπουδές μου είναι πάνω στη νομική και στην ανθρωπολογία. Δεν σπούδασα κάτι σχετικό, αν και ίσως χρειαζόταν, ώστε να γνωριστώ κάπως με ανθρώπους του χώρου. Από την άλλη αυτό ακριβώς είναι που σκέφτομαι με νοσταλγία πολλές φορές, ότι δυόμισι χρόνια πριν, εν μέσω πανδημίας με όλα κλειστά, ένας εκδοτικός αγκάλιασε μια πρωτοεμφανιζόμενη άνευ «συστατικών επιστολών». Γενικά πάντως, θεωρώ τη συγγραφή ένα στοίχημα με το νόημα και όχι με το ύφος ή τη φόρμα.
- Ποιοι είναι οι λογοτέχνες που έχουν χαράξει μέσα σας;
Πρώτος ο DeLillo, η γραφή του είναι η γαλήνη στο μάτι του κυκλώνα, είναι για μένα η τέλεια λογοτεχνία. Αγαπώ τη Lispector, θαυμάζω τον McEwan και τον Fosse. Χρωστώ στις Διορθώσεις του Franzen τον λόγο που ξεκίνησα να γράφω. Θυμάμαι τη στιγμή που περιέγραφε τα δερμάτινα ρούχα του ήρωα και είπα, έτσι ακριβώς θα είχα διαλέξει να τον δω.
- Τι σας αρέσει να διαβάζετε περισσότερο τα τελευταία χρόνια;
Αποζητώ την πένα των μεγάλων Αμερικανών, McCarthy και Auster, της Paula Fox. Πρόσφατα διάβασα τον Χάρτη και την επικράτεια του Houellebecq, τρομερό κατόρθωμα αυτό το βιβλίο, την Τρίτη κατάσταση του Amos Oz και το Μηχανές σαν και μένα του Ian McEwan. Σύγχρονα, μεγαλοφυή, υπαρξιακά, απαραίτητα έργα. Διαβάζω Tessa Hadley, χειρίζεται μοναδικά τη θεματολογία της οικογένειας.
Ποίηση υπέροχη από Louise Gluck και Anne Carson. Αυτή είναι η ποίηση που μου αρέσει, βαθιά και γεμάτη εκπλήξεις. Παράλληλα διαβάζω δοκίμια κοινωνικοπολιτικά για την ερμηνεία της εποχής.
- Μέσα στο 2021 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Επίμετρο το πρώτο σας μυθιστόρημα, το «Θα σου δείξω τον φόβο». Πότε ξεκινήσατε να το γράφετε και πότε το ολοκληρώσατε;
Μπήκαν στο μυαλό μου οι δύο βασικές ηρωίδες, στην αρχή σαν στερεότυπα, γιατί τότε πάλευα με τα στερεότυπα, γρήγορα όμως βγήκαν από τα κουτιά τους. Ήθελα να γράψω για εκείνες, με το ένστικτό μου διόρθωνα και ξαναδιόρθωνα, κάποια στιγμή -μέσα στον χαμό του κόβιντ- είπα φτάνει η διόρθωση, ή θα το χώσω σε συρτάρι ή θα το στείλω να εκδοθεί, έχει τελειώσει από μένα.
- Πείτε μας δυο λόγια για την υπόθεση.
Ας πούμε πως έχουμε ένα ζευγάρι (δεν είναι οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας) και κρυφακούμε τους διαλόγους τους με τα υπόλοιπα (αρκετά) πρόσωπα του μυθιστορήματος, κρυφοκοιτάζουμε τις ζωές τους μέσα από ένα καλειδοσκόπιο γεγονότων και αναμνήσεων, τους βρίσκουμε αντιμέτωπους με απειλητικά φαντάσματα από το παρελθόν, νιώθουμε την αγωνία για την υγεία του παιδιού τους, διαβάζουμε τα ημερολόγιά τους, τους βλέπουμε να τσαλαβουτούν σε άλλους έρωτες, σα να κυνηγούν τη νιότη που χάνεται. Είναι πάνω στη ράχη του τέρατος του χρόνου, άλλοτε το διαφεντεύουν ηρωικά, άλλοτε τους κοπανάει κάτω με δύναμη.
- Θα μας χαρίσετε ένα μικρό απόσπασμα;
Από το κεφάλαιο «Άσ:προι Τοίχοι»
Υπήρχε άραγε ουρανός έξω από την κλινική; με σύννεφα σε γαλάζιο φόντο; Το κομμάτι ουρανού που αναλογούσε στο παράθυρο ως θέα ήταν αμελητέο. Κάπου αλλού πύρινες αντανακλάσεις του δύοντος ήλιου θα έσκιζαν τα σύννεφα. Ίσως εκεί τα ανθρώπινα μέλη να ήταν τέλεια, προστατευμένα πίσω από γυάλινες βιτρίνες σε επαύλεις, αρχέτυπα υποδείγματα ευλογημένης ζωής. Καθόμασταν πλάι πλάι με τα έντερα πρησμένα, τις κύστες γεμάτες και την καρδιά να χτυπά ανελέητα. Εξαντλημένοι από ένα φλύαρο ακούμπισμα των ώμων./
/Επιτέλους, ο ήλιος. Εισπνοή, εκπνοή, τρεις φορές αργά με συγκέντρωση, πλύσιμο προσώπου, βρεγμένες βλεφαρίδες. Φως πίσω από κλαδιά σκιερά που δροσίζονται στον απαλό αέρα, και ένα αφράτο σύννεφο.
- Υπήρχε κάποιο συγκεκριμένο ερέθισμα που σας κέντρισε ν’ ασχοληθείτε μ’ αυτό το θέμα;
Όχι ακριβώς ερέθισμα, αλλά πρίσμα, αυτό της μητρότητας, που συνδυάζει τα εξής στοιχεία: μια εκρίζωση του παλιού εαυτού, μια ενστικτωδώς αγχώδη τοποθέτηση απέναντι στα φαινόμενα των καιρών και έναν αναπόφευκτο επαναπροσδιορισμό του γυναικείου εγώ.
- Ο τίτλος του έργου σας είναι «Θα σου δείξω τον φόβο». Ποια συναισθήματα κυριαρχούν στις ψυχές των βασικών ηρώων σας;
Υπαρξιακές αγωνίες που αφορούν το δίπολο θανάτου και έρωτα. Ο τίτλος είναι μέρος του στίχου του ποιητή ΤΣ Έλιοτ, «θα σου δείξω τον φόβο σε μια χούφτα σκόνη».
- Ποιον ήρωα ή ηρωίδα σας νιώθετε πιο κοντά σας;
Όλες οι γυναίκες μου έχουν κάτι δικό μου σε μη ανιχνεύσιμη μορφή, έναν σπόρο, που μετά όμως μεγάλωσε σε κάτι εντελώς άλλο.
- Τι δυσκολεύει τους ήρωές σας να ευημερήσουν;
Η ζωή.
- Το «Θα σου δείξω τον φόβο» είναι κυρίως ένα φωτεινό ή ένα σκοτεινό βιβλίο;
Σκοτεινό. Τα φωτεινά βιβλία αφήνουν ένα άνοιγμα στην πλοκή ώστε να προχωρήσουν τα διδάγματά τους στη ζωή του αναγνώστη, αυτή είναι η αποστολή τους. Αυτό εδώ όμως έχει ένα σαφές πλαίσιο γύρω του, έχει μια απροσπέλαστη φρίκη και μια τραγωδία, ώστε να κρατήσει ο αναγνώστης αποστάσεις για να μπορεί να αναζητήσει το νόημα.
-Γνωρίζετε το επόμενο συγγραφικό σας βήμα;
Φυσικά, γράφω ήδη. Αυτή τη φορά δεν είναι τόσο δυστοπικό το κείμενο.
Σας ευχαριστώ γι’ αυτό το μοίρασμα.
Σας ευχαριστώ για τις ωραίες ερωτήσεις.
Βρείτε το μυθιστόρημα της Ματίνας Ευαγγέλου " Θα σου δείξω τον φόβο" στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://www.politeianet.gr
