Σήμερα στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ έχω τη χαρά να συνομιλώ με τη λογοτέχνιδα Ζωή Γκαϊδατζή. Έχει γράψει διηγήματα, ποιήματα, στίχους για τραγούδια,θεατρικά και μια βιογραφία. Έχει πολλά να μας πει!
Συνέντευξη: Αγγελική Καραπάνου
- Ζωή μου πότε μπήκες στον μαγικό κόσμο της λογοτεχνικής γραφής;
Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου η παραμικρή αφορμή μέσα μου και γύρω μου οδηγούσε το χέρι μου στην γραφή.
- Υπάρχουν καλλιτέχνες που η γραφή τους σε έχει επηρεάσει στον τρόπο που δημιουργείς;
Σίγουρα οι καλλιτέχνες που θαυμάζουμε μας επηρεάζουν όσο και να μην το παραδεχόμαστε. Διαλέγουμε όμως πάντα αυτούς με τους οποίους συμφωνούμε αισθητικά και ιδεολογικά. Εγώ θαυμάζω, - άρα και έχω επηρεαστεί από – τον Όμηρο, τον Ελ Γκρέκο, τον Καβάφη, τον Πικάσο, την Κάλας, τον Παγκανίνι, τον Παπαδιαμάντη, τον Τσβάιχ, την Πλιντσέσκαγια ,τον Θερβάντες, τον Ντοστογιέφσκι.
-Πιστεύεις πως η λογοτεχνική γραφή διδάσκεται; Εσύ έχεις παρακολουθήσει ποτέ μαθήματα λογοτεχνίας;
Πιστεύω πως όλα διδάσκονται αν ήδη υπάρχει ο κατάλληλος σπόρος μέσα στον καθένα μας. Αν δεν υπάρχει ως πρώτη ύλη αυτό που λέμε μεράκι ή ταλέντο ή
« δεν μπορώ να ζω χωρίς να κάνω αυτό με το οποίο χαίρομαι γι ‘αυτό που είμαι και καλυτερεύω συνέχεια» η διδασκαλία είναι νερό που τρέχει μέσα σε τρύπιο κανάτι. Αυτό νομίζω πως δεν ισχύει μόνο για την γραφή αλλά για το οτιδήποτε αφορά στην τέχνη και την επιστήμη.
- Ως αναγνώστρια διαβάζεις κυρίως κλασική λογοτεχνία ή σύγχρονη; Επίσης περισσότερο ελληνική ή ξένη;
Δυστυχώς ως αναγνώστρια σπάνια απολαμβάνω σύγχρονους συγγραφείς. Οι περισσότεροι φημισμένοι παλιοί συγγραφείς είχαν προσωπικό στυλ και από τη στιγμή που τέλειωνες την ανάγνωση ένιωθες πως θα ήταν κρίμα αν αυτό το γραπτό δεν είχε γεννηθεί. Οι περισσότεροι φημισμένοι σύγχρονοι γεμίζουν απίστευτο αριθμό άχρηστων σελίδων, ανακατεύουν υπερβολικά πολλούς ήρωες και καταστάσεις, κουράζουν. Στην ποίηση δε κυριαρχεί δυστυχώς πολύ συχνά μία φλύαρη επιδειξιομανία. Συχνότερα στους αφανείς βρίσκω πραγματικά διαμαντάκια. Δεν έχω καμία προτίμηση ως προς την εθνικότητα φτάνει να μη θέλω να αφήσω το κείμενο από τα χέρια και τα μάτια μου.
- Γράφεις κυρίως ό,τι ζεις εσύ κι οι γύρω σου ή ό,τι θα ‘θελες να ζήσεις;
Οι αφορμές για γραφή μπορεί να είναι πάμπολλες. Ένα χαμόγελο, ένα γεγονός, μία καταγγελία, ένα όνειρο, ένας έρωτας, μία περιπέτεια πραγματική ή φανταστική, ευσεβείς πόθοι ή ασεβείς ιδέες. Το μέσα, το γύρω και το ζητούμενο αλληλεπιδρούν και βάζουν τη γραφίδα στο χέρι μου.
-Τα σενάρια της πραγματικής ζωής έχουν μεγαλύτερη φαντασία ή της λογοτεχνίας;
Σίγουρα η ζωή δημιουργεί τα πιο απίθανα σενάρια επειδή δεν αποζητά εναγωνίως την έμπνευση, είναι η ίδια έμπνευση.
- Υπάρχει κάποια πλευρά του κόσμου που δε θα ήθελες να την αποτυπώσεις;
Δεν αρνούμαι την αποτύπωση κάποιας πλευράς του κόσμου επειδή αν το κάνω αρνούμαι να ζήσω τη ζωή και αυτό λειτουργεί κατά της υγείας μου αλλά και των άλλων. Στο τέλος δε δυναμιτίζει τις κάθε είδους ανθρώπινες σχέσεις.
- Όταν γράφεις είσαι η ίδια ή κάποια άλλη;
Όταν γράφω είμαι μία ηθοποιός που έχει αποδεχθεί ένα ρόλο και προσπαθεί να τον αποδώσει σε όλες τις αποχρώσεις του.
- Αν ήσουνα ηρωίδα βιβλίου ή τραγουδιού ποια θα ήθελες να είσαι και γιατί;
Θα προτιμούσα να παραμείνω στο εγώ επειδή οι ήρωες συνήθως γίνονται ήρωες ή κατά λάθος ή σαν μαριονέτες χωρίς να το ξέρουν ότι είναι τέτοιες. Ήρωας είναι για μένα αυτός που δεν καταπίνει αμάσητο το δόλωμα του «ήρωα »αλλά που καταφέρνει να αποδεχτεί τον εαυτό του και να δουλεύει ισοβίως παρέα με τους δαίμονες και τους αγγέλους του ώστε να τείνει προς το τέλειο εγώ του.
- Έχεις γράψει θεατρικά, διηγήματα, ποιήματα, στίχους για τραγούδια και μια βιογραφία. Υπάρχει αγαπημένο είδος;
Όλα τα είδη του γραπτού λόγου τα αγαπώ επειδή όλα εκτελούν κάποια αποστολή. Για μένα το διήγημα είναι ένα ζωντανό παραμύθι , η βιογραφία ένα μάθημα ζωής, το θεατρικό μία ιστορία που την ζεις μέσα από τις ανάσες των ηθοποιών πριν ακόμα αναλάβουν τους ρόλους , οι στίχοι μελοποιημένα χαρούμενα ή θλιβερά στιγμιότυπα που με όχημα τη μουσική εισχωρούν και βάφουν την άχρωμη ζωή μας και η ποίηση… η ποίηση είναι ο ιδανικός εραστής που διαρκεί λίγο αλλά σαρώνει τα πάντα. Υπό αυτή την έννοια έχω μία ιδιαίτερη αδυναμία στην ποίηση.
- Πες μας δυο λόγια για την πρώτη σου ποιητική συλλογή. Τι πραγματεύεται;
Η πρώτη μου ποιητική συλλογή με τον τίτλο « Λοβοτομές τελευταίας τεχνολογίας» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κύμα , πραγματεύεται ένα αδυσώπητο μέλλον που ήδη ζούμε μέσα από τη συμμαχία εξουσίας και τεχνολογίας. Ο άνθρωπος ειδικά του αστικού τοπίου έχει φτάσει να τρέχει πανικόβλητος να σωθεί από τις απανωτές αλλαγές της νομοθεσίας, τις παντοδύναμες εταιρείες, την συστηματική διασπορά τρόμου και αποξένωσης. Επειδή όμως ακόμα είναι άνθρωπος και όχι ανθρωπορομπότ πιστεύω ότι βρίσκει τρόπους διαφυγής. Στην επόμενη ποιητική συλλογή μου πιστεύω πως θα είναι καλύτερη η κατάσταση.
-Έχεις επιμεληθεί και τη βιογραφία του δεξιοτέχνη του κλαρίνου Βαγγέλη Σούκα. Πώς προέκυψε αυτό; Γνώριζες προσωπικά τον μουσικό ή τον γνώρισες μέσα από την έρευνά σου;
Τον κλαρινίστα Βαγγέλη Σούκα τον γνώρισα λίγα χρόνια πριν πεθάνει, όταν έψαχνε στίχους για τραγούδια. Ήταν ένας άνθρωπος λαϊκός και αυθεντικός, ένα περιβόλι! Η συνεργασία με τους στίχους δεν μας προέκυψε, με εμπιστεύθηκε όμως να γράψω τη βιογραφία του εμένα που δεν είχα εκδώσει τίποτα μέχρι τότε αν και του το είχαν προτείνει αρκετοί πριν από εμένα. Περάσαμε ένα χειμώνα, να μου λέει και να γράφω, να προσπαθώ να συμπληρώσω το παζλ με συνδυαστικές ερωτήσεις μια και συχνά ανακάλυπτα κενά 2-3 ετών στις διηγήσεις. Δύσκολη δουλειά αλλά μαγευτική.
-Το επάγγελμά σου σχετίζεται άμεσα με την ανθρωπιστική προσφορά. Είσαι κοινωνική λειτουργός. Αντίστοιχα ο λογοτέχνης τι πρέπει να προσφέρει στον εαυτό του και τι στο σύνολο;
Το να είσαι Κοινωνικός Λειτουργός στην Ελλάδα είναι σαν να σου δίνουν ένα σουγιά και ένα δέρμα ζώου για ρούχο και να σε αμολάνε στη ζούγκλα μόνο σου. Στην καλύτερη περίπτωση μπορείς να σώσεις κάποιο μικρό ζωάκι για λίγες μέρες από τα αρπαχτικά αν σε αφήσει να του μάθεις απλούς κανόνες επιβίωσης και μετά να το αφήσεις πάλι ελεύθερο. Εσύ βέβαια που το κάνεις αυτό οφείλεις να γλείψεις τις όποιες πληγές σου και να συνεχίσεις. Δεν απέχει και πολύ ο λογοτέχνης από αυτό το σκηνικό, μόνο που αυτός πολεμά ολομόναχος χωρίς πολλές φορές να ξέρει αν έχει πετύχει κάποιο αποτέλεσμα. Το κλειδί βέβαια για να προσφέρει κάτι εποικοδομητικό στον εαυτό του και στους άλλους είναι να τον οδηγεί η αγάπη. Η αξία του έργου έρχεται σε δεύτερη μοίρα.
- Εκτός από το γράψιμο τι άλλο δίνει ζωή στη Ζωή;
Εκτός από το γράψιμο μου δίνουν ζωή και όλες οι υπόλοιπες τέχνες, έχω μάλιστα εισάγει τον όρο «Poetry Construction” που σημαίνει καλλιτεχνικές κατασκευές που ενσωματώνουν ποίηση με σκοπό να γίνει η ποίηση πιο προσιτή. Σε προσωπικό επίπεδο ένα κρασάκι με καλούς φίλους, πολλές αγκαλιές με τα παιδιά και τα εγγόνια μου, ένα νέο φυτό που καμαρώνω και περιποιούμαι, μία ξυπόλητη βόλτα σε μία παραλία, μια καλή ταινία που με ταξιδεύει σε ανθρωπινότερα χρόνια.
-Ζωή μου σ’ευχαριστώ πολύ γι’αυτή τη συζήτηση.
Ευχαριστώ πολύ κι εγώ για την όμορφη συνέντευξη.
