Σήμερα στη στήλη «Να σε γνωρίσω καλύτερα» έχω προσκαλέσει τον λογοτέχνη Δημήτρη Βλαχοπάνο. Ο καλεσμένος μου γεννήθηκε στο Κομμένο της Άρτας. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή Ιωαννίνων κι υπηρέτησε στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Έχει εκδώσει πέντε ποιητικές συλλογές, έξι μυθιστορήματα, μια συλλογή διηγημάτων και δυο χρονικά. Μεγάλο κομμάτι του έργου του είναι αφιερωμένο στο ιστορικό μυθιστόρημα, όπου ο ίδιος καταπιάνεται με τις μαρτυρικές περιόδους της ιστορίας της πατρίδας μας. Είπαμε πολλά με τον αγαπημένο δημιουργό για το γοητευτικό ταξίδι της συγγραφής και το πολύπλευρο έργο του. Ας τον ακούσουμε!
Συνέντευξη: Αγγελική Καραπάνου
-Κύριε Βλαχοπάνο, σας καλωσορίζω στο Έννεπε Μούσα. Αυτό που θέλω να μάθω πάντα όταν πρωτοσυναντώ έναν λογοτέχνη είναι σε ποια περίοδο της ζωής του άρχισε να γράφει. Τι συνέβη στη δική σας περίπτωση;
Ευχαριστώ πολύ για την ευκαιρία που μου δίνετε να μιλήσω μέσα από τις σελίδες του «Έννεπε Μούσα», του περιοδικού που φιλοξένησε και φιλοξενεί σημαντικούς σύγχρονους λογοτέχνες και συντελεί έτσι με τη δυναμική του στην πνευματική παραγωγή. Άρχισα να γράφω, μάλλον να σχεδιάζω στιχάκια, από τα παιδικά μου χρόνια. Με επηρέαζε πολύ η απαγγελία και το δημοτικό τραγούδι: οι παραλογές και ο ακριτικός κύκλος, όπως καταγράφονταν στο υποσυνείδητό μου μέσα από τις απαγγελίες λαϊκών ανθρώπων, όπως η μάνα μου κατά κύριο λόγο. Ήρθε ύστερα το λαϊκό τραγούδι, η ροκ -ελληνική και ξένη μουσική- στη συνέχεια, η έντεχνη παράλληλα. Κι έγραφα κι εγώ στίχους. Μετά γνώρισα τους κλασικούς ποιητές μας, τον Σολωμό, τον Παλαμά, τον Καβάφη, στην αρχή, και τους ποιητές του ελεύθερου στίχου στη συνέχεια. Στο πανεπιστήμιο γνώρισα τη γενιά του ’30, ποιητές και πεζογράφους, και την ακολούθησα. Ελύτης, Σεφέρης, Αναγνωστάκης, Σινόπουλος, Βρεττάκος κλπ. Οπότε έγραφα μανιωδώς, μάλλον δοκίμαζα τις δυνάμεις μου και πάλευα με τη γλώσσα.
-Ποιοι συγγραφείς και ποιητές έχουν μιλήσει ηχηρά στην ψυχή σας;
Υπήρξαν συγγραφείς που πραγματικά με συγκλόνισαν, όπως ο Ηλίας Βενέζης, ο Στρατής Μυριβήλης, ο Νίκος Καζαντζάκης… Κι άλλοι που άφησαν στην ψυχή μου το αποτύπωμά τους, όπως ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, η Μάρω Δούκα, η Λιλή Ζωγράφου… Φυσικά οι κλασικοί πεζογράφοι της νεοελληνικής μας λογοτεχνίας, με κυριότερους τον Παπαδιαμάντη, τον Βιζυηνό, τον Ροΐδη. Και οι ποιητές: Ο Κ.Π. Καβάφης, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Γιώργος Σεφέρης, ο Μανόλης Αναγνωστάκης, αλλά και ο Μπέρτολντ Μπρεχτ, ο Τόμας Έλιοτ, ο Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι…
-Τι ξεχωριστό έχουν, κατά τη γνώμη σας, αυτοί τους οποίους αποκαλούμε μεγάλους λογοτέχνες;
Η διάρκεια στο χρόνο νομίζω πως είναι το σημαντικότερο. Η οικουμενικότητα και η διαχρονικότητα, επίσης. Ο πόνος για τον άνθρωπο και η εσώτερη ανάγκη τους να γράψουν γι’ αυτόν.
-Τα τελευταία χρόνια ποια είδη βιβλίων σάς αρέσει να διαβάζετε;
Διαβάζω κυρίως ιστορικά βιβλία με θέματα από την Κατοχή, την Αντίσταση και τον Εμφύλιο. Προσπαθώ να ολοκληρώσω μια εργασία μου σχετικά με την Εθνική Αντίσταση και τις σχέσεις των ένοπλων οργανώσεων στη διάρκειά της, αλλά και το ρόλο των ξένων, ιδίως των Βρετανών, στην εξέλιξή της και στο αποτέλεσμά της. Ενδιάμεσα διαβάζω σύγχρονη ελληνική, ως επί το πλείστον, πεζογραφία.
-Τι αισθάνεστε όταν γράφετε;
Η γραφή είναι μια δεύτερη ζωή. Μια ιδιωτική υπόθεση που σε συναρπάζει και σε ωθεί να τη μοιραστείς με τους άλλους. Είναι μια λύτρωση και μια φυγή προς τα πίσω, προς τα μπρος, προς τα εκεί που δεν μπορείς να το καθορίσεις από πριν. Είναι μια γοητευτική διαδρομή με την οποία έχεις συνάψει μια βαθιά ερωτική σχέση. Ξέρεις πως θα σε περιμένει πάντα μελαγχολικά με τις λευκές σελίδες της ανοιχτές. Αλλά η γραφή είναι ταυτόχρονα και μια πράξη υψηλής κοινωνικής ευθύνης, καθώς γνωρίζεις από πριν πως δε γράφεις για τον εαυτό σου, μα γράφεις για τους άλλους. Διαμελίζεσαι.
-Καταπιάνεστε με τη συγγραφή καθημερινά, συχνά ή περιστασιακά;
Γράφω σχεδόν καθημερινά. Η μέρα μου αρχίζει πάντα με κάποιο κείμενο. Είτε πρόκειται για ένα άρθρο που ετοιμάζω για τον τύπο, είτε για κάποιο διήγημα, είτε για ένα μυθιστόρημα που βρίσκεται σε εξέλιξη. Αλλά ασχολούμαι, παράλληλα, και με κείμενα φίλων. Η ιδιότητα του φιλόλογου δε λέει να με αποχωριστεί. Περιστασιακά θα καταπιαστώ με κάποια ποιητικά κείμενα, ιδίως όταν φουντώνει μέσα μου ο λυρισμός.
-Σας έχουμε δει ν’ ασχολείσθε και με πεζό και με ποιητικό λόγο. Νιώθετε περισσότερο πεζογράφος, ποιητής ή είναι ισοζυγισμένα αυτά μέσα σας;
Με προλάβατε. Ξεκίνησα πριν είκοσι χρόνια με την ποιητική συλλογή «εν κινήσει», η οποία εκδόθηκε από τον Σύνδεσμο Φιλολόγων ν. Άρτας. Ήταν ποιήματα μιας 25ετίας περίπου. Αλλά στη συνέχεια έγραψα πεζά κείμενα, μέσα στα οποία ο έμπειρος αναγνώστης συναντά μιαν έκδηλη ποιητικότητα. Πιστεύω πως είμαι και τα δύο. Με κυνηγά ο ποιητής. Και βγαίνει διαρκώς μπροστά μου. Κι είναι αυτό κάτι που μου αρέσει.
-Το μεγαλύτερο κομμάτι του έργου σας είναι αφιερωμένο στο ιστορικό μυθιστόρημα. Τι ιδιαιτερότητες και δυσκολίες έχει αυτή η κατηγορία;
Έχετε δίκαιο. Κατάγομαι από το μαρτυρικό χωριό Κομμένο, το οποίο μετέτρεψαν σε φλόγες και στάχτη οι ναζιστικές δυνάμεις της γερμανικής Βέρμαχτ το πρωί της 16ης Αυγούστου 1943. Μέσα σε λίγες ώρες δολοφονήθηκαν 317 αθώοι, ανυπεράσπιστοι και ανυποψίαστοι άνθρωποι. Κυρίως γυναίκες και παιδιά. 97 παιδιά έως 15 χρονών, μεταξύ αυτών 36 βρέφη και νήπια έως πέντε χρονών. Ο πατέρας μου την ημέρα εκείνη έχασε δύο αδέρφια, τον Σπύρο και τη Γιαννούλα. Καταλαβαίνετε ότι μεγαλώσαμε μέσα σ’ αυτό το τραύμα της μνήμης, το οποίο εγώ προσωπικά κουβαλώ ακόμα.
Είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση το ιστορικό μυθιστόρημα. Πρώτον γιατί ο συγγραφέας διδάσκεται ο ίδιος μέσα από την έρευνα. Ανοίγει ο νους και η ψυχή του. Γίνεται μέρος της ιστορίας. Και η ιστορία γίνεται μέρος της ύπαρξής του. Βρίσκεται κάθε φορά μπροστά σε μια καινούργια πρόκληση, σε μια καινούργια ανάγνωση του ιστορικού γεγονότος που αποτελεί τη βάση του. Και δεύτερον γιατί μάχεται να κρατηθεί ισορροπώντας ανάμεσα στην ιστορική πραγματικότητα και στην αφηγηματική του ανάγκη. Γνωρίζει πως δεν πρόκειται να γράψει ένα χρονικό ή να παραθέσει ξερά γεγονότα. Πρόκειται, αντιθέτως, να γράψει ένα λογοτεχνικό κείμενο, με έντονη μέσα του την προσωπική του σφραγίδα, το αφηγηματικό του εγώ. Το ίδιο γεγονός ή την ίδια ιστορία, λόγου χάρη, κάποιος άλλος θα την απέδιδε διαφορετικά. Είναι μια παλιά αλήθεια αυτή: ο συγγραφέας δεν κάνει μια φωτογραφική αναπαράσταση της ιστορίας· προσθέτει σ’ αυτή πολύτιμα κομμάτια του βαθύτερου εαυτού του, με το τελικό αποτέλεσμα να συνιστά κάτι εντελώς καινούργιο.
Ο κίνδυνος που ελλοχεύει είναι η παραποίηση και αυθαιρεσία. Ο συγγραφέας οφείλει να μπει στο πνεύμα μιας εποχής και να το αποδώσει με τη γλώσσα της ηθογραφίας της, ακόμη και της ψυχογραφίας της. Κι απ’ την άλλη να βάλει από την αρχή και τον αναγνώστη του σ’ αυτό το πνεύμα. Στη διαδικασία αυτή σημασία έχει η λεπτομέρεια, είτε πρόκειται για τη χρονική στιγμή, είτε για την καίρια πράξη, είτε για το ιδιαίτερο ήθος των πρωταγωνιστών. Γι’ αυτό και διαβάζει πολλές φορές και με πολλή προσοχή το έργο του αυτό, πριν το στείλει στο τυπογραφείο.
-Ένα μυθιστόρημα μπορεί να τέρψει, να προκαλέσει κοινωνικό προβληματισμό, ν’ αφυπνίσει, να καταγγείλει, να συγκινήσει. Ποια θεωρείτε πως είναι η «αποστολή» των δικών σας μυθιστορημάτων;
Πρώτα, φυσικά, να τέρψει και να συγκινήσει. Ο συγγραφέας έχει πάντα στη σκέψη του τον αναγνώστη, που νοιάζεται να διαβάσει την ιστορία και να ευχαριστηθεί και την ιστορία και το ύφος τού συγγραφέα. Όλα τα υπόλοιπα έπονται. Αν η ιστορία και η γραφή της δεν προκαλούν κάποια συγκίνηση, τότε δε βγάζει ούτε κοινωνικό προβληματισμό ούτε καταγγελία του κακού. Εγώ έγραψα ιστορίες που συγκίνησαν και αφύπνισαν πρώτα εμένα. Δεν μπορώ να μιλήσω για «αποστολή», γιατί είμαι αντίθετος με κάθε μορφή διδακτισμού και αποστολής. Ήθελα πρώτα να προλάβω το χρόνο και να διασώσω, στο βαθμό που μου αναλογεί και μπορώ, τη μνήμη. Φυσικά και να μάθει ο αναγνώστης, να πληροφορηθεί, να γνωρίσει μέσα από την ομορφιά της λογοτεχνίας την ιστορία του, την ιστορία της περιοχής του, των προγόνων του, των ανθρώπων που ζουν δίπλα του.
Ο ματωμένος γάμος της νύφης του Κομμένου Αλεξάνδρας, ο πνιγμός των 17 στον Άραχθο, ενώ το Κομμένο φλέγεται, η τραγωδία του Ισαάκ Μιζάν και των Εβραίων συνολικότερα στα στρατόπεδα ομήρων (Άουσβιτς - Μπιργκενάου, Μπέργκεν - Μπέλζεν), η σφαγή στη Μουσιωτίτσα Ιωαννίνων, για να μιλήσω με στοιχεία, είναι ιστορίες που ο αναγνώστης, θέλω να πιστεύω, δεν τις διαβάζει απλά, αλλά συμπάσχει με τους ήρωές τους.
Αλλά, έτσι κι αλλιώς, η λογοτεχνία και αφυπνίζει και καταγγέλλει και εξεγείρει. Πόσες φορές ένα ποιητικό έργο -ή απλά και μόνο ένα ποίημα- δεν έχει ξεσηκώσει τα πλήθη και δεν έχει σφυρηλατήσει το αγωνιστικό τους φρόνημα.
-Ας μιλήσουμε λίγο για το πιο πρόσφατο βιβλίο σας, το «Βουρκωμένο ποτάμι» που κυκλοφόρησε μέσα στο 2022 από τα 24 γράμματα. Πότε ξεκινήσατε να το γράφετε και πόσο χρόνο σάς πήρε να το φέρετε στην τελική του μορφή;
Το «Βουρκωμένο ποτάμι», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «24 γράμματα» είναι επανέκδοση του πρώτου μου μυθιστορήματος, που βγήκε το 2005 σε 2.000 αντίτυπα με τον τίτλο «Κομμένο ποτάμι», αλλά εξαντλήθηκε πολύ γρήγορα. Η καινούργια του έκδοση είναι αναμορφωμένη, συμπληρωμένη και εμπλουτισμένη με καινούργια στοιχεία. Θεωρώ πως έχει πάρει πλέον την τελική του μορφή. Θεωρώ, επίσης, πως έχει μπροστά του να διανύσει πολύ δρόμο, μαζί με το άλλο βιβλίο «Γάμος στις φλόγες», που κυκλοφόρησε, επίσης, σε νέα μορφή από τις εκδόσεις «24 γράμματα». Γι’ αυτό θα ήθελα να απευθύνω τις θερμές μου ευχαριστίες στον εκδότη Γιώργο Δαμιανό, που είχε τη γενναιότητα να ξαναφέρει στο φως δύο συγκλονιστικές ιστορίες του ολοκαυτώματος του Κομμένου.
-Τι πραγματεύεται;
Το «Βουρκωμένο ποτάμι» είναι η αληθινή ιστορία του Σπύρου, αδελφού του πατέρα μου. Πρόκειται για μια τραγωδία η οποία κορυφώνεται με τον πνιγμό του ίδιου και της αδελφής του Γιαννούλας, μαζί με άλλους 15, στα νερά του Αράχθου, το πρωί της 16ης Αυγούστου 1943. Ο Σπύρος πολέμησε στο Αλβανικό και Μακεδονικό μέτωπο, αλλά μετά την κατάρρευση χάθηκε στους δρόμους της επιστροφής. Η μάνα του, η οποία τον λάτρευε ως πρώτον μεταξύ των τεσσάρων παιδιών της, του έκανε κηδεία. Αλλά ο Σπύρος επέστρεψε σχεδόν ένα χρόνο μετά την επιστράτευσή του την ημέρα που του έκαναν μνημόσυνο. Στη διαδρομή του από το μέτωπο στο χωριό του ο Σπύρος πέρασε διάφορες περιπέτειες, μεταξύ των οποίων κι ένας αθώος φυσικός έρωτας με τη Βαγίτσα.
Η Ελλάδα βρίσκεται εντωμεταξύ υπό τριπλή κατοχή. Τα διλήμματα των ανθρώπων, όπως και του Σπύρου, διαδέχονται το ένα το άλλο. Ο Σπύρος βασανίζεται από την αίσθηση του χρέους του να ανέβει στο βουνό και να πολεμήσει μαζί με τους αντάρτες. Αλλά βασανίζεται και από το λόγο που έδωσε στη Βαγίτσα πως θα ανέβει ξανά στο χωριό της μαζί με τη μάνα του να τη ζητήσει σε γάμο. Την ημέρα που ετοιμάστηκε να πάει να τη συναντήσει, την ίδια μέρα, 16 Αυγούστου 1943, οι Γερμανοί καίνε το χωριό του και ο Σπύρος αφήνει την τελευταία του πνοή στον Άραχθο, το αγαπημένο του ποτάμι, τη στιγμή που πλησιάζει με τη βάρκα του την απέναντι όχθη.
-Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας ένα απόσπασμα;
Θέλω να μοιραστώ το τέλος του μυθιστορήματος, όταν η μάνα διαισθάνεται τον πνιγμό των παιδιών της.
Ένας σεισμός αλλόκοτος τίναξε μπρος της τα φύλλα των δέντρων. Στο ποτάμι τα μάτια της. Κι η ψυχή της εκεί. Είχε ανέβει ο ήλιος και χρύσιζαν τώρα οι φωτιές κι οι καπνοί πάνω απ’ τα σπίτια. Μα ποιος λογάριαζε τώρα και σπίτια και ρούχα! Τι τα θες τα προικιά χωρίς τους ανθρώπους! Άκουσε σα σε λήθαργο τα ξεφωνητά και τους θρήνους κι ένιωσε ένα χαντζάρι να τρυπάει το στήθος της και στα δυο να το κόβει.
- Τα παιδιά μου! αντήχησε η φωνή της κι ακουγόταν σαν αχός στο ποτάμι.
Μεγάλωνε ο θρήνος κι ανακατώνονταν οι φωνές με το κλάμα και το μοιρολόι. Κραυγές πόνου άκουγε. Και ονόματα, όπως καλούν τις ψυχές να σηκωθούν απ’ τον Άδη και να γυρίσουν ξανά στους ανθρώπους. Μαίνονταν οι ριπές και οι κρότοι. Κι άγγιζαν οι φλόγες τον ουρανό. Καρφώθηκε ο ήλιος κι έσταζε πύρινα δάκρυα. Μπάλες σαν κάρβουνα αναμμένα πηδούσαν στους δρόμους, στις αυλές, την πλατεία και τίναζαν στον αέρα ό,τι έβρισκαν μπρος τους. Συντέλεια του κόσμου. Πύρινη λαίλαπα.
Πυρκαγιά το μυαλό της. Και φράγμα η ψυχή της που ξεχείλισε κι έσπασε. Ωστικό κύμα την τίναξε πέρα. Πουλί ήταν; Σφαίρα; Κραυγή; Ακόντιο; Βουή του ανέμου;
Δεν είχε πόδια. Ούτε χέρια είχε. Είχε μόνο δυο μάτια. Μάτια βαθιά. Και γαλάζια. Που μίκραιναν και γίνονταν σύννεφο. Κι έπιασε να βρέχει στην έρημο. Να φυσά. Μια πήγαινε από εδώ η βροχή και μια από εκεί. Μαρμάρωσε το ποτάμι. Σκόρπιες στήλες οι θρήνοι. Κι οι πόνοι. Οι κραυγές. Έσκυψε πάνω τους. Κι έβγαλε την ψυχή της. Την έριξε πάνω τους και τα σκέπασε. Δεν έμεινε μέσα της τίποτε. Αποκοιμήθηκε κλαίγοντας και μοιρολογώντας.
Ξέσπασε μια καταιγίδα. Πυρκαγιά μαζί και χαλάζι. Ανεμοθύελλες και φωτιές πέρα πέρα. Σωροί ουρανού και σπασμένα φεγγάρια τριγύρω. Βυθισμένη στο σκότος η πλάση. Μ’ ένα κοντάρι στο στήθος μπηγμένο βαθιά.
Ξεκόλλησε απ’ τον ουρανό το φεγγάρι. Βούτηξε κι έκανε στο κενό σβούρες. Κομήτης ήταν. Τρελός αετός ζαλισμένος στον καπνό και στον άνεμο. Κι ύστερα σφυριά και τσεκούρια. Έτρεχε το φεγγάρι. Κατέβαινε μεθυσμένο με ορμή. Με σφιγμένα τα χείλη του. Με λοστούς κι αλυσίδες. Έτρεχε και κατέβαινε το φεγγάρι κι έκανε γύρες. Παγιδευμένο. Τόνοι στα σπλάχνα του η μπαρούτη και οι βόμβες. Κατέβαινε το φεγγάρι με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Κι άρχισε πάνω του να καίει η φωτιά. Στόματα ανοιχτά το κορμί του. Κρατήρες ηφαιστείων. Ξέρναγαν φλόγες. Έπεσε και καρφώθηκε πάνω στη βάρκα. Σάλεψε και βρυχήθηκε η πλάση. Γύρισε ανάποδα η γη. Τινάχτηκε η βάρκα στα ύψη κι έγινε θρύψαλα. Την τύλιξαν οι φλόγες του πυρπολημένου φεγγαριού κι έγινε κάρβουνο.
Μεσημέρι. Θανάτου ησυχία. Κήδευαν τον ουρανό. Μικροί καπνοί ερειπίων κι ένα κλάμα πνιγμένο κι αργό τύλιγε σα σάβανο το Κομμένο. Τρύπιος ο ήλιος και τυφλός. Κι είχε ένα πένθος στο μπράτσο του. Κι είχε μια λόγχη μπηγμένη στην κρύα καρδιά του.
Κι ήταν η Δευτέρα της 16ης Αυγούστου του 1943.
-Ποια μηνύματα θα θέλατε κυρίως να περάσετε μέσα απ’ αυτό σας το πόνημα;
Δεν ξέρω αν ήθελα να περάσω κάποια μηνύματα ούτε μ’ αυτό ούτε με τ’ άλλα βιβλία μου. Αν ο αναγνώστης βγάλει κάποια μηνύματα, αυτό είναι κάτι που μπορεί να πηγάσει μέσα από την ίδια την ανάγνωση. Θέλησα απλά να αναπλάσω μιαν ανθρώπινη ιστορία, μια εποχή και μια κοινωνία. Υπάρχουν χιλιάδες συγκλονιστικές ιστορίες των ανθρώπων, παλιότερες και νεότερες, που είναι άδικο να τις φάει ο χρόνος και να χαθούν. Ιστορίες του πολέμου και της ειρήνης, του αγώνα και της νίκης ή της ήττας, του μεγαλείου και της τραγωδίας του ανθρώπου. Στο «Βουρκωμένο ποτάμι» ο αναγνώστης, ακολουθώντας τα βήματα της επιστροφής του ήρωα από τον κουρνιαχτό του πολέμου στην ηρεμία του σπιτιού του και της καθημερινότητάς του, βρίσκεται αντιμέτωπος, από τη μια, με την κτηνωδία του ναζισμού και του φασισμού και, από την άλλη, με την άρνηση των απλών ανθρώπων να συμβιβαστούν μαζί τους, αλλά και με τον αγώνα τους, ατομικό και συλλογικό, να αντισταθούν και να βγουν ζωντανοί μέσα από αυτή την καταιγίδα. Κάποιοι μοιραία θα χαθούν. Κι άλλοι μοιραία θα συνεχίσουν να ζουν μ’ ένα μαχαίρι στην καρδιά τους. Το δυστύχημα είναι πως οι ιστορίες αυτές δεν έρχονται απ’ το παρελθόν, αλλά φοβούμαστε πως έρχονται απ’ το παρόν και το μέλλον. Ο συγγραφέας, σε κάθε περίπτωση, δε σιωπά. Υψώνει φωνή. Κι ίσως κάτι καλό μπορεί να φέρει η φωνή του.
-Υπάρχει κάποια περίοδος της ιστορίας που ονειρεύεστε να αποτυπώσετε στο χαρτί και δεν το έχετε κάνει μέχρι τώρα;
-Είναι η περίοδος της ελληνικής επανάστασης και η ιστορία του Γεώργιου Καραϊσκάκη, ιδιαιτέρως η γέννησή του και οι κατατρεγμοί του στα πρώτα του χρόνια. Ήδη έχω γράψει το πρώτο μέρος της, αλλά υπάρχει δρόμος ακόμη. Και είναι και η περίοδος της μικρασιατικής εκστρατείας και καταστροφής. Η περίπτωση, ιδίως, της αρχόντισσας Σμύρνης, αυτής της ολόλαμπρης πόλης του διαχρονικού ελληνικού πολιτισμού και της πανανθρώπινης πατρίδας, που τυλίχτηκε στις φλόγες και βυθίστηκε στο γενικό σκοτάδι. Καλά να είμαστε, περιμένω ν’ αστράψει μέσα μου ένα φωτάκι.
-Μετά το «Βουρκωμένο ποτάμι» τι ακολουθεί; Έχετε αρχίσει να δημιουργείτε κάποιο άλλο έργο;
Ο συγγραφέας, όπως και κάθε δημιουργός, έχει πάντα στα συρτάρια του σχεδόν έτοιμα τα επόμενα έργα του. Περιμένουν αδημονώντας να βγουν στο φως δύο μυθιστορήματα, δύο συλλογές διηγημάτων, μια ποιητική συλλογή και μια μελέτη για την Κατοχή και την Αντίσταση. Αλλά, όπως θα ξέρετε, το δύσκολο δεν είναι ούτε η σύλληψη και η κυοφορία του παιδιού ούτε, ακόμη περισσότερο, η γέννησή του. Το δύσκολο είναι το μετά. Ποια θα είναι στη συνέχεια η τύχη του. Ελπίζω σε μερικούς μήνες να ξεκαθαρίσει η κατάσταση και να πάρει το δρόμο του ή ένα από τα δύο μυθιστορήματα ή μια συλλογή διηγημάτων.
Παράλληλα γράφω και δημοσιεύω κάθε βδομάδα στον τύπο διηγήματα. Πρόκειται για μικρές ιστορίες με έναν εύθυμο και σκωπτικό χαρακτήρα, οι οποίες αποτυπώνουν την ηθογραφία προσώπων και ομάδων της παιδικής και εφηβικής ηλικίας, αλλά και της σημερινής ζωής. Ιστορίες μέσα στις οποίες νιώθω να αναγεννιέμαι, αλλά καθώς φαίνεται αναγεννιούνται και όσοι φίλοι της διαβάζουν.
-Σας ευχαριστώ πολύ για τη συνομιλία αυτή!
Εγώ σας ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου δώσατε.
Βιογραφικό σημείωμα
Δημήτρης Χρήστου Βλαχοπάνος
Ο Δημήτρης Βλαχοπάνος γεννήθηκε to 1953 στο μαρτυρικό χωριό Κομμένο της Άρτας, στο οποίο πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, υπηρέτησε για 33 χρόνια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Ασχολήθηκε με το συνδικαλιστικό κίνημα και ανέπτυξε δράση σε θέματα πολιτιστικής και πνευματικής ζωής. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος πολιτιστικών και επιστημονικών συλλόγων και στελέχωσε από θέσεις ευθύνης το συνδικαλιστικό και πολιτιστικό κίνημα για πολλά χρόνια. Διετέλεσε πρόεδρος της ΕΛΜΕ Εορδαίας Κοζάνης και της ΕΛΜΕ Άρτας, πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Ν. Άρτας, πρόεδρος του συλλόγου «Πολιτών Παρέμβαση» Άρτας κλπ. Είναι πρόεδρος του Ομίλου Μελέτης Ολοκαυτώματος Κομμένου.
Έλαβε μέρος σε δεκάδες συνέδρια και ημερίδες επιστημονικού και πνευματικού χαρακτήρα. Δημοσιεύει άρθρα, κριτικές και κείμενα σε εφημερίδες και περιοδικά, καθώς και στον ηλεκτρονικό τύπο. Κείμενά του παρουσιάστηκαν σε Λογοτεχνικά Συνέδρια, Ποιητικά Συμπόσια, ημερίδες κλπ. και συμπεριλήφθηκαν σε συλλογικές εκδόσεις και ανθολογίες.
Παράλληλα συνέβαλε και εξακολουθεί να συμβάλλει καθοριστικά στην προβολή του ολοκαυτώματος του Κομμένου μέσα από ντοκιμαντέρ κεντρικών καναλιών, συνεντεύξεις σε τηλεοπτικούς σταθμούς και ραδιόφωνα, δημοσιεύματα στον τύπο κλπ. Είναι μέρος της Συντονιστικής Επιτροπής του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα (ΕΣΔΟΓΕ) και συμμετέχει ενεργά στον αγώνα διάσωσης της ιστορικής μνήμης των ολοκαυτωμάτων και διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών.
Στο πλαίσιο των πνευματικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων του επιμελήθηκε μια σειρά από έντυπα της Νομαρχίας Άρτας, με θέματα πολιτισμού και παράδοσης.
Έχει εκδώσει δεκατέσσερα βιβλία
5 ποιητικές συλλογές
- εν κινήσει, ποιητική συλλογή, Σύνδεσμος Φιλολόγων Ν. Άρτας, 2004
- γράμματα ιάματα, ποιητική συλλογή, Άπειρος Χώρα, Αθήνα 2006
- Του έρωτα και του μύθου, ποιητική συλλογή, Πλανόδιον, Αθήνα 2009
- Τ’ ουρανού και της θάλασσας, ποιητική συλλογή, Εντύπωσις, Άρτα 2015
- στ’ ανοιχτότερα τ’ ουρανού, ποιητική συλλογή, Άπειρος Χώρα, Αθήνα 2021
6 μυθιστορήματα
- ΚΟΜΜΕΝΟ ΠΟΤΑΜΙ, μυθιστόρημα, Εκδόσεις Πέτρα, Αθήνα 2005, β΄ έκδοση ξαναγραμμένη και αναμορφωμένη με τον τίτλο Βουρκωμένο ποτάμι, 24 γράμματα, Αύγουστος 2022
- Λίγο πριν τα σύννεφα, μυθιστόρημα, Εμπειρία Εκδοτική, Αθήνα 2011
- Αγαπημένη μου αδελφή Αλεξ…, μυθιστόρημα, Εκδόσεις Πέτρα, Αθήνα 2013, β΄ έκδοση 2015, γ’ έκδοση αναμορφωμένη με τον τίτλο γάμος στις φλόγες, 24 γράμματα, Δεκέμβριος 2021
- Ισαάκ Μιζάν, Αριθμός βραχίονα 182641, μυθιστόρημα, Άπειρος Χώρα, Αθήνα Νοέμβριος 2016, β΄ έκδοση, Μάιος 2018
- Κώστας Αναστασίου, της Μουσιωτίτσας των πυρών και των κυμάτων, μυθιστόρημα, Άπειρος Χώρα, Αθήνα Ιούνιος 2019
- Νομική και δένδρα εν δράσει, μυθιστόρημα, 24 γράμματα, Αθήνα, Μάρτιος 2021
τη συλλογή διηγημάτων
- Πηγάδια και πήγασοι – αφηγήματα της δραχμούλας, Εκδόσεις Πέτρα, Αθήνα 2007
και 2 χρονικά
- Άι Κομμένο – της άσβεστης μνήμης, Εντύπωσις, Άρτα 2007, β΄ έκδοση 2009, γ΄ έκδοση 2018, δ’ έκδοση 2021
- Πάμε μια βόλτα στο θηλέων, Άπειρος Χώρα, Αθήνα, Οκτώβριος 2018
Βρείτε το βιβλίο του Δημήτρη Βλαχοπάνου "Βουρκωμένο ποτάμι" στον παρακάτω σύνδεσμο :
https://24grammata.com/product/69333/
