Σήμερα, στη στήλη "Να σε γνωρίσω καλύτερα" έχω προσκαλέσει τον συγγραφέα Παύλο Θ. Κάγιο. Ο καλεσμένος μου, γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου μένει μέχρι και σήμερα. Σπούδασε σκηνοθεσία κινηματογράφου. Για είκοσι έξι χρόνια εργαζόταν στο πολιτιστικό ρεπορτάζ της εφημερίδας "τα Νέα". Αυτή την εποχή δημοσιεύει κείμενά του στον ηλεκτρονικό τύπο. Σε νεανική ηλικία συμμετείχε σ' έναν διαγωνισμό διηγήματος, όπου βραβεύτηκε. Αυτό ήταν το πρώτο έναυσμα που τον ώθησε να βγάλει στο φως αυτά που έγραφε. Σήμερα έχουν εκδοθεί επτά μυθιστορήματά του. Το πιο πρόσφατο πόνημά του λέγεται "Απάλλαξέ με" και κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2023 από τις Εκδόσεις 24 γράμματα. Η συγγραφή είναι μια πολύ σημαντική συνθήκη της ζωής του, δώρο, αγώνας, ταξίδι και λιμάνι. Θα τον ακούσουμε να μας μιλάει για τη διαδρομή του και το νεοεκδοθέν βιβλίο του με τον μοναδικό του τρόπο!
Συνέντευξη : Αγγελική Καραπάνου
- Παύλο μου, καλωσόρισες στο Έννεπε Μούσα. Το πρώτο πράγμα που θα μ’ενδιέφερε να μάθω είναι πότε ξεκίνησες να γράφεις.
Από τότε που άρχισαν να μπαίνουν μέσα μου οι ανησυχίες «ποιος είμαι, πού πάω, γιατί ζω;». Από τα 14 μου χρόνια, χρόνια τρομοκρατημένα, γεμάτα πανικό και αδιέξοδα. Τότε ανακάλυψα μόνος μου, χωρίς να υπάρχει κάποιος από το συγγενικό ή φιλικό περιβάλλον που να με σπρώξει προς το γράψιμο. Κι ήταν ευλογημένες στιγμές εκείνες γιατί είχα νιώσει να βρίσκω παρηγοριά, διέξοδο και σωτηρία από έναν κόσμο που δεν με καταλάβαινε, αλλού βάδιζε αυτός, κι αλλού εγώ. Ευτυχώς, εκεί στα 17 μου χρόνια, έστειλα ένα διήγημά μου σ’ έναν διαγωνισμό που έκαναν οι εκδόσεις Κάλβος και το γραφτό μου ξεχώρισε και δημοσιεύτηκε σε βιβλίο με τα επιλεγμένα κείμενα που κυκλοφόρησαν με τον τίτλο Διήγημα ’70. Αυτό ήταν το ξεκίνημα. Μα έπρεπε να περάσουν άλλα 20 χρόνια «σκληρής καθημερινότητας για τον άρτο τον επιούσιον» για να καταλάβω ότι χωρίς το γράψιμο είμαι σπασμένο καράβι που δεν θα μπορέσει να πραγματοποιήσει κανένα αγαπημένο ταξίδι στη ζωή του.
- Υπήρξαν συγγραφείς που αποτέλεσαν πρότυπα για σένα;
Φυσικά. Πρώτος και μέχρι σήμερα αξεπέραστος, ο Ντοστογιέφσκι που στα 17 μου χρόνια είχα διαβάσει όλα τα μεγάλα έργα του. Και το δε «Έγκλημα και τιμωρία» στάθηκε στη ζωή μου το μεγαλύτερο μέχρι σήμερα σοκ που έχω νιώσει διαβάζοντας βιβλίο. Τότε ανακάλυψα και παραμένουν για πάντα μέσα μου φώτα αναμμένα, τον Τολστόι, τον Τσέχωφ, τον Σεφέρη, τον Γιώργο Ιωάννου, τον Καζαντζάκη, τον Τσίρκα, τον Παπαδιαμάντη και πολλούς άλλους κλασικούς.
- Τι σου αρέσει να διαβάζεις τα τελευταία χρόνια;
Πολύ αργά -πριν πέντε χρόνια- ανακάλυψα τον Γιόζεφ Ροτ κι έχω μαγευτεί μαζί του διαβάζοντας οτιδήποτε κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά.
- Η συγγραφή είναι για σένα μια κοπιαστική ή μια ανακουφιστική διεργασία; Ή κάτι άλλο;
Σήμερα πια, νιώθω πως ζω για να γράφω και γράφω για να ζω. Τα τελευταία 35 χρόνια που έχω γράψει τα επτά μυθιστορήματά μου, δεν υπάρχει μέρα που να μην απασχολεί το γράψιμο την καθημερινότητά μου. Το γράψιμο, είναι η δική μου ψυχανάλυση. Τα συναισθήματα που ζω γράφοντας -καθημερινά για πολλές ώρες- εμπεριέχουν τα πάντα: αγωνία, φόβο, χαρά, ταξίδια μαγικά και εφιαλτικά, απελπισία, ανέβασμα στα ουράνια και καταβύθιση στα τάρταρα . Γράφοντας, ανακάλυψα πως ζω πολλές ζωές, γίνομαι πολλά πρόσωπα και αυτό με συναρπάζει. Δεν νομίζω ότι κάποιο άλλο «επάγγελμα» θα μου πρόσφερε αυτό το θείο δώρο. Και δεν με νοιάζει αν κάποιες στιγμές, ανακαλύπτω έναν Παύλο που δεν τον είχα καν φανταστεί. Με προκαλεί να «κομματιάζομαι» και να ανασυνθέτω τον εαυτό μου μέσα από αυτές τις ψηφίδες. Έτσι, νιώθω να μην επαναπαύομαι ποτέ και να ψάχνω συνέχεια μέσα μου. Κάτι που δεν το φοβάμαι, όσο ζόρικο, προκλητικό και ψυχοφθόρο κι αν είναι.
- Έχεις γράψει πολλά μυθιστορήματα. Τι διαφορές και τι ομοιότητες βλέπεις στον τρόπο που γράφεις τώρα σε σχέση με τις αρχές;
Κάθε βιβλίο είναι ένα νέο, άγνωστο και συναρπαστικό ταξίδι σε άγνωστα νερά που πάντα είναι φουρτουνιασμένα. Κι εσύ ως καραβοκύρης προσπαθείς να μη ρίξεις το καράβια στα βράχια και να το βγάλεις στα ακρογιάλια που ποθεί η ψυχή σου.
- Τον Μάρτιο του 2023 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις 24 γράμματα το μυθιστόρημά σου «Απάλλαξέ με». Ποια περίοδο γράφτηκε;
Τα τελευταία πέντε χρόνια, από το 2018 ως το 2023. Με τα 24 γράμματα συνεργάζομαι για πρώτη φορά και είμαι πολύ ευχαριστημένος από την αγάπη και το ενδιαφέρον τους. Τα προηγούμενα έξι μυθιστορήματά μου, τα έχω βγάλει με τον εκδοτικό οίκο Καστανιώτη με τον οποίον, επίσης, είχα μια άψογη συνεργασία.
- Τι σημαίνει ο τίτλος;
Απάλλαξέ με :από τις κακίες του κόσμου, από την ακαρδία και ασπλαχνία του πλήθους. Απάλλαξέ με από την αδιαφορία και την ισοπέδωση των συναισθημάτων. Απάλλαξέ με από τον κακό εαυτό μου.
-Πες μας δυο λόγια για την υπόθεση.
Όλα αρχίζουν σήμερα με μια μαύρη ρεμπέτισσα που βάζει τέλος στη ζωή της… Κι αυτόματα, πιάνουμε το μίτο της ιστορίας από τότε που ήταν παιδιά οι ήρωες… «Κουνημένη φωτογραφία» κι ένα σωρό άλλα παρατσούκλια-κουδούνια, κρεμούν στον μικρό Δημοσθένη που μεγαλώνει στην Ελλάδα της δεκαετίας του '60. Μαζί του κι ο Μιχάλης, που κουβαλάει τον δικό του σταυρό. Δύο κυνηγημένοι από τους πολλούς, με συνεχή καψόνια-βασανιστήρια, για την ακούρδιστη ζωή τους. Μόνο η Χήρα, η Αλέκα, η μαύρη ρεμπέτισσα, γίνεται έξαλλη με την απονιά, την ψευτιά και τον χλευασμό του κόσμου απέναντί τους.
Και παίρνει τον Δημοσθένη υπό την προστασία της στο "Ραντεβού στη Μεσόγειο". Ένα παλιό διώροφο σπίτι με αυλή στο Μεταξουργείο, που επί 50 χρόνια, τραγουδάει σ' αυτό τη ζωή, τον έρωτα, τον καημό. Κι η αγάπη με τη φιλία, φωτίζουν τα όνειρα μιας παρέας που κάνει ορμητήριό της αυτό το στέκι, πλάθοντας το δικό της σύμπαν.
Εκεί, εμφανίζεται στη ζωή του Δημοσθένη κι η Ελένη που προσπαθεί να τον σώσει από την ήττα. Και παρόλο που με τον Μιχάλη φλογίζονται από τις ίδιες επιθυμίες, φοβούνται να τις αγγίξουν.
Ώσπου ξαφνικά, επιστρέφουμε στις μέρες μας με τις συμπεριφορές των ανθρώπων να γίνονται βίαιες ανεξήγητα και ανεξέλεγκτα κάνοντας τους ήρωες να φωνάζουν: Απάλλαξέ με…
- Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο ερέθισμα που σε οδήγησε να γράψεις αυτή την ιστορία;
Η διαπίστωση ότι όλο και πιο πολύ τα πάντα γύρω μας -και μεις οι ίδιοι- γινόμαστε πιο αδιάφοροι, ασυγκίνητοι και αδιάφοροι για το τι συμβαίνει γύρω μας και τι απασχολεί τους συνανθρώπους μας. Η διαπίστωση ότι κανείς δεν κοιτάζει τον άλλον στα μάτια όταν συνομιλεί μαζί του. Το γεγονός ότι ξεχνάμε τον άλλον με το που θα του γυρίσουμε την πλάτη και θα απομακρυνθούμε απ’ αυτόν -κι ας μας έχει εκμυστηρευτεί πολύ σπουδαία προσωπικά του θέματα. Το γεγονός ότι όλοι τρέχουμε αλλόφρονες για θέματα της καθημερινότητας και δεν έχουμε χρόνο να ασχοληθούμε με τα προβλήματα φίλων και γνωστών.
- Θα μας χαρίσεις ένα απόσπασμα;
Από την έναρξη του βιβλίου: «Ένας πυροβολισμός η ζωή. Κρατάει από τη στιγμή του κρότου ίσαμε τη στιγμή του στόχου» ψιθυρίζει το μέσα μου που τα τελευταία χρόνια δε σαλεύουμε ρούπι αν δεν συμφωνούμε μεταξύ μας. Και παρά τη κάψα και την υγρασία του καύσωνα που κολλάει πάνω σου, μένουμε κι αγναντεύουμε με ξεχασμένη γνώση τα καράβια να σαλπάρουν από το λιμάνι του Πειραιά, να αφήνουν το Σαρωνικό και να ανοίγονται στο Αιγαίο. Διασχίζοντας κατόπιν τη Μεσόγειο, μπαίνουν στους ωκεανούς με κάποια απ’ αυτά να κατεβαίνουν στα νερά της μαύρης Ηπείρου αναζητώντας χαμένες καταβολές… Κι’ όσοι από τους επιβάτες κάνουν απολογισμούς, συνεχίζουν να αγωνιούν, να ερωτεύονται, να κάνουν λάθη, να μισούν, να εχθρεύονται. Ακόμα λιγότεροι μετανιώνουν και ζητούν συγχώρεση. Μα όταν φτάνει η στιγμή να κλείσουν τα μάτια και να ξεκινήσουν το ταξίδι χωρίς επιστροφή, όλοι, σχεδόν, ευελπιστούν να βγει αληθινή η ελπίδα τους πως θα τα ξανανοίξουν σ’ έναν άλλον και εσαεί ακριβοδίκαιο τόπο.
«Άλλο φως, δεν έχει εδώ για μένα Δημοσθένη» συλλογίζομαι αναστενάζοντας και νιώθω να ζυγώνω με κουρασμένη γαλήνη στο τελευταίο ραντεβού της μαύρης ώρας. Σ’ αυτό το ραντεβού που φτάνει ο καθένας έρημος και μόνος για να σταθεί ενώπιος ενωπίω στη ζωή του. Και τα καράβια, συνεχίζουν να μπαίνουν και να βγαίνουν στο λιμάνι που μοιάζει με αγκαλιά όπου όλο το 24ωρο ανοίγει και κλείνει πετρωμένη από συναισθήματα και ξεχασμένα δάκρυα λησμονημένων όρκων και χαμένων πατρίδων…
-«Αχ, είναι κιόλας παρελθόν το 2021 με τους εορτασμούς για τα 200 χρόνια από το αρχίνημα της ελληνικής επανάστασης του 1821. Κι είναι το πιο πιθανό, να χρειαστούν άλλα τόσα για να καταφέρουμε να γιορτάσουμε την απελευθέρωσή μας από το κακό χούι μας» μουρμουρίζω.
- Οι ήρωες του βιβλίου σου είναι ευτυχισμένοι, δυστυχείς ή άνθρωποι που παλεύουν;
Θα ήταν δυστυχείς αν δεν πάλευαν να γίνουν ευτυχείς, κι ας ξέρουν ότι ευτυχία υπάρχει μόνο στα παραμύθια. Κι όμως, η ζωή είναι το μεγαλύτερο αληθινό παραμύθι που κανένα παραμύθι δεν συγκρίνεται μαζί της. Τα πιο συναρπαστικά παραμύθια, είναι τα γεγονότα της ζωής του καθενός μας. «Απάλλαξέ με» ονόμασα το νέο μυθιστόρημά μου νιώθοντας ότι έφτασε η στιγμή να απαλλαγώ από πολλά βαρίδια που ασχημαίνουν τη ζωή. Αυτόν τον αγώνα δίνει κι ο Δημοσθένης, ο ήρωας του βιβλίου, που μεγαλώνει στην δεκαετία του ’60 με άγριο εκφοβισμό – μπούλινγκ που είχα υποστεί κι εγώ στα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια. Σανίδα σωτηρίας για τον ήρωά μου, στέκεται η μαύρη ρεμπέτισσα Χήρα Αλέκα -πρόσωπο -κλειδί της ιστορίας που στο στέκι της στο Μεταξουργείο «Ραντεβού στη Μεσόγειο» του εμφυσά θάρρος. Εδώ μέσα υπάρχουν όλες οι ανάσες της ζωής μου. Όλες οι αγωνίες και τα καρδιοχτύπια . Όλα τα ερωτήματα.
- Πότε δικαιώνεται ένας λογοτεχνικός ήρωας;
Όπως και στη ζωή, όταν ζει αληθινά τα όνειρά του και δεν φοβάται να διατρέξει το άπειρο, έχοντας στις αποσκευές του τις επιθυμίες της ψυχής του.
- Τι θα ήθελες ν’ αποκομίσουν οι αναγνώστες του βιβλίου σου;
Σημασία έχει να αγαπάς. Και μέσα από το ταξίδι των ηρώων που διατρέχουν έναν αιώνα, θα ήθελα οι αναγνώστες να ταυτιστούν με τους ήρωές μου και να ζήσουν μαζί τους την περιπέτεια που θα τους βγάλει στην ανακάλυψη των βαθύτερων ονείρων τους.
- Μετά το «Απάλλαξέ με» ,κυοφορείς κάτι καινούργιο;
Είναι, ακόμα, μέσα μου το Απάλλαξέ με. Μόλις ξεκίνησε το ταξίδι του προς τους αναγνώστες και προσπαθώ να το βοηθήσω όσο μπορώ για να φτάσει σε αυτούς και να έχει μια καλή επικοινωνία μαζί τους.
Νιώθω πως γράφω, σημαίνει για μένα: Δίνω νόημα στην ύπαρξή μου! Ζω για να γράφω. Και γράφω για να ζω. Και δεν έχει καμιά σημασία αν συνέχεια θα τυπώνονται βιβλία μου. Σημασία έχει να αγαπώ. Και να γράφω.
Βρείτε το νέο μυθιστόρημα του Παύλου Θ. Κάγιου στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://24grammata.com/
