Σήμερα, στη στήλη "Να σε γνωρίσω καλύτερα" φιλοξενώ τον ποιητή Μιχάλη Μελαχροινούδη. Ο καλεσμένος μου υπηρετεί ως δάσκαλος και τα τελευταία χρόνια ως διευθυντής σε δημοτικό σχολείο στη Χίο. Η ενασχόλησή του με την ποίηση ξεκινά συνειδητά στα φοιτητικά του χρόνια. Εγώ τον γνώρισα την τελευταία διετία όταν έπεσε στα χέρια μου το λογοτεχνικό έντυπο "Σείστρο" που εκδίδεται στο νησί του και στο οποίο συμμετέχει. Το Σείστρο επικοινωνεί με επιτυχία τους καρπούς ενός καλλιτεχνικού εργαστηρίου, τα μέλη του οποίου συναντιούνται και συνδημιουργούν. Μου άρεσε από την αρχή η γνησιότητα της γραφής του Μιχάλη. Έτσι με πολλή χαρά πριν από έναν χρόνο περίπου πληροφορήθηκα την έκδοση της ποιητικής του συλλογής "Εν αρχή ην ο λόγος" ,που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Παρατηρητής. Ο Μιχάλης Μελαχροινούδης μού άνοιξε την καρδιά του και μου είπε πολλά για το μαγικό ταξίδι της συγγραφής. Για να τον ακούσουμε!
-Μιχάλη, καλωσόρισες και πάλι στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ! Ήθελα να σε ρωτήσω πότε ξεκίνησες να γράφεις.
Αρχικά να πω ότι η ανάγνωση από μικρή ηλικία έπαιξε μεγάλο ρόλο όπως επίσης και το γεγονός ότι πάντα μου άρεσε να κρατάω σημειώσεις και ημερολόγιο ώστε σταδιακά η μνήμη φορτωνόταν με υλικό. Αυτή η διαδικασία μαζί με τα ερεθίσματα και τα πλούσια συναισθήματα κατά τα φοιτητικά χρόνια, κυρίως, οδήγησαν στη συγγραφή με έναν τρόπο πλέον συστηματικότερο. Από το χαρτί και το μολύβι στα σημειωματάρια, στο τετράδιο που κρατούσα τα γραπτά και έπειτα σιγά σιγά και στον υπολογιστή.
- Κρατάς τις απόπειρες γραφής της πρώτης περιόδου; Τι συναισθήματα σου γεννιούνται όταν βλέπεις κάποιο ποίημα απ’ το μακρινό παρελθόν;
Είμαι άνθρωπος του αρχείου, δύσκολα πετώ, κυρίως αποθηκεύω. Όλα τα κρατώ σε κουτιά και συρτάρια και πού και πού ανασταίνονται.
-Μια φανταστική ερώτηση. Διοργανώνεις ένα δείπνο με αγαπημένες σου λογοτεχνικές μορφές απ’ όλες τις εποχές. Ποια πέντε πρόσωπα καλείς;
Τον Δον Κιχώτη με την Δουλτσινέα του αλλά να τον θέλει αυτή τη φορά, τον Θησέα με τον πατέρα του τον Αιγέα αλλά αυτή τη φορά να μην ξεχάσει το πανί, να είναι άσπρο και σωτήριο, όλη την παρέα από το μυθιστόρημα ‘’Στου Χατζηφράγκου’’ και μια βουτιά στο Αιγαίο του Ελύτη.
- Τι έχεις αγαπήσει σε καθένα απ’ αυτά;
Τον μάταιο, αλλά τι ωραίο αγώνα του ιππότη!!! Tο αν του Θησέα, τα παιχνίδια και την ξεγνοιασιά της παρέας στο φως των ιωνικών ακτών και το απέραντο γαλάζιο, ουρανού και θάλασσας.
-Γιατί γράφεις; Τι σου δίνει αυτή η διαδρομή;
Γράφω γιατί διαβάζω, γιατί σκέφτομαι, γιατί μιλώ, γιατί ενεργώ και ξανά πάλι.
- Τι θα επιθυμούσες να παίρνουν οι αναγνώστες σου από τα ποιήματά σου;
Η σχέση μου με τον αναγνώστη και την αναγνώστρια με ενδιαφέρει να ανανεώνεται, δε με πειράζει αν είναι συχνή, θα ήθελα όμως να είναι έντονη. Κάτι να θυμάται, κάτι να φωτίζεται μέσα του και μέσα της, όπως ένας φάρος. Μου αρέσουν οι φάροι.
-Την ώρα της δημιουργίας σκέφτεσαι τον πιθανό αναγνώστη σου;
Συνήθως αυτό που γράφω ολοκληρώνεται μετά από 3-4 προσπάθειες το πολύ. Σπάνια να δουλέψω ξανά και ξανά πάνω σε ένα ποίημα. Το επεξεργάζομαι την ώρα του ύπνου, συνήθως της μεσημεριανής ξεκούρασης, της βόλτας, στις ώρες της ησυχίας ή και στο τραπέζι της κουζίνας, δουλεύεται εκεί στον ‘’σκληρό’’ δίσκο και έτοιμο βγαίνει στο χαρτί.
- Στην ποίησή σου τι θέση έχει το βίωμα;
Σίγουρα το προσωπικό βίωμα αλλά και το συλλογικό έχουν σημαντική θέση σε αυτά που γράφω. Για μένα νομίζω ότι δεν μπορεί να γίνει κι αλλιώς. Δε με απασχολεί τόσο η μυθοπλασία όσο η φύση της πραγματικότητας – να τη διερευνώ όπως τη βλέπω εγώ και, αν αυτή διερεύνηση αρέσει ή λέει σε κάποιον ή κάποια που με διαβάζει κάτι, ακόμα καλύτερα.
-Μπορείς να σκεφτείς κάποιες κομβικές στιγμές της ζωής σου που αποτύπωσες σ’ ένα ποίημα;
Συγγενικά μου πρόσωπα, τα παιδιά μου, οι μαθητές και μαθήτριες, παλιοί και νυν, φίλοι, έρωτες, ματαιωμένοι και δικαιωμένοι, χαρές αλλά και πίκρες.
- Γνωρίζω πως είσαι μέλος του ποιητικού εργαστηρίου Σείστρο που εκδίδει και το ομώνυμο περιοδικό. Πες μας λίγα λόγια για τις συναντήσεις σας και τη δημιουργία του τόσο αξιόλογου αυτού εντύπου.
Το «Σείστρο» προέκυψε αρχικά ως υλική ανάγκη. Όπως ένα ωραίο καρβέλι ψωμί που το βάζει μια παρέα φίλων στη μέση σε ένα τραπεζάκι και γύρω γύρω καρέκλες. Είχαμε ανάγκη κανα δυο άνθρωποι να βάλουμε στη μέση την ποίηση. Αλλά δίνοντάς της υπόσταση. Στο χαρτί. Και έτσι ξεκίνησε τον Γενάρη του 2020 ως Ομάδα Φίλων της Ποίησης στη Χίο. Είμαστε πλέον στον 3ο χρόνο με 11 τεύχη - ήδη ετοιμάζεται το 12ο – περί τα 25 ενεργά μέλη, με κέντρο και σημείο αναφοράς τη βιωματική σχέση με το νησί της Χίου, με όμορφες εκδηλώσεις που έχουν γίνει αυτά τα τρία χρόνια και νέες να προγραμματίζονται.
-Είσαι δάσκαλος σε δημοτικό σχολείο. Τι συνδρομή έχει η ποίηση στη διδασκαλία σου;
Πάντα έχει. Είμαι τυχερός που είμαι δάσκαλος. Γιατί εμπνέομαι και μακάρι να εμπνέω κι εγώ τους μαθητές και τις μαθήτριές μου αλλά και τους συναδέλφους μου, τόσο ως δάσκαλος αλλά και ως διευθυντής, μια και τα τελευταία χρόνια υπηρετώ θητεία ως διευθυντής. Έχουμε κάνει κατά καιρούς στα πλαίσια μαθημάτων και δραστηριοτήτων προγράμματα φιλαναγνωσίας. Τα τελευταία χρόνια είμαι υπεύθυνος της σχολικής βιβλιοθήκης και προσπαθούμε και εκεί πολύ και με διάφορους τρόπους να ανανεώνουμε το αναγνωστικό ενδιαφέρον της κοινότητας ενώ με συγκίνηση θυμάμαι ακόμα, στο πλαίσιο μίας δράσης σχετικής με τον Κων. Καβάφη που είχαμε κάνει με την Ε’ τάξη του 15ου ΔΣ Ρεθύμνου που υπηρετούσα τότε, την επικοινωνία που είχαμε με τον καθηγητή Παν. Ροϊλό (Διευθυντής του Προγράμματος Νεοελληνικών Σπουδών στην έδρα Γιώργος Σεφέρης του Χάρβαρντ), όταν του είχαμε ανακοινώσει τις δραστηριότητές μας, το συγχαρητήριο σημείωμα που μας είχε στείλει που ουσιαστικά ψήλωσε τους μαθητές μου στο ανάστημα 10 πόντους, όταν τους το διάβασα στην τάξη.
-Πώς αντιμετωπίζει το δύσκολο αυτό είδος η τρυφερή ηλικία των 6-12;
Με πολλούς τρόπους, με παιχνίδια λέξεων, γιατί ας μην ξεχνάμε ότι η ποίηση είναι ένα παιχνίδι με τις λέξεις, με την ανάγνωση ποιημάτων, με τη συνδρομή των άλλων τεχνών που κάνουμε στο δημοτικό σχολείο αλλά και με το να φέρουμε κοντά τους γονείς σε αυτά που κάνουμε στην τάξη και μπορεί να τους ενδιαφέρουν – πόσοι γονείς διαβάζουν και συγκινούνται με την ποίηση, έχουν αγαπημένο ποιητή και ποιήτρια - και φυσικά με προγραμματισμό και κατάλληλη μέθοδο πολλά ακόμα μπορούν να γίνουν όπως επισκέψεις σε βιβλιοπωλεία, βιβλιοθήκες, συναντήσεις με ποιητές, παρεμβάσεις εικαστικές εντός και εκτός σχολείου. Πάντα υπάρχει στο μυαλό η ποίηση ως κάτι πολύ δημιουργικό.
- Πάμε τώρα στην πρώτη σου ποιητική συλλογή «Εν αρχή ην ο λόγος» που κυκλοφόρησε το 2021 από τις Εκδόσεις Παρατηρητής. Ποια περίοδο γράφτηκε και πόσο χρόνο σου πήρε να ολοκληρώσεις αυτή τη σοδειά ποιημάτων;
Υπάρχουν ποιήματα σε αυτή τη συλλογή που είναι γραμμένα πριν το 2000. Ας πούμε λοιπόν ότι τα περισσότερα καλύπτουν μία περίοδο περίπου 20 ετών.
- Πες μας δυο λόγια γι’ αυτή τη δουλειά.
Η συλλογή κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 2021 από τις εκδόσεις «Παρατηρητής» και είμαι ευτυχισμένος για αυτό αλλά και για το γεγονός ότι αποτελώ μέλος της ομάδας που αντιπροσωπεύει ο εκδοτικός οίκος. Γιατί πραγματικά πρόκειται για ομάδα που από την αρχή στάθηκε στο πλάι μου, με νοιάστηκε και φροντίζει για τη συλλογή σε κάθε βήμα και αυτό για μένα είναι το πιο σημαντικό.
Η οργάνωση και ο κορμός της συλλογής σχηματοποιήθηκε ουσιαστικά για μια εκδήλωση που διοργανώσαμε από κοινού με τη Φωτογραφική Λέσχη Χίου και τη φίλη φωτογράφο Γιούλη Τελλή τον Ιανουάριο του 2018 στο Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο της Χίου, όπου εκεί σε ένα συνδυασμό φωτογραφίας και ποίησης εκτεθήκαμε στο κοινό, λάβαμε θετικά σχόλια για αυτή τη συνομιλία ποίησης και φωτογραφίας - και εμείς από την πλευρά μας ενθουσιαστήκαμε με την επαφή με το κοινό - και η τελικά η συζήτηση και η παρώθησή τους ήταν αυτή που έδωσε το τελικό έναυσμα.
Και μπορεί να μη συμμετείχε τελικά στην έκδοση η φίλη, ωστόσο μέσα σε δύο μήνες και κάποιες μικροαλλαγές η συλλογή ουσιαστικά ήταν έτοιμη. Μεσολάβησαν συζητήσεις με έναν άλλο εκδοτικό οίκο που δεν καρποφόρησαν - με τις εκδόσεις «Παρατηρητής» είχαμε μέσα στην πρώτη καραντίνα μία άλλη πετυχημένη συνεργασία σε μια συλλογική τους έκδοση που συμμετείχα κι εγώ με ένα μικροδιήγημα - τους έστειλα τη συλλογή μου λοιπόν, τους άρεσε, προχωρήσαμε σε όλα τα απαραίτητα βήματα που χρειάστηκαν και τελικά εκδόθηκε τον Δεκέμβριο του 2021. Πηγαίνει πάρα πολύ καλά και σκεφτόμαστε ωραία πράγματα και για το μέλλον.
-Ποια θέματα σ’ απασχόλησαν περισσότερο στην εν λόγω εργασία;
Η παιδική ηλικία με τις χαρές και τα θαυμαστά της, ο χρόνος και το αποτύπωμά του σε όλες τις φάσεις της ζωής μας, η μοναξιά και η αποξένωση, η προδοσία, η προσφυγιά, το φευγιό και ο θάνατος.
-Αφού σ’ ευχαριστήσω για τη συνομιλία μας στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ θα ήθελα ν’ ακούσω τις ευχές σου για το νέο έτος!
Υγεία και δύναμη για όλα όσα έρχονται. Αλληλεγγύη και αγώνα για το κοινό καλό.
- Θα κλείσουμε τη συζήτηση αυτή παρουσιάζοντας κάποια ποιήματα από το πρώτο σου πόνημα «Εν αρχή ην ο λόγος». Εύχομαι να γνωρίσει πολλά ακόμη ταξίδια!
ΜΟΝΟ ΤΟΥ
τιμονάκι πέρα δώθε στο δυνατό άνεμο
ρόδες ξεχαρβαλωμένες
κάτω από μια ξεγυμνωμένη κληματαριά
πόσο νομίζεις ότι θα αντέξεις;
σε ένα καλοκαίρι όλο γέλια και υποσχέσεις
ξεγελάστηκες
έρχονται μπόρες, χειμώνες παγεροί
πού υπολόγιζες;
κάτι περαστικά, χαμένα πουλιά
κάθονται στη σέλα σου
απέναντι το τζάμι φωτίζει
τρενάκι στις ράγες ιλουστρασιόν
κι αν σπρώξω την πόρτα
και σου δώσω μια και βουρ;
Ακούγονται φωνές στην αλάνα
τι λες,τα καταφέρνεις;
ΤΑ ΒΕΛΟΥΔΙΝΑ ΧΕΙΛΗ
εκεί στο στρίμωγμα, αχ, του υπογείου πρώτη φορά το είχα δει
κι ύστερα ξανά σε ομήγυρη μεγάλη, φωνασκούσα, να δαγκώνονται.
Όχι, όχι δεν τα πόθησα τουλάχιστον στα φανερά,
από την άλλη όμως για κοίτα πώς στολίζουν
σκουλαρικάκια πλουμιστά στο φόρεμα το διάφανο του ήλιου μισοφόρι,
άκου πώς ψιθυρίζουν λόγια τρυφερά
στο αυτί του εραστή την ώρα που ξαπλώνει
μουρμουρητό και προσευχή στον αητό τα μάτια του πώς κλείνει.
Και ξάφνου χτες να σεργιανούν απέναντι στο σκονισμένο δρόμο
μαγιάτικο στεφάνι φλέγεται στου Αϊ-Γιάννη την πυρά αυτό το καλοκαίρι.
Σ' ΕΧΩ ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙ
στην κάψα του μεσημεριού
σ' έχω αναζητήσει
εσύ να γυρνάς απ' το φροντιστήριο
κι εγώ δήθεν στο φούρνο για ψωμί
στο άδειο το δωμάτιο το φοιτητικό
δεύτερος όροφος πρώτη πόρτα αριστερά
στάση να μην κάνει ποτέ
τ'αναθεματισμένο ΚΤΕΛ
πιο θαρραλέα, ένα βράδυ, βαθιά μεσάνυχτα
την πόρτα σου γρατζούνισα
σαν γάτος πεινασμένος
αλλού έδινες φιλί
και τώρα ναυαγός ξανά
τι κι αν σε οικείες θάλασσες
πάλι στη βάρδιά σου τη βραδινή,
αιχμάλωτος είμαι
ΤΑ ΠΑΛΙΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΑ
Τα παλιά σημειωματάρια
σε βρίσκουν σε ακατάλληλες στιγμές .
στην παραζάλη της αναμονής στην αίθουσα αεροδρομίου
στο συρτάρι του γραφείου ανάμεσα σε χαρτιά και σημειώσεις
στο κομοδίνο μαζί με τις παστίλιες για τον πονόλαιμο
κι αν κάποτε είχαν μία κάποια χρήση
τώρα δεν έχουν ουδεμία
τηλέφωνα εδώ και εκεί ανθρώπων που δεν κάλεσες
μήνες και ημέρες που φέρουν βαριά τη μολυβιά της διαγραφής
λόγια σπουδαίων που έλπιζες να σου αλλάξουν την πορεία . μα φευ!
Και σχέδια, προπάντων σχέδια, ημιτελή
όπως τούτο δω το σημείωμα στο υποσέλιδο,
από λέξεις έτοιμες λες να γλιστρήσουν στο χείλος
του γκρεμού
ΞΕΡΩ ΕΝΑΝ ΧΡΙΣΤΟ
Ξέρω έναν Χριστό.
τα αδέσποτα πιστά τον ακολουθούν
τα πουλιά τρώνε από τις χούφτες του
το ψάθινο καπέλο κρύβει τον ιδρώτα
τις αυλακιές στο πρόσωπο
καρέ πουκάμισο φαρδύ
πανωφόρι παλιό,στρατιωτικό
Ξέρω μια Παναγιά .
την έχουνε φάει οι δρόμοι
κουτσούβελα, γυμνά πατουσάκια και φωνές
καρότσια με σιδερικά και παλιοπράγματα
σπιτικό έχουνε θαρρείς
μία αυλή στον παράδεισο
στα πόδια του πατέρα
στη γειτονιά μένουν
δυο σπίτια παρακάτω
σε εκείνο το χωράφι το χρυσό
σύνορο με του ουρανού το φως
στο δρόμο προς την Ανατολή
καβάλα στης θάλασσας τ' όνειρο
"ΓΕΡΑΜΑΤΑ! ΤΙ ΠΑΡΑΞΕΝΟ ΠΡΑΓΜΑ"
Θα 'ρθει η εποχή που θα ζώνεις
ψηλά τα παντελόνια σου
που όλο και κάποιος νέος
θα περνά από δίπλα σου
και θα σκέφτεται τη νιότη σου
που πάει, χάθηκε
τα παπούτσια σου θα 'ναι εκείνα
τα μαύρα,τα χοντρά,τα μονοκόμματα,
δύσκολα θ' αναγνωρίζεις και θα
αναγνωρίζεσαι
οι καλύτεροι φίλοι σου - αλήθεια είχες ποτέ;-
θα'χουν φύγει και οι αγαπημένοι σου
μακριά θα είναι, πολύ
στην άκρη θα κάνεις μη σε πατήσει
η ορμή του κόσμου
που δεν καταλαβαίνεις
μόνος κι έρημος θα μείνεις να αναρωτιέσαι
τα λόγια του ποιητή:
"Γεράματα! Τι παράξενο πράγμα είναι αυτό
που συμβαίνει ξαφνικά σε ένα μικρό αγόρι",
κι όμως αυτά τα λόγια εσένα θ' αφορούν.
Βρείτε την ποιητική συλλογή του Μιχάλη Μελαχροινούδη "Εν αρχή ην ο λόγος " στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://www.paratiritisbooks.gr
