Σήμερα στη στήλη "Να σε γνωρίσω καλύτερα" επέλεξα να συζητήσω μ' έναν εκλεκτό καλεσμένο, τον λογοτέχνη Νίκο Α. Πουλινάκη. Στη μέχρι τώρα δημιουργική του πορεία στη συγγραφή έχει δημοσιεύσει τρεις ποιητικές συλλογές κι ένα παιδικό βιβλίο, ενώ έχει συμμετάσχει σ' ένα συλλογικό τόμο παραμυθιών. Το πιο πρόσφατο πόνημά του είναι η ποιητική συλλογή "Δασοτόπι εύφλεκτων ουλών" που κυκλοφόρησε μέσα στο 2022 από τις Εκδόσεις Ροδακιό. Με τον φιλοξενούμενό μου μιλήσαμε και γι' αυτό και για πολλά άλλα! Ας τον ακούσουμε!
Συνέντευξη: Αγγελική Καραπάνου
- Νίκο μου, χαίρομαι που σε φιλοξενώ ξανά στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ. Για αρχή θα ήθελα να σε ρωτήσω πότε άρχισες να εκφράζεσαι με τον γραπτό λόγο. Θυμάσαι την πρώτη σου απόπειρα γραφής;
Αγγελική , κατ΄ αρχάς , σε ευχαριστώ ολόψυχα για την τιμητική πρόσκληση να συνομιλήσουμε στο φιλόξενο ιστολόγιο « ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ » που διατηρείς και επιμελείσαι. Η ενασχόλησή μου με το γράψιμο ξεκινάει από πολύ νωρίς στη ζωή μου. Σταθμός για την περαιτέρω πορεία μιας χουφτίτσας γλυκόπικρων φερσιμάτων της γραφίδας μου υπήρξε η γνωριμία μου με τον Αντώνη Σαμαράκη το 1981. Ακόμα θυμάμαι την πρώτη μου απόπειρα γραφής με τίτλο : « Καιροί ». Σαν τους κουρσάρους / αρμενίζουν στην καρδιά μας οι καιροί / Χειμώνες – καλοκαίρια τα λάφυρά τους. Ήμουν μόλις 22 χρονών.
- Γράφεις κάθε μέρα, ή σπάνια και με δυνατά συναισθηματικά ερείσματα;
Στο γράψιμο δεν έχω ωρολόγιο πρόγραμμα. Μπορώ να γράφω μέρα ή νύχτα. Γράφω για ό,τι με πνίγει. Μεγάλωσα πια. Κι αρχίζω να μοιράζω χαρτζιλίκια ονείρων. Παίρνω το ύφασμα της καρδιάς μου και ράβω λέξεις που προέρχονται από έρωτα , λύπη , χαρά , αγανάκτηση , πόνο , δάκρυ , και κυρίως έγνοια για τον φτωχό και ανήμπορο άνθρωπο.
- Μέχρι τώρα σε έχουμε δει να ασχολείσαι με την ποίηση, το χαϊκού, το παραμύθι, την παιδική λογοτεχνία. Υπάρχει κάποιο είδος που δεν έχεις καταπιαστεί ακόμη αλλά θα ήθελες;
Δεν έχω καταπιαστεί ακόμη με το μυθιστόρημα. Δεν μπορώ. Δεν μπορώ να ψηλαφίζω ιδρωμένους και αιμόφυρτους πρωτεύοντες και δευτερεύοντες χαρακτήρες ηρώων. Είναι και πολλά τα υλικά που πρέπει να έχω στη διάθεσή μου για να πραγματοποιήσω ένα τέτοιο μεγαλόπνοο εγχείρημα. Δεν είναι παίξε γέλασε. Χρειάζομαι οπωσδήποτε αντισεισμικούς αρμούς , αστάρια , αντλίες μπετόν , γαρμπίλια , χαρμάνια , δοκάρια , μυστριά , αλφάδια , σκαλωσιές , κουφώματα , μαρμαροποδιές , σοβαντίσματα. Μεγάλη σκοτούρα. Δεν τα μπορώ αυτά. Άλλωστε δεν « πιάνουν » τα χέρια μου. Δεν μπορώ να κλειστώ σε τέσσερις τοίχους και ώρες ατελείωτες να οικοδομώ. Λυπάμαι. Δεν μπορώ. Κι εγώ θέλω να ζήσω. Θέλω τον ήλιο συνταξιδιώτη μου. Του τα ΄χω μαζεμένα. Θέλω τον αφιλότιμο να τον ξεπαραδιάσω. Να του ροκανίσω όλη του την προίκα.
- Ποιοι λογοτέχνες έχουν γράψει μέσα σου;
Σημεία αναφοράς μου : Σολωμός , Βάρναλης , Ρίτσος , Σεφέρης , Ελύτης , Βρεττάκος , Πολυδούρη , Λειβαδίτης , Κατερίνα Γώγου , Εμπειρίκος , Τίτος Πατρίκιος , Κατερίνα – Αγγελάκη Ρουκ.
- Τι σου αρέσει να διαβάζεις σ’ αυτή τη φάση της ζωής σου;
Την τελευταία περίοδο διάβασα πάρα πολύ. Διάβασα τα « Πρωτοβρόχια » του Σπύρου Κιοσσέ , « Η ΜΟΥΤΑ και άλλες ιστορίες » , « Κόμπο τον κόμπο » της Δήμητρας Λουκά , « Το χρονικό ενός δυσλεκτικού » του Γιάννη Πάσχου , « Το χιόνι των Αγράφων » του Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη , « Γενόσημα » του
Κωνσταντίνου Λουκόπουλου , « Να είχα , λέει , μια τρομπέτα » της Μάρως Δούκα , « Εμμανουήλ και Αικατερίνη » της Ρέας Γαλανάκη , «ΡΙΜΑΧΟ » του Παναγιώτη Νικολαΐδη , « άπνοια » του Νίκου Κουρμουλή , την « Ανδρωμάχη » του Κώστα Ακρίβου , « stanza » της Μαρίας Καντ ( Καντωνίδου ). Ξαναδιάβασα με θρησκευτική ευλάβεια « Τα κάτοπτρα » του Γιώργου Δουατζή , « Ο βιωμένος χρόνος » της Διώνης Δημητριάδου και τα « Χοϊκά , Χάικου και Δεπέλλιχοι συν δύο δοκίμια » του Γιώργου Ρούσκα.
- Ποια γνωρίσματα έχουν οι σπουδαίοι στη λογοτεχνία κατά τη γνώμη σου;
Ένα και μοναδικό γνώρισμα έχουν οι σπουδαίοι στη λογοτεχνία κατά την ταπεινή μου άποψη. Είναι δεξιοτέχνες στη σπατάλη των συναισθημάτων τους.
- Τι νομίζεις πως εξελίσσει έναν γραφιά στην πάροδο του χρόνου;
Όταν η ψυχή του κατορθώνει να φέρνει στην επιφάνεια την ερμηνεία του ήθους και της σεμνότητας.
- Πιστεύεις στα μαθήματα δημιουργικής γραφής που ευδοκιμούν πολύ τα τελευταία χρόνια; Έχεις παρακολουθήσει ποτέ τέτοιους κύκλους σπουδών;
Όχι. Δεν έχω παρακολουθήσει παρόμοιους κύκλους σπουδών. Πιστεύω το να είναι κάποιος δημιουργός είναι καθαρά υπόθεση προσωπική. Όντως τα τελευταία χρόνια η δημιουργική γραφή άρχισε να γίνεται αντικείμενο διδασκαλίας. Πολλοί πηγαίνουν σε διάφορα σεμινάρια δημιουργικής γραφής επηρεασμένοι από την ευκολία με την οποία μπορείς να εκδώσεις σήμερα προσδοκώντας μια μεγάλη επιτυχία. Όμως σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν συνταγή επιτυχίας. Τα θεωρώ χρήσιμα. Βεβαίως. Βοηθούν στο να αναπτυχθεί το λεξιλόγιό σου , η δημιουργική σκέψη σου. Να βελτιώσεις την ποιότητα των υλικών με τα οποία θα δομήσεις το οποιοδήποτε έργο σου. Και φυσικά , αποκτούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον αυτά τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής ανάλογα με την επάρκεια των διδασκόντων. Ωστόσο το σπουδαιότερο δομικό υλικό είναι η ψυχή του κάθε δημιουργού. Χωρίς ψυχή δεν γίνεται το παραμικρό. Άραγες η αναζωπύρωση , η φούντωση της φωτιάς μιας ψυχής διδάσκεται ; Ειλικρινά δεν μπορώ να φανταστώ τον στρατηγό Μακρυγιάννη σε σεμινάριο δημιουργικής γραφής.
-Τα περισσότερα ποιήματά σου είναι βιωματικά, κοινωνικής παρατήρησης, φανταστικής περιδιάβασης ή κάτι άλλο;
Είναι και βιωματικά. Όμως κάθε φορά που πιάνω το μολύβι ποθώ να γίνομαι ο σεναριογράφος της αγράμματης ευφράδειας κάθε πονεμένου και ραγισμένου βλέμματος. Με ενθουσιάζει η κατανομή της αγκαλιάς του κάθε βλέμματος. Τρελαίνομαι να εποπτεύω τις ομοφωνίες και τις παραφωνίες των ιστοριών του κάθε βλέμματος. Κι έτσι αρμέγω καλύτερα την άφιξη της έκστασης των εξομολογήσεων του κάθε βλέμματος.
- Σε ποιον πρωτοδιαβάζεις ένα ποίημα ή ένα λογοτεχνικό σου κείμενο;
Η γραφή είναι ιεροτελεστία. Χρειάζομαι απόλυτη ησυχία όταν γράφω. Μονάχα στα βάθη μου συνηθίζω να διαβάζω φωναχτά την κάθε λέξη. Για να ακούω τον ρυθμό της. Να νιώθω την ανάσα της και τις έντονες μυϊκές συσπάσεις του προσώπου της.
- Λένε πως η ποίηση είναι για λίγους. Μπορείς να σκεφτείς κάποια βήματα για ν’ αλλάξει αυτό το σκηνικό προς το καλύτερο;
Λένε πως η ποίηση αφορά λίγους. Και συγκεκριμένα κάποιους « φευγάτους » που ασχολούνται με την μελέτη των άστρων. Επικρατεί δυστυχώς αυτή η εντύπωση γιατί ο πολύς κόσμος δεν βρίσκει πλέον στα ποιήματα αυτό που του λείπει. Ψυχή. Μια ψυχή που να χοροπηδά από έγνοια για τον συνάνθρωπο. Μια τοσηδά ψυχούλα η οποία θα σταθεί στο πλάι του και θα χωρά όλους τους πόνους αυτής της ζήσης. Τι θαρρείς πως θέλει ο δόλιος ο άνθρωπος του καιρού μας ; Θέλει να χορταίνει φαΐ. Δώσ΄ του ψυχή λοιπόν , να λαδώσει το άντερό του. Δώσ΄του το : « Είμαι αητός χωρίς φτερά » , το « Δυο πόρτες έχει η ζωή » της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου , το « Της γερακίνας γιός » του Κώστα Βίρβου. Και τότε να δεις πως καρδαμώνει η ψυχή. Και γίνεται θεριό ανήμερο. Και σηκώνεται να χορέψει ζεϊμπέκικο. Κι ανοίγει τα χέρια της η ψυχή σε σχήμα σταυρού. Σαν να θέλει να σταυρώσει όλα της τα ντέρτια. Και τρίζουν τα θεμέλια τούτης της γης. Νομίζεις πως μεμιάς θα γενεί χίλια κομμάτια όλη η πλάση. Και παραμένουν τα χέρια της ψυχής ορθάνοιχτα σε σχήμα σταυρού. Σαν να θέλει να μεταμορφωθεί σε βραχοκιρκίνεζο. Να πετάξει στα ουράνια. Και τότες άς τολμήσει κάποιος να ξεστομίσει πως η ποίηση είναι για τους λίγους. Ας σκάψουμε προσεκτικά το χώμα της ψυχής μας. Να αφρατέψει. Και τότες θα φυτρώσουν θαύματα.
- Πάμε στην πιο πρόσφατη ποιητική σου δουλειά «Δασοτόπι εύφλεκτων ουλών» που κυκλοφόρησε μέσα στο 2022 από τις εκδόσεις «Το Ροδακιό». Τι σημαίνει αυτός ο τίτλος; Πώς τον επέλεξες;
Ολάκερη η ζωή μας είναι ένα « Δασοτόπι εύφλεκτων ουλών ». Έξω φυσάει κατακρεουργημένα χαμόγελα. Ειδικά τούτη η δίκοπη εποχή παίρνει καρφίτσες και νήμα και παίζει κοπτική και ραπτική με τα ονείρατά μας , τις ελπίδες μας για ένα καλύτερο αύριο.
- Σε ποια περίοδο γράφτηκε αυτή η ομάδα ποιημάτων;
Αυτή η ομάδα ποιημάτων γράφτηκε σε δύο περιόδους. Μετά την απώλεια των γονιών μου και μετά την γνωριμία μου με ένα πάνσοφο καλικαντζαράκι που γνώρισα στην κοιλάδα των Σερρών. Εκεί στο πάρκο των Αγίων Αναργύρων. Τούτο το καλικαντζαράκι με έμαθε να μεταποιώ τη φόδρα της ζωής. Με έμαθε να ρουφώ αιμοσφαιρίνες μοσχοβολιστών ονείρων. Με δικές του παρορμήσεις ξεδιψώ στο πιο ακριανό γράμμα γιορτινών φιλιών. Και γίνεται το δάκρυ του δώρο αγιασμού να μεταλάβω. Χρωστώ πολλά σε τούτο το σκανταλιάρικο καλικαντζαράκι γιατί στέκεται φλέβα στο λαιμό μου. Μια φλέβα που λυσσάζει για ουρανό.
- Πες μας δυο κουβέντες γι’ αυτή την εργασία σου. Ποια θέματα σ’ απασχόλησαν ιδιαίτερα αυτή τη φορά;
Οι ανεκπλήρωτοι έρωτες , υποδηλωμένη και ανασφάλιστη εργασία , εκτός ωραρίου εργασία , καταβαράθρωση της ποιότητας των ανθρωπίνων σχέσεων , πόλεμοι , μοναξιά , αφροντισιά ονείρων , φτώχεια , υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος , απώλειες αγαπημένων προσώπων. Με δυο λόγια σκορπάω τον σπόρο της ψυχής μου να φάνε , να χορτάσουν οι ψυχές των ανθρώπων και τα ορφανά πουλάκια.
- Θα μοιραστείς μαζί μας κάποια ποιήματα από το όμορφο δασοτόπι σου;
Μετά χαράς.
ΦΙΛΙ
Η μάνα μου έκανε το σταυρό της
και μ' ένα φιλί σκέτο μετάξι
καλόπιανε το εύχυμο τ' ουρανού.
Για να το κάνει μασουράκι.
Ύστερα ξήλωνε το στρώμα μου
και το 'χωνε βαθιά μέσα.
Να 'χω σαν προικιό
δυο δράμια φρέσκο όνειρο
που αναπνέει την επάρκεια των αστεριών.
ΑΠΟΒΡΑΔΙΣ
Αποβραδίς φτιάχνω πόρτες και παράθυρα
στα όνειρά μου , γιατί πούντιασαν
στο ίδιο στενόμακρο σύγνεφο να κοιμούνται.
Αν με φώναζαν νωρίτερα θα τους έριχνα
κοφτές βεντούζες με τις αποτυπωμένες δαχτυλιές
ψυχωμένων εύχυμων ουρανών.
Η ΦΟΔΡΑ ΤΩΝ ΜΑΤΙΩΝ ΜΟΥ
Ε ναι , λοιπόν ! Από τότε που με καταδιώκουν
οι ώρες αναχωρήσεων και αφίξεων
όλων των αυριανών στίχων
αλλάζει η φόδρα των ματιών μου
και γλυκαίνει ο κόσμος.
Γίνεται ανθρωπινότερος !
- Για το τέλος θα ήθελα ν’ ακούσω τις ευχές σου για το νέο έτος.
Εύχομαι ολόψυχα μια εγγράμματη νέα χρονιά που θα λύνει τα δυνατά σταυρόλεξα της καθημερινότητας. Για να μπει , επιτέλους , το νερό στ΄ αυλάκι της ψυχής μας. Να ποτίσει το χώμα και τις ρίζες της. Μπας κι ανθίσει μια στάλα και βάλει πλώρη για Άνοιξες.
- Σ’ ευχαριστώ γι’ αυτή τη συνομιλία!
Ευχαριστώ για την άψογη φιλοξενία.
Βρείτε την ποιητική συλλογή του Νίκου Α.Πουλινάκη "Δασοτόπι εύφλεκτων ουλών" στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://www.politeianet.gr
