Τον Φεβρουάριο του 2021 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Ροές τα βιβλίο "Τα λόγια που ειπώθηκαν". Πρόκειται για μια συλλογή δεκατριών αφηγημάτων του Βούλγαρου συγγραφέα Ελίν Πελίν. Τη μετάφραση των κειμένων υπογράφει ο Πάνος Σταθόγιαννης. Για το έργο αυτό θα μας μιλήσει η ποιήτρια Πόπη Παντελάκη.
Τα λόγια που ειπώθηκαν ΕΛΙΝ ΠΕΛΙΝ
Νουβέλες και διηγήματα
Μετάφραση : Πάνος Σταθόγιαννης
Εκδόσεις Ροές - έτος έκδοσης 2021
γράφει η Πόπη Παντελάκη
Κρατώντας το βιβλίο αυτό στα χέρια μου έμαθα για πρώτη φορά την ύπαρξη του Βούλγαρου συγγραφέα Ελίν Πελίν , ψευδώνυμο του Ντιμίτερ Ιβανόφ Στογιάνοφ (1877 – 1947). Στην πατρίδα του αγαπήθηκε όσο ελάχιστοι άλλοι συγγραφείς. Έγραψε σχεδόν όλα τα είδη του λόγου αλλά απέφυγε τα πολυπρόσωπα μυθιστορήματα . Έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από σαράντα γλώσσες.
Το βιβλίο περιέχει 13 αφηγήματα στα οποία κυριαρχεί ο άνθρωπος και οι ανθρώπινες σχέσεις αλλά και η φύση σε όλο της το μεγαλείο. Οι ιστορίες ξετυλίγονται σε αγροτικές περιοχές κατά κύριο λόγο. Στα χωράφια όπου οι άνθρωποι καταγίνονται σε κοπιαστικές αγροτικές εργασίες , σε αγροικίες , σε χωριά.. Θα μπορούσαν οι ιστορίες αυτές να περιγράφουν την ζωή των αγροτών σε οποιαδήποτε Βαλκανική χώρα και στην Ελλάδα πριν από 80 – 100 χρόνια. Οι περιγραφές της φύσης είναι απόλυτα ζωντανές, σαν πίνακες ζωγραφικής. Τα στάχυα , οι θεριστές , ο ήλιος τα ζώα όλα δημιουργούν εικόνες ανεξίτηλες στη μνήμη. Το διήγημα "οι Γέρακες" που έχει γυριστεί και ταινία , περιγράφει τη ζωή μιας πολυμελούς οικογένειας γαιοκτημόνων , που αποτελείται από τους γονείς τους , τρεις γιους και τις γυναίκες τους, καθώς και τα εγγόνια . Όσο ζει η μάνα , ο ένας εκ των δύο πυλώνων της οικογένειας, φαίνονται όλα να κυλούν ομαλά. Όταν όμως πεθαίνει και παράλληλα ο πατέρας αποδυναμώνεται γερνώντας, αρχίζουν όλα τα κρυμμένα πάθη και οι αντιζηλίες κυρίως για περιουσιακά θέματα να βγαίνουν στην επιφάνεια. Το τέλος είναι δραματικό, έρχεται ως φυσικό επακόλουθο της μεγάλης έχθρας μεταξύ των αδελφών. Ο συγγραφέας δείχνει γυμνή την ανθρώπινη ψυχή χωρίς να ωραιοποιεί καταστάσεις. Οι άνθρωποι είναι ικανοί για όλα. Για τα καλύτερα και για τα πλέον ειδεχθή. Στο διήγημα που προσωπικά θεωρώ όαση μες στο βιβλίο λόγω του χιούμορ που χρησιμοποιεί ο Πελίν και είναι το "Χάνι του Στέτινο" , πρωταγωνίστρια είναι η όμορφη γυναίκα του ιδιοκτήτη του η οποία με τη χάρη , την ομορφιά και την αθώα ( ; ) τσαχπινιά της αιχμαλωτίζει τους πελάτες που πρώτη φορά έρχονται στο χάνι. Ο δήμαρχος , ο καλόγερος , ο αγρότης και ο αγροφύλακας . Εξ αιτίας της κάθισαν ενώ υποτίθεται όλοι βιάζονταν γιατί είχαν επείγουσες δουλειές , έφαγαν , ήπιαν πολύ κι έφυγαν το σούρουπο μόνο και μόνο γιατί καταγοητεύτηκαν από τις χάρες της νέας γυναίκας ! Στην σελίδα 133 ο Πελίν περιγράφει : ‘’ έτσι όπως έσκυβε , το βαρύ της στήθος πίεζε και μισάνοιγε το μπούστο της και η θέα της σφριγηλής τη σάρκας τραβούσε σαν μαγνήτης τα βλέμματα των τεσσάρων αντρών. Την κοίταζαν σαν πεινασμένα αρπακτικά . Ο Μπλαντέν χλόμιασε κι άρχισε να στρώνει το ανύπαρκτο μουστάκι του . Το καλογεράκι έκλεισε το μάτι στον δήμαρχο , ενώ ο Στόιτσκο τράβηξε προς τα πίσω τον σκούφο του. Γενικά οι ήρωες στα διηγήματα του Πελίν παρουσιάζονται με όλες τις αδυναμίες και τα πάθη τους, με κυρίαρχο την απληστία για χρήμα που φτάνει ως την αδελφοκτονία . Σε πλήρη αντίθεση με την ομορφιά και την γαλήνη της φύσης το πλαίσιο όπου συμβαίνουν τα πλέον φοβερά : οι καβγάδες , οι προδοσίες , οι φόνοι , οι πολιτικές δολοπλοκίες . Πιστεύω ότι το έργο του Πελίν θα συγκινήσει δυνατά την ψυχή του αναγνώστη.
