Σήμερα έχω προσκαλέσει στη στήλη «Στα βαθιά» τη λογοτέχνιδα Μαρία Σύρρου. Η καλεσμένη μου σπούδασε δημοσιογραφία και θέατρο. Εργάστηκε ως συντάκτρια κι επιμελήτρια ύλης. Έχει εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές κι ένα έμμετρο θεατρικό. Ποιήματα και διηγήματά της έχουν δημοσιευτεί στον έντυπο κι ηλεκτρονικό τύπο. Η ποίησή της είναι αφηγηματική, βιωματική κι εξομολογητική. Η πένα της αποδίδει με υψηλή ευκρίνεια και μοναδική ευαισθησία αυτά που βλέπει η δημιουργός. Ο λόγος της είναι πλούσιος, περίτεχνος και συγκινησιακά βαθύς. Η ποιήτρια άλλοτε επιχειρεί τη συνομιλία με το εγώ της κι άλλοτε την καταγραφή της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας. Καταφέρνει να εκφράζει καίρια το συναισθηματικό αποτύπωμα των εμπειριών. Θ'απολαύσουμε δέκα θαυμάσια ποιήματά της!
[Από την ακυκλοφόρητη συλλογή Ανακρούσματα ηλιοστασίου.]
Σύνορο δάκρυ
Αυθόρμητο κι ωστόσο, εκ προμελέτης
πάντα απαγορευμένο ήταν το κλάμα μου
πίσω από μια καλά κλεισμένη πόρτα
πάντα μοναχικό, βουβό, συνεσταλμένο
σα για να κρύψει ανεξιχνίαστες ντροπές
– προγονικές, παρούσες ή μελλούμενες
δικές μου ή δικές σου, αδιάφορο.
Τι θα ωφελούσε κι αν το μάθαινα ή το μάθαινες.
Μα τώρα που οι πόρτες και τα σύνορα
ανοιγοκλείνουν αίφνης γύρω μου και μέσα μου
(ίδιο παιγνίδι βρεφικό παιγμένο από ενήλικες
με γερασμένη πια συνείδηση και τύψη)
θα βγω στους δρόμους για να κλάψω.
Μέσα σε δρόμους πολυσύχναστους
θα κλάψω δάκρυα ποταμούς μέχρι που να στερέψω
να εξιχνιάσω τις ντροπές μέχρι να τις ξεπλύνω
– προγονικές, παρούσες ή μελλούμενες
δικές μου ή δικές σου, αδιάφορο.
Τι θα ωφελούσε κι αν το μάθαινα ή το μάθαινες.
Κι έτσι θα πορευτώ, με πόρτες διάπλατες, με
κλάμα αδέσποτο με μόνο σύνορο το δάκρυ.
*
Λυγμός της χαρμολύπης
Στη Μαντώ
Έτσι όπως καθόμασταν ανέμελες
ανάμεσα σε πρόσωπα οικεία
και κουβεντιάζαμε τα τρέχοντα
ξάφνου μια νύξη ντροπαλή αιωρήθηκε
και μου φανέρωσες σεμνά το μυστικό σου.
Θήλεια κλωστή – στο άλικο του αίματος
βαμμένο υφάδι – καθώς ανάβλυζε
από τις δροσερές παρειές σου
άδραξε τη στιγμή και την οδήγησε θριαμβικά
μπρος στο αφανέρωτο ακόμα μυστικό μου.
Όπως αντάμωσαν στο φως τ’ απόκρυφα
στέναγμα γίναν και λυγμός γυναίκας
που η χαρμολύπη την αλώνει.
Μια στέρηση απροσδόκητη
(υστέρηση στην καθαρτήρια ρύση)
άνοιγε τώρα έναν κύκλο στη ζωή σου
κι έκλεινε στη δική μου έναν.
Για να θυμάμαι τούτη τη γλυκιά αντάμωση
κέντησα κομποβελονιά δυο κόκκινα κρινάκια
πάνω σε άσπρο ολομέταξο μαντίλι
και δίπλωσα μαζί τα μυστικά μας
να απαλύνει η χαρά τη λύπη.
***
[Από τη συλλογή λογότυπα (εκδ. Ηριδανός, 2019)].
αβλεψίες και παραβλέψεις
καλή σας μέρα, οπτικέ μου.
τηλεφωνώ για να σας παραγγείλω
ένα ζευγάρι ματογυάλια.
μ’ ακούτε;
τον έναν από τους δυο φακούς
τον προτιμάω κοίλο.
καθώς θ’ αναποδογυρίζει
σκέφτηκα
το καθετί που βλέπω
ίσως ξυπνάει το θυμικό μου.
πώς σας φαίνεται;
αριστερός ή δεξιός φακός
το ίδιο μού κάνει.
ο έτερος, ωστόσο, θα ’θελα να ’ναι
οπωσδήποτε κυρτός φακός.
λίγη αντικειμενικότητα δε βλάπτει
στο, έτσι κι αλλιώς, υποκειμενικό μου βλέμμα.
θα καταφέρω, λέτε, να κρατήσω
ταυτοχρόνως
και τα δυο μάτια μου ανοιχτά;
χρειάζομαι τη συμβουλή σας.
πώς είπατε;
αδυνατείτε διά τηλεφώνου
να μετρήσετε τα κέντρα μου;
θα προτιμούσα, αν δεν έχετε αντίρρηση
να αποφύγω κάθε συμμετρία.
θέμα ιδιοσυγκρασίας, καταλαβαίνετε.
όσο για τους βαθμούς διόρθωσης
το αφήνω στη διακριτική ευχέρειά σας.
αντιλαμβάνομαι μια κάποια
ανησυχία στη φωνή σας, οπτικέ μου.
φοβάστε μήπως χάσω
διά παντός την όρασή μου;
παρακαλώ, μη θορυβείστε
δηλώνω εκ πεποιθήσεως τυφλός.
πώς; αν είστε σύμφωνος με τα υπόλοιπα
δεν πρόκειται να τα χαλάσουμε στο σκελετό.
είμ’ ανοιχτός, να ξέρετε, σ’ όλα τα χρώματα.
πώς είπατε, οπτικέ μου;
αφού επιμένετε λοιπόν, ακούστε
το σκελετό τον προτιμώ κοκάλινο
με dna επαναστάτη.
*
θερινή συγχορδία
η ακινησία κατανυκτική, παύση ολοκλήρου
λουσμένη τη νυχτερινή δροσιά του θέρους
ώσπου ανέμισε πυρρόξανθη η χαίτη του ορίζοντα
κι ο μέγας ήλιος, μαέστρος αξεπέραστος
ανάγγειλε τον ερχομό μιας ολοκαίνουργιας ημέρας.
πρώτα, ξεπρόβαλαν δειλά
της χελιδόνας τα καλωσορίσματα
μ’ ένα τραγούδι λυρικό, πολυταξιδεμένο
πάνω στον τρίφυλλο ανθό της βουκαμβίλιας.
ευθύς, η δεκοχτούρα καλημέρισε
με τον επίμονο, τον παρακλητικό ρυθμό της.
δίπλα, η πικροδάφνη κι η τριανταφυλλιά
στις αποχρώσεις της χαράς παραδομένες.
να κι η σεμνή μολόχα και το γιασεμί
με τον τρελό του μύρο.
ξάφνου, στα μοσχοπράσινα κλαριά
του νεαρού πευκώνα
εισέβαλε για ισοκράτημα
το φάλτσο βουητό της μύγας
παραμερίζοντας της πεταλούδας τη σιωπή.
μ’ έναν υψίφωνο γατοκαβγά κι απανωτά
διάσπαρτα αλυχτίσματα στο μπάσο
ήχησε το φινάλε της εξαίσιας συναυλίας
καθώς μονότονες οι πράξεις του ανθρώπου
προστέθηκαν αργόσυρτες στην παρτιτούρα.
*
τελετουργία
συνέβη χτες, θα ήταν επτά και τέταρτο
ώρα του οκτώβρη, μούχρωμα.
είπα να κάνω ένα τσιγάρο στην αυλή
– καταφυγή και καταφύγιο η αυλίτσα μας
εδώ, στο γκαζοχώρι –
παρέα με την αγγελική και τη ροδιά
καθώς το συνηθίζω.
με το που έγειρα την πόρτα για να βγω
αξιώθηκα ένα θέαμα πρωτόγνωρο
για τα δικά μου μάτια.
όνειρο έμοιαζε
μα, σας τ’ ορκίζομαι, συνέβη.
τα είδα να στροβιλίζονται σ’ ατέρμονο χορό
– δέκα με δεκαπέντε (αν υπολόγισα σωστά)
μικρά, αθόρυβα κοτσύφια –
να καταδύονται μέχρι τη γης
κι ύστερα πάλι προς τον ουρανό να υψώνονται
σε μια τελετουργία απόκοσμης σιγής.
φοβήθηκα για μια στιγμή
– ντρέπομαι, το ομολογώ –
για την αδιακρισία ετούτη
να παραστώ απρόσκλητη στη δειλινή μυσταγωγία.
συνέβη, μα δεν το ’θελα, τ’ ορκίζομαι.
κλείστηκα μέσα βιαστική
κι απ’ το παράθυρο
πάσχιζα να διακρίνω τι και πώς.
θα είχε περάσει κιόλας τέταρτο
όταν ο άρχων τελετάρχης κότσυφας
κύκλωσε έναν κύκλο τη ροδιά
κι ύστερα χάθηκε στην αγκαλιά της φυλλωσιάς της.
τα υπόλοιπα τον ακολούθησαν
– με την αράδα του το κάθε ένα –
ώσπου το δέος άγιασε του θάμπους την αυλή
που στεφανώθηκε τη νέα σελήνη.
*
ιδιοτροπίες
αυτός ο κυνηγάρης σκύλος
που τον παράτησαν λυτό
τρεις μέρες τώρα
στο ταρατσάκι τού απέναντι διώροφου
πείσμωσε κι ούτε τρώει ούτε πίνει.
αρνείται να δεχτεί, όπως φαίνεται
μια τέτοια ελευθερία
που του εκχώρησαν με το στανιό τ’ αφεντικά του.
πείσμωσε κι όλο κλαίει.
κλαίει πάλι απόψε
και δεν του καίγεται καρφί
ούτε για τους αστερισμούς, που όλο συνωμοτούν
καθώς φυλάνε τσίλιες στα ακατονόμαστα
ούτε για τη σελήνη, που αργοσβήνει μοναχή
κι εκλιπαρεί για συντροφιά
χαμένη στις αδέσποτες σκιές του δρόμου.
κλαίει και δεν του καίγεται καρφί
που πάλι με ξαγρύπνησε
μ’ αυτόν το βασανιστικό λυγμό του
να μου ξεφτίζει τα όνειρα.
πείσμωσε, κι είναι σα να αποζητάει
το φίμωτρο και το λουρί του.
κομμάτι δύσκολο να την αντέξεις την ελευθερία σου
άμα σε καλομάθουνε στα κανακέματα δεμένο.
*
εχεμύθεια
σήκωσα το ακουστικό βαριεστημένα
– στης ανεργίας μου τα χρόνια
καυχιέμαι πως κατέκτησα
την απαξία της ελπίδας.
από γνωστή στατιστική εταιρεία
κάποια υπάλληλος
– συμβασιούχος ορισμένου χρόνου, υπέθεσα –
με παρακάλεσε για καναδυό ερωτήσεις
ίσαμε να φανεί πως άξιζε το μεροκάματο.
σάστισα μπρος στην ειλικρίνειά της
με ρώτησε, απάντησα.
ήθελα τόσα άλλα να της πω
– για τη χαμένη μου αξιοπρέπεια
και τους χαμένους φίλους –
μα δεν ταιριάζανε οι ερωτήσεις.
εκείνη αρκέστηκε να μάθει
ποιες ώρες άκουγα ραδιόφωνο
κι αν είχα βγάλει το πανεπιστήμιο.
με καλημέρισε ύστερα ευδιάθετη
σα να με ήξερε από χρόνια
και μου ευχήθηκε ό,τι καλύτερο
λες κι είχα τα γενέθλιά μου.
τι να σκεφτόταν άραγε;
είναι κάτι συμβάσεις άγραφες
που δε θα λήξουνε ποτέ.
*
homo sapiens
μάταια στριμώχνονται οι στίχοι
να βολευτεί η ανοχή του άστεγου
η ανωνυμία του που προσπερνώ
στο νοτισμένο πεζοδρόμιο.
πώς να υφάνω ξέφτια λόγια
για τη βολή σ’ ένα χαρτόκουτο
την ηδονή του αποτσίγαρου.
«θλίβομαι» πάω να γράψω, μα συντρίβομαι
στον κορεσμό και στη δειλία μου.
τι να σου απολογηθώ και τι ν’ αποσιωπήσω.
δωροδοκώ τις λέξεις και σιγώ
υποταγμένη στην αγέλη.
*
σπουδή στην περιπλάνηση
ανακαλώ το βλέμμα σου
και ψηλαφώ το μίτο του έρωτα
– βυθίζομαι στο άναρχο συναίσθημα.
πλάι μου εσύ, πνέεις ανάσα ούρια
κι ανυποψίαστος, σα ροβινσώνας
στη νηνεμία σου με φυγαδεύεις.
***
[Από τη συλλογή Επιλήσμονες (εκδ. Μανδραγόρας, 2016)].
Συρία. Εις μνήμην
Νασίμπ, Ουιντάντ και τα τέκνα
Φαϊζάλ, Καμάρ και τα τέκνα
Μισέλ, Κολέτ και τα τέκνα
Χαφέζ, Ουλφά και τα τέκνα
Ζακαριγιά, Μαρί και τα τέκνα
Χαλίλ, Γκαντά και τα τέκνα
Μπαντάουι, Σουλεϊμάν, Ζορζ,
Χούσνι, Σάμι, Αντίμπ, Μουτά,
Αλί, Ρενέ, Σάλα, Μαχμούντ, Ραούφ,
Νιζάρ, Ριζκαλάχ, Φρανσίς, Σατί, Χάνα
Άκλαυτοι.
Χαμένοι αριθμοί μες στους χιλιάδες άκλαυτους.
Κι άθαφτοι.
Σοροί ξεβρασμένοι σε αιγιαλούς αλλότριους.
Οστρακισμένοι απ’ τη γενέθλια γη
που αιμορραγεί αιώνες,
τη γη που ξεδιψάει αρχαίο νερό του Ευφράτη.
Τυμβωρύχος ο πόνος μου,
αδράχνει από ναυάγια ξεχασμένα της Μεσόγειου
όστρακα ασβεστολιθικά,
τάφοι και τούτα μες στον υγρό τον τάφο τον αχόρταγο.
Ξορκίζω την άθλια πράξη.
Χαράζω στα κοχύλια ονόματα ακατάληπτα
με σμίλη ένα ρέον δάκρυ, πορθμείο για τον Αχέροντα.
Χαράζω στα χρωματισμένα βότσαλα.
Στο ρόδινο του κοβάλτιου. Και του αίματος.
Στο πράσινο του μολυβδαίνιου. Και του αλτρουισμού.
Στο κίτρινο του κάδμιου. Και της χαράς.
Στο κυανό του χαλκού. Και της ειρήνης.
Θραύσματα από βιβλικά πετρώματα.
Βασάλτης, οψιδιανός, γρανίτης,
τόφφος, σχιστόλιθος, ψαμμίτης,
σκωρία, κίσσηρη, περιδοτίτης,
γνεύσιος, μάρμαρο, χαλαζίτης.
Βότσαλα και κοχύλια
τα παραδίνω με εμβρίθεια ληξιάρχου
στην ανοχή της θάλασσας.
Μυριάδες στο βυθό τα μνήματα.
Λησμονημένα στους αιώνες.
Βιογραφικό σημείωμα
Η Μαρία Σύρρου γεννήθηκε το 1966. Σπούδασε δημοσιογραφία και θέατρο στην Αθήνα, όπου εργάστηκε από το 1988 ώς το 2008 ως συντάκτρια / επιμελήτρια ύλης (ρ/σ ΑΘΗΝΑ 9.84, ρ/σ ΑΝΤΕΝΝΑ, περ. ΕΙΝΑΙ, περ. ΣΙΝΕΜΑ, εφ. ΗΜΕΡΗΣΙΑ, εφ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ κ.λπ.). Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές Επιλήσμονες (εκδ. Μανδραγόρας, 2016), Επιλήσμονες – β΄ έκδοση (ψηφιακή ιδιωτική έκδοση, 2020) και λογότυπα (εκδ. Ηριδανός, 2019), καθώς και το έμμετρο θεατρικό Οι μνηστήρες της Δανάης (ψηφιακή ιδιωτική έκδοση, 2019). Ποιήματα και μικροδιηγήματά της έχουν δημοσιευτεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά λογοτεχνικά περιοδικά (Άνευ, Απόπλους, Εμβόλιμον, Θράκα, Καρυοθραύστις, Μανδραγόρας, Περί Ου, Φρέαρ, Fractal) και στις εφημερίδες Ενεργός Πολίτης και Πρωινός Λόγος των Τρικάλων Θεσσαλίας.
