Δέκα ποιήματα της Μαρίας Περατικού- Κοκαράκη

Σήμερα έχω τη χαρά να υποδέχομαι στη στήλη "Στα βαθιά", τη λογοτέχνιδα Μαρία Περατικού -Κοκαράκη. Η καλεσμένη μου γεννήθηκε στην Αθήνα, αλλά μεγάλωσε και ζει στην Κύπρο. Σπούδασε φιλολογία κι εργάστηκε στη Μέση Εκπαίδευση.Έχει εκδώσει οχτώ ποιητικές συλλογές, τρία μυθιστορήματα κι ένα βιβλίο με διηγήματα. Έχει βραβευθεί για την προσφορά της από σημαντικούς φορείς. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί σε διάφορες ξένες γλώσσες. Έχει ασχοληθεί με  τη βιβλιοκριτική, με ομιλίες και παρουσιάσεις λογοτεχνών. Η ποίησή της είναι ανθρωποκεντρική και συχνά βιωματική. Έχει έντονα χρώματα κι αρώματα κι εμφορείται από φωτεινά συναισθήματα.Ο λόγος της είναι πηγαίος, μεστός, λαξεμένος με φροντίδα. Στα έργα της ο αναγνώστης ανιχνεύει τη λατρεία για την Ελλάδα και την πολύπαθη Κύπρο,το δέος απέναντι στον πολιτισμό των προγόνων, την αναγεννητική επαφή με τη φύση, τον διάλογο με τον έρωτα.  Θ'απολαύσουμε δέκα πανέμορφα ποιήματά της!

Ανάπλους ¹

Δυσκολεύομαι
να προσδιορίσω την ηχώ των βημάτων σου,
τους κτύπους της καρδιάς σου,
στιγμές-στιγμές σαν τούτη
που χάνομαι στην ανθοφορούσα Αμμόχωστο, ²
που σκαρφαλώνω στη λεμονιά της Λαπήθου, ³
που κρύβομαι στα κύματα του Mare-Monte. 

Και συ,
προσφέρεσαι στις προσδοκίες μιας ελιάς,
που παιχνιδίζει στους λευκούς ανθούς,
αργότερα στον πράσινο καρπό της,
που επεκτείνεται σε αυτοσχέδιο όνειρο
προσοδοφόρας νεανικής θέλησης...

Και συ,
Στρέφεσαι προς το Γιούχτα^{4 .}
Αφήνεσαι στους θάμνους του Έρωντα⁵
Χάνεσαι στα απόκρημνα του Ψηλορείτη.

Από την ποιητική συλλογή «Αγυρτείες», Λευκωσία 2001

[1] Ανάπλους:  ο πλους αντίθετα με το ρεύμα του ποταμού.
[2] Αμμόχωστος:  Τουρκοκρατούμενη πόλη από το ’74.
[3] Λάπηθος: Τουρκοκρατούμενη κωμόπολη της Κερύνειας.  Mare Monte:  ξενοδοχείο στην παραλία του Καραβά.  
[4] Γιούχτα:  βουνοκορφή της Ίδης με το σχήμα του προσώπου του Δία.
[5] Έρωντας:   θάμνος, που φυτρώνει στον Ψηλορείτη.

Τoυ Κoυρίoυ Ακτή

Εις εναλίαν Κoυρίoυ ακτή
δραπετεύoυν τα βήματα
αχνόφεγγη πρωινή ώρα
παρελθoντική επιστρoφή
στα ανεμίζoντα πέπλα
της Αικατερίνης Κoρνάρo
Γαντζώνoνται τα κεντητά βελoύδα
αλλoδαπoί oι στρατιώτες κατακτητές
Φράγκoι σταυρoφόρoι
Ορθωμένoι
γκριζόμαυρoι βράχoι
μες στη θάλασσα
εξιστoρoύν αρχαιoπρεπή
μνημεία τέχνης Αχαϊκής
πoυ μεταπoιoύνται σε Ρωμαϊκή
πoυ εξελίσσoνται σε Βυζαντινή
Σπάνιας πoλυλoγίας
της αμμoυδιάς τα κoχύλια
πoυ αφήνoυν στo ξέσπασμά τα κύματα
σχήματα ελευθερίας ζωγραφίζoντας
Ευδoκιμεί
τoυ Απόλλωνα τoυ Υλάτη τo τραγoύδι
της Κύπρης τα δώρα
της Μoύσας Μνημoσύνης
εμπνευσμένη φωνή
χoρoύ γυναικών
βραδινή η ώρα
στo αρχαίo τoυ Κoυρίoυ θέατρo
Σoφόκλειες τραγωδίες
Ανεξίτηλες κηλίδες
Θεόχτιστη Πατρίδα
Στ' ακρόκoρφo
Ηχώ Ελληνική
στoν μεταλλικό θόρυβo
των Φράγκικων σπαθιών
γυαλάδα αιματερή o θάνατoς
Ύστατη περηφάνια αυτoθυσίας
τoυ Σάμιoυ Αγίoυ Ερμoγένη
της Επισκoπής η Αγία Παρασκευή
Στo Κoλόσσι τo κάστρo
καταφυγή κατατρεγμένων
Αχαιών απoγόνων
Ανθεκτικό τo αγριόχoρτo
τ' αγκάθι πoυ τρυπά
αθόρυβα τα πόδια
των κατακτητών
και τα κακoφoρμίζει
Πρoς Βoρρά η Πρoσευχή μoυ
Πρoς Βoρρά η Κερύνεια
και η Μικρασία
Η καταγωγή μoυ
Πρoς Βoρρά η Παράκλησή μoυ
Πρoς Βoρρά η Αμμόχωστoς
Η πόλη μoυ
Πρoς Βoρρά η Ανατoλή τoυ Ήλιoυ

Από την ποιητική συλλογή «Ταναφόρμια», Λευκωσία 2003
 
Μοιρόγραφτο

                     “Για μια στιγμή
                      αν με λύγισε, σήμερα
                      δε με oρίζει”
                      Νίκoς Καββαδίας

Απoφoρτισμένη της άρνησης την πρόθεση
στην έκταση της θάλασσας δεσμεύτηκα
τo μακρινό τoυ oυρανoύ συγκράτησα
Ανταπoκρίθηκα στo αδιανόητo της θέλησης
ανακoυφίστηκα στo αδιάτρεπτo
βεβαιώθηκα στo αδιενέργητo
μπερδεύτηκα στo εύθραυστo
παραδόθηκα στo ευρύστερνo
Βασανίστηκα στην πρόκληση της μετριότητας
πρoσφέρθηκα στην αδεξιότητα της αμφιβoλίας
ταλαιπωρήθηκα στην αγωνία της ανασφάλειας
Απoκόπτoντας της μoναξιάς την τρυφερότητα
ακoύμπησα τo λαχάνιασμα της ψυχής
ένιωσα την αγωνία της πρoσευχής
Έκλεισα την κoύραση της πρoσπoίησης
Απόκoψα ενoχές πόθoυ
αγκίστρωσα την ανάγκη
αναζήτησα μετoνoμασίες
απoμόνωσα λεηλασίες
για να γευτώ την ανίσκιωτη ζωή
για να χαθώ απ' την απειρία
Ξεπερνώντας απαιτήσεις απoμάκρυνσης
κατέθεσα και πάλι τη γενναιoδωρία
έλυσα τις κoρδέλες τoυ μoιρόγραφτoυ
Κράτησα τo απόγευμα μιας αναγέννησης
και δε ντρέπoμαι ν' αγαπάω

Από την ποιητική συλλογή «Ταναφόρμια», Λευκωσία 2003

Για την Πατρίδα

1
Μέθη τῆς ψυχῆς
Κερύνειας ὄνειρο,
στὴ νύχτα κάστρο.

2
Πράσινη γραμμὴ
ραγίζει καὶ μοιράζει
πατρίδας χῶμα.

3
Ἀστραπῆς πληγή,
ἀνέγγιχτης ὕψωσης
ἡ Ἐπιστροφή!

4
Στοῦ μοναστηριοῦ
Ἀποστόλου Ἀντρέα
τὸ προσκύνημα.

5
Στὰ ἀκρώρεια
Πενταδάκτυλου ὅρους,
τὰ μοναστήρια.

6
Στὰ ὑπώρεια
χωριὸ Ριζοκάρπασο
ρίζα Ἑλλήνων!

7
Ἀμαδρυάδα
τῶν περιβολιῶν ψυχή.
Ἡ Ἀμμόχωστος!

8
Τριαντάφυλλο,
τῆς ψυχῆς τὸ φυλαχτὸ.
Ἡ Ἀμμόχωστος!

Από την ποιητική συλλογή «Χάι-Κάι», Λευκωσία 2006

Απόψε!

Απόψε θα μ’ ονειρευτείς,
με σιγουριά το λέω.
Έφηβη να τρέχω
στην ακρογιαλιά του Mare Monte,
να μαζεύω κοχύλια τις μνήμες
να τις περνώ στη χρυσοκλωστή,
να δημιουργώ το Όνειρο
και συ να λείπεις!
Απόψε θα μ’ ονειρευτείς
με τη λαχτάρα της Επιστροφής,
που πραγματώνεται
στης ψυχής τους κρυψώνες.
Και το όνειρο, μαγνάδι ν’ απλώνεται,
απ’ της Κερύνειας το κάστρο
ως τους κόρφους τους βαθιούς,
στα ριζοβούνια του Πενταδάκτυλου.
Στο μοναστήρι Αποστόλου Αντρέα
τάξιμο, το πρώτο φιλί
καντήλι, το πρώτο κτυποκάρδι
κερί, το πρώτο Όνειρο
Όμηρος, να γράφει την Ιλιάδα της Κερύνειας
την Οδύσσεια της Αμμόχωστος.
Απόψε, δε μπορεί, θα με ονειρευτείς!

Από την ποιητική συλλογή «Αυτόμελα», Λευκωσία 2006
 
Δελφικές ἐμπνεύσεις τοῦ 2006

Γαλαξιδιοῦ εἰκόνες

Ι
Συνοδός, ταξιδευτής
σέ τοπία μαντικά
σέ χώρους ἐρωτικούς
Δελφοί, Ἰτέα, Γαλαξίδι.

Συνοδός ταξιδευτής
στή μυρωδιά τῆς δάφνης,
στούς καρπούς τῆς μυρσίνης.
Καθοδηγός ὁ Ἀπόλλων
στήν τερπάνδρειο λύρα,
στόν μαντικό ἦχο.

Συνοδός, ταξιδευτής
μέ Πινδαρική φωνή
καί Πυθικό λόγο.
Ἀνασταλτική ἀπάντηση
στό τίμημα τῆς ἄρνησης.

ΙΙ
Γυναῖκες μαυροφοροῦσες
στά σκηνικά τῆς θάλασσας,
δεμένες, στούς κάβους καί στούς
κόμπους τῆς ἀνασφάλειας.
Ἄγκυρες σηκωμένες
στήν ἀπόπλευση.
Καράβια μεταφορεῖς
ταλάντων ζωῆς
κι ὀβολῶν θανάτου.
Ἐπανεκτέλεση τελετῆς
στήν ἀναμονή καί τό καλωσόρισμα
τοῦ θαλασσοδαρμένου Ἀρσενικοῦ
ζωγραφισμένη διά χειρός Βασιλείου
στήν εἴσοδο τῶν σπιτιῶν.

1ο Βραβείο στα «Σικελιανά 2011 -Από την ποιητική συλλογή «Ιδιόμελα», Λευκωσία 2010

*********************************

Μουσική βιολιοῦ
τά φιλιά στά ξαφνικά,
φύλλων θρόισμα,

ὑπομονή τοῦ χρόνου
στά γιούλια, στά γιασεμιά.

Γλάροι καΐκια
τοῦ Αἰγαίου θάλασσα
λίκνισμα βάρκας.

Κέντημα κοφτό ψυχῆς,
μεταξωτή βελονιά.

Λουλούδια, χάδια
κάτω ἀπ’ τόν ἴσκιο
τῶν κλαδιῶν λέξεις

ἱερές, ἐρωτικές
χαραγμένες στόν κορμό.

Πίστη στόν Θεό,
συναπάντημα ὠδῆς,
στό χαμόγελο

ἀγγέλου, στήν ἀγκαλιά,
τοῦ οὐρανοῦ. Προσευχή!

Μεταφρασμένη και στα γαλλικά απ’ το Πανεπιστήμιο της Νανσύ και 1ο Βραβείο στα «Σικελιανά 2011 -Από την ποιητική συλλογή «Χάι Κου και Τάνκα», Λευκωσία 2010

Ρέγκα

1
Ἔκκληση βουβή
τῆς κατεχόμενης γῆς
τά βεβηλωμένα

μνημεῖα, οἱ εἰκόνες
μά καί οἱ ἐκκλησίες μας.

Ἐπικάθεται
στή μνήμη τό γνώριμο
φῶς Σαλαμίνας.

2
Σαρώνει ὅλα
τό ποτάμι ποῦ κυλᾶ,
φιλιά, βότσαλα.

τ’ ἀγγίγματα λέξεις
καί τά πουλιά σωπαίνουν.

Ἀφήνουν διάβα
φωσφορίζοντα νερά
στήν ὑποψία.

Από την ποιητική συλλογή «Χάι Κου – Σένριου και Ρέγκα», Λεμεσός 2014

Τῆς κλεμμένης κόρης

                 Ἐθνικό Βρεττανικό Μουσεῖο

Θλιμμένη κόρη, Καρυάτις
ἀπομονωμένη ἀπ’ τῶν ἄλλων
ἀπ’ τῶν ἄλλων ἀγαλμάτων τήν ἔκθεση
ὄρθια στέκεις στῆς γωνιᾶς τήν τιμωρία.
Τολμηρή στόν Ἐλγίνειο φόβο
φωνασκεῖς ἑλληνικό πολιτισμό.
Ἀθέλητα μεταναστεύουσα
στῆς Μοναξιάς τῶν χρόνων,
στῆς Μετοίκισης τῶν καιρῶν
λοξή μά ἀγέρωχη ἡ στάση σου,
μαρτυρεῖ τήν ἀλήθεια.
Πίσω ἀπ’ τῆς ἀπαγόρευσης τό τζάμι
γιά νά μήν μπορετό στούς ἐπισκέπτες εἶσαι
ἀπό κοντά τήν ὀμορφιά σου θαυμάζουν.
Νά μήν ἀποτυπώνουν,
τόν ὁδυρμό τῆς ἀπομόνωσής σου,
τῶν ἀδελφῶν σου τή στέρηση.
Θλιμμένη κόρη, Καρυάτις,
ἀπ’ τήν πατρίδα σου κλεμμένη,
πῶς τἄχα να ’ταν τῆς ἀπομάκρυνσής σου
τό ταξίδι;
Τῆς ξενιτιᾶς σου τό ἀμπαλάρισμα;
τοῦ «Ξένου» χεριοῦ τό ἀκούμπισμα
στό ὑπερήφανο πεντελικό σου μάρμαρο;

Ὤ! μά ἐσύ κόρη, Καρυάτις
ὅσοι κι ἄν εἶναι τῆς ξενιτιᾶς σου οἱ χρόνοι
ἀκούραστη ὄρθια στέκεσαι
κρατώντας τῆς νίκης τό ἀέτωμα
τῆς ἐπιστροφῆς σου τόν μυστικό τόν πόθο!

Από την ποιητική συλλογή «Ποίησης Σχηματισμοί (2010-2016)», Αθήνα 2018

Ἑλληνόφωνη τοῦ Ἰουλίου Ἰταλία

                    C’ emine susto kkόsmo ja memoria
                    Anonimo
ΙΙ

Ταξιδεύεις τήν ἀπουσία
στή λάβα τῆς Αἴτνας
μέ τ’ ἀποκαΐδια τῶν γλυπτῶν
πού ὁ θάνατος πύρωσε
σἐ ἀκαταλόγιστα σχήματα.
Στό ἀναφυώμενο κίτρινο
τῶν θάμνων τῆς μνήμης,
μηνύματα στούς λουλουδάτους
ἀνετρεπτικούς ρόζ ἔρωτες,
σκορπισμένοι στήν πλαγιά
νά διακόπτουν τήν ἀπόσταση,
ν’ ἀντιτίθονται στό «νεῖκον»
κι ἡ «φιλότης» ἀνασταίνει
τοῦ Ἐμπεδοκλῆ τή Σκέψη!

ΙΙΙ

Ψιθυρισμοί καί ἦχοι ὀνομάτων
πού ἀπό παιδί ψιθύριζες,
συντρόφευαν παιδικούς ἑορτασμούς
Ἅγιος Ἰωάννης τῶν Ἀνθέων,
Ἅγιος Ἰωάννης τοῦ Γολγοθᾶ,
Ἅγιος Ἰσίδωρος καί Ὀνούφριος
Ἅγιος Αὐγουστίνος καί Ἅγιος Φραγκίσκος
Ἁγία Εὐστοχία, Παναγία τοῦ Τίνδαρη,
Παναγία Μελαχρινῆς Παναγία Ἐγκυμονούσα
καί Παντοκράτορας Χριστός.
Εὐφρόσυνοι χαιρετισμοί
καί χαμόγελα καλωσορίσματα
“Statekala” καί
“Ξenos etu enisae
edo stin kalimera”

Από την ποιητική συλλογή «Ποίησης Σχηματισμοί (2010-2016)», Αθήνα 2018

Βιογραφικό σημείωμα

Γεννήθηκε στην Αθήνα.  Μεγάλωσε και ζει στο μαρτυρικό νησί του ελληνισμού, την Κύπρο, τόπο καταγωγής του καραβιώτη πατέρα της, ο οποίος έφυγε με τον καημό και τη θλίψη του κατεχόμενου χωριού του, τον λεμονοευωδιασμένο θαλασσοφίλητο Καραβά!  Η μητέρα της Αθηναία, με Μικρασιατικές ρίζες. Φιλολογικές σπουδές: Καποδιστριακό Αθηνών και Old Sydney University.   Δούλεψε στη Μέση Εκπαίδευση Κύπρου.  Από το Πανεπιστήμιο Αθηνών του Παιδαγωγικού Τμήματος και Ελληνικό Ινστιτούτο ΕΛΛΙΕΠΕΚ τιμήθηκε το 2014 ως άνθρωπος του Πολιτισμού και των Γραμμάτων.  Βραβεύθηκε και διακρίθηκε αρκετές φορές.  Έκανε βιβλιοκριτικές, ομιλίες και παρουσιάσεις λογοτεχνών.  Έργα της μεταφράστηκαν στα Γαλλικά, Ιταλικά, Γερμανικά και Σέρβικα.Είναι υποψήφια βουλευτής στις εκλογές του 2021.

Ποιήματα:   “Αγυρτείες”, “Ταναφόρμια”, “Αυτόμελα”, “Χάι-Κάι”, «Ιδιόμελα», «Χάι-Κου και Τάνκα»,«Σένριου Χαϊκού και Ρέγκα», επανέκδοση σε ελληνικά-γαλλικά των «Χαϊκού και Τάνκα», «Ποίησης Σχηματισμοί».

Μυθιστορήματα:   «Βάλς με δεκανίκια», «Τα χρόνια με τα κυκλάμινα», «Τα χρόνια των Ακαμαντίδων», Β΄ μέρος τριλογίας.

Διηγήματα: «Μνήστρα».