Σαν σήμερα, στις 3 Ιανουαρίου 1911 έφυγε ο κοσμοκαλόγερος των ελληνικών γραμμάτων, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Θα θυμηθούμε το ποίημά του "Η έκπτωτος ψυχή"!
Η έκπτωτος ψυχή-ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ
Και είπες· πότε θ' αναβώ επάνω των αιθέρων!
Πότε, ως εις των φαεινών του ουρανού αστέρων,
εις τον εν σκότει πλέοντα πλανήτην θ' ανατείλω
και δωρεάν εις τους θνητούς την αίγλην μου θα στείλω.
Δεν έφθασας να συνειδείς, να γνως ό,τι επόθεις,
και υπό της γαστρός ευθύς του Άδου κατεπόθης·
το χώμα, εφ' ου έβαινες, εκ βάθους ανεσκάφη,
η δόξα του κατέπεσεν εντός αυτού κι' ετάφη.
Και ύψωσας το μέτωπον, ωχρόν, ακτινοβόλον,
ζητούσα τον ουράνιον ν' αναμετρήσεις θόλον·
κι' εξαίφνης έπεσες πρηνής, τελείως εβυθίσθης
και εις τα βάθη της φρικτής αβύσσου εκρημνίσθης.
Έτεινας χείρα την Ηώ να περιβάλεις όλην,
κι' ενηγκαλίσθης αντ' αυτής του σκότους την ασβόλην·
Ο πους σου επί νεφελών επόθεις να πατήσει·
κι' επέπρωτ' εις τον τάρταρον οικτρώς να ολισθήσει.
Α, εύρες ήδη το καλόν, το πρέπον εις σε δώμα,
υπάρχει πυρ τι πυρπολούν σφοδρότερον ακόμα
ή όσον σ' έκαιε ποτέ η των παθών σου λάβα,
κατάβα εις τον τάφον σου, απόβλητε, κατάβα.
Της πτώσεώς σου άξιον τις θα εγείρει μνήμα;
εκ της παρόδου σου μικρόν δεν απελείφθη θρύμμα·
δεν έζησεν η δόξα σου, ουδ' η ανάμνησίς σου,
ήτις θα σ' εβαυκάλιζε επάδουσα: Κοιμήσου.
Τις είν' ο χώρος της μιάς ρανίδος εις το κύμα;
τώρα σ' εδέχθη τ' αχανές αντάξιόν σου μνήμα.
Εκ των βλαστών του αχανούς το άπειρον εζήτεις,
δεν σοι εδόθη εξ αυτού, απόκληρε, στιγμή τις.
Ω, που της αγωνίας σου το μέλος ανεκρούσθη;
ενταύθα ούτε στεναγμός, ούτε φωνή ηκούσθη·
φευ, ποίος χάριν σου θνητός θα στέρξει να δανείσει,
εν δάκρυ εις ένα οφθαλμόν διά να σε θρηνήσει!
Βωβή απέμειν' η Ηχώ, εσίγησεν η αύρα·
τα πολλαπλά της άσματα, τα σκοτεινά και μαύρα
προώρως ελησμόνησεν η Μούσα των μνημάτων;
ω, ύπαγε, σοι έλαχεν ο κλήρος των θυμάτων.
1881
Πηγή: Ανθολογία Περάνθη
