Σήμερα, ο καλεσμένος μου είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση πολύ ταλαντούχου τραγουδοποιού κι ερμηνευτή τόσο των δικών του τραγουδιών ,όσο και μεγάλων συνθετών.Οι δίσκοι του, κοσμούν τη σύγχρονη δισκογραφική παραγωγή! Είναι ο Πάνος Μπούσαλης και τον ευχαριστώ που ανταποκρίθηκε στο κάλεσμά μου!
-Πάνο μου, πότε κατάλαβες την κλίση σου να γράφεις τραγούδια;
Από μικρός μουρμούραγα τραγούδια και έγραφα στιχάκια, κάπως έτσι μου πήρε ο πατέρας την πρώτη κιθάρα και ιδού.
-Θυμάσαι τον τίτλο του πρώτου τραγουδιού που έγραψες;
Ήταν άτιτλα τα πρώτα, δεν πήγαινα για δίσκο.
- Σε έχουμε δει ως ερμηνευτή μεγάλων δημιουργών, του Λίνου Κόκοτου, του Χρήστου Λεοντή , Σταύρου Ξαρχάκου κ.α. Είσαι παραγωγικός ως δημιουργός τραγουδιών που τραγουδάς ο ίδιος, έχεις γράψει τραγούδια για αρκετούς ερμηνευτές κι έχεις μελοποιήσει ποιητές. Προτιμάς κάποιον απ’ αυτούς τους ρόλους;
Νομίζω είναι αλληλοεπικαλυπτόμενοι ρόλοι, κάτω από την ίδια ομπρέλα. Σίγουρα λειτουργείς διαφορετικά σε κάθε κατάσταση ειδικά όταν υπηρετείς το έργο ενός μεγάλου συνθέτη. Όλα έχουν τη δική τους ελευθερία αλλά και συγκρότηση, και ορίζουν μια εννοιακή ολότητα .
- Ποια είναι η πιο απελευθερωτική σου στιγμή ως δημιουργού, την ώρα που γράφεις ένα τραγούδι, όταν το ολοκληρώνεις στο στούντιο ή τη στιγμή που το παρουσιάζεις ζωντανά;
Ίσως η ζωντανή αναμετάδοση γιατί έχει κάτι ιδιαζόντως ελευθερωτικό. Και η δημιουργία είναι ελευθερία με πιο προσωπικούς όρους. Πιο φαντασιακή. Το ζωντανό όμως είναι μέθεξη και απελευθερώνει την πρώτη ύλη της δημιουργίας. Είναι χαρά.
- Υπάρχει κάτι στη μουσική που το ονειρεύεσαι ,αλλά δεν το έχεις τολμήσει ακόμη επειδή το θεωρείς δύσκολο;
Δεν το έχω σκεφτεί. Δεν είναι ίσως θέμα τόλμης αλλά δυνατοτήτων και συνθηκών κυρίως το τι κάνω ή όχι. Δεν νομίζω πως δεν τολμώ αν και σίγουρα δεν νιώθω θρασύς και δεν χώνομαι για να το πω λαϊκά. Είμαι καλά με όσα κάνω και με όσα εν δυνάμει θα μπορούσα να κάνω γιατί κι αυτά υπάρχουν στο σύμπαν μου ακόμα κι αν οι συνθήκες δεν βοηθούν να υλοποιηθούν τα πάντα. Αγαπώ εξίσου όσα δεν έγιναν.
-Τι είναι για σένα καλό τραγούδι, τι στοιχεία έχει;
Το καλό τραγούδι είναι καλός στίχος και καλή μουσική , καλή ενορχήστρωση και καλή ερμηνεία με τα δύο πρώτα να είναι η βάση. Τώρα τι θεωρεί ο καθένας καλό είναι άλλο θέμα , ανάλογα με την προσωπική του αισθητική αλλά και κοσμοθεωρία.
- Στην ελληνική μουσική μπορούμε να διακρίνουμε τις αγάπες σου. Από την ξένη μουσική ποιοι δημιουργοί σε συγκινούν ιδιαίτερα;
Με συγκινούν ήχοι από ανατολίτικα παιξίματα στο ούτι για παράδειγμα, μέχρι τους μεγάλους κλασικούς συνθέτες, τη μουσική της Λατινικής Αμερικής, κάποιες περιοχές της τζαζ,κυρίως άφρο,οι Φλόιντ , ακόμα και κάποιες μπαλάντες ποπ των '80ς ίσως βιωματικά. Είναι τόσο μεγάλη η μουσική , τόσο δική μας όλη. Άλλωστε η μουσική μας έχει τόσες επιρροές από πολιτισμούς που την γοήτευσαν.
-Αν υπήρχε μια ισοτιμία στην προβολή των καλλιτεχνών ,τι πιστεύεις πως κάνει τον καλλιτέχνη να μπαίνει στις καρδιές του κόσμου; Τι σε κερδίζει εσένα;
Τι να πω, για το πρώτο δεν ξέρω. Εμένα με συγκινεί να έχει να πει ο άλλος κάτι βαθύ ή απλό και να το λέει με συναίσθηση του αχανούς σύμπαντος και των αναρίθμητων διακριτών συστατικών του. Να είναι ένα με το όλο , εναρμονισμένος με το μέσα του και την ιδιαιτερότητά του, χωρίς ψωνίσματα. Ίσως με παραδείγματα μπορώ να σου μιλήσω. Δες τον Ξυλούρη πως τραγουδούσε. Δες τον Λοΐζο πως έγραφε ή τον Λάγιο.
- Οι δισκογραφικές σου δουλειές είναι παραγωγές επιπέδου και σήμερα, την εποχή της ανεξάρτητης παραγωγής, αυτό κρύβει «πόνο τσέπης». Πιστεύεις πως θα ξαναγυρίσουμε ποτέ στις καλές εποχές της δισκογραφίας που οι εταιρίες αναλάμβαναν το κόστος μιας παραγωγής και την ευθύνη της διάδοσης των τραγουδιών;
Κοίτα , η ιστορία κάνει κύκλους. Και ο άνθρωπος πνιγμένος στο σήμερα προσπαθεί να απεικονίσει στη ζωή του ένα ονειρικό χθες, που πολλές φορές δεν έχει καμία σχέση με την ιστορία, μιας και είναι μια ξαναδομημένη εικόνα του χθες χωρίς τις ρωγμές του. Είναι ψέμα και εμπόριο. Δεν είναι κατάδυση σε παλαιοπωλείο αλλά μια υστερικο-χιπστερική βόλτα σε λαμπάκια νέον με κρεμασμένα λουκάνικα. Ξαναβγαίνουν βινύλια μεμονωμένα ή και κασέτες, με μια διάθεση βίνταζ καρικατούρας συχνά, άλλες φορές με νοσταλγία στο αναλογικό. Η δισκογραφία όπως είχε δεν νομίζω να επανέλθει, πάμε για άλλα . Αν σώσουμε τον πλανήτη!
-Έχεις γράψει ένα υπέροχο τραγούδι για τον Δημήτρη Μητροπάνο που δεν είναι πια κοντά μας. Νομίζω το είχες γράψει όσο ζούσε. Για ποιον άλλο εν ζωή καλλιτέχνη θα έγραφες για να εκφράσεις τον θαυμασμό σου και την αγάπη σου;
Ναι , δεν πρόλαβε να το τραγουδήσει. Ήταν γραμμένο για τη φωνή του. Σπουδαίος. Από τους εν ζωή θα ήθελα να πει κάτι δικό μου ο Ορφέας Περίδης. Με συγκινεί. Κι ο Μάλαμας που τον αγαπάω. Αλλά και νεότεροι συνάδελφοι. Έχουμε ωραίες φωνές και πολλές που δεν τις έχουμε ακούσει μέσα στην μονομανία του συστήματος που παίζει πέντε ανθρώπους και τέρμα.
- Η τελευταία σου δισκογραφική δουλειά λέγεται «Σεμπρεβίβα», που είναι ένα όμορφο κίτρινο λουλουδάκι. Sempre viva όμως σημαίνει και «για πάντα ζωντανό». Η μακροζωία είναι ένας ευσεβής πόθος, τι εμπεριέχει όμως η έννοια της «καλής ζωής»; Τι θες να έχει η δική σου ζωή για να είσαι ευτυχισμένος;
Είναι μάλλον η ευχή να διαρκέσει μέσα μας η ομορφιά. Ο χρόνος εκτείνεται πολύ έξω από τα όρια της νόησης. Είναι η πίστη , τώρα που το ξανασκέφτομαι, πως θα μας κουβαλήσει στη σπείρα του ένα αστέρι και θα καούμε όμορφα μαζί του.
-Πάνο σου εύχομαι τα καλύτερα και σ’ευχαριστώ για την παρουσία σου στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ!
Εγώ σε ευχαριστώ Αγγελική!
