Σήμερα, στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ φιλοξενώ τον ποιητή και συγγραφέα Μάνο Μαυρομουστακάκη. Έχει τέσσερις ποιητικές συλλογές, ένα θεατρικό έργο και μια συλλογή διηγημάτων στο ενεργητικό του, ενώ είναι στα σκαριά μια νουβέλα κι άλλη μια ποιητική συλλογή. Ο λόγος του διαυγής, ψυχωμένος ,ισχυρός, χαράσσει μέσα μας! Τον ευχαριστώ πολύ γι'αυτή τη συνομιλία!
Συνέντευξη: Αγγελική Καραπάνου
- Μάνο μου, πότε άρχισες ν’ασχολείσαι ενεργά με τη λογοτεχνία;
Πριν από πέντε χρόνια αποφάσισα να δώσω κάποιον χώρο στο συσσωρευμένο υλικό που γέμιζε τα συρτάρια μου. Οπότε φρονώ ότι το 2015 δικαιωματικά θα χαρακτηριζόταν ως αφετηρία της ενεργού δράσης μου στο λογοτεχνικό «γίγνεσθαι».
- Εκτός από την ποίηση έχεις ασχοληθεί με άλλα είδη γραπτού λόγου;
Το πρώτο μου βιβλίο ήταν θεατρικό. Έκτοτε μεσολάβησαν τρεις ποιητικές συλλογές και σχεδόν ταυτόχρονα το 2019, μια επιπλέον ποιητική συλλογή, καθώς και μια συλλογή διηγημάτων.
- Ποιων ποιητών το χάρισμα έχεις θαυμάσει ιδιαίτερα και πιστεύεις πως σ’έχουν επηρεάσει;
Κάθε δημιουργός "προσθέτει" στο έργο ενός άλλου δημιουργού. Άλλοτε ρητά και με προφάνεια και άλλοτε υπόρρητα. Εντούτοις αν θα έπρεπε να κάνω μια επιλογή, οπωσδήποτε θα έστρεφα το βλέμμα μου στον Καβάφη. Πιστεύω πως η "κραδασμική" του γλώσσα, η αυστηρότητα της δομικής του έκφρασης και ο ρυθμός του, είναι στοιχεία που με επηρέασαν και εξακολουθούν να με επηρεάζουν καταλυτικά.
- Τα ποιήματά σου είναι κυρίως φακός της πραγματικότητάς σου ή φακός κόσμος φανταστικών;
Ξέρετε «πραγματικότητα» και «φαντασία» συμπλέκονται σε τέτοιο βαθμό, που είναι αδύνατον να μιλήσει κανείς ξεχωριστά για αυτές, ελαφρά τη καρδία. Η πραγματικότητά μας, θέλω να πω, προσεγγίζεται με όρους «φαντασιακού» τόσο αναπόφευκτα δραστικούς, που είναι αδύνατον να τα αποσυμπλέξουμε. Οπότε η απάντησή μου είναι αναγκαστικά σιβυλλική. Η ποίησή μου εστιάζει στη «φανταστική μου πραγματικότητα».
- Ποιες στιγμές αισθάνεσαι πιο απελευθερωμένος , τις στιγμές που επικοινωνείς προφορικά με τους γύρω σου ή τις στιγμές που γράφεις;
Στην εποχή μας η προφορικότητα έχει υποχωρήσει έναντι του γραπτού λόγου. Κι εγώ είμαι «παιδί» της εποχής μου.
- Σου έχει τύχει πράγματα που δεν τολμάς να πεις να τα γράψεις;
Μόνον αυτό συμβαίνει. Όχι γιατί διστάζεις. Πιο πολύ επειδή εκείνη την ώρα τα ανασύρεις από μέσα σου ασχημάτιστα, και τους δίνεις μορφή.
- Υπάρχουν θέματα που ανατρέχεις ξανά και ξανά στα γραπτά σου;
Ξέρετε ο «έρωτας», ο «θάνατος» και ίσως, ίσως, ο «φόβος», ο αρχέγονος φόβος της μοναξιάς (κι ο θάνατος κατά βάση εκεί εδράζεται, αφού σε αποκόπτει απ’την κοινωνία των αισθημάτων, όπως κι ο έρωτας άλλωστε), δεν είναι δυνατόν να μην αποτελούν τη μήτρα κάθε δημιουργού. Όλα τα άλλα είναι –ας μου επιτραπεί η έκφραση- παρελκόμενα.
- Τι δίνει η ποίηση στη ζωή σου; Πώς πιστεύεις πως θα ήταν χωρίς αυτήν;
Ποίηση είναι τρόπος ζωής. Ο τρόπος που βλέπεις, που αισθάνεσαι, που προσεγγίζεις τη φύση, που περπατάς... Όλα. Οπότε ποια ακριβώς η ερώτηση; Το ότι τα καταγράφεις, δεν είναι παρά μια διαδικασία. Οι ποιητές υπάρχουν ανεξαρτήτως της γραφής τους.
- Όταν γράφεις συνομιλείς κυρίως με τον εσωτερικό σου κόσμο ή με τον αόρατο αναγνώστη;
Η γραφή είναι ένα ταξίδι αυτογνωσίας. Ο αόρατος αναγνώστης δεν είναι παρά η προβολή του εαυτού σου σε δυνητικά άλλους «τόπους».
- Ξέρω πως το επάγγελμά σου είναι χρυσοχόος. Βρίσκεις κοινά ανάμεσα στην τέχνη της ποίησης και της χρυσοχοΐας;
Με κάποιον τρόπο απάντησα προηγουμένως. Ποίηση ποιείς όπου κι αν είσαι.
-Αγαπάς εξίσου τις δύο σου ιδιότητες;
Είναι μπροστά και τα δυο «παιδιά» μου. Οπότε πώς να απαντήσω με τρόπο που να μη δυσαρεστηθεί κανένα;
- Εκτός από το γράψιμο ποια άλλα ενδιαφέροντα χρωματίζουν τη ζωή σου;
Ο πρωινός καφές με έναν φίλο, που ενίοτε γίνεται και κρασί, τα ταξίδια (ταξιδεύω από πολύ νέος), και ό,τι είναι συναφές με την τέχνη, με θέλγει με το «χρώμα» του και προσθέτει στη ζωή μου.
- Τι πρέπει να κάνει ένας σύγχρονος ποιητής για να φθάσουν τα ποιήματά του σε περισσότερο κόσμο;
Υπομονή (το λέω εγώ, που ελάχιστα διακρίνομαι για την υπομονή μου). Εντούτοις πιστεύω πως ένα καλό έργο αργά ή γρήγορα θα βρει τη θέση που του αξίζει. Εννοείται βέβαια ότι υπάρχει και ο παράγων «προώθηση», αλλά γι’ αυτό είμαι μάλλον ακατάλληλος να μιλήσω.
- Θα μας αποκαλύψεις κάποιο μελλοντικό σου σχέδιο σε σχέση με τη λογοτεχνική δημιουργία;
Είμαστε στα τελειώματα μιας νουβέλας, η οποία θα κυκλοφορήσει από τον εκδ. οίκο Γαβριηλίδη και σχεδόν ταυτόχρονα θα βγει και στην Ουκρανία (η μετάφρασή του μόλις ξεκίνησε). Εννοείται βέβαια, ότι το συρτάρι μου δυσκολεύεται για άλλη μια φορά να κλείσει, από την «παρέα» καινούργιων ποιητικών δοκιμών μου, κάποια εκ των οποίων θα αποτελέσουν το υλικό της επόμενης ποιητικής συλλογής μου.
Μάνο μου, ευχαριστώ πολύ για την παρουσία σου στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ! Εύχομαι κάθε όνειρό σου να βγει αληθινό!
Ευχαριστώ!
