Σήμερα στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ φιλοξενώ τον λογοτέχνη Παύλο Παπαδόπουλο. Δημοσιεύοντας τη νουβέλα "Κάρλα" και την ποιητική συλλογή "Οι Νωθροί Εμείς" και συμμετέχοντας σε αρκετά συλλογικά έργα, έχει αφήσει πολύ καλές εντυπώσεις, αναδεικνύοντας μια πένα αιχμηρή, με προσωπικότητα. Για να τον γνωρίσουμε καλύτερα!
Συνέντευξη: Αγγελική Καραπάνου
-Παύλο μου,πότε ξεκίνησες να γράφεις;
Φαντάζομαι όπως και οι περισσότεροι κάπου στην εφηβεία, όταν ανακάλυψα ότι η λόγια περιγραφή της πραγματικότητας ήταν κάτι που μου άρεσε και ένας τρόπος να εκφράσω τα συναισθήματά μου, θετικά ή αρνητικά. Ήταν μικρές ιστορίες, καταγραφή γεγονότων με ένα αίσθημα επαναστατικότητας και λόγω ηλικίας, και μερικές φορές ποιήματα που είχαν την μορφή ερωτικής εξομολόγησης. Βέβαια εκείνη την περίοδο όλα αυτά ήταν εντελώς προσωπικά και απλά έμπαιναν στο αρχείο. Στην συνέχεια έκανα και την πρώτη απόπειρα για κάτι μεγαλύτερο σε έκταση και έτσι σε λίγο διάστημα είχα έτοιμο το πρώτο μου μυθιστόρημα, μια πρωτόλεια προσπάθεια η οποία ακόμα και μέχρι σήμερα μου προκαλεί όμορφα συναισθήματα.
- Ποια αναγνώσματα πιστεύεις πως επηρέασαν την παιδική κι εφηβική σου ψυχή;
Σαν παιδί, κυρίως στο δημοτικό δεν μου άρεσε να διαβάζω πέρα από τα μαθήματα του σχολείου, υπήρχαν βέβαια βιβλία με τους μύθους του Αισώπου, ελληνικής μυθολογίας, βιβλία του Βερν, αλλά δεν ήμουν οπαδός του διαβάσματος. Αντιθέτως διάβαζα κόμικς, στην κατοχή μου είχα όλα τα περιοδικά που απευθύνονταν στα αγόρια , Μπλεκ, αγόρι, Σπάιντερμαν και όλα τα αντίστοιχα μίκυ μαους περιοδικά όπως τα χαρακτηρίζαμε όλα. Και βέβαια μουσικά περιοδικά. Ήμουν φαν της μουσικής από μικρός και το στοιχείο της εμφανίζεται στα περισσότερα γραπτά μου με διάφορους τρόπους. Στην εφηβεία, η είσοδός μου στον κόσμο του βιβλίου έγινε, όσο περίεργο και αν φανεί, μέσω ενός ζωγράφου. Στην πρώτη λυκείου έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο της κοινωνιολογίας της τέταρτης δέσμης και εκεί μέσα ανακάλυψα τον Βέλγο σουρεαλιστή Ρενέ Μαγκρίτ. Με ενθουσίασε η απεικόνιση της δικής του πραγματικότητας και ανακαλύπτω στο ένθετο ενός περιοδικού, ότι πρόκειται να κυκλοφορήσει ένα βιβλίο του με συνεντεύξεις και δικά του κείμενα. Αυτό ήταν, εκεί έγινε το κλικ. Ίσως και από την επομένη να ξεκίνησα να γράφω ή να προσπαθώ να εκφραστώ με έναν παρόμοιο τρόπο. Αυτό με οδήγησε στις πρώτες αγορές βιβλίων που είχαν σαν θέμα τι άλλο από την μουσική. Οι κακές παρέες του Τομ Κάρσον και Τα όνειρα από χρώμιο και βινύλιο ήταν οι πρώτες αναγνώσεις,
έτσι σιγά σιγά άρχισα να βρίσκω το στυλ βιβλίων που μου αρέσει.
- Τώρα τι σ’αρέσει να διαβάζεις;
Οι προτιμήσεις μου θα έλεγα ότι εδώ και πολλά χρόνια παραμένουν περίπου ίδιες. Εδώ και τρεις δεκαετίες παρακολουθώ τους μπίτνικ, λογοτεχνικό είδος της δεκαετίας του σαράντα και του πενήντα, που σίγουρα έχουν επηρεάσει τον τρόπο γραψίματός μου. Μου αρέσουν επίσης οι Έλληνες συγγραφείς του μεσοπολέμου ή και λίγο μετά που καταπιάνονται με θέματα μετανάστευσης, φτώχειας,πολιτικών διώξεων και συγκρούσεων. Τα τελευταία χρόνια ανακάλυψα και τις βιογραφίες προσώπων από διαφορετικούς χώρους, μπορεί να είναι από τον κινηματογράφο, την μουσική, το θέατρο, την πολιτική…
-Γράφεις μόνο ποίηση ή και κάποιο άλλο είδος;
Κατηγορηματικά όχι, απλά για μένα η ποίηση είναι κάτι που λειτουργεί σαν βαλβίδα αποσυμπίεσης, κάτι που θέλω να εκφράσω γρήγορα και με πιο λυρική διάθεση, γράφω περισσότερο με ένστικτο και στο τέλος είμαι ικανοποιημένος αν δεν χρειάζεται να κάνω κάποιες παρεμβάσεις. Αντιθέτως στα πεζά , τα πράγματα μού είναι πιο δύσκολα, αναιρούνται σελίδες ολόκληρες ή κάποιες προσπάθειες έχουν μείνει και ατελείς. Μου είναι το ίδιο εύκολο να εκφραστώ και με πεζό και με ποιητικό λόγο, το θέμα βέβαια είναι το αποτέλεσμα, να αρέσει σε μένα και στην συνέχεια στους υπόλοιπους.
-Υπάρχουν κάποια θέματα που ανατρέχεις ξανά και ξανά;
Μ' αρέσει η περίεργη και αλλόκοτη ανθρώπινη πλευρά, οι αδυναμίες μας σαν είδος και η συναισθηματική μας βαναυσότητα, και εάν κάπου υπάρχει ο έρωτας, ή τα θετικά συναισθήματα, αυτά έρχονται μέσα από την δύσκολη φύση των ανθρώπων. Και μέσα από την παρατήρηση της πραγματικότητας, η πηγή έμπνευσής μου είναι αστείρευτη. Δυστυχώς εκεί έξω υπάρχει πολλή κακία και αδικία.
- Υπάρχουν θέματα που θα απέφευγες ν’αγγίξεις με την πένα σου;
Υπάρχουν, και για να είμαι ειλικρινής αποφεύγω να αναφέρομαι σε πράγματα που απλά έχω μια γενική εικόνα ή μια ακαδημαϊκή γνώση. Ή το ότι θα νιώσω, ότι ακόμα και με την βοήθεια της φαντασίας δεν θα μπορέσω να έχω το αποτέλεσμα που θέλω` για αυτό μίλησα πιο πάνω για συγγραφή από ένστικτο και ατελείς προσπάθειες. Η κλασική αποτύπωση μιας ιστορίας αγάπης για παράδειγμα είναι κάτι που με αφήνει αδιάφορο, αλλά και η αναφορά σε ένα ιστορικό γεγονός είναι κάτι που αποφεύγω, γιατί, να λέμε την αλήθεια, εκεί έξω υπάρχουν οι πλέον αρμόδιοι να αποτυπώσουν τα γεγονότα με σοβαρότητα. Αυτά είναι σίγουρα κάτι που δεν θα άγγιζα, τώρα για κάτι άλλο, πένα είναι και ποτέ δεν ξέρεις που θα σε οδηγήσει.
-Σε ποιον θα διάβαζες πρώτα τα ποιήματά σου;
Γενικά το αποφεύγω, από πάντα, εκτός εάν έχει συγκεκριμένο αποδέκτη και είναι συναισθηματικά φορτισμένο. Ναι , όταν συντρέχει αυτός ο λόγος τότε μοιράζομαι τα κείμενά μου.
-Γράφεις συχνά ή σπάνια και μέσα από δυνατά ερεθίσματα;
Όσο πιο συχνά γίνεται και για τον λόγο αυτό πάντα κουβαλάω ένα σημειωματάριο για να κρατήσω μια εικόνα, μια πρόταση, ένα ολοκληρωμένο κείμενο ή ένα ποίημα. Τα ερεθίσματα δεν χρειάζεται να είναι δυνατά, το ενδιαφέρον να μου προκαλούν χρειάζομαι μόνο.
- Πες μας δυο λόγια για τη μέχρι τώρα λογοτεχνική σου παραγωγή.
Όπως ανέφερα και πιο πάνω, από τα πρώτα χρόνια της συγγραφικής προσπάθειας υπάρχουν τέσσερα ολοκληρωμένα βιβλία τα οποία έχουν περισσότερο συναισθηματική αξία, παρά συγγραφική. Αργότερα στις αρχές του 2000 , είχα κάποιες συνεργασίες με portals, όπως λέγονταν τότε τα sites, με περιοδικά και fanzines στα οποία έστελνα δουλειές μου. Μετά για κάποια χρόνια απλά έγραφα, δεν είχα την διάθεση να μοιραστώ οτιδήποτε με κανέναν, έλειπε η διάθεση, μέχρι που μέσω του Μάνου Αμπατζή, και με πολλή συζήτηση αποφάσισα να του εμπιστευτώ την Κάρλα, μια νουβέλα η οποία τελικά και εκδόθηκε από τις εκδόσεις Μολύβι. Ακολούθησαν συμμετοχές σε συλλογές του εκδοτικού και της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, μια προσωπική ποιητική συλλογή με τίτλο Οι Νωθροί Εμείς. Αλλά εκεί που είμαι πραγματικά χαρούμενος ,είναι για μια διάκριση στην Κύπρο, με ένα θεατρικό έργο, Γυαλί στα δόντια, που πήρε το τρίτο βραβείο, και έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί ήταν και η πρώτη απόπειρα να γράψω κάτι σε θεατρικό.
-Ποιες κινήσεις κατά τη γνώμη σου πρέπει να γίνουν για να φτάνουν τα βιβλία σε πιο πολλούς αποδέκτες; Τι βοηθά στην εποχή μας;
Δύσκολη ερώτηση, και η απάντηση ίσως να κρύβεται στην διάθεση του κόσμου να διαβάσει, και ωραία,διαβάζει ο κόσμος, αλλά τι διαβάζει… η παιδεία, έχουμε την παιδεία της ανάγνωσης ενός καλού βιβλίου, που και αυτό είναι σχετικό τελικά τι κάνει ένα βιβλίο καλό για τον καθένα. Κατά την γνώμη μου εάν υπάρξει παιδεία για ανάγνωση, το βιβλίο θα φτάσει και εκεί που πρέπει. Είναι μεγάλη κουβέντα με πολλές παραμέτρους, κοινωνικές, εκπαιδευτικές και οικονομικές. Μια λύση είναι να δοθεί χώρος σε μικρούς εκδοτικούς οίκους να παρουσιάσουν τις δουλειές τους, να σταματήσει το βιβλίο να είναι μόνο εμπόριο, εσύ πουλάς; Σε θέλω, άσχετα το περιεχόμενο. Είμαι σίγουρος ότι εκεί έξω υπάρχουν ταλέντα τα οποία όμως χάνονται λόγω της αδιαφορίας των ισχυρών της αγοράς και της οικονομικής ασφυξίας των μικρότερων εκδοτικών.
-Θα μοιραστείς μαζί μας κάποια όνειρα για το μέλλον σου στο δημιουργικό ταξίδι της γραφής;
Δεν είναι όνειρο, αλλά ευτυχώς ή δυστυχώς πραγματικότητα, να βρεθεί η διάθεση και ο χρόνος να ολοκληρώσω το τελευταίο μου μυθιστόρημα που ξεκίνησα εδώ και κάτι μήνες. Από κει και πέρα, το σημειωματάριο είναι πάντα μαζί μου για να αποτυπώνει οτιδήποτε “αδιάφορο” μπορεί να συμβαίνει γύρω μας.
Παύλο σ’ευχαριστώ γι’αυτή τη συνομιλία! Σου εύχομαι τα καλύτερα!
Ποιήματα Παύλου Παπαδόπουλου
Βγήκε στην πρώτη γραμμή
ο στραβομάτης Στρατηγός
και φώναξε
‘’ φέρτε τροφή για τις πεινασμένες μου κάννες…
γίνετε το λοιπόν ήρωες
και εμείς οι ζωντανοί
θα σας χτίσουμε αγάλματα
αναθέματα
ηρώα
θα κάνουμε παρελάσεις
θα σας υμνούμε
θα έχουμε εθνικές γιορτές και θα πίνουμε το πρώτο ποτήρι στην μνήμη σας…
Ελάτε λοιπόν…
Γίνετε τροφή για τις κάννες των όπλων μας…’’ .
Κανείς δεν κουνήθηκε… μόνο σιωπή.
Από το βάθος μόνο,
ακούγονταν τα σάπια στομάχια των όπλων να γουργουρίζουν…
και οι κάννες ξέφυγαν
από τα λουριά που τις συγκρατούσαν
και χίμηξαν στον στρατηγό…
Την επομένη δεν είχε ξεκινήσει πόλεμος
και μάταια προσπάθησαν να βρουν ένα κοκαλάκι του
ή μια κλωστή από την ένδοξη στολή του
ή ένα δράμι από τα παράσημά του.
****************************************************
Μητέρα γερνάω, ξεχνώ να φάω
Ξεχνώ να κοιμηθώ
Απορώ με την τεχνολογία
Ερεθίζομαι με τις εικοσάχρονες
Και όταν ξυπνάω τρέχουν σάλια από το στόμα μου.
Μητέρα γερνάω
Περιμένω τον θάνατο
Σαν φίλο που με έχει ξεχάσει
Και όταν μεθάω κάνω την επανάστασή μου
Και την επαύριον κρύβομαι
Σε εκείνο το σπιτάκι που εσύ πληρώνεις!
Μητέρα γερνάω, κλαίω με σαπουνόπερες
Γελώ με τις σφαγές που γίνονται μακριά από εδώ
Μισώ τους μετανάστες γείτονές μου, μυρίζουν
Και τα παιδιά τους μοιάζουν του διαβόλου…
Και καμιά φορά που τους συναντώ κάνω τον σταυρό μου
Μητέρα γερνάω, πιστεύω σε έναν θεό
Θεό παντοκράτορα
Αυτόν που αφήνει χιλιάδες να πνίγονται
-κάτι κακό θα έχουν κάνει-
Να χάνονται σε πολέμους-τους τιμωρεί και αυτούς-
Μωρά που πεθαίνουν μόλις γεννιούνται
-είναι μπάσταρδα αυτά,μαύρα και κίτρινα-
Αγαπώ αυτόν τον θεό πλέον.
Μητέρα γερνάω, παίρνω χάπια για να γίνω καλά
Και όχι να φτιαχτώ όπως παλιά
Φοράω ζακέτες το καλοκαίρι
Μυρίζει το σπίτι μου με εκείνη την οσμή
Που διώχνει τα νιάτα
Μητέρα γερνάω, περπατώ με το μπαστούνι μου
Και βρίζω στις ουρές
Και καμιά φορά κλέβω σοκολάτες, τις παραχώνω
Στο πράσινο κοτλέ σακάκι.
Κατουριέμαι πάνω μου, δεν αλλάζω σώβρακο για εβδομάδες
Και πάντα οι άλλοι μου μυρίζουν
Μητέρα γερνάω, σηκώνομαι νωρίς το πρωί
Και παρακολουθώ ενημερωτικές εκπομπές
Κοιτάζω φυλλάδια γηροκομείων
Βάφω τα μαλλιά μου και αποστειρώνω τα ψεύτικα δόντια μου
Σε βραστό νερό.
Πηγαίνω εκδρομές σε λασπόλουτρα
Τρώω φιδέ
Και κάνω παρέα με αρρώστους
Μητέρα γερνάω
Δεν προβάρω πλέον ρούχα
Συχνάζω σε καφενεία και γραφεία τελετών
Μητέρα γερνάω,κρυώνω και φοβάμαι το σκοτάδι
Έλα να με σκεπάσεις και άφησε ανοικτή την πόρτα να μπαίνει λίγο φως.
*************************************************************
Και είχε ανθρώπους ο δρόμος και έτρεχαν σαν ποταμοί,
και ήταν όμορφοι στα πρόσωπα
και στα μάτια τους,
ο τρελός του χωριού γυρνούσε παρέα με το αδέσποτο της γειτονιάς
και αλυχτούσε δαύτος,
χωρίς καταλήξεις και ρίμες,
μονάχα έψαχνε ρίζες να ορίσει τα όριά του
και εκεί μέσα στις νύχτες
που συναντιούνται οι αρχηγοί
δυο κουβέντες να λέγονται
αντρίκιες και σταράτες ΄
«Σήκωσε τα χέρια σου
και πάνω στα δάκτυλά σου μέτρα μόνο τους νεκρούς σου
όλοι σας έχετε ανοικτά τα αυτιά σας,
ακούσατε το θόρυβο που κάνει το λουλούδι που σπάει το τσιμέντο;…
τον έπιασαν, τον έστησαν
τον εκτέλεσαν πίσω από τον τοίχο του ξυλάδικου,
από την μεριά της θάλασσας
και φορούσαν παντούφλες λαστιχένιες
κοντά παντελόνια,
είχαν μπύρες ανοικτές
πολύχρωμα παρασόλια
και η αλμύρα πότιζε τους αστραγάλους,
αλλά ακόμα είχαν φοβερό σημάδι
και καλογυαλισμένες κάννες
και οι φλέβες στο λαιμό τους έμοιαζαν
σκουριασμένες περιστρεφόμενες σκάλες
που οδηγούσαν το κουφάρι του σε αδειανές ταράτσες
που αγνάντευαν όμορφες πόλεις,
έβλεπες ανθρώπους να τρέχουν
δεν ήταν τρελοί, ελεύθεροι ήταν.
ΘΕΡΙΝΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ.
