Δεκατρία ποιήματα του Κώστα Πλαστήρα

Σήμερα,στη στήλη "Στα βαθιά" έχω προσκαλέσει τον ποιητή και μελετητή Κώστα Πλαστήρα.Ο καλεσμένος μου σπούδασε οικονομικά, βιβλιοθηκονομία και φιλολογία στην Ελλάδα και τη Γαλλία. Είναι Διδάκτωρ φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και έχει διετελέσει διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Έχει εκδώσει οκτώ ποιητικά βιβλία, εννέα μελέτες για τη λογοτεχνία και έξι άλλα έργα. Έχει δημοσιεύσει ποιήματα,άρθρα,μελέτες και δοκίμια στον έντυπο και τον ηλεκτρονικό τύπο.Έχει μετάσχει σε ημερίδες,συμπόσια,συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει δώσει πλήθος διαλέξεων αναφορικά με τα επιστημονικά και λογοτεχνικά του ενδιαφέροντα. Η ποίησή του κινείται στους δρόμους της υπερρεαλιστικής υπαρξιακής γραφής. Ο λόγος του είναι πολύπλευρος, τολμηρός, διεισδυτικός. Εκφράζεται συχνά με σπάνιες λεκτικές ψηφίδες ,ενώ ενίοτε προχωρά και σε γόνιμα μονοπάτια γλωσσοπλασίας. Εμπνέεται από μορφές και γεγονότα της ιστορίας, της μυθολογίας και της βίβλου,τα οποία δρουν συμβολικά,ανανεωτικά και αυτόνομα στον δικό του ποιητικό κόσμο. Θα ταξιδέψουμε με δεκατρία διαλεχτά ποιήματά του!

Από το βιβλίο "44 Ποιήματα 1976-1995"

Από τη συλλογή: Alarme,1979

Ασκήσεις εγκλιματισμού

Στυφό απομεινάρι

Σταγόνες νερό όμοιες
είμαστε.
Μας κατέχει ο φόβος.

*
Καλά που έμαθα να γράφω,να διαβάζω,
να μιλώ
που δεν είναι ανορθόγραφος,αδιάβαστος,
τραυλός
που ενδόμυχα αυτοαναιρούμαι
και που προσθέτω
στις φράσεις μου το Αν.

Απόλογος

Φίλε μού λέει ^. και με κοιτάζει παράξενα,διαπεραστικά
στρυφνά στα μάτια^. καταιγίδες πλήθος. Δεν ξέρω τόπο,
χώρα ή σπίτια στους αγρούς των περιχώρων.Κινούμαι
ρομποτικά,όταν.Πράξεις χιλιάδες.Ποδήλατα,
αυτοκίνητα,πλατάνια.Δεν στερεύω.Θα βρεθώ σε
άλλο χρόνο,σε άλλη ώρα και τότε.

Φίλε μού λέει ^. καμπάνες στα μάτια μου,ήχοι εξωτικοί.
Γιατί.Τα βιβλία και οι άνθρωποι μ'ένα κουπόνι σε
ουρά χωρίς τέλος.Γιατί.Στα χέρια μου θαύματα
άλλων εποχών.Περιβάλλον ως τόπος μετανοίας.
Σαν που βημάτιζαν την αιωνιότητα.Πέτρες και φως
στα μάτια.Ένας πλανήτης-σπίτι.

Φίλε μού λέει:Όπου γη και πατρίς
σπίτι και οικογένεια.

Ο Κύριος που είναι μαζί σου

Ο Κύριος μετά σου^.
εκεί που ο θόρυβος εκκωφαντικός
στα λιβάδια που πράσινα,στα δέντρα που χαιρετίζουν.

Ο Κύριος μετά σου^.
κρεμασμένος,ανακατώνει την ιδιοσυγκρασία του
με αεροπλάνα που σχίζουν τον ουρανό.Ο ήχος τους
τρυπάει τ'αυτιά και το σχήμα τους καρφώνεται στην καρδιά σου.

Σε πλαγιές ανθισμένες αγάλματα,ο έφηβος του Κριτία
αναλογίζεται το βάρος από τα κομμένα πέλματα και το
βλέμμα του κενά εκτυφλωτικό καρφώνεται στην καρδιά σου.

Αυτός,Κύριε,μετά Σου.
Αυτός,εναντίον Σου.
Μια μέρα σου τσαλακώνει ό,τι απέκτησες
σε καλεί στο τηλέφωνο-και συ άλαλος

ερπετό μετά τη βροχή του απομεσήμερου
στα περίχωρα του παγοδρομίου.

Ο Κύριος δεν σε ξεχνά.

Από τη συλλογή: Mark Alexander Loys συζητάς τα περασμένα,1995

Αναθεωρητής Καίσαρ Αγίας Ρωμαϊκής
Αυτοκρατορίας πολυπραγμονεί

Ο Καίσαρ πολυπράγμων ατίθασος.Αυτός,ο ελέω Θεού
καρφώνει το εγχειρίδιο.Δρα κατακόρυφα ως χρονοτόπος
αμφίβολης εποχής,τονίζοντας την έπαρση.Αυτός.Μέρες
σ'ένα ποτάμι-σε μια ομίχλη που σέρνεται-φαντασία του
νου και τροπάριο.
Χώρος ενθαρρυντικός
Ο χώρος ελευθερία ωρών
Ο Καίσαρ,ανάγνωσμα και ποιητής τον Ζαρατούστρα
βεβαιώνει.Καίγοντας τα καράβια,
καίει τη Ρώμη αγλαϊσμένος.
Το εγχειρίδιο για να κακοφορμίζει,να βολοδέρνει
μέσα-έξω.
Στα χέρια το δηλητήριο
Στα χέρια το εγχειρίδιο
Πλεκτάνη εναντίον
Δρα κατά μέτωπο-καίγοντας με χημικά-βομβαρδίζοντας.
Έτσι που να χαθεί-πέτρα που στον κατήφορο
κυλά,σκάζοντας χιλιάδες πελεκούδια.

Αίσθηση που πριόνιζε λαιμούς και δεν αφήνει τίποτε πίσω

Άνοιξη του 1014 κ.έ.

Πεθαίνει καθημερινά-σφαγμένος ως πολεμιστής στη
μάχη του Κλειδίου΄ πάνω από τα ξύλινα ταμπούρια που
η σοφία των στρατηγών έφτιαξε,όταν οι άλλοι με τον
Νικηφόρο κυκλωτική κίνηση προσπαθούν.
Τυφλός αργότερα,με δυο μάτια-με το σημάδι στο
μέτωπο να θαμπώνει
Πεθαίνει καθημερινά-γιατί η λέξη πεθαίνω προκαλεί
μεταμέλεια
Η λέξη πεθαίνω δρα ανυπόφορα
σε ημερομηνίες που επανέρχονται συγκεκριμένα
Θα πει πως το κουκούλι φτιάχτηκε
το σεντούκι κλείστηκε
οι τοίχοι έχουν χτιστεί

Πεθαίνει καθημερινά,είναι βέβαιο,
το ξέρει και κρύβεται στις παρατάσεις

Ώσπου κάποιος ληξίαρχος υπηρεσιακός
αποφασίσει τον θάνατό του

Ο Εύνοστος στο Café de la Paix

Απόγευμα προς βράδυ κι ο Εύνοστος
στο τραπεζάκι διαβάζει εφημερίδα
Συγκρούεται με πλήθος αναλφάβητους,ξαποσταμένους
που θορυβούν κοιτάζοντας προς την ανατολή

Ο Εύνοστος εικόνα παλιάς εποχής αντινομεί
συλλαβίζει τις ώρες περιμένοντας
να του χαρίσουν το δώρο

Και η αντινομία,δική του αντινομία
και η κουβέντα,δική του κουβέντα
κάθε έκφραση λεπτή χειρονομία
-εαυτός

Λόγια πολλά τόποι κοινοί συνδέουν
με το κοινό να μεγαλώνει
ένα κοινό με γέφυρα τσακισμένη

Απόγευμα προς βράδυ κι ο Εύνοστος
νόστος καθημερινός
φρουρός ακοίμητος πιστοποιεί το κενό
που μας καταπίνει

Ο Εύνοστος θαλπωρή κάθε μέρα;
ριζικό μοίρα

Σπαταλώντας τη σκληρότητα των χρωμάτων

Το φως να διαπερνά αδιαφανή παραπετάσματα,
να διαχέεται θαμπώνοντας πρόσωπα-σπάζοντας
τη σκληρότητα των χρωμάτων.Ανάμεσα στο φως,
που διασπά ό,τι πιο μυθικό να πάλλεται σκιώδες
όραμα,χτυπώντας την κόρη του οφθαλμού.
Τα χρώματα της ιριδίζουν-αστράφτουν μαστιγώνοντας
Καρφώνοντας βέλη
Μοιράζοντας βέλη
Θερίζοντας βέλη
Το φως αυτό χαστουκίζει,υφαίνει κινήσεις-μηνύματα

Κι εκείνο το άλλο φως,κίτρινο-ρόδινο ή καστανό,
συγχέεται κάθε που θολώνει το μάτι-κάθε που η νύχτα
απεργάζεται την αυριανή μέρα
Διαχέεται κατά πρόσωπο και επανέρχεται ως ήχος
μοντάροντας το παραμύθι προσώπου και φωτός

"Το φως ποιος θα τολμούσε να το ξεπεράσει"
το φως που μεταλλάσσει κάθε πορεία
τη λέξη που'ρχεται στα χείλη,
την επιθυμία

Πώς να ζήσεις όταν δεν θέλεις να πεθάνεις

Φώτα κυκλοθυμικά αναβοσβήνουν με βροχή που σαρώνει
Αέρα που χαστουκίζει,ανθρώπους ημίψηλους που τρέχουν
Φώτα μυαλού αχνοπαίζουν
Σιδηρόδρομοι στραφταλιστοί μ'αντένες
Δένδρα που πήραν να σαπίζουν
Χρώματα που δεν ξανοίγουν

Είναι το μεγάλο δωμάτιο και καμπανοκρουσίες
Περπάτημα στη σκάλα
Ύπνος που κλείνει τα μάτια
Εικόνες επανερχόμενες
με μουσικές του άσπρου και του καφέ

Ονόματα-Ημερομηνίες

Από το βιβλίο"Τα ποιήματα του Quebracho",1993

8.

"Έχεις τη γεύση απελπισίας στην όψη σου"

Μέσα σε σύθαμπο και μουσικές
με κόσμο που κοχλάζει γύρω

Είπες
βρίσκομαι στην άλλη όχθη σέρνοντας
το καροτσάκι των ονείρων
δέσμιος στον ήλιο και την ομίχλη
στην αχλύ του πρωινού

Μια χαραμάδα εαυτού
το δρόμο
το κλειδί που φωτίζει
-Δείξε-

Επιθυμία μυστική
να κατακτήσω το γαλάζιο
που κυκλώνει
-κριός πολιορκητικός-
αυτή την άνοιξη

Ενότητα Αντιχάρισμα στον Κωνσταντίνο Μάνο [2000-2007]

Ε΄

Περπατούσα στη θάλασσα

Περπατούσα στη θάλασσα
Δίπλα ή πάνω της
Ακούγοντας το βογγητό
Τον αναστεναγμό του βάθους
Παλινδρομώντας εικόνες
Ανθρώπων ή τόπων
Ανάσκελα ψάχνοντας την πηγή
Ασπαζόμενος την έσω σχισμή
μιας άδολης προσφοράς.

Ποια ομορφιά αντιδωρίζει
το άγχος του πάθους
που μετεωρίζεται στη θάλασσα

Ώσπου από το φαγωμένο
φαράγγι των ανέμων
να καταλήγεις στη θάλασσα
ενός ονείρου διαφορετικού
ονείρου άλλου

Άπιαστου
αλλά σαφούς

Από το βιβλίο "Ο παράλληλος χρόνος των άλλων"

Πώς αγγίζονται οι εραστές

Ασύμμετρα ή τυχαία
Επαναλαμβανόμενα και επιδιωκόμενα
Αγγίζονται

Διαγωνίως και κάθετα
-Τυχαία δήθεν-

Χέρια
Μπράτσα
Ώμοι
Και κορμί

Έκφραση επιθυμίας
Ανακαλύπτοντας
Αυτό που μακρινό αλλά και κοντινό

Την ευφροσύνη της έλξης

Αυτά που είπα

Τα είπα όλα
Χρόνια τώρα
Στο περιθώριο του ανασφαλούς λόγου

Τα είδα όλα
Πολλές μέρες και ώρες στο κατώφλι

Τα άκουσα όλα
Χρόνια τώρα
Καμιά επανάστση δεν τα περιγράφει

Τα ένιωσα όλα
Καμιά περιγραφή με λέξεις δεν είναι άξια

Όμως,σε τοπίο ανήλιαγο
Βαθιά στο λαβύρινθο
του νου και της μνήμη;

Βρίσκονται

Η μνήμη των άλλων

Αναδεύω την ιστορία
Όπως αυτή ένιωσα να με τυλίγει

Περιδιαβαίνω ανάμεσα σε πρόσωπα
Που χάραξαν ή σημάδεψαν
Την ταυτότητά μου
Είναι αυτοί που τυλιγμένοι
Μια σημαία
Τοποθετήθηκαν στο Πάνθεον της Μνήμης

Ίσως να μην υπήρξαν σημαντικοί για την πατρίδα
ήταν,ωστόσο,σημαντικοί για εκεί που βάδισα
Εκεί που οδηγήθηκα
Εκεί που έφτασα
Προσπαθώντας να καταγραφώ
Στη μνήμη των άλλων

Βιογραφικό σημείωμα

Ποιητής και μελετητής της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Σπούδασε οικονομικά, βιβλιοθηκονομία και φιλολογία στην Ελλάδα και τη Γαλλία. Διδάκτωρ φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Στη διδακτορική του διατριβή με τίτλο: "Η λογοτεχνική κίνηση στη Θεσσαλονίκη: Πρώτες αισθητές διαμορφώσεις (1850-1912)", ταξινομεί, αναλύει και περιγράφει τη λογοτεχνική δράση των ελλήνων δημιουργών κατά τη διάρκεια των χρόνων της οθωμανικής κυριαρχίας. Πρωτοπαρουσιάστηκε με δημοσιεύσεις ποιημάτων στο περιοδικό "Νέα Πορεία", το 1970. Έχει δημοσιεύσει ποιήματα, άρθρα, μελετήματα και δοκίμια, έχει μετάσχει σε συνέδρια, συμπόσια και συζητήσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχει δώσει διαλέξεις σχετικές με τα επιστημονικά και λογοτεχνικά του ενδιαφέροντα. Στις φιλολογικές του μελέτες δίνει ιδιαίτερο βάρος στη μελέτη των δημιουργών της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας, στη βιβλιογραφία των λογοτεχνικών και περιοδικών εκδόσεων και συνεργάζεται ως βασικός συνεργάτης λογοτεχνικών, φιλολογικών και ιστορικών περιοδικών.

Εργογραφία:

Α. Ποίηση:

- "Παγκλήρως", Θεσσαλονίκη, "Νέα Πορεία", 1976
- "Alarme", Θεσσαλονίκη, "Νέα Πορεία", 1979
- "Mark Alexander Loys συζητάς τα περασμένα", Θεσσαλονίκη, "Εντευκτήριο", 1995, ISBN 960-85126-9-7.
- "44 Ποιήματα 1976-1995: επιλογή", Παιανία, "Μπιλιέτο", 2003, ISBN 360-78O5-20-9.
- "Αυτοανθολόγηση 2005", Θεσσαλονίκη, Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, 2005 (Φυλλάδιο)
- "Ανώνυμοι [αν και] πορτολάνοι", Παιανία, "Οκτασέλιδο του Μπιλιέτου", τχ. 51, 2006, ISSN 1106-6032.
- "Τα ποιήματα του Quebracho: ποίηση (1993-2007)", Παιανία, "Μπιλιέτο", 2007, ISBN 360-7805-28-13.
-" Ο παράλληλος χρόνος των άλλων",Παιανία,"Μπιλιέτο",τχ.94,2019,ISBN 1106-6032.

Άλλα έργα:

- "Έντυπα παλαιά της Βιβλιοθήκης της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών (1532- 1800)", Θεσσαλονίκη, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών 1992, σ.187, ISBN 960-7265-13-0.
- "Νέα Πορεία [Μηνιαίο] Λογοτεχνικό περιοδικό (1955-1991): βιβλιογραφική περιγραφή", στον τόμο: "Το περιοδικό "Νέα Πορεία" και οι εκδόσεις του (1955-1992)", Έκθεση του περιοδικού και των εκδόσεων Νέας Πορείας, Θεσσαλονίκη, Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Θεσσαλονίκης, 1992, σ. 13-111.
- "Les imprimes helleniques publies a Thessaloniki (1850-1912): Contribution a la bibliographie hellenique", Thessaloniki 2001, σ. 111.
- "Νέα Πορεία [Μηνιαίο] Λογοτεχνικό περιοδικό (1955-1994): βιβλιογραφική περιγραφή", στον τόμο: "Νέα Πορεία: σαράντα χρόνια", Ειδικό τεύχος, 4, Νοέμβριος 1995, [Θεσσαλονίκη], [Νέα Πορεία], 1995, σ. 449-527.
- "Νέα Πορεία [Μηνιαίο] Λογοτεχνικό περιοδικό (1955-2004): βιβλιογραφική περιγραφή", στον τόμο: "Νέα Πορεία: από το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα", Ειδικό τεύχος, 6, Οκτώβριος 2006, [Θεσσαλονίκη], [Νέα Πορεία], 2006, σ. 663-763, ΙSSN 0470-5238.
- N. I. Μέρτζος, Κ. Ν. Πλαστήρας, "Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών: Χρονικό 1939-2007", Θεσσαλονίκη, Δήμος Θεσσαλονίκης - Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, 2007, σ. 183, ISBN 978-960-7265-82-1.