Στη στήλη "Στα βαθιά" φιλοξενώ σήμερα τον λογοτέχνη-μελετητή Ζαχαρία Στουφή. Ο καλεσμένος μου γεννήθηκε στη Ζάκυνθο. Τα τελευταία είκοσι έξι χρόνια ζει κι εργάζεται στην Αθήνα. Έχει εκδώσει έντεκα ποιητικές συλλογές, δυο βιβλία με διηγήματα, εφτά βιβλία- μελέτες με θέμα το θάνατο. Η τελευταία του ποιητική συλλογή "Όταν ήμουν παιδί έσφαζαν τα ζώα μπροστά μου", ήταν υποψήφια για το κρατικό βραβείο ποίησης. Ποιήματά του έχουν συμπεριληφθεί σε συλλογικά έργα. Έχει οργανώσει παραστάσεις βασισμένες στο συγγραφικό του έργο, ενώ κείμενά του έχουν δραματοποιηθεί κι από άλλους καλλιτέχνες. Ποιήματα, άρθρα και μελέτες του έχουν φιλοξενηθεί στον έντυπο και τον ηλεκτρονικό λογοτεχνικό τύπο. Η ποίησή του είναι σκοτεινή, αντισυμβατική, τολμηρή. Ο λόγος του είναι ρηξικέλευθος, ανατρεπτικός, απρόβλεπτος. Επίκεντρο της θεματικής του είναι ο θάνατος. Ο αναγνώστης όμως δεν εισπράττει τον πόνο της απώλειας, τη συντριβή. Το μοιραίο γεγονός προσεγγίζεται σαν απόλυτα φυσική κατάσταση και αρκετά συχνά σαν φάρσα, σαν παρωδία. Τα συμβάντα που προηγούνται ή ακολουθούν τον θάνατο ανήκουν στο πεδίο του εξωπραγματικού. Οι ήρωές του, ακόμη και βιβλικές μορφές παρουσιάζονται σε κόντρα ρόλους, πολύ μακριά από τη γνωστή τους ταυτότητα. Πρόκειται για μια γραφή με έντονο προσωπικό χρώμα, που σε ξαφνιάζει και σε παρασέρνει. Θα τον γνωρίσουμε μέσα από δέκα μοναδικά ποιήματά του!
ΔΗΛΩΣΗ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
Πρέπει να τελειώνει αυτή η ιστορία, δεν μπορεί με τίποτα να συνεχιστεί, δεν γίνεται να κοροϊδεύω άλλο τον εαυτό μου -για εσάς δεν έχω πρόβλημα- όμως εγώ δεν το αντέχω. Γι’ αυτό δεν θα ξαναγράψω ποιήματα. Δεν μπορώ άλλο να κλαίω με το γκάζι κολλημένο στην εθνική και μετά από είκοσι χρόνια ποίησης να μην έχω καταφέρει να καταστραφώ, όπως όλοι οι σπουδαίοι ποιητές. Τι έκανα λάθος εγώ δηλαδή; Δεν ήμουν εγώ ο καλύτερος κτηνοβάτης του χωριού; Δεν ήμουν ο βιαιότερος παιδεραστής του ορφανοτροφείου; Τόσα γυναικόπαιδα δεν σκότωσα στον πόλεμο; Νομίζετε δηλαδή ότι εν αγνοία μου παντρεύτηκα τη μάνα μου; Ή μήπως νομίζετε πως έδωσα ποτέ αγάπη σε άνθρωπο; Γιατί… γιατί… αφού όλα τα έκανα σωστά, γιατί ακόμα δεν έχω καταστραφεί;
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Γεννήθηκα το 1974 και δεν ξέρω τίποτα γιατί ποτέ δεν έμαθα τίποτα. Δεν ξέρω τίποτα και ούτε ξέρω πως τίποτα δεν ξέρω. Το μόνο που έμαθα στα πέντε μου πάνω από τον ανοιχτό τάφο είναι πως οι άνθρωποι πεθαίνουν, καθώς ο πατέρας μου -γκλου γλου γκλου- κατέβαζε το δροσερό νερό από το μπουκάλι μέσα στη γη μέχρι το λαιμό. Γκασμάς, φτυάρι, αξίνα, μπάλος, «Βορβολύθι που να το πάρει ο διάολος εκοπήκανε τα χέρια μου».Όμως έμαθα και κάτι άλλο στα δεκατρία μου: Οι άνθρωποι μπορούν να αυτοκτονήσουν, μονάχα που το μυαλό μου δεν το χώρεσε, βιβλίο δεν ξανάνοιξα γιατί αφού μπορεί κανείς να αυτοκτονήσει, πραγματικά, δεν έχει σημασία να μάθει τίποτα. Έτσι κι εγώ Δεν έμαθα απολύτως τίποτα, μοναχά σκεπτόμουν χωρίς γνώση, σκεπτόμουν αδιάκοπα τον θάνατο και ρωτούσα τους ζωντανούς και κανείς δεν ήξερε να μου πει. Έτσι δεν πήγα ποτέ στο πανεπιστήμιο. Είμαι παντρεμένος με την ταξιθέτρια του χάους και είμαι πατέρας μηδέν παιδιών. Κάποιοι μπορούν να ισχυριστούν ότι ζω και κάποιοι άλλοι ότι εργάζομαι.
ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΤΩΡΑ Ι
Μπήκα στο λεωφορείο που κατεβαίνει από Μενίδι και τον γνώρισα κατευθείαν. Ήταν ο Ιησούς Χριστός μεταμφιεσμένος σε πρεζόνι, πάνω σε αναπηρικό καρότσι με καγκρεναρισμένο πόδι τυλιγμένο σε επιδέσμους. Με κατάλαβε χωρίς να με κοιτάξει και χαμήλωσε το κεφάλι ενώ κάλυψε το πρόσωπό του με το χέρι του. Μια γυναίκα δίπλα, μαστουρωμένη, κοιμόταν με το στόμα να χάσκει, υπέθεσα πως ήταν η Μαρία η Μαγδαληνή. Το λεωφορείο ήταν γεμάτο με πρεζάκια και τσιγγάνους, οι διπλανοί του τον κορόιδευαν και τον έμπαιζαν ενώ αυτός τους έλεγε για να περάσει απαρατήρητος «μην ασχολείστε ρε μαλακισμένα… μην ασχολείστε…» Μα εγώ τον θυμήθηκα πολύ καλά από την βασιλεία των ουρανών, εξάλλου πάνε μόνο δέκα χρόνια από τότε που εγκατέλειψα την Αγγελική μου ιδιότητα και κατέβηκα στη γη για να καταστραφώ βιώνοντας τον ανθρώπινο πόνο. Ωστόσο, μέχρι που κατέβηκα στον προορισμό μου ο Ιησούς Χριστός ούτε μου μίλησε ούτε με κοίταξε. Τότε κατάλαβα πως ζω μια ζωή αδιάφορα φυσιολογική γεμάτη αξιοπρέπεια και πως η καταστροφή θα είναι πάντα προνόμιο των Θεών.
Η ΓΝΩΡΙΜΙΑ
Ήταν ένας φοβερός τύπος που χτυπούσε τα κουδούνια των αγαπημένων του ανθρώπων -πρωινές ώρες συνήθως- και τους εκλιπαρούσε να τον καταστρέψουν και αυτοί αντί να τον βοηθήσουν –τι κρίμα- τον αγαπούσαν ακόμα περισσότερο. Έπιανε παρέες με τους ολότελα τελειωμένους, μπας και καταλάβει το μυστικό της καταστροφής τους, μα αυτοί πίστευαν πως έχουν μια επιτυχημένη ζωή και μια αστείρευτη ελπίδα για ό,τι καλύτερο. Προσπαθούσε απεγνωσμένα να βάλει ένα τέλος στις μικρές γελοίες επιτυχίες του και στην καθημερινή μετριότητα της κανονικότητας. Έλεγε και ξανάλεγε: Εμένα δεν θέλει κανείς να με καταστρέψει, ούτε ο ίδιος μου ο εαυτός. Ως που μια κοινή φίλη, θέλησε να μας γνωρίσει, μας έκλεισε ραντεβού στο μπαρ το ναυάγιο και πήγα. Κάθισα στην άκρη του μπαρ δίπλα στο μεγάλο καθρέπτη και τον περίμενα κοιτώντας την πόρτα. Πέρασε μισή ώρα και δεν εμφανίστηκε. Όμως, καθώς ετοιμαζόμουν να φύγω γύρισα από την άλλη και τον είδα μέσα στον καθρέπτη να με περιμένει από πάντα.
ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΤΩΡΑ ΙΙ
Θα είχε περάσει κανένα τρίμηνο και καθώς περπατούσαμε βιαστικοί, πηγαίνοντας να πάρουμε το αυτοκίνητο, ένα πρεζόνι πάνω από το αναπηρικό του καρότσι μας είπε χωρίς να μας κοιτάξει «Φίλε μπες στον φούρνο και πάρε μου μία λεμονόπιτα και μία σοκολατόπιτα». Γύρισα και διαπίστωσα πως ήταν ο Ιησούς Χριστός. Χωρίς ανάσα μπήκαμε στο φούρνο. Του δώσαμε το κουτί με τα γλυκά και στρέφοντας το βλέμμα κατά πάνω μας είπε «Πραγματικά σας λέω παιδιά… δεν έχω λόγια» «Δεν πειράζει… έχω εγώ λόγια». Πρόλαβα να βλαστημήσω και τρέξαμε κατεβαίνοντας τις σκάλες του μετρό, προκειμένου η γη να με καταπιεί. Όταν σταματήσαμε στην τελευταία αποβάθρα μου 'πιασε το χέρι η Μαρία και με ρώτησε «Αφού στο αυτοκίνητο πηγαίναμε, γιατί κατεβήκαμε εδώ;» Σώπασα, μα δεν επέμεινε γιατί είχε καταλάβει ποιος ήταν ο πρεζάκιας που κεράσαμε πριν λίγο, κι εγώ, για πρώτη φορά είχα συνειδητοποιήσει πως αυτή η γυναίκα δεν ήταν ποτέ η Μαρία.
ΤΑΠΕΡ
Το λεωφορείο από τον Άδη φτάνει πάντα με καθυστέρηση. Νύχτα και κρύο. Μπαίνει στο σταθμό με σβηστά τα φώτα, ανοίγει τις πόρτες μα δεν κατεβαίνει κανείς. Στέκομαι μπροστά του σαν από πάντα, ως που βγαίνει ο διάβολος οδηγός και μου δίνει ένα ασήκωτο χαρτόκουτο που γράφει πάνω το όνομά μου στα αρχαία ελληνικά. Διαδρομή για το σπίτι δεν υπάρχει, μονάχα κίτρινη βροχή. Όλα τα φαγητά που αγάπησα σε λίγα τάπερ, μα δεν μπορώ να καταπιώ. Σπάνε τα δόντια και μουδιάζει το μυαλό. Τάπερ γεμάτα με χώμα και μνήμη.
ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΤΟΣ
Για πολλά -πολλά χρόνια έσκαβα μέσα μου βαθιά. Ξεκίνησα από το σώμα μου κι αφού το έσκαψα ολόκληρο, συνέχισα στο μυαλό μου και μετά στα όνειρά μου. Καθώς μετακινιόμουν από πόλη σε πόλη, άφηνα κάθε φορά το περιττό βάρος των εσκαμμένων μαζί με τα όποια ευρήματα. Ως που μία μέρα η ζωή μου έγινε μια μεγάλη τρύπα. Στάθηκα στο χείλος και σκέφτηκα: Μα αυτό είναι ένας τάφος! Και από τότε, ό,τι βρίσκω, ό,τι διαβάζω, ό,τι ακούω και ό,τι ερωτεύομαι το ρίχνω μέσα. Μα ο τάφος δεν λέει να γεμίσει... Η αίτησή μου στο ληξιαρχείο έγινε αποδεκτή! Τώρα με λένε Νεκροταφείο.
ΑΝΤΡΙΚΑ ΚΡΑΓΙΟΝ
Όλες τις γυναίκες που βάζετε κραγιόν χωρίς καθρεφτάκι, καθώς περπατάτε ή που κλαίτε στον δρόμο χωρίς να φοράτε καν γυαλιά ηλίου, σας έχω αγαπήσει οριστικά, κι ας μην συναντηθήκαμε ποτέ, κι ας βάζετε κραγιόν για άλλους άντρες. Για όλες εσάς, γυναίκες, που αδιαφορείτε για τον κόσμο που σας βλέπει, πασαλειμμένες δάκρυα και κραγιόν, δεν πρόφτασα ποτέ να γράψω τίποτα. Περνούσανε τα χρόνια μακριά σας κι έγινα εγώ η γυναίκα των ονείρων μου. Γι’ αυτό αν μπείτε σπίτι μου θα δείτε, παντού κραγιόν, πολλές εκατοντάδες. Κάθε νυχτιά βάζω και από ένα για να γευτώ τα ανεπίδοτα φιλιά σας. Μετά ξεσπώ σε κλάματα, παίρνω τους δρόμους, από την αντρική εκδοχή μου νικημένος.
ΜΠΟΥΡΔΕΛΟ ΓΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ
Η επίσκεψη κρατάει τρεις με έξι ώρες, απογεύματα συνήθως μετά την δουλεία. Μου φέρονται απάνθρωπα, μα τι να πεις, ο πελάτης έχει πάντα δίκιο. Οι περισσότερες δεν θέλουν sex και φωνάζουν με το όνομα κάποιου άλλου άντρα. Καμιά φορά με πηδάνε εκδικητικά, θαρρείς και γυρίζουν πριονοταινία. Συμφωνώ σε ό,τι και να πουν μα στο τέλος ξεσπούν σε κλάματα. Κάποτε μου φέρονται στοργικά, σα να είμαι ο gay φίλος τους. Άλλες με βάζουν να λέω αυτό που θέλουν να ακούσουν ή να κάνω ό,τι έκανε ο άλλος…
Έχω βαρεθεί, έχω μετανιώσει, δεν έπρεπε να κάνω το μυαλό μου μπουρδέλο για γυναίκες.
ΟΤΑΝ ΜΟΥ ΛΕΙΠΕΙΣ
Όταν μου λείπεις κάθομαι και σκηνοθετώ την κηδεία μου. Σε βλέπω να διαβάζεις με έκπληξη την είδηση του θανάτου μου στο ιντερνέτ. Φεύγεις ταραγμένη από την δουλειά, πας στο σπίτι, κάνεις βιαστικά τηλέφωνα. Τελικά θα έρθεις. Πετάς τα ρούχα σου, κάνεις ντουζ κλαίγοντας και μετά ντύνεσαι τελετουργικά στα μαύρα. Εσώρουχα, καλσόν, παπούτσια, φουστάνι, κραγιόν. Όλα μαύρα. Τόσο ερεθιστικά ντύνεις το γυμνό σου σώμα που ξεχνάω ότι πέθανα και καυλώνω... Και σου τηλεφωνώ....
Βιογραφικό σημείωμα
Ο Ζαχαρίας Στουφής γεννήθηκε το 1974 στη Ζάκυνθο. Σαν προέκταση του ποιητικού του έργου, στο οποίο ο θάνατος είναι το επίκεντρο, ασχολείται με την θανατολογία της Ζακύνθου. Αναζητεί τον θάνατο στη λαογραφία, τη φιλολογία, την ιστορία και την σύγχρονη κοινωνία του νησιού του. Έχει στήσει θεατρικές παραστάσεις και performance που βασίστηκαν στο συγγραφικό του έργο. Κείμενά του έχουν δραματοποιηθεί και από άλλους καλλιτέχνες. Από το 1995 ζει και εργάζεται στην Αττική.
ΠΟΙΗΣΗ
•Τρένο 1996, • Ο πόνος οι ηδονές κι ο φόβος των ανθρώπων 1997, • Ονειροπληξία 2001, • Νιρβάνα 2003, • Χαωδία 2005, • Νεκρώσιμα 2006, • Μυστικό νεκροταφείο 2008. • Γράμματα σε νεκρό ποιητή 2009. • Ονειροπληξία, τριλογία (συγκεντρωτική έκδοση των: Ονειροπληξία, Χαωδία και Νεκρώσιμα). • Η ταξιθέτρια του χάους, 2014. • Στην Έρημο της Μνήμης 2014, • Όταν ήμουν παιδί έσφαζαν τα ζώα μπροστά μου, ΑΩ 2020.
ΘΑΝΑΤΟΛΟΓΙΑ
• Τα σύγχρονα επιτύμβια επιγράμματα της Ζακύνθου, 2009. • Σήματα θανάτου πίστης και μνήμης στους δρόμους της Ζακύνθου, 2010. • Τα Ζακυνθινά μοιρολόγια και οι μεταλλάξεις του θρηνητικού λόγου στο χρόνο, 2013. • Το Αγγλικό Νεκροταφείο της Ζακύνθου, 2013. • Γνώση και Απόγνωση, συνταγές αυτοκτονίας, 2014, Β΄ Έκδοση 2017 • Μαρμαρού, η γυναίκα βρικόλακας, 2014. • Αναζητώντας τον θάνατο, 2016. (22 αρθογραφίες του Ζ. Στουφή με 22 φωτογραφίες του Δ. Θεοδόση).
ΔΙΗΓΗΜΑ
• The Party, 2015, κυκλοφόρησε ένθετο στο περιοδικό Ένεκεν, τεύχος 37.
• Ο τάφος του διαόλου, ΑΩ 2019.
ΘΕΑΤΡΟ
Από τον ίδιο και άλλους καλλιτέχνες του θεάτρου έχουν δραματοποιηθεί τα βιβλία του: • ΜΑΡΜΑΡΟΥ, η γυναίκα βρικόλακας από την ορεινή Ζάκυνθο, θέατρο. • Η ΤΑΞΙΘΕΤΡΙΑ ΤΟΥ ΧΑΟΥΣ, θέατρο. • ΣΤΗΝ ΈΡΗΜΟ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ, performance. • ΜΥΣΤΙΚΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ, performance. • ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΓΝΩΣΗ συνταγές αυτοκτονίας, Stand Up Comedy.
• Ποιήματα, άρθρα και μελέτες του με κύριο θέμα τον θάνατο, έχουν δημοσιευθεί κατά καιρούς στα περιοδικά, Τετράμηνα, Περίπλους, Επτανησιακά Φύλλα, Ίαμβος, Ραπόρτο, Πνοές Λόγου και Τέχνης, Ένεκεν, Ο Φαρφουλάς, Δήμος και Πολιτεία, Παρέμβαση, Εμβόλιμον, Ο Σίσυφος, Φρέαρ, το Κοράλλι, Θράκα, Οδός Πανός, Καρυοθραύστις, καθώς και σε πολλά ηλεκτρονικά περιοδικά και ιστολόγια σχετικά με την ποίηση. Από το 2006 ποιήματά του έχουν συμπεριληφθεί σε δύο ποιητικές ανθολογίες, τρία θεματικά ανθολόγια ποίησης και σε ανθολογήσεις των περιοδικών Ο Σίσυφος και Οδός Πανός.
• Η τελευταία του ποιητική συλλογή, Όταν ήμουν παιδί έσφαζαν τα ζώα μπροστά μου, ήταν υποψήφια για το κρατικό βραβείο ποίησης.
