Σήμερα στη στήλη "Στα βαθιά" υποδέχομαι την καταξιωμένη λογοτέχνιδα Χλόη Κουτσουμπέλη. Η καλεσμένη μου σπούδασε Νομική κι εργάστηκε στον τραπεζικό τομέα. Έχει εκδώσει δέκα ποιητικές συλλογές, δυο μυθιστορήματα και δυο θεατρικά έργα. Ποίηματά της έχουν συμπεριληφθεί σε ελληνικές και ξένες ανθολογίες. Για την ποιητική της συλλογή "Οι ομοτράπεζοι της άλλης" , τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2017. Το μυθιστόρημά της "Ο βοηθός του κυρίου Κλάιν" ήταν υποψήφιο για το Athens Prize of literature του 2017. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί σε εφτά γλώσσες κι έχουν δημοσιευθεί σε ξενόγλωσσα περιοδικά. Η ποίησή της είναι αφηγηματική, προσωποκεντρική, υπαρξιακή. Κινείται στα μονοπάτια της υπερρεαλιστικής έκφρασης. Ο λόγος της είναι πλούσιος, πολύχρωμος, τολμηρός, με εντυπωσιακές εικόνες κι ευφάνταστα σχήματα. Τα ποιήματά της είναι καλοσκηνοθετημένα έργα, με πολλές ανατροπές στην πλοκή, ξεχωριστά σκηνικά δράσης και αντισυμβατικούς ήρωες. Με την πένα της συχνά συνδιαλέγεται με γνωστά πονήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, τα οποία ανασυνθέτει δημιουργικά βλέποντάς τα με άλλη οπτική. Την απασχολούν οι ανθρώπινες σχέσεις, η επαφή με το κρυμμένο εγώ, τα εσωτερικά ζητούμενα. Η γραφή της είναι μεθυστική, με έντονο προσωπικό χρώμα. Θα απολαύσουμε δέκα θαυμάσια ποιήματά της, ένα από κάθε ποιητική της συλλογή!
ΓΥΜΝΙΑ
Χθες βράδυ σ΄ ονειρεύτηκα.
Με τα φώτα της πόλης για μάτια,
το σώμα γυμνό,
μυρωδιά ανοιξιάτικης λεύκας
και για μόνο κάλυμμα
το σκοτάδι.
(ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΙΩΠΗΣ, εκδόσεις ΕΓΝΑΤΙΑ 1984)
ΓΗ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΙΑΣ
Δεν με φοβίζει
που τούτο το μολύβι
δεν αφήνει μελάνι
αλλά ίχνη από λιωμένο ουρανό
ούτε με φοβίζει
πως αντί για χαρτί
γράφω πάνω στο κορμί σου,
ζεστή αμοιβάδα από μυρωμένο χαμομήλι,
ολόγυρα, παντού.
Με φοβίζει μόνο
που κάποια μέρα,
θα γράφω πάλι σε χαρτί
ποιήματα με μελάνι.
(Η ΝΥΧΤΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΦΑΛΑΙΝΑ, εκδόσεις Λοξίας 1990)
ΠΟΥ ΠΑΝ ΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ ΤΙΣ ΝΥΧΤΕΣ
ΙΧ.
Πού πάνε οι ποιητές τις νύχτες;
Γιατί κυκλοφορούν με χέρια ματωμένα;
Γιατί ουρλιάζουν οι ποιητές στις στέγες;
Γιατί έχουν έναν επίδεσμο στη θέση της καρδιάς;
Γιατί τα γράμματα που σκαλίζουν με κόπο στο χαρτί
με πένα, με κονδυλοφόρο, με μολύβι,
αφήνουν μικρά κόκκινα χνάρια από αίμα;
Χ
Γιατί σπαράζει ο κύκνος
καθώς λευκός, παρθενικός
τινάζει τα φτερά του
και γράφει τον τελευταίο του στίχο;
(Η ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΛΑΙΔΗΣ ΚΑΠΑ, εκδόσεις Ν. Πορεία 2004)
ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ
Σωπαίνεις.
Σε λευκό μανδύα τυλιγμένος
μου διδάσκεις πόνο και ηδονή.
Τεράστιος ορθώνεται πατέρα
ο ίσκιος σου επάνω απ’ τον βωμό.
Εραστής και ξένος
ο αγαπημένος δήμιος.
Βλέπεις, οι σκοπιμότητες.
Το διαζύγιο, ο ούριος άνεμος,
τα πλοία που δεν έφυγαν ποτέ
για τη χαμένη Τροία,
ο θάνατος που με νυμφεύεται
αντί του Αχιλλέα.
Κόκκινος ο μανδύας σου από αίμα.
Κι εσύ φοράς το μαύρο σου καπέλο
Στρίβεις ατάραχος το πόμολο της πόρτας.
Το μόνο που χρειαζότανε ήτανε μια θυσία.
(Η ΛΙΜΝΗ, Ο ΚΗΠΟΣ ΚΑΙ Η ΑΠΩΛΕΙΑ, εκδόσεις Ν. Πορεία, 2006)
ΕΥΑ
Με παρέσυρε.
Πυκνά φυλλώματα, υγρά.
Δεν φορούσε πρόσωπο.
Άγγιξα τότε ένα φίδι, την καρδιά του.
Κι ευθύς κατρακύλησα στο χώμα.
Ούτε θεός ούτε διάβολος.
Στον Κήπο τον αποκαλούσαν «άντρα».
Στο στόμα άφηνε γεύση μήλου σε αποσύνθεση.
(Η ΑΛΕΠΟΥ ΚΑΙ Ο ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΧΟΡΟΣ, Γαβριηλίδης 2009)
Η ΚΟΝΣΕΡΒΑ
Το να συντηρεί κανείς κατεψυγμένους έρωτες
είναι κι αυτό μία τέχνη
όπως του καλλιγράφου
ή του πυροσιδηρουργού.
Ακόμα και διαδικασία
όπως αυτή του αρουραίου
που ανοίγει λαγούμια
για να δραπετεύει.
Πολλοί άνθρωποι κάνουν συλλογή
από τέτοια διάφανα βαζάκια
Χωρίς συντηρητικά γράφει απέξω η ετικέτα
και εννοούν γνήσια δάκρυα μικρού κροκοδείλου
ή μιας νυφίτσας που την απήγαγαν νωρίς.
Στον αντίποδα αυτών – των θερμοσυγκολλητών –
υπάρχουν οι άλλοι οι αμνήμονες
που θάβουν σε λάκκο το κεφάλι
ενώ το υπόλοιπο σώμα εξακολουθεί να ζευγαρώνει
με στρουθοκάμηλους του είδους τους.
Κάθε μέθοδος είναι θεμιτή.
Έτσι κι αλλιώς τίποτε ποτέ δεν αποτρέπει
εκείνο το θανάσιμο άλμα στο κενό.
(ΚΛΙΝΙΚΑ ΑΠΩΝ, εκδόσεις Γαβριηλίδης 2012)
ΤΟ ΠΕΝΘΟΣ ΤΟΥ ΑΛΛΟΥ
Δεν είναι ποτέ δικό μας λέμε
το μαύρο ακέφαλο φουστάνι
με τα κουμπιά μπροστά
σαν ψόφια μάτια
οι στρουθοκάμηλοι που ψάχνουν
ρωγμή να κρύψουν μέσα το κεφάλι
κι αφήνουν παντού τρομαγμένα πούπουλα
τους φόβους τους.
Όσα βλέπουμε συμβαίνουν συνήθως μακριά,
το φέρετρο, η κηδεία
οι λέξεις
(αυτές πάντα συμβαίνουν μακριά
γι ‘αυτό και δεν ακούμε την ηχώ τους),
σαν τις γυναίκες με τις μαύρες μαντίλες στα νησιά
που στέκονται σε ένα ακρωτήρι και φωνάζουν
και ο αέρας τις σηκώνει μακριά
κι ύστερα όλο κάτι ακούμε να κλαίει το βράδυ στο μπαλκόνι.
Όμως αυτό εδώ το πένθος είναι δικό μου, φίλε.
Γι ‘αυτό και θα το κάνω ότι θέλω.
Θα το πιω, θα το μεθύσω,
θα το ταπεινώσω, θα το εξαργυρώσω,
θα κάνω έρωτα μαζί του σε γυμνό κρεβάτι
και μόνο το βράδυ θα φορέσω την μαύρη μου μαντίλα
θα σταθώ σε μόνο ακρωτήρι
και θα τελειώσω.
(ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΚΟΣΜΟ ΒΡΑΔΙΑΖΕΙ ΠΙΑ ΝΩΡΙΣ, εκδόσεις Γαβριηλίδης 2014)
Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Θα φορώ το καινούργιο μου παλτό.
Θα φοράς το γαλάζιο σου πουκάμισο.
Θα παίζει την Καζαμπλάνκα
ή το Χιροσίμα αγάπη μου
θα το έχουμε ζήσει αυτό ξανά
στην Βιέννη αρχές του αιώνα
στην Κων/πολη σε έναν τεκέ
στην Βαρκελώνη μέσα στον εμφύλιο.
Το χέρι σου δεν θα αγγίζει το κορμί μου
θα είναι απλώς ένα κομμάτι του
όπως ο ομφαλός
ή μία μοίρα.
Κι έτσι οι δυο μας
στην πηχτή σταγόνα της στιγμής
θα κολυμπήσουμε ο ένας μες στον άλλο.
Και όταν η μαύρη φάλαινα τελικά μας καταπιεί,
κοίτα θα πούμε
εκείνη την μέρα πήγαμε κινηματογράφο.
(ΟΙ ΟΜΟΤΡΑΠΕΖΟΙ ΤΗΣ ΑΛΛΗΣ ΓΗΣ, εκδόσεις Γαβριηλίδης 2016)
ΦΡΑΝΤΣ ΚΑΦΚΑ
Φορούσε ολόσωμες σκιές μέχρι το γόνατο.
Μου υποσχέθηκε γάμο δι ' αντιπροσώπου.
Μου έγραφε κιτρινισμένα γράμματα.
Αγαπημένη Μίλενα, με προσφωνούσε.
Ειλικρινά δικός σου, ο μικρός σου Φραντς.
Κάθε πρωί ξέπλενα τα μάτια μου
έσταζαν πηχτό μελάνι μες στην σκάφη.
Ήταν συνέχεια υπόδικος,
διάδικος και δικαστής ταυτόχρονα
σε μία δίκη με κατηγορούμενο
πάντα τον εαυτό του.
Δικαστική πλάνη μουρμούριζε συνέχεια.
Γιατί πάντα ανεξάρτητα από την έκβαση
οι ένορκοι τον καταδίκαζαν
σε κατ’ οίκον περιορισμό
σ’ ένα πύργο χωρίς ασανσέρ.
Κάποτε σε μια επιστολή εσώκλεισε σκαθάρι.
Αγάπησέ το. Είναι η ζωή μου, μου έγραψε.
(ΤΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΝΤΕΣΠΕΡΕ, εκδόσεις ΠΟΛΙΣ 2018)
Η ΥΠΑΡΞΙΑΚΗ ΑΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ Σ.
Ο κύριος Σ. είχε κακό προαίσθημα.
Ο Τζον έδειχνε αφηρημένος.
Οι γόπες σωριάζονταν στη σταχτοθήκη
Όπως τα κούτσουρα στην αποθήκη.
Τέσσερις μόνον αράδες στην κόλλα τη λευκή.
Ο κύριος Σ. ένιωσε τον τρόμο του κενού.
Αισθανόταν μισός.
Το ένα του πόδι ανύπαρκτο.
Ακόμα δεν είχε αρθρώσει ούτε λέξη,
Αφού ο Τζον είχε επιλέξει τριτοπρόσωπη αφήγηση.
Ο Τζον αναστέναξε βαθιά.
Η όλη σύλληψη ήταν λάθος.
Ο κεντρικός χαρακτήρας έπρεπε να ’ναι γυναίκα.
Τα δάχτυλά του τσαλακώνουν το χαρτί.
Απ’ το απειροελάχιστο πέρασμα του κυρίου Σ.
δεν απέμεινε ούτε ίχνος στην κοσμική τάξη των πραγμάτων.
Τόσο αυθαίρετα θα εξαλείψει κι εμάς
ο Μέγας Συγγραφέας που μας επινόησε.
(Η ΓΥΜΝΗ ΜΟΝΑΞΙΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ ΟΜΙΚΡΟΝ, εκδόσεις ΠΟΛΙΣ 2021)
Βιογραφικό σημείωμα
Η Χλόη Κουτσουμπέλη γεννήθηκε το 1962, σπούδασε Νομική στο ΑΠΘ και εργάστηκε στον τραπεζικό τομέα. Έχει εκδώσει δέκα ποιητικές συλλογές, (η πρώτη το 1984 και η τελευταία το 2021) δύο μυθιστορήματα και δύο θεατρικά έργα. Το μυθιστόρημα της Ο ΒΟΗΘΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΛΑΙΝ, εκδόσεις Μελάνι, ήταν υποψήφιο για το Athens Prize of literature του 2017 και η ποιητική της συλλογή ΟΙ ΟΜΟΤΡΑΠΕΖΟΙ ΤΗΣ ΑΛΛΗΣ ΓΗΣ εκδόσεις Γαβριηλίδης 2016, τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2017. Το θεατρικό της ΟΡΦΕΑΣ ΣΤΟ ΜΠΑΡ ανέβηκε το 2014 στο θέατρο Αγορά στην Πάτρα. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, στα Ισπανικά, στα Γερμανικά, στα Γαλλικά, στα Βουλγαρικά, στα Τουρκικά και στα Ιταλικά, έχουν δημοσιευτεί σε ξενόγλωσσα περιοδικά και έχουν συμπεριληφθεί σε ελληνικές και ξένες ανθολογίες. Έχει συνεργαστεί με τα περισσότερα έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά. Πρόσφατα από τον Ισπανικό εκδοτικό οίκο EL ARBOL DE LA LUZ εκδόθηκε στη Σεβίλλη μία συλλογή από αρχαιόθεμα ποιήματά της με τίτλο «Πάντα κάτι ξεχνάει η Αντιγόνη» μεταφρασμένα από τον JOSE ANTONIO MORENO JURADO. Αντιπρόεδρος της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, Μέλος του Κύκλου Ποιητών και της Εταιρείας Συγγραφέων.
