Η ποιήτρια που θα δούμε, η Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, έχει εργαστεί ως ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια επί σειρά ετών. Έχει εκδώσει πέντε ποιητικές συλλογές και μια συλλογή διηγημάτων, ενώ ποιήματά της έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες. Συχνά γράφει σε πρώτο πρόσωπο κι όταν ακόμα γράφει με κοινωνικό ορίζοντα ,η εσωτερική ματιά είναι έντονη. Βαθιά είναι κι η συνομιλία του υποκειμένου με τη φύση. Ο λόγος της ποιήτριας είναι πλούσιος, χειμαρρώδης, γοητευτιικός, με εκπλήξεις. Ο τόνος της γραφής της εξομολογητικός και στοχαστικός. Θ' απολαύσουμε δέκα εκλεκτά ποιήματα!
Ο δρόμος
Ο δρόμος απλώνεται μπροστά
Να τον διαβώ γρήγορα πρέπει
Να κάνω αυτό που περιμένουν από μένα
Υπεύθυνα, δίκαια, σωστά
Μα σκέφτομαι πάλι…
Μήπως σαν τον διασχίσω
Και μόνος στο τέρμα βρεθώ
Πικρά, μ’ απορία
Αυτό ήταν όλο λοιπόν
Θα πω;
Όχι
Δρόμοι πολλοί με χίλια νεύματα
Καλούν το πέρασμά μου
Στο στένεμα του ενός, απρόσμενα προβάλει άλλος
Ολισθηροί καραδοκούν να με γκρεμίσουν
Και δύσβατοι, κορφές μ’ αποκαλύπτουν
Κάποιους ερμητικά κλειστούς τους νιώθω
Κι άλλες φορές διαβαίνω έναν κι ανοίγουν νέοι δρόμοι
Θέλω να νιώσω το κάθε βήμα
Το κάθε στραβοπάτημα, το κάθε πισωγύρισμα
Το κάθε μάτωμα, το κάθε πέταγμα
Τους κραδασμούς και κελαηδήματά μου
Μπροστά στην τελική πορεία
Θέλω, κλείνοντας ήρεμα τα μάτια,
Να σταθώ ανάλαφρα, γαλήνια
Δρόμοι σύντροφοι κι οδηγοί
Όμορφα να με προετοιμάσουν για τον άλλο δρόμο.
Σαν θα ντυθώ το βλέμμα σου
Σαν θα ντυθώ το βλέμμα σου
Περίλαμπρη θα διαβαίνω τους δρόμους
Δρόμους διάπλατους
Στα άνθη στολισμένους
Ορθό το ανάστημα θα έχω
Και στο κεφάλι φωτοστέφανο τη λάμψη σου
Εγώ αγέρι ανήσυχο
Σε αρμονία με το γύρω κόσμο
Σταγόνα της βροχής εγώ
Πολύτιμο κομμάτι του σύμπαντος
Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Ο δρόμος, έκδοση Δήμου Σερρών, 2006
Μη ρωτάς
Μη ρωτάς, μου είπε, μη ρωτάς
Προσπάθησε να δεις, ν’ αφουγκραστείς
Αφουγκράσου τη φύση
μήτρα σπαρακτική που εγείρεται
Αφουγκράσου το ποτάμι
το νερό κυλά και χάνεται
Βούτα, βούτα βαθιά να δροσιστείς
νιώσε την κάθε σταγόνα στο κορμί
Κοίτα με βαθιά μέσα στα μάτια
άσε με να χαθώ στο βλέμμα σου
Νιώσε τη μοναξιά της ανεμώνης
τη θλίψη νιώσε του σκύλου αυτού του άστεγου
Μη ρωτάς, μου είπε, μη ρωτάς
Οι ερωτήσεις χαλούν την ποίηση
Μη ρωτάς
Πήγα πάλι απ' το ποτάμι
Πήγα πάλι απ’ το ποτάμι
ανταριασμένο κι αυτό
κυλά σκοτεινό μ’ έναν υπόκωφο ρόγχο
Ο ουρανός συννεφιασμένος
Κάποια γεράκια εδώ κι εκεί
κατά μόνας το καθένα στο δέντρο του
Παρατηρώ τους σπουργίτες
πετούν αδιάλειπτα σε σμήνη
σχηματίζουν σημαίες να κυματίζουν ελπιδοφόρες
Στη συννεφιά το πέταγμα ακόμη πιο αναγκαίο
πιο συναρπαστικό
Πού θα πάει
θα βγει κι ο ήλιος κάποια στιγμή
Τώρα που τους καθρέφτες θρυμματίσαμε
Τώρα που τους καθρέφτες θρυμματίσαμε
και μονοκοντυλιά διαγράψαμε τα είδωλά μας
απολιθώματα απομείναμε γυμνά
Το δάκρυ και το χαμόγελο στα στήθη πέτρωσαν
πέτρα ο λόγος και ο πόνος μας
πέτρα το όνειρο κι η ελπίδα πέτρα
πέτρα που την σηκώσαμε στο στήθος μας
Τώρα μ’ αυτήν πλαγιάζουμε και τα όνειρα αδειανά
Σίσυφοι που απόκαμαν στη ρίζα του βουνού γερμένοι
Τώρα μ’ αυτή οδεύουμε μετέωροι
στης ερημιάς την ανελέητη γαλήνη
Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Διαδρομές, εκδόσεις Γαβριηλίδης, 2015
Κοχύλια
Αν ερωτεύτηκες σε ρέμα
χείμαρρος
Αν έθαλλες σ’ αγκάθια
θηλιά
Στης λίμνης τη γαλήνη αν βυθίστηκες
θλίψη
Αν σ’ αναχώματα περπάτησες
προσφυγιά
Αν χύθηκες σε θάλασσα
αναχώρηση
Κοχύλια εξορύσσουν
κοιτάσματα φωτός
σ’ υποθαλάσσια ρεύματα
Μια τσάντα σπίτι και πατρίδα έγινα
Μια τσάντα σπίτι και πατρίδα έγινα και προχωρώ
Είμαι το σπίτι μου λιτό κι απέριττο
συμμετρικό και σταθερό παλεύω να ’μαι
κι ας είναι τα μπαλκόνια μου μικρά
κι ας έχω τα θεμέλια προς τα μέσα
Με ξαναχτίζω μ’ επανατοποθετώ
πατρίδα μου και σπίτι μου εγώ
κι αναζητώ γωνιές όπου δέντρα φύονται
γωνιές με γαλανό ουρανό
γαλήνια να μ’ αγκαλιάζουν
Μια τσάντα σπίτι είμαι
και τα χερούλια μου κρατώ σφιχτά μες στην καρδιά
Φέτες σχιστόλιθοι α-συνέχειες
φλόγες ζωσμένες βίαια έσκαψαν
κι έκοψαν
Πολλά τα ξερι-ζώματα
ολοκληρωτικά απειλούν να με συνθλίψουν
Μια τσάντα σπίτι και πατρίδα έγινα και προχωρώ
Λιγοστεύουν οι λέξεις
Λιγοστεύουν οι λέξεις
Μουδιασμένες
λιώνουν στο στόμα
χάπι πικρό
Κόμπος στο λαιμό
με πνίγουν
Τελειωμένα λόγια οι λέξεις
Ακατάληπτα
μουρμουρητά και κραυγές
ανακούρκουδα καθισμένα
κουνιούνται πέρα δώθε
Θρηνούν
Θρήνος που λέξεις δε γίνεται
Φρίκη που δε τη φτάνουν λέξεις
Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Λιγοστεύουν οι λέξεις, εκδόσεις Μελάνι, 2017
Δέηση
Χώρες του ήλιου και δεν μπορείτε ν’ αντικρίσετε τον ήλιο.
Γιώργος Σεφέρης, «Το ναυάγιο της “Κίχλης”»
Για τα δάση τα έκπαγλα που φλέγονται έκπληκτα
Για τους δούρειους λύκους με τα μάτια τα γυάλινα
Για τη στάχτη που σβήνει στου νομά το περπάτημα
Για τον κύκνο που πνίγεται στη λάσπη της λίμνης
Για τον άνδρα που κλαίει μπρος σε Ανδράποδα
Για τα άπληστα βουλιμίας τα δύσμορφα στόματα
Για μένα που τυλίγομαι απαθής στο κουκούλι μου
Για τις μέρες τις άδοξες του σκότους του άναρχου
Για την κόρη την άχρονη όταν ρόδο το αμάραντο
Κάπως έτσι αυτονομείται το ποίημα
Ο Ποιητής παρένθετο
δανείζει τη μήτρα του θολωτό εκ-μάγευσης
Τον ελεεί εκείνος ο δυνητικός χώρος*
ανάμεσα στο έμβρυο και τη Μεγάλη μητέρα
Ο Ποιητής εγκύπτει σε πάχνες και πέπλα
αφουγκράζεται άφατες παρηχήσεις
εναρμονίζει άρρητες ακουστικές έννοιες
ανιχνεύει στο άλογο τον λόγο πριν απ' τον λόγο
λαξεύει νεολογισμούς λεπίδες πρωτόγονου λιθοξόου
Μαιευτήρας εκμαιεύει ολόφωτα φωνήματα
κόβει τον ομφάλιο λώρο με λεπιδόπτερα
Οι οδύνες το υπέρτατο γέννημα τα ψελλίσματα
τον παιδεύουν γονέα
Βιώνει περίοδο συμβίωσης
πειραματίζεται απογαλακτισμό
εμφυτεύει στο βρέφος φτερά
στεριώνει έρμα αντιπελάργησης
Κάπως έτσι αυτονομείται το Ποίημα
κι απλώνει σύμπαν πελάγιο
* D. W. Winnicott, η έννοια του δυνητικού χώρου
Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, Όλα σιγούν εκκωφαντικά ηχούν ακατάληπτα, εκδόσεις ΡΩΜΗ, 2020
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Η Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη γεννήθηκε στο Λιβαδοχώρι Σερρών και αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Θηλέων Σερρών. Ολοκλήρωσε τις προ- και μεταπτυχιακές σπουδές της (Msc) στη Σχολή Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ουψάλας κι εργάστηκε ως κλινικός ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια σε δημόσιες μονάδες Εκπαίδευσης, Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας στη Σουηδία και στην Ελλάδα. Διετέλεσε Διοικητική Προϊσταμένη του ΚΕΔΔΥ Σερρών του Υπουργείου Παιδείας, δίδαξε ως Λέκτορας επί συμβάσει στο ΤΕΦΑ Σερρών του ΑΠΘ. Ως πιστοποιημένη Εκπαιδεύτρια Εκπαιδευτών Ενηλίκων συνεργάστηκε με δημόσιους φορείς και πανεπιστημιακά ΚΕΚ συντονίζοντας ομάδες Επιμόρφωσης ενηλίκων, Συμβουλευτικής γονέων και Εκπαίδευσης των Εκπαιδευτών Ενηλίκων. Είναι μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων (ΣΕΨ), του «The Uppsala University Alumni Network», της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης (ΕΛΘ), και της Εταιρίας Karin Boye Sällskapet.
Εξέδωσε τις ακόλουθες πέντε ποιητικές συλλογές: «Ο δρόμος»,εκδόσεις Δήμος Σερρών, 2006, «Συναισθηματικό αλφαβητάρι», εκδόσεις UNIVERSITY STUDIO PRESS, 2009, «Διαδρομές», εκδόσεις Γαβριηλίδης, 2015, «Λιγοστεύουν οι λέξεις», εκδόσεις Μελάνι, 2017, «Όλα σιγούν εκκωφαντικά ηχούν ακατάληπτα», εκδόσεις ΡΩΜΗ, 2020, την συλλογή διηγημάτων «Ο τόπος μέσα μας», εκδόσεις Αρμός, 2020, και μετέφρασε επιλεγμένους Σουηδούς ποιητές στο βιβλίο «Δέρμα από πεταλούδες Επιλογές σουηδικής ποίησης», εκδόσεις , 2018. Συμμετέχει σε συλλογικές εκδόσεις και έντυπες ή ηλεκτρονικές ανθολογίες. Συνεργάζεται με έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά με ποιήματα, διηγήματα, μεταφράσματα και κείμενα κριτικής ανάγνωσης. Ποιήματα και διηγήματά της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, σουηδικά, γερμανικά, ιταλικά και βουλγαρικά.
