Νοέμβριος! Ο τρίτος γιος του φθινοπώρου. Ο μήνας των βροχών, του κρασιού, της γλυκιάς μελαγχολίας. Του χουχουλιάσματος και της περισυλλογής. Ο φίλος μας τρέχει ολοταχώς να συναντήσει τον χειμώνα! Για να δούμε τι του αφιέρωσαν οι ποιητές!
Νοέμβριος- ΚΑΙΣΑΡ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ
Στα τζάμια που έγιναν θολά, πικρά λακριματόρια
η ισχνή βροχή ολοφύρεται: μια Μάτερ Ντολορόζα.
Μόνωσις. Ο άνεμος: ρευστός, η αγωνία του προς τη θύρα.
Ένα βιβλίο (χρυσή αφασία) στο ανάκλιντρο σωπαίνει
μπρος στους δαυλούς που ανιστορούν θρύλους ωχρούς στο τζάκι.
Ω,το εκκρεμές με το ηχηρό,το αργό του δηλητήριο
κι η ισχνή χαρά μας, έντομο φαιδρό που επαγιδεύθη
μες στης αράχνης,της βροχής,τον τέφρινον ιστό.
Πηγή: Ανθολογία Περάνθη
Άνεμος του Νοεμβρίου-ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ
Τώρα όμως βράδιασε. Ας κλείσουμε την πόρτα κι ας
κατεβάσουμε τις κουρτίνες γιατί ήρθε ο καιρός των
απολογισμών. Τι κάναμε στη ζωή μας; Ποιοι είμαστε; Γιατί
εσύ κι όχι εγώ; Καιρό τώρα δε χτύπησε κανείς την πόρτα
μας κι ο ταχυδρόμος έχει αιώνες να φανεί. Α, πόσα
γράμματα, πόσα ποιήματα που τα πήρε ο άνεμος του
Νοεμβρίου. Κι αν έχασα τη ζωή μου την έχασα για
πράγματα ασήμαντα..
Πηγή: https://www.stixoi.info
Ατροφικό ένστικτο (απόσπασμα)-ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ
Ο ίδιος αδιατάρακτος Νοέμβρης
με σημαίες παντού χθεσινής βροχής
παραδομένα στη γύμνια τα δέντρα –
δυο τρία φύλλα μόνον εστασίαζαν υπάρχοντας.
Το στρογγυλό λιβάδι σαν περιβραχιόνιο
στην ελεύθερη εξάπλωση της φύσης
και πάλι έσκυβα να πιω μέσα από την ίδια ακινησία
που έπιναν σκυμμένα εκείνα τα μουλάρια.
Αστραφτερή η διάταξη του ήλιου
πάνω στο τρίχωμά τους
δεμένη χαλαρά σε ζουζουνιού κορμό
για να μη φύγει.
Πηγή: http://filanagnosia1pyr.blogspot.com
Νοέμβριος -ΡΕΝΑ ΚΑΡΘΑΙΟΥ
Στου Νοέμβρη το χαρτί
βάζει υπογραφή η βροχή .
«Θα ποτίσω όλη την πόλη ,
το χωράφι , το περβόλι .
Και θα πλύνω τις σκεπές ,
τα μπαλκόνια , τις αυλές .
Θα ετοιμάσω το τοπίο ,
να 'ρθει το μεγάλο κρύο».
Το χαρτί ο αέρας παίρνει
και στα σύννεφα το φέρνει .
Κι η βροχή πιάνει δουλειά ,
μούσκεμα όλα τα παιδιά .
Πηγή: http://dreamskindergarten.blogspot.com
Θάλασσα του Νοέμβρη- ΙΑΚΩΒΟΣ ΘΗΡΑΣ ΚΑΡΑΜΟΛΕΓΚΟΣ
Τον Νοέμβρη η μαγεία της θαλάσσης επιστρέφει
Γυμνόστηθη,ακέραιη,απτή,
Με λίγες μηχανές,ξαπλώστρες,φασαρία,
Λιγότερους και πιότερους ανθρώπους,
Με φύκια ζωντανά μέσα στη νέκρα τους,
Με εκλεκτές γοργόνες διαβασμένες,
Υγρές,καυτές, αεράτες,ταπεινές.
Θάλασσα του Νοέμβρη σ'αγαπώ,
θάλασσα του νησιού και του χωριού μου,
Πιστή συντρόφισσα,γλυκέ εξομολόγε
Τιτάνια Κόρη που εκθέτεις τους χειμώνες
Των άδικων ανθρώπων,τόπων, χρόνων,
Γερό σκαρί που με προφταίνεις στις φουρτούνες,
Ανατριχίλα που γλυκαίνεις το κορμί μου
Και μου θυμίζεις διαρκώς και επιμόνως
Να μη φοβάμαι να βουτάω στα ψηλά,
Να επιστρέφω στην πατρώα αστρογιαλιά μου,
Ν'αναντρανίζομαι μπρος σ'ό,τι είν'αγάπη.
Πηγή: Φιλολογική Πρωτοχρονιά 2020
Νοέμβρης -ΝΑΝΑ ΠΑΠΑΔΑΚΗ
Στην επιστροφή
οι στέγες φώτιζαν από μέσα
οπτασίες
σκέπαζαν τα ονόματά μας
τα θνητά
κρυφά απ’ τη μέθη των οριζόντων
γυμνός
και τρελαμένος σαν κοχύλι
που λάθεψε θάλασσα
και αιώνα
κοιτούσες τους φίλους
να επιστρέφουν
γλυκά να μας τραβούν
σε χώμα στεγνό
που όλους κάποτε
θα μας χωρούσε.
Πηγή: Τα δώρα της αγρύπνιας
Νοέμβρης - ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ ΜΑΡΑΚΗΣ
Κάθε νέος μήνας
μια καινούργια γέννα
ο αέναος κύκλος της ζωής
ξανά και ξανά,
ένα μεγάλο ταξίδι
σε φωτεινά μονοπάτια
σε δρόμους σκοτεινούς
χαμένος μες στης πόλης τη βουή
στης εξουσίας την παράνοια
ψάχνοντας με το φανάρι σου
άνθρωπους – σαν άλλος Διογένης,
αλλά η προσπάθεια σου
μάταιη, δεν ξέρω ποιον κοροϊδεύεις,
δεν ξέρω τι παιγνίδι παίζεις,
αφού σα να ξέχασες
ότι ανθρώπους δε χρειάζεται να ψάχνεις,
άλλους δεν έχει
απ’ αυτούς που είναι δίπλα σου.
Κάθε νέος μήνας
ένας καινούργιος θάνατος
ο αέναος κύκλος της ζωής
ξανά και ξανά
μέχρι το τέλος.
Ως τότε, με αισθήματα λαθραία
και λόγια δανεικά
ποινικοποιημένες σκέψεις
και επιθυμίες
σκυφτός, με το τσιγάρο στο στόμα
στραβά, με τα χέρια
στις τσέπες
του τρύπιου επενδύτη σου
να χαϊδεύεις φθαρμένες εκδόσεις
αγαπημένων ποιητών,
στης πόλης τα βρωμικα σοκάκια
να τριγυρνάς
παρέα με τους παράνομους
με τους αδικημένους συντροφιά,
να τραγουδάτε στίχους λαϊκούς,
που κάπως τον πόνο αλαφραίνουν,
μέχρι το ξ(ημέρωμα).
Κάθε νέος μήνας
μια καινούργια γέννα
ένας ακόμα θάνατος
κι εσύ, με το όπλο στο χέρι
σαν από πάντα έτοιμος
προσμένεις το Νοέμβρη
σε μια ακόμα αναμέτρηση
γυμνός από αγάπη,
έτοιμος
το πρόσωπό σου
στον καθρέφτη
ν’ αντικρίσεις.
Φοβάμαι, είπες.
Πηγή: https://www.stixoi.info
Νοέμβρης - ΛΙΛΗ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ
Την ώρα που το σύννεφο μετέωρο
εκάλυπτε ακτινωτά το στήθος
της κοιλάδας
ένιωσε η πλάση την ανάσα
Η καθημερινή διαστολή του σκληρού
πόνου
Το αόρατο της αμελητέας αντίδρασης
για το άγνωστο
Τα άδεια τραπέζια του παρελθόντος
Η σκοτεινή πλευρά του έρωτα
Όλα διαθλώνται κι επανέρχονται
αλλιώτικα
με τη μυστηριώδη ανάσα του Νοέμβρη
Πηγή: https://www.stixoi.info
Νοέμβρης- ΟΡΕΣΤΗΣ ΒΕΡΜΙΩΤΗΣ
Έσβησε το τσιγάρο του στα κάγκελα του μπαλκονιού.
Φύσηξε τον τελευταίο καπνό.
Άνοιξε την πόρτα και μπήκε στην κουζίνα. Η γυναίκα του
καθάριζε τον πάγκο,
μόλις είχε τελειώσει το πλύσιμο των πιάτων. Πήγε πίσω της,
άγγιξε την κοιλιά της
και ύστερα πέρασε τα χέρια του κάτω από τη μπλούζα της
και της χούφτωσε τα βυζιά.
- "Έχεις παγωμένα χέρια" του είπε συνεχίζοντας να
σκουπίζει τον πάγκο με το κίτρινο σφουγγάρι.
αυτός πήρε τα χέρια του από πάνω της και έπιασε το τάπερ
με το τυρί να το βάλει στο ψυγείο.
Ο ουρανός ήταν συννεφιασμένος κι έτοιμος να σκοτεινιάσει
από νωρίς
επικαλούμενος το χειμώνα.
Πηγή: https://www.stixoi.info
Νοέμβρης '67 -ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΔΑΛΑΚΟΓΛΟΥ
Μια φούχτα ξερά λουλούδια
στο άλικο ανθογυάλι,
λασπερό χώμα
βρώμισε το σκαλοπάτι.
Σα μιλούν τ’ αστραπόβροντα,
μη σκέφτεσαι,
πού να κυλάει τώρα
η ξεφτισμένη ιδέα.
Πηγή: https://www.stixoi.info
Νοέμβρης 1973 -ΦΩΝΤΑΣ ΛΑΔΗΣ
Μεριάσανε τα σύννεφα κι ο ήλιος κατεβαίνει
κι ένα μικρό μελαχροινό φυσάει μες στο σουραύλι.
Η πίκρα είναι στο στόμα του, στα μάτια πάλι η πίκρα
κι ένα ντουφέκι δίπλα του, παλιό και πλουμισμένο.
Ξανοίγει πάλι ο ουρανός κι ο ήλιος κατεβαίνει
κι ένα μικρό μελαχροινό κοιτάζει και σωπαίνει.
Κάτι είναι σα χαρούμενο, κάτι σα θυμωμένο
κι ένα ντουφέκι δίπλα του, παλιό και πλουμισμένο
Πηγή: https://www.stixoi.info
Απόγευμα Νοεμβρίου - ΤΖΟΥΤΖΗ ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΗ
Αυτός ο ήλιος, ο χειμωνιάτικος
πάνω στα χαλκοπράσινα φύλλα
τα κάνει και χρυσίζουν έτσι που φωτίζει.
Δίπλα του γυμνό από φύλλα
το δέντρο.
Μόνο οι λωτοί κρέμονται
ζωηρό πορτοκαλί, με την χρυσή ανατανάκλαση
από τον απογευματινό ήλιο.
Γύμνό το δέντρο
κούτσουρο ξερό,
με τους καρπούς του
να κρέμονται σαν χριστουγεννιάτικες μπάλες.
μα τα χριστούγεννα δεν έχουν έρθει ακόμα.
Γυμνή και γω απέναντι
μέσα απ’ το τζάμι το χαζεύω.
Δίχως φύλλα πάνω μου,
δίχως καρπούς,
και ο ήλιος
την απέναντι μεριά φωτίζει.
Εγώ είμαι στη σκιά.
Κρυώνω,
η Άνοιξη είναι ακόμα μακριά
και ελπίδα και κουράγιο για να ανθίσω,
πια δεν έχω...
Πηγή: https://www.stixoi.info
Στην παλιά μας γωνιά- ΣΩΤΗΡΗΣ ΣΚΙΠΗΣ
Στην παλιά μας γωνιά, που αγαπούσαμε,
έν’απόγευμα κρύο του Νοέμβρη,
καθισμένοι, απ’τα τζάμια θωρούσαμε
τ’ωχρό φως και τα κίτρινα φύλλα.
Μα προπάντων το βλέμμα σου εκάρφωνες
στα μαλλιά μου, που αρχίσαν ν’ασπρίζουν,
κ’εγώ πρώτη φορά τώρα εξάνοιγα
του μετώπου σου κάποιες ρυτίδες.
Την κρυφή μου τη σκέψη δε ζήτησες
να σου εκφράσω∙ ουτ' εγώ την αιτία
της πικρίας σου να μάθω δε ρώτησα,
που είχε ξάφνου χυθεί στη μορφή σου.
Ως που τέλος το σκότος μας έζωσε
του βραδυού και δε βλέπαμε πλέον
ο ένας του άλλου τα δάκρυα, οπού εχύναμε
για τη νιότη μας που είχε πεθάνει.
Πηγή: https://www.efsyn.gr
Τα εφαρμοσμένα πρόσωπά μας - ΡΟΥΛΑ ΑΛΑΒΕΡΑ
Τα εφαρμοσμένα πρόσωπά μας
δεν έχουν κίνηση, συντηρούνται
απ’ το νυχτερινό κρύο του Νοέμβρη
λεηλατημένα παρελθόντα τα πρόσωπά μας.
Γύρω πάλι τόσα παιδιά.
Παιδιά πέντε, δέκα, δώδεκα χρονώ
παιδιά που ψηλώνουν.
Δεν έχεις να τα προειδοποιήσεις
δεν έχεις παρ’ εκτός
από `να συννεφιασμένο χέρι
να τ’ αποχαιρετάς.
Είσαι μ’ αυτούς που μοιάζουν μεταξύ τους
που το βάζουν στα πόδια
με κανονικό βήμα.
Πηγή: https://www.stixoi.info
Νύχτα του Νοέμβρη- ΠΟΛ ΚΛΟΝΤΕΛ
Και γιατί τάχατε να μη
δοθώ στου ύπνου την ηρεμία
αφού κάτω απ'το χέρι της με σκιάζει
η παρθένα Μαρία;
Τους πάμφτωχους πάντα καλεί
η μάνα του Θεού η Αγία
κι όλα τα λάθη τους σκεπάζει
με το γαλάζιο της μανδύα.
Κι ο πιο καλός κι ο πιο χαμένος
χαρά στον που'ναι καλεσμένος
και του ύπνου πάει να βρει την ησυχία
κάτω απ'το μέγα της μανδύα.
Μετάφραση: Μελισσάνθη
Πηγή: Νέα παγκόσμια ποιητική ανθολογία Ρίτας Μπούμη-Ν.Παπά,Διόσκουροι
Μετ'επιστροφής -ΟΚΤΑΒΙΟ ΠΑΖ
“Λασπωμένος Νοέμβρης,
πέτρες λερές και οστά που μαυρίσαν
απροσδιόριστα κτίρια.
Από καμάρες πέρασα και γέφυρες διαβήκα,
ήμουν γεμάτος ζωή και αυτήν εζητούσα.
Στη σάλα της σελήνης
αιμορραγεί το φως. Άνθρωποι ψάρια
ανταλλάσσουν ψυχρούς στοχασμούς.
Ήμουν ζωή γεμάτος και αντίκρισα
φαντάσματα πολλά,
όλα με σάρκες και οστά κι άπληστα όλα.
Πύργος τοπάζι και αίμα,
μαύρες πλεξούδες και στήθη κεχριμπάρι,
η υπόγεια δέσποινα.
Τίγρη, δαμάλα, χταπόδι, φλογισμένος κισσός:
μου έκαψε τα κόκαλα μου ρούφηξε το αίμα.
Κρεβάτι, πλανήτης πεθαμένος
οφθαλμαπάτη η νύχτα και το σώμα,
κι η δέσποινα, μία στήλη από αλάτι.
Να φας το λείψανό μου, ήλιε του οροπεδίου:
ήμουνα ζωντανός και πήγαινα το θάνατο γυρεύοντας.”
Μετάφραση: Τάσος Δενέγρης
Πηγή: Οκτάβιο Παζ. Η πέτρα του ήλιου κι άλλα ποιήματα, Ίκαρος
Νοέμβρης -ΦΕΔΕΡΙΚΟ ΓΚΑΡΘΙΑ ΛΟΡΚΑ
Όλα τα μάτια/ ήταν ανοιχτά
κατάντικρυ στη μοναξιά/ με δάκρυα ξεπλυμένη.
Ντιγκ ντογκ ντιγκ ντογκ
Τα πράσινα κυπαρίσσια/ φύλαγαν την ψυχή τους
ζαρωμένη απ’ τον άνεμο/ και οι λέξεις ίδιες κλαδευτήρια
θέριζαν την ψυχή των λουκλουδιών.
Ντιγκ ντογκ ντιγκ ντογκ
Ο ουρανός μαραίνονταν.
Ω βραδινό, σκλάβε των νεφελών,
σφίγγα τυφλή!/ Οβελίσκοι και καμινάδες
φτιάχνανε πομπές από σαπουνόφουσκες.
Ντιγκ ντογκ ντιγκ ντογκ
Οι ρυθμοί καμπυλώναν,/ και καμπύλωνε ο αγέρας.
Πολεμιστές από καταχνιά
φτιάχνανε με τα δέντρα/ καταπέλτες.
Ντριγκ ντογκ ντιγκ ντογκ
Ω βραδινό,/ βραδινό του παλιού φιλιού μου,
μακρινή του ίσκιου μου τυραννική ιδέα,
δίχως καμιά χρυσή αχτίδα!
Κασκαμπέλι απατηλό.
Βραδινό σωριασμένο/ σε πυρές σιωπής.
Ντιγκ ντογκ ντιγκ ντογκ.
Πηγή:Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, Ποιητικά άπαντα, Εκάτη
Γράμμα το Νοέμβριο -ΣΙΛΒΙΑ ΠΛΑΘ
Αγάπη μου, ο κόσμος
ξαφνικά αλλάζει, αλλάζει χρώμα.
Το φως του δρόμου
ξεχύνεται σκίζοντας τους μακρόστενους
καρπούς του ψυχανθούς εννιά η ώρα το πρωί.
Είναι η Αρκτική.
Αυτός ο μικρός ο μαύρος
κύκλος, με την καστανόξανθη μεταξένια χλόη του – μαλλιά
μωρού.
Υπάρχει στον αέρα ένα πράσινο,
απαλό, απολαυστικό.
που μέ θάλπει τρυφερά.
Είμαι ξαναμμένη και ζεστή.
Νομίζω πως είμαι τεράστια,
είμαι τόσο βλακωδώς ευτυχισμένη,
οι γαλότσες μου
πλατσουρίζουν και πλατσουρίζουν βαθιά μέσα στο όμορφο κόκκινο.
................................................................................................
Ω αγάπη μου, ω άσπιλε.
Κανείς εκτός από μένα
δεν περπατά σε τούτο τον υγρότοπο μέχρι το κόκαλο βρεγμένος.
Τα αναντικατάστατα
χρυσαφιά ματώνουν και βαθαίνουν, τα στόματα των Θερμοπυλών.
Μετάφραση: Κατερίνα & Ελένη Ηλιοπούλου
Πηγή: Σίλβια Πλαθ, Ποιήματα, εκδόσεις Κέδρος
Ένα ποίημα για τον Νοέμβριο-ΕΜΙΛΙ ΝΤΙΚΙΝΣΟΝ
Η Μέρα συνέχεια μίκραινε, πιεσμένη
Από μια Νύχτα κυρτωμένη και πρόωρη
Το Απόγευμα έριχνε το λιγοστό του Κίτρινο
Στο βαθύ Δειλινό-
Οι Άνεμοι έβγαλαν τις πολεμικές τους συνήθειες
Τα Φύλλα ζήτησαν άδεια και την πήραν-
Ο Νοέμβρης κρέμασε το Γρανιτένιο Καπέλο του
Πάνω σε καρφί Βελουδένιο.
Μετάφραση: Κώστας Λάνταβος, εκδόσεις Αρμός, Αθήνα 2013.
Πηγή:Emily Dickinson, Έλα στον κήπο μου. Ποιήματα
Νοέμβρης στην Αγγλία- ΑΝΤΟΝΙΟ ΚΟΛΙΝΑΣ
Ξέρω ότι είναι Νοέμβρης τώρα εκεί στην Αγγλία,
γαλάζιες ειν’ οι νύχτες και γεμάτες αστέρια,
παράξενο αφού κιόλας σωριάζεται το χιόνι
στα βουνά της Σκωτίας, η φωτιά καίει παμφάγα
του πουρναριού τις κλάρες, γυμνά κλαριά σουρώνουν
τον ήλιο που φιλτράρει τις θλιμμένες κουρτίνες κι απιθώνει
το παλιό του χρυσάφι στους τόμους της βιβλιοθήκης,
μπορείς να δεις ακόμα στου λιβαδιού το βάθος,
με το πούσι, των χειμαδιών τα φώτα,
ειν’ η πιο αγνή εποχή, δεν την διαφθείρουν
η τέχνη ή τα φιλιά κι υπάρχει μόνο
μια άπειρη προσδοκία χωρίς πουλιά,
μια σιωπή από φεγγάρια και κατάκρυους ήλιους
που μολαταύτα λένε στην καρδιά που άλλους τόπους
'νειρεύεται: άκουσέ μας, εδώ τελειώνει ο κόσμος,
του σεβασμού αποθέωση ταπεινή και των ρόδων,
μην κατέβεις στη θάλασσα που υγρή κι όλο σκοτάδια
το θάνατο φιλεύει.
Πηγή: http://piotermilonas.blogspot.com
Έρευνα-Επιμέλεια αφιερώματος: Αγγελική Καραπάνου
