Σήμερα θα θυμηθούμε μέσα από τα λόγια των ποιητών ένα μυθολογικό ταξίδι,την αργοναυτική εκστρατεία!
Αργώ-ΣΩΤΗΡΗΣ ΣΚΙΠΗΣ
Με την Αργώ σας για ταξίδια πάλι
με προσκαλείτε, ω νέοι μου, μακρινά.
Ώρες σας αγναντεύω απ’ το ακρογιάλι
έτοιμους πια ν’ απλώνετε πανιά.
Πώς με χτυπάει της θάλασσας η αρμύρα,
πώς με μεθάει η αύρα η μαγική!
Τη χρυσή σας, αχ, πώς ζηλεύω Μοίρα
και την πρωτόχυτή σας την ορμή!
Κάτι μου λέει να σας ακολουθήσω,
κάτι μου λέει στερνά να μείνω εδώ.
Κοιτάζω εμπρός, ξανακοιτάζω πίσω
και νιώθω εντός μου κάποιο δισταγμό.
Μα εσείς καιρό δε χάνετε σε τέτοια
και ξεκινάτε επάνω στα νερά.
Πηγή:"Προτού ν’ αράξουμε", (1910-1924), Αθήνα,1924
Δ΄ Αργοναύτες-ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ
Καὶ ψυχὴ
εἰ μέλλει γνώσεσθαι αὑτὴν
εἰς ψυχὴν
αὐτῇ βλεπτέον:
τον ξένο και τον εχθρό τον είδαμε στον καθρέφτη.
Ήτανε καλά παιδιά οι συντρόφοι, δε φωνάζαν
ούτε από τον κάματο ούτε από τη δίψα ούτε από την παγωνιά,
είχανε το φέρσιμο των δέντρων και των κυμάτων
που δέχουνται τον άνεμο και τη βροχή
δέχουνται τη νύχτα και τον ήλιο
χωρίς ν’ αλλάζουν μέσα στην αλλαγή.
Ήτανε καλά παιδιά, μέρες ολόκληρες
ίδρωναν στο κουπί με χαμηλωμένα μάτια
ανασαίνοντας με ρυθμό
και το αίμα τους κοκκίνιζε ένα δέρμα υποταγμένο.
Κάποτε τραγούδησαν, με χαμηλωμένα μάτια
όταν περάσαμε το ερημόνησο με τις αραποσυκιές
κατά τη δύση, πέρα από τον κάβο των σκύλων
που γαβγίζουν.
Εἰ μέλλει γνώσεσθαι αὑτήν έλεγαν
εἰς ψυχὴν βλεπτέον, έλεγαν
και τα κουπιά χτυπούσαν το χρυσάφι του πελάγου
μέσα στο ηλιόγερμα.
Περάσαμε κάβους πολλούς πολλά νησιά τη θάλασσα
που φέρνει την άλλη θάλασσα, γλάρους και φώκιες.
Δυστυχισμένες γυναίκες κάποτε με ολολυγμούς
κλαίγανε τα χαμένα τους παιδιά
κι άλλες αγριεμένες γύρευαν το Μεγαλέξαντρο
και δόξες βυθισμένες στα βάθη της Ασίας.
Αράξαμε σ’ ακρογιαλιές γεμάτες αρώματα νυχτερινά
με κελαηδίσματα πουλιών, νερά που αφήνανε στα χέρια
τη μνήμη μιας μεγάλης ευτυχίας.
Μα δεν τελειώναν τα ταξίδια.
Οι ψυχές τους έγιναν ένα με τα κουπιά και τους σκαρμούς
με το σοβαρό πρόσωπο της πλώρης
με τ’ αυλάκι του τιμονιού
με το νερό που έσπαζε τη μορφή τους.
Οι σύντροφοι τέλειωσαν με τη σειρά,
με χαμηλωμένα μάτια. Τα κουπιά τους
δείχνουν το μέρος που κοιμούνται στ’ ακρογιάλι.
Κανείς δεν τους θυμάται. Δικαιοσύνη.
Πηγή:"Μυθιστόρημα", Αθήνα,1935
Αργοναύτες-ΛΕΩΝ ΚΟΥΚΟΥΛΑΣ
Έπρεπε προτού φτάσουμε στο τέρμα μας
τους Τυρρηνούς κουρσάρους ν'ανταμώσουμε
στήθος με στήθος για να χτυπηθούμε.
Έπρεπε κι οι Δολίονες και τα αντίθετα
των βορεινών ανέμων ανταριάσματα
στο δρόμο μας εμπόδιο να σταθούνε.
Στις συμπληγάδες έπρεπε,που χάσκανε
σα στόμα του θανάτου,το καράβι μας
τον τρόμο του χαμού να δοκιμάσει.
Χωρίς αυτά μικρότερη θα νιώθουμε
και τη χαρά μας και την περηφάνεια μας
που φτάσαμε επί τέλους στην Κολχίδα.
Πηγή:"Γνώριμοι Δρόμοι",1940
Το τραγούδι των Αργοναυτών-ΣΩΤΗΡΗΣ ΣΚΙΠΗΣ
Η ίδια η Αθηνά ν’ αγρύπνησε από πάνω της
όταν γινότουν κι είναι τόσο ωραία;
Λάμπει σαν άστρο μες στα κύματα...
Χαίρε, Ιωλκός! Η Αργώ μας ξεκινάει,
η Αργώ μας ξεκινάει και πάει!...
Θα ’ν’ το ταξίδι μας γεμάτο από ξαφνιάσματα,
—καλώς να ’ρθουν όποια και να ’ναι!—
Όμως κυβέρνα στο τιμόνι, Ιάσονα,
και σκόρπισέ μας την εμπιστοσύνη,
τις Σκύλλες και τις Χάρυβδες για να διαβούμε,
τα ήσυχα τα νερά τα ξαναβρούμε,
το νου μας θρέψ’ εσύ με την ελπίδα
να φτάσουμε μια μέρα στην Κολχίδα.
Κι εσύ, σύντροφε Ορφέα, την κιθάρα σου
πάρε και ψάλλε μας τραγούδια θεία,
να ’χουνε κάτι το λειτουργικό
και κάτι από μυσταγωγία,
όπως τ’ αηδόνια το μαγιάπριλο
σε κήπους ισκιερούς, που οι αχτίδες
του φεγγαριού μισοφωτίζουνε,
τα γλυκά τους ξεχύνουν «αλληλούια»,
κάμε να γαληνέψουν τα στοιχεία,
κάμε να μαγευτούν τα κήτη...
Αυτή δεν είν’ η Μοίρα των Αργοναυτών;
Αυτή δεν είν’ η Μοίρα των Ανθρώπων,
να μη χωρούν ποτέ στην Ιωλκό
και το γενέθλιό τους τόπον;
Τα σπλάχνα μας τα καίει Στύγιο Νερό,
τα στήθη μας τα σφίγγει η Ανησυχία,
Ιερέα Ορφέα, μαντικέ προφήτη,
το νου μας θρέψ’ εσύ με την ελπίδα
να φτάσουμε μια μέρα στην Κολχίδα.
Πηγή: " Λυρικό ημερολόγιο", Αθήνα,1948
Αργώ-ΘΩΜΑΣ Π.ΛΑΛΑΠΑΝΟΣ
Άλλος με την Αργώ!
Κι ο μύθος δεν τελειώνει.
Μια θάλασσα μας νανουρίζει τ'όνειρο
και μια στεριά την περιπέτεια.
Τα μπαϊράκι στο κατάρτι
καλωσορίζει τους ανέμους.
Αμόλα τ'άσπρο περιστέρι
στην Ιωλκό να πάει μαντάτο,
πως πάλι ο μονοσάνδαλος
κινάει για την Κολχίδα.
Κι οι Συμπληγάδες θα φανούν
-βάλτο στραβά-
θα τις περάσουμε
και πιο μπροστά θα πάμε στην Κολχίδα.
-Βίρα παιδιά,την πεντηκόντορο,
να βγάλει ασήμι η θάλασσα
κι ο έρωτας χρυσάφι.
Πηγή: "Χρυσά κύπελλα",1967
Το χρυσόμαλλο-ΤΑΚΗΣ ΚΟΛΙΑΒΑΣ-ΜΩΛΙΟΤΑΚΗΣ
Μες απ'του χρόνου τις στοές ο αγέρας
τη διψασμένη νιότη μας τρυπά.
Ακοίμητο κι αλύγιστο το τέρας,
η καρδιά του στον παλιό ρυθμό χτυπά.
Κι η φαντασία ακούραστη πετά
στους τόπους της πανάρχαιας χιμαίρας,
μα η μπόρα της αλήθειας σαν ξεσπά
σφιχταγκαλιάσει έχουμε το γέρας.
Σκληρό το μυστικό,πάντα θαμμένο
στα πάθη,απ'το σκληρό το πεπρωμένο
και τ'όνειρο κακό,φριχτό κι ανώμαλο.
Κι είσαι το πρώτο συ όπου θωρούμε
με θέλημα της μοίρας σαν γυρνούμε
στην πρωτινή μας,ποθητό χρυσόμαλλο.
Πηγή:"Πικροί σταλαχτίτες",Αθήνα,1970
Η παρακμή της Αργώς-ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ
Απόψε, πάνω στην κουβέντα μας, για το πως όλα περνάνε, γερνάνε, φτηναίνουν,
— οι ωραίες γυναίκες, οι άθλοι, τα ποιήματα — θυμηθήκαμε ξάφνου
το πολυθρύλητο καράβι, όταν το φέρανε στην Κόρινθο, κάποιο ανοιξιάτικο βράδυ,
σαρακοφαγωμένο πια, ξεθωριασμένο, με σκαρμούς βγαλμένους,
όλο μπαλώματα, τρύπες και μνήμες. Η μεγάλη πομπή, μέσ’ απ’ τα δάση,
με πυρσούς, με στεφάνια, με αυλούς, μ’ εφηβικούς αγώνες. Λαμπρό αφιέρωμα, αλήθεια,
η γερασμένη Αργώ, στο ναό του Ποσειδώνα. Νύχτα ωραία· οι ψαλμωδίες των ιερέων·
μια κουκουβάγια φώναζε στο αέτωμα του ναού· οι χορευτές που ανάλαφρα πηδούσαν
πάνω στο πλοίο, μιμούμενοι πράξεις τραχιές με ανοίκεια χάρη, τις κινήσεις
ανύπαρκτων κουπιών, τον ιδρώτα και το αίμα. Τότε, ένας γέροντας ναύτης
έφτυσε μπρος στα πόδια του, τραβήχτηκε στ’ αλσύλλιο δίπλα και κατούρησε.
Λέρος, 7.V.68
Πηγή: Πέτρες. Επαναλήψεις. Κιγκλίδωμα. Αθήνα,Εκδόσεις Κέδρος,1972
Αργώ-ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ
Τα παραμύθια μου τα ’μαθα κοντά στα καράβια
όχι από ταξιδιώτες μήτε από θαλασσινούς
μήτε απ’ τους άλλους που προσμένουν στα μουράγια
παντοτινά ξέμπαρκοι ψάχνοντας τις τσέπες τους για τσιγάρο.
Πρόσωπα καραβιών κατοικούν τη ζωή μου·
άλλα κοιτάζουν μ’ ένα μάτι σαν τον Κύκλωπα
ακίνητα στου πελάγου τον καθρέφτη
άλλα προχωρούν σαν υπνοβάτες, επικίνδυνα
κι άλλα τα πήρε ο ύπνος του βυθού
ξύλα σκοινιά καραβόπανα κι αλυσίδες.
Στο δροσερό σπιτάκι του περιβολιού
ανάμεσα στα καβάκια και τους ευκάλυπτους
κοντά στο σκουριασμένον ανεμόμυλο
κοντά στην κίτρινη δεξαμενή μ’ ένα χρυσόψαρο μονάχα
στο δροσερό σπιτάκι μυρίζοντας λυγαριά
βρήκα ένα μπούσουλα καραβίσιο
αυτός μου ’δειξε τους αγγέλους των καιρών
που κατοικούν την καταμεσήμερη σιγή.
Νοέμβρης 1948
Πηγή: "Τετράδιο Γυμνασμάτων Β΄",1976
Αργώ-ΝΙΚΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ
Πετά πάνω στα κύματα περνώντας
σαν περιστέρι τις διπλές τις συμπληγάδες.
Κι ώσπου να υψώσουμε χαιρετισμό και «γεια σου
Ιάσονα Έλληνα» να πούμε, στον ορίζοντα,
το χάλκινο απ’ τις λάμψεις των ηρώων,
είχε χαθεί και πυρπολώντας τους αιώνες,
με συνεχείς εκρήξεις φλογισμένης μνήμης,
επέστρεψε αναπάντεχα —πώς με τα φώτα της
φτάνει η αυγή μεμιάς στην οικουμένη—
και χύθηκε ηλιόστρατα ώς τ’ ακρογιάλια
της Ιωλκού, χρυσάφι λαμπυρίζοντας.
Κι εμείς άναυδοι μένοντας, με το ’να
το πόδι στην μιαν ακτή, με τ’ άλλο
στην άλλη, τη δίδυμη, του Ελλησπόντου,
ασάλευτοι στεκόμασταν μες στους αιώνες.
Κι ως πρόθεσή μας ήτανε μακρύ ταξίδι
βαθιά μες στα νερά της ιστορίας,
το δρόμο ακολουθήσαμε της λάμψης.
Κι είδαμε μες στ’ αόρατο της μοίρας
σε νάρκη τα οράματα που αιώνες
φωνή προσμέναν γνώριμη πατρίδας.
Και καθώς κάποιος από την παρέα,
θαμπωμένος ψιθύρισε, «τί θαύμα!»,
τα μάγια ευθύς λυθήκανε κι εμπρός μας
διάπλατα ανοίχτηκε ο δρόμος,
ο πανάρχαιος εκείνος δρόμος,
που άσφαλτα οδηγούσε στην καρδιά μας.
Πηγή: " Μαύρες ακτές", Αθήνα, Κώδικας,1994
Αργοναύτης-ΣΟΦΙΑ ΣΤΡΕΖΟΥ
Θέλησες να περπατήσεις
με πόδια γυμνά
στις άγνωστες εκτάσεις
μιας νεφελογερμένης διάστασης
παραδομένος σε συμπαντικούς βυθούς
πολεμώντας την ιδέα
πως τάχα είσαι αερικό
ξωτικό μιας άλλης εποχής
προσκυνητής
σε είδωλα σκοτεινά
απλησίαστα
ανέγγιχτα απ’ τη φθορά
θραύσματα σκεπασμένα
από εφιαλτικές γραμμές υφάλων
με βλέφαρα κλειστά
στων ονείρων τη θέα.
Έμειναν τα ίχνη
από τις στάλες που κύλαγαν γλυκά
στο φωτεινό πρόσωπό σου
το αφημένο σε ρυθμούς σιωπής
χωρίς σκιές
κι ας το έκρυβαν μαύρα γυαλιά
αργοναύτης που έφευγε
σε αστρικά καλέσματα...
Πηγή: " Ψυχής αγγίγματα", 2010
Αργοναύτης- ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Η Αργώ σαλπάρει και πάλι
σε ταξίδι μακρινό
για την Κολχίδα
κι εσύ διστάζεις.
Μα πρέπει να πας.
Και μη σε νοιάζει που δεν είσαι εσύ ο Ιάσων
μονάχα κοίτα μην ξεμείνεις σε λιμάνι.
Πηγή: http://www.ideostato.gr
Η Αργώ - ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΙΑΤΡΟΥ-ΣΟΪΤΑΡΙΔΗ
Σαν σκλάβου αλυσόδετη
του μετανάστη η μοίρα
στα κυανόχρωμα νερά
λες κι έχει βυθιστεί.
Καράβι μες στην καταχνιά
χωρίς καμιά ελπίδα
ο γυρισμός στον τόπο του
για πάντα έχει χαθεί.
Στην Ιωλκό ναυπήγησε
της τόλμης το ταξίδι
το ναύλωσε και έντυσε
με ελπίδα το σκαρί.
Αρματωμένη η Αργώ
βγήκε για το ταξίδι
έχοντας μόνο οδηγό
την πίστη στο Θεό.
Πάλεψε με τον Αίολο
μ’οργή του Ποσειδώνα
τις συμπληγάδες πέρασε
στου νόστου το βυθό.
Όμως δεν το κατόρθωσε
να βρεί το γυρισμό!
φυλακισμένη έμεινε
σε τόπο μακρινό…
Μα η ψυχή ελεύθερη
το πνεύμα κατευθύνει
δεν το αφήνει δέσμιο
στης μοίρας το ζυγό.
Φτερά δίνει ανέσπερα
στην τόλμη δίνει ελπίδα
αήττητο να κρατηθεί
το πνεύμα στην «ΑΡΓΩ »
Με το σύννεφο επ’ ώμου-ΕΚΤΩΡ ΚΑΚΝΑΒΑΤΟΣ
Ανίχνευα τα μέλη της
έψαχνα για πέρασμα στον κόλπο
βαθιά μουκάνιζε μινώταυρος η άβυσσος
με τα ωάρια της θάλασσας ανέβαινε
και με σαΐτες.
Στο όνομα της έξαψης ίππευε αλαλάζουσα
το δεξί βυζί κομμένο
δοσμένη στην τοξοβολία
Εγώ πεζός με το σύννεφο επ’ ώμου
με τη φλεγμονή της ανηφόρας
με μια Κολχίδα μες στο νου
κατεπάνω του στο άπειρο
Άσπρο ελάφι ο δυϊσμός βόσκαε τα μάτια μας
σκόρπια στο πάτωμα
Πηγή:"Ακαρεί", 2001
Προορισμός-ΑΝΝΑ ΓΡΙΒΑ
Ψάχνω Αργοναύτες ν’ αρμενίζουν
πάνω σε τσόφλια από καρύδι
κι όταν τους τρώγω έναν έναν
να φέγγει μέσα μου η Κολχίδα
και της μνήμης το άγριο δέρας.
Ψάχνω μια αυλή που να βαραίνει
το ατίθασο κεφάλι μου
να ‘χει πορτούλα σιδερένια
τοίχο από πέτρα
και το κλειδί στραβό
και ξεδοντιάρικο.
Ψάχνω τη δίδυμη αδερφή μου
για ν’ ανταλλάξουμε ζωές.
Έτσι κανείς δε θα με δει
όταν θα φεύγω απ’ τον φεγγίτη
για να δεθώ τον μαύρο ίσκιο μου.
Πηγή:"Έτσι είναι τα πουλιά", Εκδόσεις Γαβριηλίδης, 2015
Μέδομαι λένε αλλιώς το σκέφτομαι-ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΟΥΒΑΤΑ
Με σφίγγει απόψε το βραχιόλι που μ’ αγόρασε
όταν απ’ την Κολχίδα δραπετεύαμε
και το Αιγαίο φαινόταν μικρό να μας χωρέσει.
Ερχόμουν κι ήθελα μοναχά
τα πόδια να του πλένω, να του γεννώ παιδιά,
πάντα θερμή,
πάντα ζεστή και αρωματισμένη.
Πάχυνα λίγο και το βραχιόλι με πονά,
το μπράτσο σημαδεύει.
Του γέννησα δυο παιδιά και έκτοτε
ρίχνω στη μήτρα μου δυο σταξιές λεμόνι,
για να μπορώ απίκραντη και άκαρπη
για χάρη του να λύνω τα μαλλιά μου.
Μέδομαι λέγεται αλλιώς το σκέφτομαι.
Τα βράδια που εκείνος δε γυρνά
με λίγο άψινθο το πίνω το κρασί μου
και σκέφτομαι στης Αμπχαζίας τα βουνά
άραγε θυμούνται το όνομα μου;
Μέγγενη απόψε το βραχιόλι μου.
Σαν να ‘μουνα πουλί, το τύλιξε στο πόδι μου,
με έσυρε σαν δαμάλα,
σα να ‘μουν σκλάβα του, με μάρκαρε.
Και μέδομαι: πουλί, σκλαβί, δαμάλι απ’ τη μια
το δέρας, το καράβι, ένα βραχιόλι από την άλλη.
Δε βγάζουνε σωστό λογαριασμό.
Λείπεις πολύ, Ιάσονα, στα ξένα τα κρεβάτια.
Δε θα ευθύνομαι εγώ, γι’ αυτό που θα προκύψει.
Πηγή:" Καθαρό Οινόπνευμα", Εκδόσεις Μανδραγόρας, 2020
Το χρυσόμαλλο δέρας-ΤΕΟΝΤΟΡ ΝΤΕ ΜΠΑΝΒΙΛ
Ι
Στο φως βλέπω την κόμη σου την αλαζονική
να λαμποτρέμει,ένα άξιο τραγούδι αγάπης πλάνο.
Χρυσή σαν τόξο που κρατά η νύφη η Ομηρική,
μ'ορμή τραχιά να κυματά στ'αβρά σου στήθη απάνω.
Το φίλντισι που ογρές βαστά τις μπούκλες των μαλλιών,
πριν τούτη εδώ τη μαγική έκσταση να κρατούσε,
ποτάμια της Αμερικής κάλλιο θα σταματούσε
που χίλια χρόνια κλαιν και κλαιν τα χιόνια των βουνών.
Οι κρίνοι σου οι φωτόχαροι για να γεμίσουν χάδια,
κ'οι αστρινές ασπράδες σου,και τ'αυγινά σημάδια,
κύμα πάνω στην πλάτη σου χύνονται τα μαλλιά.
Σα μια πορφύρα αναρριχτή με τ'άλικό της χρώμα,
για να'ρθουν ν'αγκαλιάσουνε το ηδύπαθό σου σώμα
το κύμα τους ξεχύνεται απ'το χτένι σε φιλιά.
ΙΙ
Σαν ένα ολόφλογο κρασί κλειστό που λαμπυρίζει,
σα νικητές που λάμπουνε παράξενων νεφών,
μέσα στη μεταμόρφωση φλογάτων ουρανών,
ο κήπος του ηλιογάβαλου μ'άνθιση ξεχειλίζει.
Τέτοιο και το κυματιστό δέρας,κι όλο μετάξια
έχει στα ρόδα των δασών περήφανα απλωθεί,
και μες στην αποθέωση τούτη για να κρυφτεί
η Αγάπη τους,λάμπουν πολλά τοπάζια και χρυσάφια.
Ο Ρούμπενς,αν τη χαίτη αυτή την είχε ζωγραφίσει,
πριν από εμέ-φεγγοβολιά σ'Ανατολή και Δύση-
κι έκαμε μιαν ολόγυρα εστία θαμβωτική,
Καθώς παλιά,η δόξα σου αιώνια να μη σβήσει,
φλόγινο εκάναν το χρυσό οι γλύπτες οι Αττικοί
πάνω στην ηρεμότατην ασπράδα του φιλντίσι.
Μετάφραση: Νίκος Στρατάκης
Πηγή: Παγκόσμια ποιητική ανθολογία "Ταξίδι στην ποίηση",1995
Αργοναύτης-ΠΟΠ ΑΡΠΑΝΤ
Τι νέο πλήθος ήταν,τι σύντροφοι
σε ποια μοναδική περιπέτεια τεντώνονταν νεύρα και τένοντες
όπως φούσκωνε και χτύπαγε εκείνο τ'άσπρο πουκάμισο
σε ποια λαίλαπα η λευτεριά που υψώσαμε σα σημαία
νεότητα-θεός σπάταλος,ανήσυχος
όπως έριχνες μες στη νύχτα τα μισοκαπνισμένα σου άστρα
θ'άφηνες ν'αμφισβητήσουν το τιμητικό παράσημο για
το χρυσόμαλλο δέρας;
Μετάφραση: Φοίβος Δέλφης
Πηγή: Παγκόσμια ποιητική ανθολογία "Ταξίδι στην ποίηση",Εκδόσεις Ναυτίλος,1995
Έρευνα-Επιμέλεια αφιερώματος: Αγγελική Καραπάνου
