Σήμερα έχω τη χαρά να συνομιλώ μ'ένα στιχουργό με πολύ ιδιαίτερη γραφή. Ποιητικότητα, αλλά και αμεσότητα , πανέμορφες εικόνες, πρωτοτυπία είναι οι αρετές του λόγου του. Κυκλοφόρησε πρόσφατα την πρώτη του ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά με τον τίτλο "Αόριστος" κι έδειξε πως έχει πολύ μέλλον μπροστά του. Είναι ο στιχουργός Απόστολος Στάικος και τον ευχαριστώ για τη συνέντευξη που μου παραχώρησε!
Συνέντευξη: Αγγελική Καραπάνου
-Απόστολε, πότε μπήκε στη ζωή σου η στιχουργική;
Ξεκίνησα να γράφω στο στρατό, πρέπει να ήμουν 22 ετών. Ποτέ μου ως μαθητής, ως έφηβος δεν είχα σκαρώσει μισό στιχάκι. Αφορμή ήταν ένα τραγούδι του Ισαάκ Σούση, το «Μάτια δίχως λογική». Ζήλεψα, εντυπωσιάστηκα και τότε είπα «θέλω και εγώ να γράψω». Προφανώς υπήρχε κάτι βαθύτερο, αλλά αυτή ήταν η αφορμή. Πέρασαν πολλά χρόνια «ερασιτεχνικής ενασχόλησης» μέχρι να φτάσουμε στον «Αόριστο».
-Θυμάσαι τον τίτλο του πρώτου σου στιχουργήματος που έγραψες και τον τίτλο του πρώτου που μελοποιήθηκε;
Με πηγαίνεις πολλά χρόνια πίσω και πραγματικά δεν μπορώ να θυμηθώ. Ειλικρινά προσπάθησα, μα πάνε περίπου 20 χρόνια. Είναι πολλά..Το πρώτο που μελοποιήθηκε είναι το «Κάμα Σούτρα» από τον Σωτήρη Καστάνη το 2008, σε ένα σεμινάριο του Μικρού Πολυτεχνείου. Το τραγούδι αυτό, χρόνια μετά μελοποιήθηκε από τον Γιώργο Κωνσταντινίδη και είναι ένα από τα τραγούδια του άλμπουμ «Αόριστος» που ερμηνεύει ο Θοδωρής Νικολάου.
-Είσαι δημοσιογράφος. Η εμπειρία σου στη δημοσιογραφική γραφή σε βοήθησε στη στιχουργική;
Νομίζω πως ναι, νομίζω πως με βοηθάει σημαντικά. Δουλεύω χρόνια στην τηλεόραση. Έχω μάθει να σκέφτομαι με εικόνες. Το ίδιο συμβαίνει και στα τραγούδια. Πλάθω εικόνες και μικρές ιστορίες. Όπως στο ρεπορτάζ, ο τηλεθεατής πρέπει να καταλάβει τι συμβαίνει και να «πάρει» το μήνυμα σε 01.30 λεπτό, έτσι και στο τραγούδι θέλω ο ακροατής να καταλαβαίνει τι του λέω. Προσπαθώ πάντα να υπάρχει μια χαραμάδα αμφιβολίας, αλλά είμαι της «στρωτής γραφής». Νομίζω πως τα περισσότερα τραγούδια μου μπορούν εύκολα να οπτικοποιηθούν, ακριβώς γιατί έχουν φτιαχτεί με εικόνες και πάνω σε αυτές χτίζω το συναίσθημα και την αφήγηση.
-Είσαι από τους ανθρώπους που παιδεύει πολύ τους στίχους του;
Όταν τελειώνω κάτι, το αφήνω για έναν μήνα και μετά το ξαναπιάνω. Αν στην πρώτη ανάγνωση νιώσω «καθαρός», η ιστορία έχει τελειώσει. Παλιότερα το παίδευα περισσότερο, ίσως γιατί ήθελα την αποδοχή, ίσως γιατί ζητούσα μια καλή κουβέντα. Τώρα, ξέρω πως τα τραγούδια μου κινούνται από ένα επίπεδο και πάνω. Δεν είναι αριστουργήματα, αλλά νομίζω πως έχω αποκτήσει κριτήριο και μια αίσθηση του τι είναι καλό για μένα και τι όχι. Από την άλλη υπάρχει η παγίδα της ευκολίας και μιας τεχνικής που τελικά αναπαράγει το ίδιο τραγούδι. Ελπίζω και πιστεύω πως δεν ακολουθώ αυτό τον δρόμο.
-Γράφεις συχνά ή σπάνια και με ισχυρό συναισθηματικό έρεισμα;
Προσπαθώ να γράφω συχνά για να ακονίζω γλώσσα και συναίσθημα. Το γράψιμο όμως είναι και θέμα ελεύθερου χρόνου, που δυστυχώς δεν υπάρχει. Γράφω στο μετρό, στο αεροπλάνο και όπου αλλού μπορώ. Πάντα έχω μαζί μου ένα μουτζουρωμένο, μισοσκισμένο χαρτί που όλο με παιδεύει. Φυσικά για να ολοκληρώσω κάτι, πρέπει να κλειστώ στο σπίτι, να ησυχάσω και να πω «αυτό είναι έτοιμο, μπορεί να ταξιδέψει». Δεν είμαι άνθρωπος της συναισθηματικής έκρηξης. Υπάρχουν στιγμές που έχω μια ιδέα ή μια φράση, αλλά είμαι στιχουργός της απόφασης. Αν καθίσω, θα γράψω. Αν το παιδέψω, θα βγει κάτι καλό ή κάτι που μπορεί να με οδηγήσει κάπου.
- Υπήρξαν στην πορεία σου κάποιοι στιχουργοί ή ποιητές που λειτούργησαν ως πρότυπα για σένα;
Η Μαριανίνα Κριεζή ως στιχουργός και η Αρλέτα ως μουσική προσωπικότητα. Οι στίχοι του Άλκη Αλκαίου πάντα με καθήλωναν και συχνά αναρωτιέμαι όταν ακούω τραγούδια του «Τι πας να κάνεις τώρα και εσύ άνθρωπέ μου;» Από νεότερους μου αρέσει πολύ ο Γεράσιμος Ευαγγελάτος και η Αθηνά Σπανού.
-Τα περισσότερα στιχουργήματά σου είναι βιωματικά, απεικονίσεις της ζωής των γύρω σου ή βασίζονται μόνο στη θεά έμπνευση;
Ελάχιστα είναι βιωματικά. Τα περισσότερα στηρίζονται στην παρατήρηση, αλλά και στις απορίες που έχω για διάφορα ερωτικά, κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Το στοίχημα για μένα είναι να «πιάνεις» την μυρωδιά του κόσμου. Ποιος νοιάζεται για τα δικά μου ζόρια, για τα δικά μου απωθημένα; Προσπαθώ να αφηγηθώ τις ιστορίες των άλλων και κάπου εκεί βρίσκονται και θραύσματα των δικών μου ναυαγίων. Ομολογώ πως δεν πιστεύω στην έμπνευση. Ξέρω πως ακούγεται περίεργο για έναν στιχουργό, όμως πιστεύω στην δουλειά. Αν υπάρχει ένα κάποιο ταλέντο, όποιος στρώνεται γράφει.
-Αν υπήρχε αστυνομία γούστου ποια φαινόμενα που επικρατούν στην ελληνική μουσική δε θα ήθελες να συμβαίνουν; Ποια είδη τραγουδιού, ποια στόφα ερμηνευτών, ποια δρώμενα δεν ταιριάζουν με την αισθητική σου;
Χαίρομαι που δεν υπάρχει «αστυνομία γούστου», δεν θα ταίριαζε καθόλου με το γούστο μου. Νεότερος ίσως ήμουν πιο αυστηρός, όμως δεν πιστεύω σε αφορισμούς και ισοπεδωτικές αντιλήψεις. Ποιος είμαι εγώ που θα πω τι είναι καλό ή τι χρειάζεται κανείς; Υπάρχουν άνθρωποι που απλά θέλουν να ξεδώσουν και να χορέψουν. Με το έντεχνο τραγούδι, ε αυτό δεν γίνεται πως να το κάνουμε. Άσε που νομίζω πως το τραγούδι που «υπηρετώ» έχει χαρίσει το γλέντι και την χαρά στο λεγόμενο εμπορικό τραγούδι. Αν μπορούσα να αλλάξω κάτι, αυτό θα ήταν η αυστηρή playlist στα ραδιόφωνα της Αθήνας. Είναι πολύ δύσκολο να περάσουν καινούρια τραγούδια, είναι σαν να έχει σταματήσει το τραγούδι δέκα χρόνια πίσω. Δεν υποστηρίζω πως βγαίνουν κάθε τόσο αριστουργήματα, αλλά νιώθω πως υπάρχουν αρκετά ενδιαφέρουσες προτάσεις που θα τους άξιζε κάποιος ραδιοφωνικός χρόνος.
-Ερχόμαστε στον συνεργάτη της πρώτης ολοκληρωμένης σου δουλειάς, τον συνθέτη Γιώργο Κωνσταντινίδη. Ποια στοιχεία σας έδεσαν και φτάσατε στη δημιουργία του άλμπουμ «Αόριστος»;
Η ειλικρίνεια και ο αμοιβαίος σεβασμός.Με τον Γιώργο περάσαμε πολλές δύσκολες στιγμές μέχρι να φτάσουμε στην έκδοση του υλικού. Θα μπορούσαμε να είχαμε τσακωθεί ή να τα είχαμε παρατήσει. Όμως πιστεύουμε στα τραγούδια μας και στις φωνές μας, τον Θοδωρή Νικολάου και την Παυλίνα Κατσή. Με τον Γιώργο, μας ένωσε μια μεγάλη δίψα. Θέλαμε να εκφραστούμε, να αφηγηθούμε τις ιστορίες μας. Ακόμη, ο Γιώργος είναι άνθρωπος σοβαρός και συνεπής. Αυτά είναι στοιχεία πολύ σημαντικά σε μια συνεργασία και το λέω αυτό γιατί έχω δει πολλά στον χώρο της μουσικής…Αφήνω για το τέλος το δέσιμο των στίχων μου με τις μουσικές του. «Κολλήσαμε» νομίζω γι’ αυτό και θέλω να κάνουμε και δεύτερο άλμπουμ.
- Σ’ αυτή τη δουλειά καταγράφεις κάποιους δύσκολους έρωτες. «Στα χέρια σου ψωμί», «Αναμνήσεις να γυρνάμε» «Αόριστος» κλπ. Στην τέχνη οι δύσκολοι έρωτες έχουν πιο πολύ ενδιαφέρον. Στη ζωή πιστεύεις πως συμβαίνει το ίδιο;
Δυστυχώς ναι, γιατί και στη ζωή αυτούς του έρωτες θυμόμαστε. Αυτοί οι έρωτες αφήνουν ένα αγκάθι. Όμως αναγνωρίζω πως όσοι ασχολούμαστε με τον στίχο, έχουμε μια δυσκολία να εκφράσουμε, να δώσουμε σχήμα στη χαρά. Στεκόμαστε κάπως αμήχανοι μπροστά της, αφού μάλλον δεν έχουμε να πούμε και πολλά. Όταν είσαι χαρούμενος μάλλον δεν νιώθεις την ανάγκη να σκαλίσεις πιο βαθιά, ενώ στον πόνο και στην απώλεια του έρωτα, θέλεις να γδάρεις τον εαυτό σου και το χαμένο αντικείμενο του πόθου.
- Στο έργο «Αόριστος» υπάρχουν δυο συγκλονιστικά κοινωνικά τραγούδια ,το «Βάτος καιόμενη» που μιλά για μια γυναίκα τρανς που κατέληξε στην πορνεία και το «Ιθάκη στο Αιγαίο», που κάνει λόγο για το θέμα της προσφυγιάς. Όταν γράφεις ένα κοινωνικό τραγούδι καταγράφεις τα συναισθήματά σου ή πιστεύεις πως είναι κάτι πάνω απ’ αυτό; Νομίζεις πως ο ρόλος της τέχνης είναι η προτροπή στην κοινωνία ν’ αγκαλιάσει το πρόβλημα;
Προσπαθώ να γίνω αγωγός ιστοριών που υπάρχουν εκεί έξω και ζουν ανάμεσά μας. Πλην ενός ή δύο ερωτικών τραγουδιών, δεν γράφω για τα δικά μου συναισθήματα, για τις δικές μου ιστορίες. Δεν νομίζω πως νοιάζει και πως αφορά κανέναν. Όσον αφορά τον στόχο, προσπαθώ να ρίξω φως σε κάποια ζητήματα, μα δεν τρέφω ψευδαισθήσεις. Ένα τραγούδι δεν μπορεί να αλλάξει τα πράγματα, ούτε την άποψη των πολλών για ένα θέμα. Παλιότερα, το πολιτικό τραγούδι έπαιζε ένα τέτοιο ρόλο, μα τώρα οι συνθήκες έχουν αλλάξει. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να γράφουμε για δύσκολα, περίεργα και απρόσμενα θέματα.
- Για ποια άλλα κοινωνικά προβλήματα θα σ’ ενδιέφερε να γράψεις αν βοηθούσαν οι συγκυρίες;
Δεν το έχω σκεφτεί ποτέ, γιατί δεν λειτουργώ έτσι. Δεν είναι θέμα συγκυριών, αλλά προσωπικής ανάγκης. Αν και δημοσιογράφος, δεν λειτουργώ «πονηρά», δεν σκέφτομαι τον αφρό της επικαιρότητας. Αυτή την περίοδο δουλεύω ένα τραγούδι για τις τράπεζες. Το ζουμί είναι πως η τράπεζα μας ενώνει, η τράπεζα είναι η μάνα μας. Η ιδέα αυτή με απασχολεί από το καλοκαίρι του 2015, μα τώρα ήρθε ή ώρα να βρει τον δρόμο της στο χαρτί.
-Σε παλιότερες εποχές προβάλλονταν πολλά τραγούδια που αφύπνιζαν. Σήμερα προβάλλεται κυρίως το ανάλαφρο τραγούδι. Γιατί πιστεύεις πως συμβαίνει αυτό;
Πραγματικά δεν ξέρω. Όμως νομίζω πως το λεγόμενο ελαφρύ τραγούδι πάντα είχε την θέση του και το ακροατήριό του. Εμείς νομίζουμε ή πιστεύουμε ότι την δεκαετία του ’70 ο κόσμος άκουγε μόνο πολιτικό και κοινωνικό τραγούδι. Όμως για να έρθω στο σήμερα, θεωρώ πως υπάρχει χώρος για όλα τα είδη, αλλά πρέπει να ξέρεις που να ψάξεις. Μην περιμένεις από την ιδιωτική τηλεόραση να ασχοληθεί με την δουλειά μας, με τρανς γυναίκες, πρόσφυγες και ανέργους.
-Αν με ρωτούσες για τις αρετές του τρόπου που γράφεις θα σου έλεγα αιχμηρός λόγος, γλαφυρές εικόνες,ποιητικότητα, πρωτοτυπία στα θέματα. Εσύ ποια προτερήματα θαυμάζεις σ’έναν στιχουργό;
Πρώτα απ’ όλα, σε ευχαριστώ πολύ! Σε έναν στιχουργό εκτιμώ το χιούμορ και το «πικάντικο» πνεύμα. Γι’ αυτό αγαπάω την Μαριανίνα Κριεζή και τον στιχουργικό της κόσμο. Δεν αντέχω την σοβαροφάνεια και τα πολλά σορόπια. Άλλο γλυκός και άλλο γλυκερός. Με ενδιαφέρουν τα πρωτότυπα θέματα, εκτιμώ όσους προσπαθούν να βγουν από την βολή τους. Θέλω να μιλήσω για την χαρά της ζωής που αναμφίβολα υπάρχει δίπλα στην τόση ασχήμια που δύσκολα παλεύεται. Μου αρέσουν οι στιχουργοί που φλερτάρουν με το φως, αν και προς το παρόν δεν ανήκω σε αυτή την ομάδα.
-Τι άλλο σε συναρπάζει στη ζωή σου εκτός από την τραγουδοποιία;
Η δημοσιογραφία και τα δύο μου ανίψια. Ο Άτλας που είναι 3 ετών και μεγαλώνει στο Ντουμπάι και η μπέμπα που ήρθε στον κόσμο πριν από δύο εβδομάδες. Διψάω για ζωντανές ιστορίες με δυνατές εικόνες και ταξίδια μακρινά. Συνεχίζουν να με συγκινούν οι καλοί μου φίλοι, στους οποίους δεν αφιερώνω τον χρόνο που τους αξίζει. Θέλω να ξεκινήσω και μια συλλογή διηγημάτων για το προσφυγικό. Συνεχώς το αναβάλλω αφού δεν έχω χρόνο, μα ίσως και γιατί φοβάμαι να βουτήξω σε καινούριες θάλασσες. Εδώ δεν μιλάμε για στίχο, είναι όσο να πεις ένας νέος, βαθύς γκρεμός.
-Κι από προσωπική εμπειρία κι από τις αναφορές των γύρω μου το να κυκλοφορήσει σήμερα κάποιος μια δισκογραφική δουλειά είναι μια πολύ επίπονη προσπάθεια. Τι σε κάνει εσένα προσωπικά να συνεχίζεις τη διαδρομή σου παρά τις αντιξοότητες;
Το πάθος και η ανάγκη να εκφραστώ. Προφανώς πιστεύω στους στίχους μου και στα τραγούδια που φτιάξαμε με τον Γιώργο και τα παιδιά. Δεν είμαι ο καταλληλότερος κριτής, μα νιώθω πως κινούμαστε από ένα αξιοπρεπές επίπεδο και πάνω. Για μένα, αυτή η δουλειά και ότι ακολουθήσει είναι μια δεύτερη ζωή δίπλα στη δημοσιογραφία. Στην τηλεόραση ακόμη και ένα δυνατό ρεπορτάζ, σύντομα θα αποτελεί ανάμνηση. Όμως το τραγούδι αφήνει ένα αποτύπωμα και αυτό είναι που με γοητεύει και με κινητοποιεί.
- Θα μοιραστείς μαζί μας κάποια σχέδια για την προβολή αυτής της πολύ αξιόλογης πραγματικά δουλειάς;
Προσπαθούμε να «περάσουμε» κάποια τραγούδια στο ραδιόφωνο, ενώ σχεδιάζουμε να κάνουμε και ένα videoclip. Έχουμε αποφασίσει να ντύσουμε με εικόνα την «Βάτο Καιόμενη». Θέλουμε να κάνουμε κάποια live, αλλά αυτό εξαρτάται και από το πρόγραμμα των δύο ερμηνευτών μας. Προσπαθούμε να προωθήσουμε τα τραγούδια μας στα socialmedia, ενώ αν έχεις καμιά καλή ιδέα με χαρά να την ακούσω!
Απόστολε, εύχομαι σε σένα και στους συνοδοιπόρους σου τα καλύτερα!
