Σήμερα στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ υποδέχομαι έναν εκπαιδευτικό που θαυμάζω,τον Αποστόλη Ζυμβραγάκη. Ο αγαπητός μου καλεσμένος έχει δημιουργήσει έναν θαυμάσιο εκπαιδευτικό ιστότοπο ,την ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ, όπου βρίσκει κανείς υλικό και ηλεκτρονικά παιχνίδια όλων των βαθμίδων. Τη χρονιά που μας πέρασε κυκλοφόρησε από τα "24 γράμματα" η πρώτη του ποιητική συλλογή "Επαναπροσδιορισμός",ποιήματα της οποίας παρουσιάσαμε κι απ'αυτό τον ιστότοπο. Ήρθε η στιγμή μέσα από μια συνέντευξη να προσπαθήσω να φωτίσω την πλευρά του δημιουργού!
Συνέντευξη: Αγγελική Καραπάνου
-Αποστόλη μου, πότε μπήκε η δημιουργική γραφή στη ζωή σου;
Από πολύ μικρή ηλικία, αυθόρμητα θα έλεγα, ο τρόπος που προτίμησα να εκφραστώ ήταν η γραφή. Έτσι, θυμάμαι χαρακτηριστικά, ακόμα και για τους παιδικούς μου έρωτας να γράφω ραβασάκια, αφιερώσεις, ποιηματάκια, μαντινάδες, κ.τ.λ. Νομίζω ότι κάθε άνθρωπος έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να εκφράσει τα συναισθήματά του. Για εμένα αυτός ο τρόπος είναι η γραφή.
-Ποια ήταν τα πρώτα σου λογοτεχνικά αναγνώσματα;
Χωρίς να παραγνωρίζω την αξία κάθε αναγνώσματος, δεν θα σταθώ στα πρώτα, αλλά στο κομβικό, αυτό που μου άλλαξε τον τρόπο σκέψης, αλλά και γραφής. Αυτό δεν ήταν άλλο από τα «Άπαντα» του Καβάφη, ένα βιβλίο που έτυχε και μπήκε στα αναγνώσματά μου κατά τη διάρκεια της εφηβικής μου ηλικίας. Στάθηκε για εμένα ένας κόσμος ατμοσφαιρικός, μυστήριος, απόκοσμος, μα συνάμα και τόσο ρεαλιστικός. Πραγματικά, με συνεπήρε και με επηρέασε, ενώ ακόμη και σήμερα ανατρέχω σε αυτό συχνά πυκνά.
-Τώρα τι βιβλία σου αρέσει να διαβάζεις;
Θεωρώ πως ένα καλό βιβλίο «γεννάει» ένα άλλο βιβλίο. Οπότε, δε διαβάζω κάποιες συγκεκριμένες κατηγορίες βιβλίων, έχοντας αποκλείσει άλλες. Αντιθέτως, διαβάζω όποιο βιβλίο θεωρώ ότι μπορεί να μου δημιουργήσει σκέψεις που δεν είχα, να με προβληματίσει, να με τέρψει, να με εμπνεύσει.
-Τι νομίζεις πως δίνει το γράψιμο στη ζωή σου;
Σίγουρα είναι ένας τρόπος έκφρασης του εσωτερικού μου κόσμου. Ενός κόσμου, ο οποίος βρίσκεται θαμμένος κάτω από σωρούς υποχρεώσεων της καθημερινότητας, αλλά που αγωνιά να ξεθαφτεί και να ζήσει και αυτός τη στιγμή του. Το γράψιμο, λοιπόν, είναι το φτυάρι που ξεθάβει αυτόν τον κόσμο.
-Ποιοι παράγοντες πιστεύεις πως εξελίσσουν την πένα ενός δημιουργού;
Καθώς θεωρώ πως το γράψιμο πρόκειται για μια εξωτερίκευση του εσωτερικού κόσμου, θεωρώ πολύ σημαντικό παράγοντα την ενσυναίσθηση. Ο τρόπος με τον οποίο στέκεται κάποιος στα απλά, καθημερινά γεγονότα, η οπτική και το συναίσθημα με τα οποία τα προσεγγίζει. Στη συνέχεια έρχεται και το μεράκι, το πάθος για τη συγγραφή που σε βάζει σε έναν δρόμο αυτοαξιολόγησης και αυτοβελτίωσης. Είναι σημαντικός παράγοντας και η αυτοκριτική, διότι μπορεί να μας βγάλει από έναν φαύλο κύκλο, στον οποίο, αν μείνουμε προσκολλημένοι, θα βαλτώσουμε.
-Έχεις ασχοληθεί τόσο με πεζό όσο και με ποιητικό λόγο. Αγαπάς κάποιον περισσότερο;
Εγώ αγαπάω εξίσου και τους δύο. Ωστόσο, νομίζω πως η ποίηση με αγαπάει λίγο περισσότερο ή τουλάχιστον με καταδέχεται και δε με απορρίπτει, όπως μέχρι σήμερα κάνει ο πεζός λόγος.
-Προτιμάς την έντυπη μορφή βιβλίου ή την ηλεκτρονική;
Χρησιμοποιώ εξίσου και τα δύο τόσο ως αναγνώστης όσο και ως συγγραφέας. Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει προσφέρει ένα νέο μέσο σε πολλούς συγγραφείς να εκφραστούν και να επικοινωνήσουν με το κοινό. Δεν βρίσκω κανέναν λόγο να υποτιμάται το ηλεκτρονικό βιβλίο. Όπως κάποτε οι ποιητές χρησιμοποιούσαν τις εφημερίδες ως μέσο για να δημοσιεύσουν τα δημιουργήματά τους, σήμερα χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για τον ίδιο σκοπό. Μάλιστα, το ηλεκτρονικό βιβλίο έχει το πλεονέκτημα να μπορεί να αποθηκευτεί στο κινητό και να το έχεις πάντα και παντού μαζί σου. Πολλές φορές, στις καθημερινές μου μετακινήσεις μέσα στο μετρό, ανοίγω το κινητό και διαβάζω ηλεκτρονικά βιβλία με μεγάλη ευκολία. Ωστόσο, είμαι βιβλιόφιλος και το έντυπο βιβλίο δεν το αποχωρίζομαι. Είναι άλλοι λόγοι, όμως, που με δένουν μαζί του. Είναι η κουλτούρα που εκπέμπει, είναι το χειροπιαστό αποτέλεσμα, είναι η αίσθηση της ολοκλήρωσης ενός πονήματος που βρίσκεται μπροστά σου ως ύλη, σαν σάρκα τα οστά των συντελεστών του, είναι η ανεκτίμητη συλλογή που μπορείς να κάνεις, είναι άλλη αίσθηση ή για την ακρίβεια είναι αίσθηση, αφού το ηλεκτρονικό βιβλίο είναι τελείως απρόσωπο και ψυχρό. Καθένα για τους λόγους του, λοιπόν, και εξίσου τα δύο τα έχω ενταγμένα στην καθημερινότητά μου.
-Εκτός από συγγραφέας και ποιητής ,είσαι φιλόλογος και δημιουργός ενός από τους πιο επιτυχημένους εκπαιδευτικούς ιστότοπους, ρόλοι που σε φέρνουν κοντά στη νέα γενιά. Με ποιες ενέργειες κατά τη γνώμη σου μπορούμε να ενισχύσουμε τη φιλαναγνωσία των νέων ανθρώπων;
Πάντως όχι με τον καταναγκασμό. Μία από τις κυριότερες αποτυχίες του εκπαιδευτικού μας συστήματος είναι ότι δημιουργεί παιδιά που όχι μόνο δεν αγαπούν, αλλά αποστρέφονται το βιβλίο. Αν θέλουμε να ενισχύσουμε τη φιλαναγνωσία των νέων ανθρώπων, οφείλουμε να απαντήσουμε γιατί συμβαίνει αυτή η αποστροφή. Είναι η τεχνολογία και τα νέα ενδιαφέροντα; Ας τα κάνουμε σύμμαχο. Ας τα αξιοποιήσουμε και ας τα εντάξουμε κι αυτά στη μάχη για την καλλιέργεια μιας φιλαναγνωστικής κουλτούρας. Φταίει ότι τα παιδιά έχουν μάθει σε πιο γρήγορους ρυθμούς και δυσκολεύονται να προσαρμοστούν σε ό,τι τους φαίνεται αργό; Ας τα φέρουμε σε επαφή με γρήγορα αναγνώσματα, μοντέρνα, που δεν πλατιάζουν, που δεν είναι επιτηδευμένα, που -αλίμονο- δεν είναι γραμμένα σε καθαρεύουσα. Έχετε δει τις επιλογές των κειμένων στα σχολικά βιβλία λογοτεχνίας; Εξαιρετικά κείμενα, ένα προς ένα. Μοναδικής αισθητικής και κουλτούρας, μνημεία κληρονομιάς. Τα περισσότερα, όμως, ακατάλληλα για παιδικά αναγνώσματα. Ας μην ξεχνάμε έναν βασικό κανόνα στην εκπαίδευση: έχουμε να κάνουμε με παιδιά. Δε διδάσκω συναδέλφους φιλολόγους, διδάσκω παιδιά. Χίλιες φορές να δώσω σε ένα παιδάκι να διαβάσει κόμικς παρά να του δώσω να διαβάσει Παπαδιαμάντη. Επιτέλους, πρέπει να καταλάβουμε την αξία των πρώτων αναγνωσμάτων, τα οποία, όμως, να έχουν μια φυσική συνέχεια. Όχι στο δημοτικό να διαβάζουν λαϊκά παραμύθια και στην Α’ Γυμνασίου να διαβάζουν Καζαντζάκη. Αν καταφέρουμε τα παιδιά να αγαπάνε τα κείμενα που διαβάζουν, μεγαλώνοντας θα έρθει και η ώρα που από μόνα τους θα νιώσουν την ανάγκη να αναζητήσουν βαθύτερα αναγνώσματα. Για να αγαπήσεις τον Καζαντζάκη πρέπει πρώτα να έχεις αγαπήσει το παιδικό σου παραμύθι. Εξάλλου, κανένας δεν έμαθε κολύμπι, πετώντας τα παιδιά σε έναν βαθύ ωκεανό. Αυτό που πετυχαίνουμε με τη σημερινή εκπαίδευση είναι να πνίγουμε τα περισσότερα παιδιά και τα υπόλοιπα που επιβιώνουν να αναπτύσσουν μια περίεργη σχέση με το βιβλίο. Είναι, όμως, και το άλλο. Πιθανόν, να φταίει η εξαντλητική ύλη των μαθημάτων και η εξέταση που απαιτεί την παπαγαλία των βιβλίων. Οι επιπτώσεις αυτού; Ας το σκεφτούν οι αρμόδιοι, όταν τα παιδιά σιχαίνονται να διαβάζουν εξωσχολικά βιβλία σε τέτοιο βαθμό, ώστε να τα πιάνουν ξανά στα χέρια τους, κάποιο τυχαίο καλοκαίρι, κοντά στα 30 τους έτη και ανακαλύψουν τελικά ότι δεν είναι και τόσο άσχημο να διαβάζεις βιβλία. Το βιβλίο στην εκπαίδευση δεν πρέπει να θεωρείται εργαλείο πειθαρχίας, τιμωρίας, πίεσης ή καταναγκασμού. Το βιβλίο πρέπει να γίνει το μέσο ψυχαγωγίας και μόρφωσης του παιδιού.
-Πριν από κάποιους μήνες κυκλοφόρησε η ποιητική σου συλλογή «Επαναπροσδιορισμός». Θα μας πεις δυο λόγια γι’αυτήν; Τι διαπραγματεύεται;
Επαναπροσδιορισμός: η ενέργεια ή το αποτέ¬λεσμα του να προσδιορίσω ξανά.
Γιατί επαναπροσδιορισμός;
Γιατί εδώ που φτάσαμε μάς είναι απαραίτη-τος σε όλα τα επίπεδα: επαναπροσδιορισμός της θέσης του ανθρώπου, επαναπροσδιορισμός των αξιών του, επαναπροσδιορισμός των προτεραιοτήτων του, επαναπροσδιορισμός της σχέσης του με τη φύση, επαναπροσδιορισμός της σκέψης και της συμπεριφοράς του, επαναπροσδιορισμός της επαφής του με την ποίηση.
Γιατί ύστερα από τόση σιωπή, μάς χρειάζεται μια καινούργια πρόταση. Γιατί ύστερα από τόση ευθεία, μάς χρειάζεται μια νέα στροφή. Γιατί ύστερα από τόση απομάκρυνση από την ποίηση, μάς χρειάζεται μια σύγχρονη επανέ¬νταξή της στις ζωές μας.
Κι αν δεν υπάρξει αποτέλεσμα, τουλάχιστον η συλλογή αυτή κάνει την ενέργεια. Γι’ αυτό και ονομάζεται «επαναπροσδιορισμός».
-Γνωρίζουμε κάποια δημιουργικά σου πάθη…τη διδασκαλία,την ενασχόληση με τον εκπαιδευτικό σου κόμβο,τη συγγραφή. Ποιες άλλες δραστηριότητες σε συναρπάζουν κι έχουν χώρο στη ζωή σου;
Με ευκολία θα απαντούσα τα ταξίδια και το καλό φαγητό, ειδικά όταν αυτά συνδυάζονται. Τα τελευταία χρόνια εξαιτίας του κορωνοϊού μου έχουν λείψει, ειδικά τα πρώτα. Ας ελπίσουμε να επανέλθουμε δριμύτεροι και σε αυτό το… πάθος μας.
-Έχεις κάποιο λογοτεχνικό έργο στα σκαριά,ένα σχέδιο που μπορείς να μοιραστείς μαζί μας;
Από σχέδια άλλο τίποτα! Το κακό είναι ότι δε συμβαδίζουν με τον διαθέσιμο χρόνο. Καλά να είμαστε, όμως, και θα προκύψει και αυτός.
-Θα κλείσουμε με μια ευχή σου για τη νέα χρονιά που διανύουμε…
Δε θα πρωτοτυπήσω με την ευχή μου. Υγεία και ευτυχία. Αν έχουμε αυτά τα δύο, τα έχουμε όλα όσα χρειαζόμαστε σε αυτή τη ζωή. Υγεία και ευτυχία σε όλους μας, λοιπόν!
Αποστόλη μου,σ’ευχαριστώ για την παρουσία σου στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ. Σου εύχομαι από καρδιάς τα ΚΑΛΥΤΕΡΑ!
Βιογραφικό σημείωμα ποιητή
Γεννημένος το 1988, ο Αποστόλης Ζυμβραγάκης είναι ένας από τους πιο αναγνωρισμένους φιλολόγους της γενιάς του. Από το 2011 διατηρεί το πολύ δημοφιλές εκπαιδευτικό ιστολόγιο http://e-didaskalia.blogspot.com/, μέσα από το οποίο παρέχει πλούσιο και δωρεάν εκπαιδευτικό υλικό για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Στις αρχές του 2021 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «24γράμματα» το εκπαιδευτικό του βοήθημα «Όλη η ύλη των Νέων Ελληνικών Γ’ Λυκείου μέσα από 100+ ερωτήσεις και απαντήσεις», ενώ πριν λίγες ημέρες κυκλοφόρησε από τον ίδιο εκδοτικό οίκο η ποιητική σου συλλογή «Επαναπροσδιορισμός».
Βρείτε την ποιητική συλλογή" Επαναπροσδιορισμός" στον ακόλουθο σύνδεσμο:
https://24grammata.com
