Σήμερα έχω τη χαρά να συνομιλώ μ'έναν άνθρωπο που τον έχω παρακολουθήσει χρόνια σε ναούς του τραγουδιού, όπως η ιστορική μπουάτ Απανεμιά και οι γνωστοί Βάτραχοι των Εξαρχείων. Παρακολουθούσα την επιτυχημένη του πορεία σε Μουσικούς Διαγωνισμούς και τη δισκογραφία του. Δεν είχαμε μιλήσει όμως σχεδόν ποτέ,δεν γνωριζόμασταν. Όταν τον ξαναείδα πρόσφατα στην Απανεμιά σκέφτηκα να πάρω συνέντευξη στον τραγουδοποιό Μιχάλη Κλεάνθη, έναν πραγματικό υπηρέτη του καλού ελληνικού τραγουδιού ! Σ'ευχαριστώ Μιχάλη!
- Μιχάλη μου, φέρνοντας στη μνήμη σου τα χρόνια σου ως παιδί ήταν από τότε όνειρό σου ν’ ασχοληθείς με τη μουσική ή προέκυψε στην πορεία;
Αγγελική μου, πάντα μού άρεσε αυτή η ιδέα .Δεν το είχα σκεφτεί βέβαια , ως κύρια δραστηριότητα ,αλλά σαν κάτι που θα γέμιζε τη ζωή μου ομορφιά και θα με έφερνε πιο κοντά στους ανθρώπους .Στην πορεία η μουσική έγινε η ζωή μου.
- Πότε άρχισες να σκαρώνεις τα πρώτα σου τραγούδια;
Τα πρώτα μου τραγούδια γράφτηκαν αμέσως μόλις έπιασα την κιθάρα στα χέρια μου . Ήταν κρυμμένη στην ντουλάπα του σπιτιού μου (γιατί ο Πατέρας μου ασχολήθηκε ένα μικρό διάστημα με το τραγούδι επαγγελματικά) με μια πρακτική μέθοδο κιθάρας ξεκίνησα και με τις πρώτες συγχορδίες , σκάρωσα τα πρώτα μου τραγούδια.Ήμουν 12 χρονών!
-Υπάρχουν τα βιωματικά τραγούδια και τα τραγούδια που ο δημιουργός απλά συναντιέται με μια δυνατή ιδέα. Τα περισσότερα τραγούδια σου είναι βιωματικά ή όχι;
Σε όλα τα τραγούδια μου υπάρχει ένα κομμάτι από εμένα.Είναι όμως και μερικά που ‘ναι βγαλμένα μέσα απ’ το ημερολόγιό μου!
-Έχεις μια μακρόχρονη πορεία στον χώρο. Μπορείς να σκεφτείς πέντε πολύ καλές στιγμές που τις θυμάσαι πάντα με νοσταλγία;
Δύσκολο αυτό που ζητάς . Τι να πρωτοπώ; Το πρώτο που σκέφτομαι , είναι η γνωριμία μου με τον Μάνο Χατζιδάκι!Είναι μακράν η σπουδαιότερη στιγμή στη μουσική μου διαδρομή.Ως Δεύτερο μπορώ να πω την παρουσίαση εφ’ όλης της ύλης , των τραγουδιών μου , στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το 2017. Τρίτη σπουδαία στιγμή , είναι η πρόκριση του τραγουδιού μου «Ήχος και φως», στον τελικό των Αγώνων τραγουδιού στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών το 2013. Ήταν μαγικό ν’ ακούς μια τόσο μεγάλη ορχήστρα να παίζει το τραγούδι σου.Μετά (πες ως τέταρτο) τα δύο βραβεία στους διαγωνισμούς του music heaven.2ο βραβείο για το τραγούδι «γρίλιες» το 2011 και 1ο βραβείο για το τραγούδι «λέω λόγια» το 2013. Πέμπτο τώρα ;Θα πω τις φορές που άνθρωποι μ’ αγκάλιασαν δακρυσμένοι και μου είπαν πως τα τραγούδια και η φωνή μου τους συγκίνησαν ή είναι συνδεδεμένα με ιδιαίτερες στιγμές της ζωής τους.Δυο ζευγάρια με το τραγούδι μου «να μου χορέψεις».Στο ένα ήταν η αφορμή να γνωριστούν και στο άλλο ζευγαράκι ήταν το τραγούδι του που χόρεψαν στο γάμο τους !Τώρα που το σκέφτομαι έχω αφήσει έξω δεκάδες σπουδαίες στιγμές,αλλά μου είπες πέντε.
-Εμφανίζεσαι εδώ και πολλά χρόνια σε μπουάτ όπου κυριαρχεί το τραγούδι με ποιητικό λόγο ,το οποίο σε προηγούμενες δεκαετίες κυριαρχούσε ως είδος. Πώς πιστεύεις απ’αυτό το επίπεδο καλλιτεχνικής έκφρασης φθάσαμε απ’τη δεκαετία του ’80 και μετά στο θνησιγενές εύκολο τραγούδι;
Ο χώρος του τραγουδιού που είναι το δημοφιλέστερο είδος λαϊκής τέχνης , πάντα είχε τα προβλήματά του.Οι προσωπικές φιλοδοξίες , το κυνήγι του κέρδους των εταιριών, η εξουσία των τραγουδιστών απέναντι στους συνθέτες , η έλλειψη παιδείας κοινού και μουσικών,είναι μερικές αιτίες που μου έρχονται πρόχειρα στο μυαλό γι’ αυτό το κατάντημα που ζούμε. Ο λαϊκισμός κυριάρχησε! Υπάρχουν ευτυχώς λαμπρές εξαιρέσεις μα επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Ως κοινωνία έχουμε το τραγούδι που μας αξίζει …
- Στις εμφανίσεις σου βλέπουμε συχνά το στοιχείο της σάτιρας και του θεατρικού αυτοσχεδιασμού. Θα μπορούσες να φανταστείς τον εαυτό σου κι ως ηθοποιό ;
Είμαι φίλος του θεάτρου.Ήμουν για χρόνια σε θεατρικό εργαστήρι.Συμμετείχα και σε δυο παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου σε βοηθητικούς ρόλους.Όμως όχι ,δεν νιώθω ότι θα μπορούσα . Ευτυχώς για το θέατρο, καλύτερα ως θεατής .
- Έχεις κυκλοφορήσει αρκετές δισκογραφικές δουλειές. Τι αποκόμισες από την επαφή σου με τη δισκογραφία;
Η δισκογραφία ήτα για μένα η ανάγκη να κοινωνήσω τα τραγούδια μου και να καταγραφούν επίσημα, έτσι ώστε να μη βαραίνουν το συρτάρι μου και να μπορώ να προχωρήσω. Την χρησιμοποίησα όταν δεν μπορούσα να κάνω αλλιώς .
- Θα πήγαινες ποτέ σ’ένα τηλεοπτικό τάλεντ σόου;
Ποτέ !Είναι κάτι που με κάνει να θυμώνω. Πως εκμεταλλεύονται τις ελπίδες και τα όνειρα των νέων παιδιών και τα χρησιμοποιούν σαν αναλώσιμα προϊόντα για τηλεθέαση. Τα αναγκάζουν να κάνουν υπερβολές για να εντυπωσιάσουν, και το χειρότερο, εκπαιδεύουν το κοινό στο να θαυμάζει αυτή την αρένα. Λαϊκισμός και φτήνια. Και ποιοι κρίνουν δηλαδή; Οι περισσότεροι κριτές δεν πιάνουν ούτε το μικρό δαχτυλάκι από μερικούς διαγωνιζόμενους. Με μια φράση, άλλο διάσημος και άλλο διαβόητος.
-Ξέρω πως διδάσκεις μουσική. Πώς αισθάνεσαι σ’ αυτόν τον ρόλο; Είσαι αυστηρός δάσκαλος ή δάσκαλος-φιλαράκι;
Διδάσκω τραγούδι. Τι αυστηρός να ‘μαι; Μαθαίνω κι εγώ πολλά απ’ τα παιδιά μου. Προσπαθώ να τα εμπνεύσω. Η αγάπη για τη μουσική μας ενώνει και χωρίς να γίνομαι το φιλαράκι τους νιώθω υπεύθυνος που εμπιστεύονται τους εαυτούς τους σε μένα. Υπάρχει μια ειλικρινής σχέση και ανταλλαγή συναισθημάτων. Κάθε χρόνο με τους μαθητές μου κάνουμε μία συναυλία για μάς και τους φίλους μας. Έλα και θα καταλάβεις.
-Πολλοί άνθρωποι κολυμπάνε στα ύδατα του καλλιτεχνικού χώρου, αλλά μια μερίδα αυτών είναι καλλιτέχνες. Πώς θα όριζες τον καλλιτέχνη;
Κατ’ αρχήν για μένα ο καλλιτέχνης είναι ένας απλός άνθρωπος. Αν δεν νιώθει έτσι είναι ψώνιο. Η αισθητική του άποψη κρίνεται και γι αυτό πρέπει να καλλιεργείται και να εξελίσσεται με βάση το αρχικό του ταλέντο. Τώρα τα υπόλοιπα –χρήμα, δόξα, καριέρα-, δεν αφορούν την τέχνη αλλά κάτι άλλο που δεν έχει σχέση μ’ αυτήν.
-Ποια θεωρείς πως είναι η πιο σκληρή όψη του επαγγέλματός σου;
Όπου υπάρχει χρήμα και φιλοδοξίες αρχίζει η ασθένεια. Ό,τι ισχύει για όλα τα «επαγγέλματα» ισχύει και για το δικό μας. Με λαμπρές εξαιρέσεις, όσο πιο ψηλά, τόσο πιο βρόμικα.Εδώ θα θέσω όμως ένα τεράστιο πρόβλημα που τα τελευταία χρόνια είναι μάστιγα. Το θέμα του θορύβου. Είναι απίστευτο πόσο πολύ μιλούν οι άνθρωποι ενώ παίζεται μουσική ζωντανά. Οι μουσικοί δυναμώνουν για ν’ ακουστούν και οι ακροατές, θεατές – πελάτες καλύτερα-, μιλούν δυνατότερα. Η παράσταση εξελίσσεται σε μια ατέρμονη μάχη επιβολής θορύβου. Λαϊκή αγορά ! Είναι καθαρά θέμα παιδείας κι αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα, σε τέτοιο βαθμό, δεν συμβαίνει σε καμία άλλη χώρα του κόσμου.
-Πες μας δυο λόγια για τα άμεσα καλλιτεχνικά σου σχέδια.
Πέρσι με τους Midnight Blue, φίλους Λαμιώτες μουσικούς, παρουσιάσαμε στο κάστρο της Λαμίας, στο Δημοτικό θέατρο, και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ένα αφιέρωμα στον Μάνο Χατζιδάκι. Φέτος θα κάνουμε μια μουσικοθεατρική παράσταση με τον τίτλο, «Μια νύχτα στην μπουάτ».Στις 14 Φεβρουαρίου με την αγαπημένη μου Ζανέτ Καπούγια, θα παρουσιάσουμε στο Μέγαρο τα τραγούδια της ψυχής μας.Πριν το καλοκαίρι θα κυκλοφορήσει το νέο μου άλμπουμ, «φωτεινό σημάδι». Συνεργασία με τρεις στιχουργούς για πρώτη φορά. Συνήθως έγραφα εγώ τα λόγια των τραγουδιών μου.Και τέλος, την άνοιξη θα εκδοθούν τα ποιήματά μου. Η ποίηση είναι η μετά την μουσική μεγάλη μου αγάπη. Έχω πολλά σχέδια ακόμα. Χωρίς όνειρα δεν ζω.
-Υπάρχει κάποιο μεγάλο ανεκπλήρωτό σου όνειρο στη σχέση σου με τη μουσική;
Όχι. Δεν έχω ανεκπλήρωτα όνειρα ή προσδοκίες. Θέλω να είμαι γερός και να δημιουργώ. Αυτό εύχομαι στον εαυτό μου.
-Μιχάλη μου σ’ευχαριστώ πολύ γι’αυτή τη συζήτησή μας στο ΕΝΝΕΠΕ ΜΟΥΣΑ!
Σ΄ ευχαριστώ πολύ Αγγελική μου.
