Σήμερα στη στήλη "Να σε γνωρίσω καλύτερα" φιλοξενώ τον λογοτέχνη και γιατρό Αντώνη Κερασνούδη. Ο καλεσμένος μου γεννήθηκε, ζει κι εργάζεται στις Σέρρες. Σπούδασε νευρολογία στη Γερμανία κι εδώ και χρόνια ασκεί το λειτούργημά του στη γενέτειρά του. Το 2020 δημοσίευσε από τις Εκδόσεις Ενάλιος το βιβλίο αυτογνωσίας "Φρόντισε την ψυχή σου με στωικότητα". Τον Μάρτιο του 2021 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις 24 γράμματα το πεζογράφημά του "Σοκολάτα και κρασί, όχι μακαρόνια". Πρόσφατα εκδόθηκε η ποιητική του συλλογή "Εσύ". Για τη λογοτεχνία, τις συγγραφικές του αναζητήσεις,την ποιητικότητα που χρωματίζει την καθημερινότητά μας κι άλλα πολλά συζητήσαμε με τον αγαπημένο δημιουργό Αντώνη Κερασνούδη. Ας τον ακούσουμε!
Συνέντευξη : Αγγελική Καραπάνου
- Κύριε Κερασνούδη, σας καλωσορίζω στη συντροφιά του Έννεπε Μούσα. Για αρχή θα ήθελα να σας ρωτήσω πότε μπήκε στη ζωή σας η λογοτεχνική γραφή.
Κυρία Καραπάνου σας ευχαριστώ για την ευγενικότατη φιλοξενία στην υπέροχη λογοτεχνική σας ιστοσελίδα. Προσωπικά πιστεύω ότι οι λέξεις είναι μικρές αυτόφωτες υπάρξεις που προϋπάρχουν του νοός μας και αποφασίζουν αυτές πότε, πού και πολύ παραπάνω με ποιον τρόπο θα περάσουν από τον κόσμο του ανείπωτου στα χείλη του αισθητού. Η διεργασία αυτή είναι μια συνεχής και εργώδης ζύμωση, τα αρώματα της οποίας όταν αναδυθούν κυριεύουν όλο μας το “είναι”. Συνεπώς, η λογοτεχνική γραφή ξεκινά τη στιγμή που ζωγραφίζουμε το πρώτο μας γράμμα επάνω στον λευκό χάρτινο καμβά που μας χαρίζουν οι γονείς μας.
- Όλοι έχουμε διαβάσει διάφορα πράγματα. Ποιοι όμως συγγραφείς και ποιητές αισθάνεστε ότι μίλησαν περισσότερο μέσα σας;
Ξυπνώ κάθε πρωί μαγεμένος από τον σισύφειο μύθο του Camus, σε κάθε κύτταρο του ανθρωπίνου σώματος αναζητώ την προσπάθεια να ανασηκώσουμε για μία ακόμη ημέρα τον προσωπικό μας βράχο και να αναρριχηθούμε σε μία πλαγιά που έχουμε ανεβοκατέβει μυριάδες φορές. Συγκλονίζομαι όμως και από την επιστροφή, από την υπαρξιακή κάθοδο του καθενός μας στον κάτω κόσμο, απ’ όπου θα πρέπει να ανεβάσουμε ξανά τον βράχο στην κορυφή. Όσο διαρκεί αυτή η επιστροφή, η παύση πριν την επόμενη προσπάθειά μας, είναι μια μοναδική στιγμή συνειδητότητας, η οποία με ενδιαφέρει. Εάν αυτός ο μύθος είναι τραγικός είναι γιατί ο ήρωάς του έχει συνείδηση.
Μέσα στην ημέρα όμως “αναζητώ και τον χαμένο χρόνο” ψηλαφώντας τις “προυστικές” λέξεις, τα τόξα συστολής και διαστολής της γλώσσας μας, όλους εκείνους τους ομόκεντρους κύκλους έκφρασης που μας οδηγούν στα όρια της ανθρώπινης ομορφιάς. Στο επόμενο στενό της πόλης, στα πηγαδάκια του πλακόστρωτού της, ανακαλύπτω ξανά τις σαρτρικές “Λέξεις”, νιώθοντας συχνά μία υπαρξιακή “Ναυτία” που με κάνει να αναλογιστώ το “Είναι και το μηδέν” μας.
Μα η μαγικότερη στιγμή είναι όταν το βλέμμα δύσει μέσα στην πισσαρισμένη νύχτα, κυριευμένο από την σιλλερική “Ωδή στη χαρά”, από την ίδια “Ξένη” που αναπαύεται κάθε βράδυ δίπλα μας, εκείνη που γνωρίσαμε στο ανοιξιάτικο πρωτοκελαήδημα των κορυδαλλών. Ίσως αυτή να είναι η μαγικότερη καρυωτακική “Φιλημένη”...
- Τι είδους βιβλία σας αρέσει να διαβάζετε σ’ αυτή τη φάση της ζωή σας;
Κάθε βιβλίο είναι και ένα κάθετο υπαρξιακό άλμα στο κενό, έρχεται δηλαδή να αναιρέσει ό,τι έως τότε γνωρίζαμε και να διευρύνει ό,τι μπορούσαμε να φανταστούμε. Δεν μπορώ να αναλογιστώ την καθημερινότητά μου χωρίς τη μυθιστορία, αυτό το σπάνιο παράθυρο διαφυγής από τον λελογισμένο μας κόσμο, χωρίς την ποίηση που κάνει τη σιωπή να ακουστεί, χωρίς την κοινωνική φιλοσοφία και τη δαντελωτή σκέψη ενός Κωνσταντίνου Τσάτσου ή την αμφισβήτηση που εφορμά μέσα από την καζαντζακική γραφή. Οι υπερρεαλισμοί ενός Χριστιανόπουλου, η συγκριτική ιστοριογραφία και φιλμογραφία ενός Ραφαηλίδη, ακόμη όμως και το Κήρυγμα της Αγάπης Του έχουν καθημερινή θέση κάτω από τα βραδινά lampadaire μου.
- Τι μέρος του χρόνου σας «κλέβει» η συγγραφή; Γράφετε συχνά ή σπάνια και με δυνατά συγκινησιακά ερείσματα;
Θα έλεγα ότι η συμβατικότητα της καθημερινότητάς μας “κλέβει” χρόνο από τη συγγραφή. Γράφω σχεδόν πάντα και παντού, στα τραπεζάκια των καφενείων, στην μπάρα ενός βραδινού bar, ανάμεσα σε δύο ιατρικά ραντεβού, στην αρμύρα της θάλασσας ή κάτω από το ημίφως ενός χλωμού γλόμπου της πόλης. Ο άνθρωπος, αυτή η μικρή καρικατούρα της ζωής με τις πολλές εκφάνσεις, αυτός με ενδιαφέρει.
- Τι δίνει το γράψιμο στην καθημερινότητά σας;
Οι λέξεις, αυτές οι μικρές σαρανταποδαρούσες νοημάτων, λειτουργούν στο νου μας ως ράγες μιας ακόμη ανεπικοινώνητης σημασίας. Εάν δεν τοποθετηθούν στο χαρτί δεν θα γίνουν βλέμμα, χαμόγελο, αφή, αγάπη ή αμφισβήτηση, διεκδίκηση ή απώλεια, έκρηξη ή θυμός, δε θα σκιτσάρουν δηλαδή το περίγραμμα του ανθρώπου.
- Ασκείτε το λειτούργημα του νευρολόγου. Πιστεύετε πως η ανάγνωση κι η γραφή μπορούν να λειτουργήσουν θεραπευτικά;
Κάθε αναγνώστης είναι ένας εν δυνάμει συγγραφέας, ένας συλλέκτης εμπειριών. Σκεφτείτε λοιπόν ένα βάζο (αυτός είναι ο νους σας), μέσα στο οποίο συλλέγετε προϊόντος του χρόνου εμπειρίες. Κάποια στιγμή το βάζο θα γεμίσει και τότε υπάρχουν δύο επιλογές: είτε κατά ένα μαγικό τρόπο θα επιλέξετε μία εμπειρία και θα την τοποθετήσετε από τη σφαίρα του ανείπωτου επάνω στο χαρτί του αισθητού, οπότε και θα ανακουφιστείτε, είτε αυτό το βάζο θα φτάσει σε ένα κρίσιμο σημείο όπου κινδυνεύει να σπάσει. Μήπως οι άλλοτε άλλες διαταραχές του νοός και της ψυχής μας δεν είναι τίποτα παραπάνω ή λιγότερο από τη δεδηλωμένη αδυναμία μας να αδειάσουμε αυτό το βάζο;
- Τον Μάρτιο του 2021 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις 24 γράμματα το βιβλίο σας «Σοκολάτα και κρασί, όχι μακαρόνια». Πότε γράφτηκε αυτό το έργο σας;
Αυτό το κολλάζ λέξεων ξεκίνησε το ταξίδι του μέσα στην πρώτη καραντίνα, στην πρώιμη ανάγκη απομόνωσής μας μεταξύ Απριλίου και Μαΐου του 2020. Ήταν η στιγμή που αναμετρηθήκαμε με το ίδιο το “είναι” μας, τους γύρω μας, ήταν η περίοδος όπου τα μπαλκόνια ερήμωσαν βλεμμάτων και προσωπικών επαφών.
- Τι νοηματοδοτεί ο τίτλος;
Το γλυκό (σοκολάτα) και το πικρό (κρασί) της ζωής, όχι το εύπεπτο (μακαρόνια). Νοηματοδοτεί τον τρόπο με τον οποίο ζυμώνω τη ζωή καθημερινά.
- Υπήρχε κάποιο ιδιαίτερο συμβάν που σας κινητοποίησε να το γράψετε;
Ένστικτο, έρως, υπαρξιακές σκέψεις και πόθοι. Ο άνθρωπος έχει τη δύναμη να ανοιγοκλείνει αυτές τις σκέψεις στο ασυνείδητο με την κατάλληλη καθοδήγηση και σκέψη. Ο ίδιος ο άνθρωπος μαθαίνει όμως και να παριστάνει, να υποκρίνεται, να γίνεται ένας ηθοποιός της ζωής, ένας μιμητής του φθαρτού. Οι χειρονομίες του, οι σιωπές του, οι σύντομες εμπνεύσεις του, ακόμη και η ανάσα του έρωτα τον κάνουν σε καθημερινή βάση να βιώνει τον θάνατο και την ανάσταση και όλα αυτά μέσα σε 50 τετραγωνικά σπιτικής σκηνής. Διαθέτει μερικές ώρες να γίνει Βέρθερος, Φαίδρα ή Ληρ, να φορέσει ένα προσωπείο, να μεταμορφωθεί μέσα από ένα μακιγιάζ ή να ενδυθεί ένα κοστούμι που άλλοτε υπερβάλλει, άλλοτε πάλι απλοποιεί, να γίνει ένας ταξιδιώτης του χρόνου και ένας κατακτητής ψυχών. Όλα αυτά δεν ήταν η πανδημία;
- Πείτε μας δυο λόγια περισσότερα για το βιβλίο σας.
Ίσως να ήταν μια προσπάθειά μου να δομήσω την υπαρξιακή μου αλήθεια μέσα από μικρά κείμενα πρόζας. Αγάπη και κυριαρχία, κατάκτηση και φθορά, άγγιγμα ψυχής και ανατρίχιασμα καρδιάς, ένα αέναο παιχνίδι του νου μέσα σε μερικές σελίδες το οποίο μας καλεί να παραδοθούμε. Αυτή η προσπάθεια δεν θα ήταν όμως το ίδιο μαγική, εάν η Φαρμακοποιός και φωτογράφος Θώμη Καλημέρη δε στεκόταν απέναντι στην πραγματικότητα των κειμένων μου και δεν επαναπροσδιόριζε μέσα από τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες τη δωρικότητα των λέξεων.
- Μπορείτε να μας παρουσιάσετε ένα απόσπασμα;
“Ελλάδα, μία λέξη χρωματισμένη από το κίτρινο όραμα ενός ουρανού που τόσο συχνά συμβαίνει να είναι γαλάζιος. Μια γη ποτισμένη από το καφετί όραμα της γης που συντροφεύει την ανάμνηση των πέτρινων ναών και των πλίθινων οικιών. Ένας τόπος όπου η γεωμετρία των κύκλων συναντά τη τετράγωνη λογική. Οι κινήσεις εδώ δεν χρειάζονται, παρά μία ελαφριά ώθηση του πνεύματος για να γίνουν κινήσεις ηρώων, σεμνών ή ορμητικών, για τους οποίους μας μιλούν οι ποιητές μας. Μπορούν μερικές χιλιάδες χρόνια ιστορίας, έτσι απλά να καταλυθούν από έναν ιό και την απομόνωση που αυτός προκάλεσε; Όχι…
Από το απολλώνειο φως, τα ελληνικά χωριά και τα σπίτια τους, ο άνθρωπος παίρνει ένα μάθημα αρμονίας, που τον εδραιώνει, αυτόν και τη σκέψη του, στη σοφία ή στην απορρύθμισή του. Εδώ λοιπόν κείτεται η αρμονία, εδώ και η ανθρώπινη κλίμακα. Ας αναζητήσουμε και ας ξαναβρούμε τις ζωντανές συνθήκες των πράξεών μας.”
- Τι γεύση σάς άφησε η ολοκλήρωση του πονήματός σας και τι θα θέλατε να πάρουν οι αναγνώστες σας απ’αυτό;
Μια γλυκιά και πικρή, όχι όμως εύπεπτη, ακριβώς όπως υποδηλώνει και ο τίτλος του.
- Τι να περιμένουμε από σας στο μέλλον; Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας ένα συγγραφικό σας όνειρο;
Ήδη έχει κυκλοφορήσει η τρίτη συγγραφική μου αναζήτηση, η ποιητική συλλογή “Εσύ”, την οποία μπορείτε να προμηθευτείτε αποκλειστικά από το βιβλιοπωλείο Πάπυρος στις Σέρρες (τηλεφωνικές παραγγελίες 2321400138). “Εσύ” λοιπόν, μια μεσαιωνική λέξη, μια προσωπική αντωνυμία που στερείται γένους, μα δηλώνει ρητά το άτομο στο οποίο απευθύνεται. Τι θα συνέβαινε όμως εάν αυτή η τόσο απλή λέξη, που εγκιβωτίζει την ευγένεια και την απλότητα, γινόταν όχημα ποιητικής λατρείας ή ανείπωτου θαυμασμού; Μήπως τότε οι ρίμες μετουσιώνονταν σε κλίμακες για την καθοδική σπειροειδή κίνηση από το θείο και το ουράνιο προς το γήινο; Τι σχέση έχει με όλα αυτά ο μύθος του Πυγμαλίωνος; Yπάρχουν άραγε ακόμη Γαλάτειες στις οποίες αξίζει να απευθυνθούμε;
Με το “Εσύ” δημιουργήσαμε λοιπόν μια έκδοση που κινείται στην αισθητική του 18ου αιώνος, έτσι όπως μας δίδαξε ο γερμανικός ρομαντισμός (Schiller, Goethe, Novalis, Hölderlin). Προσπάθησα μέσα από τον λυρισμό να βρω απάντηση σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα, ίσως να τα κατάφερα, ίσως πάλι όχι...
Βρείτε το βιβλίο του Αντώνη Κερασνούδη "Σοκολάτα και κρασί, όχι μακαρόνια" στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://24grammata.com
