Σήμερα,έχω τη χαρά να συνομιλώ με τη φιλόλογο-λογοτέχνιδα Ειρήνη Μπόμπολη. Έχει ασχοληθεί και με την ποίηση και με τον πεζό λόγο, αφού και τα δυο αποτελούν μεγάλες της αγάπες! Τελευταίο της πόνημα είναι το μυθιστόρημα "Το γεύμα" που κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 2022 από τις Εκδόσεις Πνοή. Θέμα του ο ανεκπλήρωτος έρωτας που καίει και λυτρώνει μια γυναίκα κι η προσπάθεια να περάσει στην αθανασία μέσα από την πένα της ηρωίδας...Με την καλεσμένη μου μιλήσαμε πολύ και γι' αυτό το έργο της και για τα ταξίδια της συγγραφής γενικότερα. Για ν'ακούσουμε τι έχει να μας πει!
Συνέντευξη: Αγγελική Καραπάνου
-Ειρήνη μου, καλώς όρισες στο Έννεπε Μούσα. Αρχικά θα ήθελα να μου πεις πότε ξεκίνησες να γράφεις. Τα πρώτα σου κείμενα ήταν πεζά ή ποιητικά;
Αγγελική, ευχαριστώ από καρδιάς για την πρόσκληση και συγχαρητήρια για τα τόσα δημιουργικά πράγματα που κάνεις. Τα πρώτα μου κείμενα στις σελίδες σχολικών βιβλίων και τετραδίων είχαν κατά βάση ποιητική φόρμα. Όμως το πρώτο μου βιβλίο που εκδόθηκε ήταν μυθιστόρημα. ( Το πεπρωμένο μύριζε ορχιδέα ή πράγματα μικρά, από τις εκδόσεις Επιφανίου).
-Ποιες δυνάμεις ωθούν τους ανθρώπους να γράφουν; Τι συμβαίνει στη δική σου περίπτωση;
Για τον καθένα πιστεύω τα πράγματα είναι διαφορετικά. Σίγουρα σε όλους υπάρχει η ανάγκη μιας διαφορετικής επικοινωνίας με τους άλλους μέσω της τέχνης. Η ανάγκη εξωτερίκευσης, επίσης, παίζει καθοριστικό ρόλο. Η μαγεία της γραφής, η ικανοποίηση που νιώθει κάποιος όταν καταφέρνει να δημιουργήσει κάτι καλό μέσω αυτής. Για μένα η γραφή αποτελεί βαθιά ανάγκη. Είναι ένας τρόπος να γνωρίσω τον εαυτό μου, μια δοκιμή για να δω πόσο αντέχουν τα φτερά μου στο πέταγμα, είναι ένας δρόμος λύτρωσης, ένας τρόπος θέασης της ομορφιάς .
- Ποιοι λογοτέχνες θεωρείς πως έχουν γράψει μέσα σου περισσότερο;
Ο Σολωμός, Ο Κ. Θεοτόκης, ο Κ. Καρυωτάκης, ο Μπρετόν ,ο Κούντερα, και πολλοί άλλοι.
-Ποιες αξίες βρήκες σε καθέναν απ' αυτούς;
Αυτό που με συγκινεί είναι η αναζήτηση με διαφορετικό τρόπο από τον καθένα της αλήθειας πίσω από τα πράγματα. Στον Σολωμό με συγκινεί το «ύψος», στον Θεοτόκη η δαιμονική ανατομία της ανθρώπινης φύσης, στον Καρυωτάκη η δύναμη της ματαίωσης, στον μεγάλο Μπρετόν το όραμα ενός μαγικού κόσμου, στον Κούντερα η «αβάσταχτη ελαφρότητα» .Δεν ξέρω αν αυτά ονομάζονται αξίες, είναι όμως για τον καθένα η φλέβα της γραφής του.
- Τι επιλέγεις να διαβάζεις τα τελευταία χρόνια;
Κάθε καλό βιβλίο. Αχώριστη αγάπη μου η φιλοσοφία, η ποίηση και η κλασική λογοτεχνία. Αλλά και κάθε είδος γραφής , αρκεί να είναι « τίμιο» στην πρόθεσή του.
- Τι στοιχεία έχουν τα λογοτεχνικά έργα που σε κερδίζουν;
Το στοιχείο της δύναμης στη γλωσσική έκφραση, του πόνου, του ύψους, της ειλικρίνειας.
- Ποιοι παράγοντες πιστεύεις πως εξελίσσουν το συγγραφικό ταλέντο;
Η συνεχής ενασχόληση με τη γραφή, η ανάγνωση πολλών βιβλίων, η αυτογνωσία, η σοβαρή σκέψη πάνω στα ανθρώπινα, η ακατάπαυστη εξάσκηση και η τόλμη του διαφορετικού.
- Ας μιλήσουμε λίγο για το λειτούργημα που ασκείς. Είσαι φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση. Ποια παρουσία έχει η λογοτεχνία στη διδασκαλία σου;
Εκ των πραγμάτων η λογοτεχνία έχει μεγάλη παρουσία στα φιλολογικά μαθήματα. Από εκεί και πέρα μπορούμε να επιμείνουμε παραπάνω με πολλούς τρόπους στη μύηση των μαθητών μας σε αυτή.( Όπως λέσχη ανάγνωσης κατά διαστήματα , όπου οι μαθητές επιλέγουν μόνοι τους το ποίημα- κείμενο που τους αρέσει και απόπειρα γραφής δικών τους ποιημάτων – κειμένων με καθοδήγηση).
- Τι είδους βιβλία τραβούν την προσοχή των σημερινών εφήβων;
Δύσκολο να απαντήσει κάποιος με σιγουριά και να βγάλει έναν γενικό κανόνα. Οι έφηβοι έχουν πολύ περιορισμένο ελεύθερο χρόνο και είναι πολύ πιεσμένοι στο καθημερινό τους πρόγραμμα. Πιστεύω μετά τα δεκαοκτώ θα πρέπει να μιλάμε για αναγνώστες νέους.
- Σε έχουμε δει να δημοσιεύεις πεζογραφήματα και ποιητικές συλλογές. Σε ποιο είδος η πένα σου βρίσκει πιο εύκολα διέξοδο να εκφραστεί;
Και στα δύο. Είμαι κατά βάση «ποιητική φύση» στη γραφή , ωστόσο με συγκινούν και τα μεγάλα κείμενα. Έχω γράψει και μυθιστορήματα και διηγήματα ( ανέκδοτα).
- Το καλοκαίρι του 2022 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πνοή το μυθιστόρημά σου " Το γεύμα ". Ποια περίοδο ξεκίνησες να γράφεις αυτό το έργο σου και πότε το ολοκλήρωσες;
Τον πυρήνα αυτού του έργου τον έγραψα τον Δεκέμβριο- Ιανουάριο του 2006-7.Μετά το έκλεισα επειγόντως για να τελειώσω μια εργασία μου. Κατά καιρούς το συμπλήρωνα. Θα αναρωτιούνται οι αναγνώστες γιατί άργησα να το εκδώσω. Όσοι γράφουν γνωρίζουν πολύ καλά τις εκδοτικές περιπέτειες των βιβλίων.
- Πες μας δύο λόγια για την υπόθεση.
Η απόπειρα να περάσει ένας ανεκπλήρωτος έρωτας στη συγγραφική αθανασία, ενώ ακόμα υφίσταται ο πόθος και το συναίσθημα .Δυο παράλληλοι κόσμοι που κάποια στιγμή μπερδεύονται και για την ίδια την ηρωίδα. Είναι έργο ερωτικό, υπαρξιακό και φυσικά τραγικό. Όπως ο έρωτας, έτσι και η συγγραφική πράξη αφήνει «καμένο τοπίο» γύρω της και αυτοαναιρείται. Η ηρωίδα- συγγραφέας διαπιστώνει πως και ο έρωτας και η συγγραφή μιας ιστορίας οδηγούν στην επίγνωση της ματαιότητας.
- Θα μας χαρίσεις ένα απόσπασμα;
«. . .Έφτασα κοντά στο σημείο της σύγχυσης του πραγματικού με το οραματικό. Τα όρια, όσο προχωράει αυτή η τόσο πονεμένη κατάθεση, μπερδεύονται μέσα στο μυαλό μου και δεν είναι λίγες οι φορές που δεν ξέρω αν πονάω και ανησυχώ περισσότερο για τον άνθρωπο που ερωτεύτηκα αγιάτρευτα ή για τον αγαπημένο μου ήρωα που φτιάχνω με τόσο αίμα και δάκρυ. Πρόσεχα μήπως και οι ακροβασίες της φαντασίας μου παραβιάσουν τα ζωτικά κοινά στοιχεία του άυλου με τον υπαρκτό πόθο. Κινούμαι με πλήρη συνείδηση μεταξύ πραγματικότητας και εξομολόγησης, μεταξύ της ανθρώπινης ανάγκης μου, από τη μία, να γευτώ εκτός από τις πύρινες σκέψεις του και τα πικρά, από τη δίψα της αμαρτίας, χείλη του, και της αδάμαστης λαχτάρας μου, από την άλλη, να τον ακινητοποιήσω ως αρχέτυπο πόθου και επιθυμίας στη σφαίρα του γραπτού λόγου.. .»
- Οι ήρωες του βιβλίου σου είναι πραγματικοί, φανταστικοί ή ένα μείγμα;
Οι ήρωές μου μεταπηδούν από την πραγματικότητα στο βιβλίο και το αντίθετο. Κάποια στιγμή και η ίδια η συγγραφέας της ιστορίας δεν μπορεί να ξεχωρίσει τον πραγματικό από το φανταστικό ήρωα. Μάλιστα αυτόκλητα έρχονται και οι ήρωες παλιότερων βιβλίων.
- Τι νιώθεις γι' αυτούς;
Νιώθω κυρίως ευγνωμοσύνη που δέχτηκαν να υπομείνουν τα βασανιστήρια της πένας μου. Είναι πάντα αφοσιωμένοι και πιστοί.
- Τι αισθάνεσαι όταν χτίζεις ένα έργο και τι τη στιγμή που το περατώνεις;
Όταν χτίζω ένα έργο νιώθω κυρίως αγωνία και άγχος, αν θα καταφέρω να υπηρετήσω την αρχική μου ιδέα και να τη φέρω σε πέρας. Όταν τελειώνει νιώθω ικανοποίηση , αλλά και θλίψη που όλα κάποτε τελειώνουν.
- Σε τι φάση σε βρίσκω τώρα δημιουργικά; Κυοφορείς κάτι καινούργιο;
Γράφω αρκετά ποιήματα. Όχι πάρα πολλά, αλλά ικανοποιητικά. Εκείνο που νομίζω, όμως, ότι είναι μέσα στην κυοφορία και κάποια στιγμή θα δει το φως, είναι κάποια διηγήματα που αναφέρονται στην ιδιαίτερη πατρίδα μου. Είμαι περήφανη που κατάφερα κάτι τέτοιο. Κάποτε μου φαινόταν αδιανόητο.
- Τι εύχεσαι στον εαυτό σου για τη νέα χρονιά και τι στον κόσμο;
Στον εαυτό μου εύχομαι να είμαι καλά και να χαίρομαι την κάθε στιγμή. Για τον κόσμο υγεία και έγερση συνειδήσεων. Ένα χελιδόνι δε φέρνει την άνοιξη. Χρειαζόμαστε όλοι. Και όταν λέω έγερση εννοώ επαναπροσδιορισμό του νοήματος της ύπαρξης..
- Έφτασε η ώρα να σε ευχαριστήσω για τη συνομιλία αυτή κι όσα μοιράστηκες μαζί μας. Σου εύχομαι τα καλύτερα!
Σε ευχαριστώ Αγγελική μου, που μου έδωσες την ευκαιρία να καταθέσω τους βαθύτερους προβληματισμούς μου γύρω από τη δημιουργία στον λόγο. Σου εύχομαι υγεία και καλή δύναμη στα όμορφα πράγματα που δημιουργείς.
Βρείτε το μυθιστόρημα της Ειρήνης Μπόμπολη "Το γεύμα" στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://www.ekdoseispnoi.gr
