Θα δούμε ένα κείμενο κριτικής του Χρήστου Κατσέα για το βιβλίο " Μανιφέστο του Ατομικισμού" του Han Ryner που κυκλοφόρησε το 2022 από τις Εκδόσεις Ροές!
«Κριτική» - σχόλιο: Το «Μανιφέστο του Ατομικισμού»-HAN RYNER (Εκδόσεις Ροές, 2022)·
Εισαγωγή, μετάφραση και σχόλια: Γιάννης Μπαρτσώκας· Επιμέλεια: Ήρκος Ρ. Αποστολίδης
γράφει ο Χρήστος Κατσέας
Μια κραυγή ελευθερίας, όχι συριγμός μόδας!
Ο Χαν Ράινερ —σκληρός, νηφάλιος, αλύγιστος ανατόμος του ανθρώπου—, με το Μανιφέστο του Ατομικισμού δεν γράφει φιλοσοφικό δοκίμιο. Εγχειρίδιο αφύπνισης γράφει. Καρτέρι του Νου στήνει, να πιάσει τον Άνθρωπο εκεί που πετάει τις κουρελιασμένες κοινωνικές στολές του, που βγάζει τη μάσκα του «υπευθύνου πολίτου», που ξερνά την τυπολατρία του «ορθού λόγου» και ζητάει να σταθεί γυμνός, μόνος, έναντι εαυτού.
Δεν χαρίζεται. Δεν χαϊδεύει συνειδήσεις. Ούτε την ελευθερία ως ασυδοσία πουλάει, ούτε την ηθική ως κοινωνικό καθήκον. Μιλά για έναν άνθρωπο που, επιτέλους, πατάει στο χώμα μ’ ολόκληρο το βάρος του Είναι του. Που θρυμματίζει τις «αναγκαιότητες» της συλλογικής ζωής και κηρύσσει την ατομική συνείδηση ως μόνη εξουσία.
Τι λέει, με λίγα λόγια; Πως ο άνθρωπος είναι μόνος του. Πως ο κόσμος είναι αντιμέτωπος, όχι συμπληρωματικός. Πως η συνείδηση του ενός άλλου δεν υποχρεώνει, δεν δεσμεύει, δεν καθαγιάζει τίποτα. Πως ο άνθρωπος οφείλει —και μπορεί— να φτάσει στην αλήθεια, στην αρετή, χωρίς μεσάζοντες, άνευ μεσιτείας, χωρίς εγκρίσεις. Και κυρίως: χωρίς κοινωνικές «νομιμοποιήσεις».
Σκληρός λόγος· με υπόκωφη «βία». Δεν χορηγεί κουράγιο – ήθος προστάζει. Και δεν προτείνει λύσεις – απαιτεί θέσεις. Καρφώνει το δάχτυλο στον αναγνώστη, όχι για να τον πείσει, αλλά για να τον σφηνώσει στον τοίχο. Και όποιος αντέξει.
Δεν πρόκειται για εγωισμό, όπως τον λένε οι μικράνθρωποι. Πρόκειται για απαιτητική ηθική του εαυτού – με ρίζες βαθιές στον Σωκράτη, στον Επίκτητο, στον Επίκουρο· όχι στα άνευρα κατεψυγμένα «δικαιώματα» της εποχής. Το κράτος, λέει, κ’ η κοινωνία, τρέφονται από την ψευδαίσθηση της ανάγκης. Κι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει χωρίς αυτήν, —με μια μόνον πίστη: στο βάρος της ατομικής του κρίσης.
Και τι είναι λοιπόν το Μανιφέστο του Ατομικισμού; Όχι βιβλίο – σφαλιάρα! Σφαλιάρα σε κάθε απρόσωπο σύστημα, σε κάθε ομαδοποιημένο όνειρο, σε καθ’ ελπίδα που δεν στηρίζεται στον εαυτό σου. Μάλλον δεν γράφτηκε για τους πολλούς. Γράφτηκε για ’κείνον πού δεν μπορεί —και δεν θέλει— να γείρει στην εύκολη ανάσα της απάρνησης.
Κλείνοντας: Η ελευθερία δεν προσφέρεται. Δεν παραχωρείται. Κατακτιέται! Με πόνο, με πάλη, με τη μοναξιά ενός ανθρώπου που έμαθε να στέκει. Και ο Ράινερ, με λόγο οξύ, καθαρό, ασυμβίβαστο, δείχνει τον δρόμο όχι προς την ευκολία, αλλά προς την αξία. Εκεί βρίσκεται η δύναμη του βιβλίου του. Εκεί και η πρόκληση.
Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2024
