"Τα τεμάχια"-ΧΡΥΣΑ ΜΑΣΤΟΡΟΔΗΜΟΥ
γράφει η Αγγελική Καραπάνου
Σήμερα θα σας μιλήσω για το πιο πρόσφατο βιβλίο της Χρύσας Μαστοροδήμου. Πρόκειται για το μυθιστόρημα "Τα τεμάχια" που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Βακχικόν τον Ιανουάριο του 2021.
Κεντρική ηρωίδα του πεζογραφήματος είναι η Κατερίνα, μια γυναίκα που γεννήθηκε στην ελληνική ύπαιθρο λίγο πριν από τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο. Έζησε μια σειρά δραματικών γεγονότων για την Ελλάδα. Β΄παγκόσμιος πόλεμος, Εμφύλιος,Μετανάστευση, φτώχια, Δικτατορία. Μεγάλωσε σε μια εποχή και σε ένα περιβάλλον που οι άνθρωποι και ακόμα περισσότερο οι γυναίκες δεν είχαν επιλογές. Δεν πήγε σχολείο και δε μορφώθηκε,αν και θα ήθελε. Ερωτεύθηκε κάποιον που τον σκότωσαν για τα πολιτικά του φρονήματα. Παντρεύτηκε τον Μανόλη που δεν τον αγάπησε και δεν την αγάπησε. Ξεριζώθηκε βίαια από το χωριό της αφήνοντας το μωρό της στα χέρια των παππούδων για να μεταναστεύσει με τον άντρα της στη Γερμανία. Κατάφερε με χίλιες στερήσεις να προσφέρει στους δύο γιους της αξιόλογη μόρφωση. Κι είχε μόνο ένα όραμα για τα παιδιά της,να ζήσουν χωρίς να τους λείψει τίποτα στην πατρίδα τους και κοντά της. Το καλογυαλισμένο της όμως όνειρο μετατρέπεται σ'εφιάλτη με την αναγγελία της απόφασης του μεγάλου της γιου να φύγει για τη Γερμανία αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Είχε προηγηθεί ο μικρότερος γιος της που μετανάστευσε στην Αγγλία.
Το βιβλίο ξεκινά με το άκουσμα από την Κατερίνα του δυσάρεστου νέου του επερχόμενου φευγιού του γιου της Μίλτου. Η ηρωίδα αισθάνεται να χάνει τη γη κάτω από τα πόδια της,μα όπως έχει μάθει πάντα στη ζωή της,δε μιλάει. Πνίγει τον πόνο της για να μη στεναχωρήσει την οικογένειά της.
Με την τεχνική του φλας μπακ η συγγραφέας ξεδιπλώνει όλη τη διαδρομή της ηρωίδας.Μέσα στην ανείπωτη θλίψη της η Κατερίνα διαπιστώνει πως οι άνθρωποι σε όλες τις εποχές αντιμετωπίζονται ως τεμάχια χωρίς αξία. Οι επιθυμίες τους συνθλίβονται από τη σκληρή καθημερινότητα,η απάνθρωπη εργασία τούς προσφέρει μόνο τα βασικά, ο κάματος τους εξουθενώνει. Η απογοήτευση την κυριεύει για τη μοίρα του τόπου της. Ο πόλεμος,η οικονομική κρίση,η εκμετάλλευση των ισχυρών έναντι των αδυνάτων είναι μοτίβα που επαναλαμβάνονται τραγικά. Η κοινωνική και μορφωτική ανέλιξη δίνουν επίπλαστες επιλογές. Κι αν στη δεκαετία του '60 οι Έλληνες μετανάστευαν ως εργάτες για να επιβιώσουν,στις μέρες μας,λαμπροί επιστήμονες φεύγουν στο εξωτερικό για να ζήσουν σε ένα αξιοκρατικό περιβάλλον. Η ηρωίδα καταρρέει στη διαπίστωση πως μια ζωή αγωνιζόταν για να φθάσουν τα παιδιά της στο ίδιο σημείο μ'εκείνην. Ο καημός του αποχωρισμού τη βρίσκει ανυπεράσπιστη.
Η λογοτέχνιδα καταπιάνεται με μια αναδρομή βασικών ιστορικών και πολιτικών γεγονότων από τη Μικρασιατική Καταστροφή και μετά. Μέσα από τα μάτια της Κατερίνας αποτυπώνει τη ζωή των χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων της επαρχίας των τελευταίων ογδόντα χρόνων. Η ηρωίδα της γίνεται ένα πρόσωπο οικείο κι αγαπημένο για τον αναγνώστη. Στο πρόσωπό της βλέπει τη μητέρα του,που δε θα ήθελε ποτέ να πληγώσει. Ο περίπατος στα μονοπάτια της κατακερματισμένης ψυχής της πρωταγωνίστριας, συγκινεί και συνταράσσει. Η ταύτιση είναι αναπόφευκτη, αφού κάθε άνθρωπος σε κάποια φάση της ζωής του αισθάνεται μικρός για να ορίσει την τύχη του.
Θα μοιραστώ μαζί σας ένα απόσπασμα. Το βιβλίο έχει γνωρίσει ήδη πολλές αναγνώσεις κι εύχομαι να διαβαστεί ακόμη περισσότερο!
Κάτω,πέρα στον κάμπο,ως εκεί που έφτανε το μάτι της,τα αμπέλια στέκονταν όπως άλλοτε και της θύμιζαν ευτυχισμένες μέρες που τίποτε δεν μαρτυρούσε το άχρωμο,σκοτεινό μέλλον της. Τα δάκρυα είχαν αρχίσει να κυλούν στη σκέψη του αποχωρισμού με τον γιο της. Η ξενιτιά την τρόμαζε. Δεν ήθελε να πάει πουθενά,ήθελε να μείνει εκεί για πάντα,να γίνει ένα δέντρο στο περιβόλι της και ας μην είχε χρήματα,να ζούσε με τα δώρα της φύσης,με τα χωράφια της και τα κηπευτικά της και ας μην πρόκοβε.
Δεν κράτησαν για πολύ οι σκέψεις της,ο μικρός είχε ξυπνήσει και τη φώναζε.Έτρεξε στο κρεβατάκι του και τον αγκάλιασε σφιχτά,μέχρι που το παιδί δυσανασχέτησε και την έσπρωξε.
