"Κάποτε στην Ελλάδα" (Συλλογικός τόμος ιστορικού διηγήματος, 1900-1930) - ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
γράφει η Αγγελική Καραπάνου
Τον Απρίλιο του 2022 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Γράφημα ο συλλογικός τόμος ιστορικού διηγήματος 1900-1930 «Κάποτε στην Ελλάδα» .Οι συγγραφείς των δεκαεπτά διηγημάτων που απαρτίζουν το έργο, ανήκουν στην πνευματική παρέα του Φιλολογικού Ομίλου Θεσσαλονίκης. Ζωγραφίζοντας πάνω στον ιστορικό καμβά της ταραγμένης τριακονταετίας των αρχών του εικοστού αιώνα, ζωντανεύουν με τρόπο ρεαλιστικό τα γεγονότα που σημάδεψαν την εποχή. Κι είναι τόσα πολλά αυτά που θίγονται σ'αυτό το πόνημα. Η καταστροφή της Σμύρνης, η προσφυγιά, η δικτατορία του Παγκάλου, η εξουσία του Βενιζέλου. Η δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α΄ και του Θεόδωρου Δηλιγιάννη. Ο σεισμός του 1914,η νόσος του Χάνσεν, η πάλη των τάξεων, η ανεργία, η αναρχική ουτοπία. Οι πρώτες διοργανώσεις καλλιστείων , αγώνων αυτοκινήτου και γυναικείου στίβου. Η παρθενική αεροπορική πτήση στην Ελλάδα. Η άνθηση του φεμινιστικού κινήματος. Η διαμάχη των δημοτικιστών και των υπέρμαχων της καθαρεύουσας που καθόρισαν το περιβόητο γλωσσικό ζήτημα. Ακόμη ο μόχθος κι οι καημοί των φτωχών,η ανέμελη ζωή των πλουσίων που μερικές φορές αγγίζει την πλήξη, νεανικά ερωτικά σκιρτήματα και ανταμώματα.
Στα διηγήματα, φανταστικά πρόσωπα της καθημερινότητας συνομιλούν με υπαρκτές ξεχωριστές μορφές του παρελθόντος. Ο Στράτης Μυριβήλης, η Μαρίκα Κοτοπούλη,βασιλιάδες και πολιτικοί παρελαύνουν μπροστά στα μάτια μας. Πειστικοί διάλογοι κι έντονοι εσωτερικοί μονόλογοι ανασταίνουν τις περιπέτειες των ηρώων μας.
Από τις σελίδες ξεπηδούν ανθισμένες γειτονιές, χωματόδρομοι, άμαξες, κύριοι με σμόκιν και ψηλά καπέλα, δεσποινίδες με μακριά φινετσάτα φορέματα. Μυρωδιές, εικόνες και ήχοι αλλοτινών καιρών που αντικρίζουμε με νοσταλγία.
Ο αναγνώστης ανατρέχει στα συμβάντα που προσδιόρισαν τη χρονική περίοδο, αναλύει, συμπεραίνει, αποκωδικοποιεί. Πρωτίστως όμως ζει με τα κανάλια της φαντασίας του τις στιγμές ,μεθά με το άρωμά τους και συγκινείται.
Οι συγγραφείς κατάφεραν αγγίζοντας τους αρμούς της ιστορίας να γράψουν ένα βιβλίο συνταρακτικό και απολαυστικό. Θα δούμε κάποια αποσπάσματα και θα ευχηθούμε να είναι ΚΑΛΟΤΑΞΙΔΟ!
Το στίγμα τού 7-Νατάσα Χασάκιοϊλη
Μερικές φορές,τα βράδια,ο Αναστάσης την άκουγε να προσεύχεται για' κείνον. "Τι θ'απογίνει ο Αναστάσης μου;" επαναλάμβανε συνεχώς. Μέρα τη μέρα, εξέταζε το σώμα της για καινούργιες πληγές,προσπαθώντας να υπολογίσει το προσδόκιμο ζωής της. Φρόντιζε να περιποιείται τον εαυτό της στον μέγιστο βαθμό: να παίρνει τα φάρμακα,να διατηρεί καθαρές τις πληγές της,να τρέφεται υγιεινά. Πάνω απ'όλα, όμως,φρόντιζε να περνάει τις περισσότερες ώρες της ημέρας με το παιδί της. Κι έδωσε μεγάλη μάχη για να μπορέσει να το κρατήσει στο άσυλο,μαζί της,παρόλο που οι διαδικασίες για τα υγιή παιδιά που γεννιούνταν από λεπρούς γονείς ήταν διαφορετικές.
Η αγχόνη του Παγκάλου-Αντώνης Ε.Χαριστός
Οι περαστικοί κοντοστέκονταν,όπως διερευνήσουν το περιστατικό που λάμβανε χώρα ενώπιόν τους. Στη θέα της γυναικός,με τα χέρια δεμένα και τους χωροφύλακες να τη σέρνουν κατά μήκος των Προπυλαίων,κατέβαζαν ενοχικά το κεφάλι και απομακρύνονταν με συνοπτικές διαδικασίες. Ο χωροφύλακας οδήγησε τη νεαρή γυναίκα στο όχημα της υπηρεσίας και την οδήγησε στο κτήριο της Αρχής στην Κυψέλη. Τον Αντώνη κατέκλυζε μια κρυφή αγωνία. Πεζός άρχιζε να ακολουθεί το όχημα.
Το καπηλειό-Κώστας Λίχνος
Φορτοεκφορτωτής στον λιμένα του Περαία ήμανε, χαμάλης δηλαδής, μα έβγαζα τουλάχιστον τα προς το ζην. Απ’ όταν απολύθηκα και εισέτι, απέμεινα άφραγκος, να γυρίζω αργόσχολος σαν την άδικη κατάρα. Κι όταν δεν σε χωρά ο τόπος και δεν έχεις με κάτι να καταπιαστείς, τι άλλο σου μένει να κάμεις παρά να πας στο καπηλειό; Έτσι για να πιεις δυο γουλιές κρασί και ν’ απολησμονήσεις τα χάλια σου. Αυτό έκαμα κι εγώ, μα σιγά-σιγά το λίγο έγινε πολύ, το πολύ γίνηκε περσότερο και κατέληξα να πίνω με την οκά, τα βράδια μου να κυλάνε στη μέθη και τα λεφτά να ξεγλιστρούν απ’ τα χέρια μου προτού προκάμω να τα μετρήσω.
Βρείτε το βιβλίο "Κάποτε στην Ελλάδα" του Φιλολογικού Ομίλου Θεσσαλονίκης στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://grafima.com.gr
