"Το άλογο που κλαίει"-ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΝΑΞΙΔΗΣ (Εκδόσεις Διάνοια, Οκτώβριος 2023)
γράφει η Αγγελική Καραπάνου
Τον Οκτώβριο του 2023 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Διάνοια η νουβέλα του Παναγιώτη Τσαναξίδη "Το άλογο που κλαίει".
Η ιστορία του βιβλίου τοποθετείται στα δύσκολα χρόνια μετά τον πόλεμο του σαράντα. Όμως η νιότη χαράσσει τους δικούς της κύκλους της χαράς, του θάρρους και της ελπίδας.
Σ’ ένα προσφυγικό χωριό της Βόρειας Ελλάδας μια παρέα εφτά αγοριών του δημοτικού μεγαλώνει ανέμελα. Μοιράζεται το λιγοστό ψωμί. Είναι συνένοχη σε περιπέτειες κι αταξίες. Συμμετέχει σε ατελείωτους περιπάτους, εξερευνά τη φύση. Γίνεται φίλη με το άγριο βουνό, τους χειμάρρους, τα ποταμάκια, τις χαράδρες. Ριψοκινδυνεύει βαδίζοντας ανάμεσα σε βλήματα, νάρκες κι απομεινάρια του πολέμου που ξέρασε φωτιά στο άλλοτε πανέμορφο τοπίο.
Η ομάδα ζει σ’ ένα παράλληλο σύμπαν με τον κόσμο των μεγάλων. Νιώθει τους δικούς της να παλεύουν για την επιβίωση. Ταυτόχρονα στις σκοτεινές αυτές εποχές οι ενήλικες διαχωρίζουν τους γύρω τους σε μπλε και κόκκινους, σε καλούς και κακούς. Η έχθρα έχει φωλιάσει στις ψυχές τους και τις κατατρώει.
Μια μέρα, τη φωτεινή ξεγνοιασιά των παιδιών έρχεται να ταράξει η εικόνα ενός ημιθανούς αλόγου. Αργοπεθαίνει με σπασμένα μέλη, δεν μπορεί να κινηθεί, να φάει και να πιει. Σφαδάζει κι από τα μάτια του κυλούν δάκρυα. Η ύπαρξή του στοιχειώνει τις καρδιές τους. Κατασκευάζουν ένα παράπηγμα για να έχει το ζώο σκιά, προσπαθούν να το ταΐσουν και να του δώσουν νερό. Όλα όμως μοιάζουν μάταια, καθώς η κατάσταση του αλόγου δε δείχνει το παραμικρό σημάδι βελτίωσης.
Τότε στις παιδικές ψυχές ορθώνεται απειλητικό ένα ερώτημα. Ν’ αφήσουν το άλογο να ζήσει ή να επιταχύνουν τον αναπόφευκτο θάνατο λυτρώνοντάς το; Μ’ αυτό το ηθικό δίλημμα ζουν για μέρες και καλούνται ν’ αποφασίσουν κρυφά από τις οικογένειές τους.
Ο συγγραφέας αξιοποιεί την πρωτοπρόσωπη αφήγηση που καθιστά την πλοκή παραστατική. Σε πολλά σημεία της εξιστόρησης χρησιμοποιεί την τεχνική του φλας μπακ για να παραθέσει στιγμές της ζωής των παιδιών και των οικείων τους και «φωτογραφίες» μιας περιόδου στερημένης από ανέσεις κι ελευθερία.
Ο λόγος του Π.Τσαναξίδη είναι γλαφυρός, ζωντανός και ρέει αβίαστα. Οι διάλογοι είναι ταιριαστοί με την ηλικία των ηρώων και τόσο ζωηροί, που σου δίνουν την εντύπωση πως είναι προϊόν αναμνήσεων. Ο δημιουργός πετυχαίνει να μιλήσει με τη γλώσσα ενός αθώου παιδιού, που μόλις γνωρίζει τον κόσμο.
Ο δεσμός της φιλίας, η αλληλεγγύη, η συμπόνοια, η ζωοφιλία, ο σεβασμός σε κάθε είδους ύπαρξη είναι τα ηχηρά μηνύματα αυτού του συγκινητικού βιβλίου.
Κατά τη γνώμη μου η νουβέλα «Το άλογο που κλαίει» του Παναγιώτη Τσαναξίδη είναι ένα έργο που αξίζει να διαβαστεί τόσο από παιδιά, όσο κι από μεγάλους. Εύχομαι να γνωρίσει πολλά ταξίδια κι αναγνώσεις!
