«Ανατολική περίπολος»- ΝΙΚΟΣ ΣΟΥΒΑΤΖΗΣ
γράφει η Αγγελική Καραπάνου
Αυτές τις μέρες ήρθα σ’ επαφή με μια νέα ποιητική συλλογή. Είναι η «Ανατολική περίπολος» του Νίκου Σουβατζή, που απαρτίζεται από τριάντα έξι ποιήματα.
Ένα πράγμα που διακρίνει κανείς στο δεύτερο ποιητικό βιβλίο του λογοτέχνη, όπως και στην πρώτη του συλλογή ποιημάτων, τη «Χειμερινή ισημερία», είναι πως ο δημιουργός αρέσκεται να γράφει ποιήματα με γνώμονα το «συλλογικό». Με απαρχή το ατομικό του βίωμα και το προσωπικό του αξιακό σύστημα, συγγράφει με βλέμμα την ομάδα, τη γειτονιά, τη γενιά, την κοινωνική τάξη, την εποχή.
Πολύ συχνά αφηγείται σε πρώτο πληθυντικό πρόσωπο. «Κάποτε θα ’χουμε τελειώσει με όλα αυτά που μας πνίγουν….». «Κι εκεί που λέγαμε πως θα πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας»…
Όποιο όμως πρόσωπο κι αν χρησιμοποιεί δε χάνεται η αντίληψη της αναφοράς σ’ ένα ευρύτερο σύνολο. Δεν ξεπερνιέται η αίσθηση πως μιλά όχι για ένα συγκεκριμένο υποκείμενο, αλλά γενικά για τον άνθρωπο του καιρού του. «λες ότι είναι απ’ τον καπνό γιατί ντρέπεσαι που κλαις…» «Η ζωή τους… ένα μοναχικό σεργιάνι».
Πρόκειται λοιπόν για μια βαθιά κοινωνιοκεντρική ποίηση. Ο ποιητής δεν αναλύει τα σενάρια της ζωής του, ούτε του βίου ενός πρωταγωνιστή ήρωα. Γράφει χτίζοντας γέφυρες που ενώνουν τα άτομα.
Τα ποιήματά του δεν είναι ούτε αμιγώς πεσιμιστικά, ούτε οπτιμιστικά. Η ματιά του παλεύει να βρει την ελπίδα. Ο αφηγητής-ποιητής θρηνεί, πίνει το φαρμάκι μια κι έξω, «άσπρο πάτο»! Μιλάει έξω από τα δόντια γι ’αυτά που τον συνθλίβουν. Βαδίζει άφοβα στο σκοτάδι, αλλά ψάχνει το φως. «Το παρόν θα είναι ένας μισοξεχασμένος εφιάλτης…», «Κι αν μας πνίγει το σκοτάδι έχουμε φυλάξει πολύ φως μες στην ψυχή μας…», «Και τότε το βλέμμα μας ανακαλύπτει ξανά τον κόσμο».
Το όνειρο στα ποιήματά του είναι μια κυρίαρχη έννοια. «Την ώρα που ξεθωριάζουν τα όνειρα…», «…έγινε άγονη γη και δεν γεννάει πια όνειρα…» «…και δεν χωράμε πια στα παιδικά μας όνειρα», «πού πάνε τα όνειρα όταν πεθαίνουν».
Η επίκληση της μνήμης είναι συχνά παρούσα στο έργο. Καθορίζει και νοηματοδοτεί το παρόν και το μέλλον. «Η μνήμη είναι το αστέρι που μας οδηγεί στο μέλλον». «Η μνήμη πέθανε, τα φώτα έσβησαν…» , «η μνήμη γίνεται οξυγόνο».
Από τα λόγια του γράφοντος απορρέει η αγάπη του για τον άνθρωπο. Ποιον άνθρωπο; Κυρίως τον αδικημένο, τον αδύναμο, τον απόκληρο. «καταφύγιο των ηττημένων της ζωής», «Ήταν τότε που ανασταινόταν η ανθρωπιά», «Ο δικός μου Χριστός είναι πρόσφυγας στη Μόρια…,είναι παιδί στη Συρία».
Οι λέξεις του είναι σφαίρες που χτυπάνε κατευθείαν στην καρδιά, αλλά και βάλσαμα που τη γλυκαίνουν. Δε φοράνε φανταχτερά φορέματα. Δεν τα έχουν ανάγκη. Μαγνητίζουν με τη φυσική γήινη γοητεία τους, καθηλώνουν με την αλήθεια τους.
Προσωπικά η «Ανατολική περίπολος» με κέρδισε. Με τον γενναίο κι ορμητικό λόγο του ποιητή, με τα ξεκάθαρα νοήματα, με τα αλτρουιστικά μηνύματα, με το όραμα ενός καλύτερου αύριο μέσα από το «εμείς». Εύχομαι να είναι ΚΑΛΟΤΑΞΙΔΗ! Θα μοιραστώ μαζί σας ένα ποίημά του.
Πρωινή ομίχλη
Είναι φορές που ξυπνάς
και αναρωτιέσαι αν υπάρχει λόγος
να συνεχίσεις να ζεις
και αν τα πράγματα
μπορούν να γίνουν
χειρότερα απ' ό,τι είναι
κι όταν ανάβεις το πρώτο τσιγάρο
τα μάτια σου γεμίζουν δάκρυα
και λες ότι είναι απ ' τον καπνό
γιατί ντρέπεσαι που κλαις
Κι είναι κάτι τέτοιες στιγμές
που ζηλεύεις κάποιον παιδικό σου φίλο,
που έφυγε στα δεκαοχτώ του χρόνια,
γιατί έφυγε γρήγορα και δεν πρόλαβε να πονέσει
και την τελευταία φορά που τον είδες
χαμογελούσε κι έδειχνε ευτυχισμένος
Κι όταν καμιά φορά
κοιτάζεις προς τη θάλασσα τον Σεπτέμβρη,
τότε που είναι απόλυτα ήρεμη
σαν μητέρα που μόλις έχει κοιμίσει το παιδί της
και νιώθεις ότι η αγκαλιά της
μπορεί να γιατρέψει τις πληγές σου,
την ώρα που σουρουπώνει
κι ετοιμάζεσαι να φύγεις για το σπίτι,
νομίζεις ότι βλέπεις το χαμόγελό του
Και αν και έχουν περάσει χρόνια από τότε που έφυγε
παραμένει ο καλύτερός σου φίλος
και ο μόνος που σε κατάλαβε
Ίσως γιατί θες να μείνεις για πάντα
δεκαοχτώ χρονών
Ωστόσο ξέρεις πως η ζωή συνεχίζεται
Παίρνεις λοιπόν ό,τι αγάπησες:
το χαμόγελο του παιδικού σου φίλου,
τη θάλασσα του Σεπτέμβρη,
ένα χέρι που σε βοήθησε κάποτε να σηκωθείς,
ένα τσιγάρο που σε κέρασαν
κάποιο κρύο βράδυ στη σκοπιά
και προχωράς
Κι ας είσαι μόνος
Η εποχή δεν συγχωρεί χαμόγελα και θάλασσες
Κι όλοι παραμονεύουν στη γωνία
έτοιμοι να σου κολλήσουν τη ρετσινιά
Δεν λες τίποτα γιατί κατά βάθος τους λυπάσαι
Ό,τι πολύτιμο έχεις μέσα σου
δεν μπορούν να το αγγίξουν
ούτε να το καταλάβουν
Βιογραφικό σημείωμα
Ο Νίκος Σουβατζής γεννήθηκε στο Βερολίνο το 1977. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα ισπανικά, στα γαλλικά και στα αγγλικά και έχουν δημοσιευτεί σε λογοτεχνικά περιοδικά και ανθολογίες. Έχει εκδώσει μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο Αναχώρηση και μια ποιητική συλλογή με τίτλο Χειμερινή ισημερία.
Βρείτε το βιβλίο του Νίκου Σουβατζή "Ανατολική περίπολος" στον παρακάτω σύνδεσμο:
